Merkury, Wenus, Ziemia, Mars

Ziemia jest gigantycznym magnesem. Każdy
namagnesowany obiekt znajdujący się w jej pobliżu
doświadcza wpływu ziemskiego magnetycznego
pola, które przypomina pole ogromnego magnesu
sztabkowego. Jak w magnesie sztabkowym-mamy
dwa ziemskie bieguny magnetyczne. Nie pokrywają
się one z biegunami geograficznymi (przez które
przechodzi oś obrotu Ziemi), ale znajduje się dośd
blisko nich. Na biegunach magnetycznych ogniskuje
się niejako magnetyczna „moc” Ziemi
namagnesowane drobiny układają się wzdłuż linii
łączących bieguny. Igła kompasu jest właśnie taką
drobiną i wskazuje kierunek północ –południe.
Pole magnetyczne Ziemi
wygląda tak, jakby w jej
wnętrzu umieszczony był
ogromny magnes
sztabkowy.
Pole to oczywiście działa nie
tylko na przedmioty
umieszczone na powierzchni
Ziemi- rozciąga się przez
atmosferę daleko w przestrzeo i
wpływa np. na naładowane
elektrycznie cząstki docierające
do nas z kosmosu, nie
dopuszczając ich do powierzchni
Ziemi. Taka magnetyczna
„osłona”, niewidzialny
magnetyczny kokon ochronny, to
magnetosfera.
Zorze polarne występują w okolicach
bieguna północnego i południowego.
Powstają na wskutek wpadania w ziemską
atmosferę wysokoenergetycznych
cząstek wyrzucanych ze Słooca podczas wybuchów.
Wpadanie następuje wzdłuż linii pola magnetycznego –
a więc tylko w okolicach podbiegunowych
cząstki docierają do atmosfery.
• Meteoryt – pozostałośd drobnego skalnego ciała
niebieskiego przyciągniętego przez znacznie większe
ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła
do jego powierzchni.
W głębi Ziemi znaleziono wiele brył
złożonych głównie z czystego
żelaza, będących niewątpliwie
meteorytami. Największy znany
meteoryt kopalny Hoba West
(Afryka) ma masę 60 t, największy
meteoryt znaleziony na ziemiach
polskich (pod Poznaniem) waży 78
kg.
Meteoryt żelazny
Ze względu na skład mineralogiczny
meteoryty dzieli się na:
Aerolity (kamienne, krzemianowe),
Syderolity (kamienno-żelazne),
Syderyty (żelazne).
-JEDNOSTKA ASTRONOMICZNA- to średnia
odległośd Ziemi od Słooca
-ROK ŚWIETLNY- to odległośd pokonywana przez
światło poruszające się w próżni w ciągu roku
-PARSEK- to odległośd, z jakiej połowa wielkiej osi
orbity ziemskiej (czyli 1 j.a.) jest widoczna jako łuk o
długości 1 sekundy kątowej.
1 j.a. = 1,49597870×1011m
Jednostka astronomiczna jest wygodna do określania odległości
między obiektami w Układzie Słonecznym. Stosuje się ją również w
opisie innych układów planetarnych i wszędzie tam, gdzie występują
odległości porównywalnego rzędu.
Przykładowe odległości wyrażone w jednostkach
astronomicznych:
•
•
•
•
•
średnia odległośd Ziemi od Słooca - 1,00000011 j.a.
odległośd Jowisza od Słooca- 5,203 j.a.
odległośd Plutona od Słooca - 39,5 j.a.
odległośd Księżyca od Ziemi - 0,0026 j.a.
1 rok świetlny = 63241 j.a.
•
•
•
•
•
•
1 l.y. = 9,4606×1015m
1 l.y. = 63240 j.a.
Odległośd Ziemia-Ksieżyc światło pokonuje w ok. 1,3 s
Około 8 minut i 20 sekund zajmuje światłu podróż ze
Słooca do Ziemi
Średnica US wynosi 11 godzin świetlnych.
Najbliższa znana gwiazda, oprócz Słooca, Proxima
Centauri jest położona w odległości 4,22 lat świetlnych
od US.
Średnica Drogi Mlecznej wynosi w przybliżeniu
100 000 lat świetlnych.
Obserwowany Wszechświat ma promieo
13 700 000 000 lat świetlnych.
• 1 pc = 3,2616 roku świetlnego= 206265 jednostek
astronomicznych = 3,086·1016m
• Słowo parsek zostało wprowadzone przez Huberta
Turnera w XIXw.. Utworzył on je jako zbitkę pierwszych
sylab słów paralaksa i sekunda. Parsek oznaczany jest
skrótem pc lub ps.
Często stosowane jednostki pochodne, to:
- w astronomii galaktycznej:
kiloparsek (kpc) = 10³ pc
-w astronomii pozagalaktycznej i kosmologii:
megaparsek (Mpc) = 106 pc
gigaparsek (Gpc) = 109 pc
Protogwiazda, tworząca się gwiazda, zapadający się
grawitacyjnie (na skutek tego rozgrzewający się)
obłok materii międzygwiazdowej. Czas potrzebny dla
utworzenia się gwiazdy z protogwiazdy wynosi od stu
tysięcy lat (masywne protogwiazdy) do 1 mld lat
(przy względnie małej masie.
Kondensacja w fizyce to przejście ze stanu
gazowego w ciecz (skraplanie), lub w ciało stałe
(resublimacja).
Przed pięcioma miliardami lat US był prawdopodobnie wirującym
obłokiem gazu i pyłu. Stopniowo centrum chmury uległo kondensacji w
protogwiazdę, która zapadła się tworząc Słooce. Następnie gaz skupiał
się w podobny sposób, tworząc zewnętrzne planety - Jowisza, Saturna,
Urana i Neptuna- z których każda posiadała małe twarde jądro otoczone
gazem.
Skaliste wewnętrzne planety- Merkury, Wenus, Ziemia, Mars – mogły
powstad podobnie, skupiając się w twardą materię , z której została
uwolniona większośd gazów. Ale materiał, z którego powstały mógł też
pochodzid z protogwiazdy Słooca, a następnie ulec skupieniu w małe
skalne bryłki nazwane plantezymale.
Ten opis powstania US jest zmodyfikowaną wersją teorii zwanej hipotezą
mgławic, po raz pierwszy sformułowaną przez Pierre Laplacea w
1976roku.
Pluton stracił status planety w dniu 23.08.2006. W tej chwili należy on do osobnej
kategorii ciał Układu Słonecznego zwanych planetami karłowatymi.
PLANETY WEWNĘTRZNE
PLANETY ZEWNĘTRZNE
Ziemia jest jedną z planet, które obiegają Słonce w stosunkowo małej odległości.
Pozostałe z nich to: Merkury, Wenus i Mars. Wszystkie te planety otrzymują od
Słooca dużo ciepła, chodź zarówno na Merkurym jak na Marsie bywa bardzo
zimno po nieoświetlonej stronie planety. Po prostu ani Merkury, ani Mars nie
mają gęstych atmosfer (jak Wenus i Ziemia), które otrzymane ciepło zatrzymują
przy powierzchniach planet. Cztery planety wewnętrzne są skaliste, małe, z
twardą powierzchnią.
Ziemia
Mars
Wenus
Merkury
Przekazane przez sondę
Mariner 10 obrazy
Merkurego pokazują
jałową, pokrytą pyłem
planetę. Merkury jest za
mały, by utrzymad przy swej
powierzchni znaczącą
atmosferę, zatem nic go nie
chroni przed meteorytami.
Jego powierzchnie pokrywają liczne kwatery, podobnie jak
powierzchnie księżyca. Temperatura na Merkurym zmienia się od
430 stopni podczas dnia do minus 180 stopni nocą.
Wenus jest najbliższą sąsiadką
Ziemi – czasem zbliża się do naszej
planety na zaledwie 42 mln km.
Otulona jest grubą atmosferą,
składającą się w przeważającej
części z dwutlenku węgla, a także
z chmur kwasu siarkowego.
Atmosfera jest tak gruba, że jej ciśnienie na powierzchni planety 90razy przekracza
ciśnienie atmosfery ziemskiej. Powoduje to uwięzienie ciepła dochodzącego od
Słooca przy powierzchni planety (efekt cieplarniany) i podnosi temperaturę tej
powierzchni do ponad 470 stopni. Dlatego Wenus jest najgorętszą ze wszystkich
planet. Jej rozmiary są porównywalne z Ziemią, ale masa stanowi tylko 0.8 masy
Ziemi.
Nasza macierzysta planeta oglądana z
przestrzeni kosmicznej bardzo szybko zmienia
swój wygląd- białe chmury, codziennie inne,
przepływają na niebieskimi oceanami i
zielono-brązowymi lądami.
O ile wiemy Ziemia
jest jedynym
miejscem w US, gdzie
pojawiło się Zycie.
Wiemy jednak, że na
przykład Europa,
księżyc Jowisza,
pokryta jest warstwą
lodu. Pod nim może
byd ocean wody, a
zatem może tam
warto poszukad
śladów życia? Bo
właśnie woda jest
„kolebką” życia jakie
znamy.
Mars nazywany jest też czerwoną planetą, bo cała jego powierzchnia pokryta jest
rudym pyłem. Ten pył to tlenek żelaza, zwany także rdzą. Marsjaoski krajobraz
urozmaicają kratery, rozpadliny i stare wulkany. Największy z tych ostatnich, Olimpus
Mons to największa góra w Układzie Słonecznym, ma 25km wysokości. Mars jest
jedyną planetą, na której temperatury w ciągu dnia są porównywalne z
temperaturami na Ziemi.
Ale jego atmosfera jest tak
rzadka, że nocą
temperatura spada do
minus 130 stopni.
Poszukiwania śladów życia
na Marsie przynoszą do
tej pory wyłącznie same
rozczarowania. Nie jest
jednak wykluczone, że na
tej planecie odnajdziemy
głęboko ukrytą wodę.
Uran
Jowisz
Neptun
Saturn
Planety zewnętrzne- Jowisz, Saturn, Uran,
Neptun, Pluton- bardzo się różnią od
wewnętrznych. Z wyjątkiem Plutona,
wszystkie są znacznie większe. Jowisz ma
średnicę 11razy większą od Ziemi.
Wszystkie planety zewnętrzne mają małe
skalno-żelazne jądra, ale zbudowane są
głównie z gazów. Oznacza to, że są
stosunkowo lekkie (jak na swój rozmiar).
Gdyby dało się zbudowad dostatecznie
duży zbiornik wodny- Saturn mógłby w
nim pływad. Planety zewnętrzne- ogromne
i odległe od Słooca- są chłodne i tworzące
je gazy pod grubą warstwą chmur- szybko
przemieniają się w ciecz albo ciało stałe.
Jowisz jest największy i
waży dwa razy tyle co
wszystkie planety razem
wzięte. Obraca się
wokół osi tak szybko (raz
na 10h), że jest wyraźnie
spłaszczony.
Chociaż zbudowany jest głównie z wodoru i helu, to jest tak masywny,
że pod wpływem własnej grawitacji zgniata w swych głębiach te
substancje do postaci cieczy, a w centrum tej planety małe jądro ma
postad ciała stałego. Na pokrytej chmurami gazów tarczy Jowisza
widad charakterystyczną Wielką Czerwoną Plamę- gigantyczny wir,
trzy razy większy od Ziemi.
Saturn jest prawie tak wielki jak Jowisz i także ma
małe „metaliczne” (stałe) jądro wodorowo-helowe,
nad nim płynny wodór i hel, a jeszcze wyżej bardzo
grubą atmosferę gazową. Otaczają go malownicze
układy pierścieni, niezliczone lodowe bryły, bryłki i
kryształki (zwykle nie większe od tenisowej piłki),
krążące płasko wokół macierzystej planety.
Uran nie jest tak duży jak Jowisz czy Saturn, ale i tak jest cztery razy większy
od Ziemi i 14 razy cięższy. Znajduje się daleko ok. Słooca, dlatego jego
temperatura powierzchniowa jest niska- minus 210 stopni. Jedyna planeta,
która krąży wokół Słooca obracając się wokół osi leżącej niemal w
płaszczyźnie jej orbity. Dzieo i noc trwają po 42lata.
Neptun jest mniejszy od Urana i równie zimny. Jak
Uran ma skaliste jądro, otoczone głębokim na
tysiące kilometrów oceanem metanu i amoniaku.
Neptun swój błękitny kolor zawdzięcza metanowi.
Otacza go atmosfera złożona z helu i wodoru.
Neptun jest najbardziej wietrzną planetą- wieją tu
wichury z prędkością 200km/h. Wielka Ciemna
Plama to miejsce gigantycznych sztormów.
Nazwa
Średnia odległośd od
Słooca(AU)
Merkury
Wenus
Ziemia
Mars
Jowisz
Saturn
Uran
Neptun
0,387
0,723
1
1,524
5,203
9,539
19,182
30,058
7,0
3,4
0
1,5
1,18
2,5
0,8
1,46
0,2056
0,0068
0,0167
0,0934
0,0485
0,0556
0,0473
0,0086
Nachylenie
płaszczyzny równika
względem płaszczyzny
orbity.(°)
0
178(*)
23,4
24,8
3,1
26,7
97,9(*)
28,8
Średnica na
równiku(dla Ziemi=1)
0,38
0,95
1
0,53
11,16
9,41
4,10
3,81
0,0553
0,8153
1
0,1047
317,89
95,17
14,54
17,24
5,50
5,11
5,52
3,94
1,33
0,687
1,16
1,77
Nachylenie orbity
względem ekliptyki.(°)
Mimośród orbity
Masa(dla Ziemi =1)
Średnia gęstośd
(g/cm3)
Średnia temp.
Powietrza(°C)
232
450
14
-35
-123
-193
-213
-222
Przyspieszenie
grawitacyjne (dla
Ziemi = 1)
0,378
0,905
1
0,369
2,555
1,075
0,865
1,188
Okres obrotu wokół
osi (dni)
58,65
243,16
1
1,029
0,410
0,426
0,960
0,743
Okres obiegu (lata)
0,2408
0,6152
1
1,88
11,86
29,46
84,01
164,79
brak
brak
1
2
13
17
15
8
Ilośd księżyców
(*) - własny ruch obrotowy odbywa się w kierunku przeciwnym niż pozostałych planet
To teoria budowy US, według której Słooce znajduje się w środku Wszechświata,
zaś w jego współczesnym wydaniu w centrum Układu Słonecznego jest Słooce, a
wszystkie planety, łącznie z Ziemią, je obiegają.
Astronom, matematyk i lekarz,
twórca heliocentrycznej budowy
świata.
Pierwszy koncepcję heliocentryczną opracował Arystarch z Samos w III w. p.n.e.,
lecz została ona zapomniana. W czasach nowożytnych sformułował ją M.
Kopernik (O obrotach sfer niebieskich, opublikowano w 1543), a udoskonalił
(wprowadzając orbity eliptyczne) J. Kepler.
Teoria geocentryczna jest to teoria budowy świata,
według której nieruchoma Ziemia znajduje się w
centrum Wszechświata, a wokół niej krążą wszystkie
pozostałe ciała niebieskie.
System geocentryczny
doprowadził do wielkiej
precyzji Klaudiusz Ptolemeusz,
astronom z Aleksandrii, żyjący
w II w. n.e. Jego dzieło Megale
Syntaksis (Wielki System) było
przez całe średniowiecze
podstawą wiedzy
astronomicznej.
Teoria Ptolemeusza wyjaśniała
ruchy planet i gwiazd.
Ptolemeuszowski model geocentrycznej budowy wszechświata
Sir Isaac Newton (ur. 1643, zm. 1727)–
angielski fizyk, matematyk, astronom,
filozof, historyk, badacz Biblii
W swoim słynnym dziele przedstawił
prawo powszechnego ciążenia.
Legenda głosi, ze Isaacowi Newtonowi leżącemu pod
jabłonką, z której spadły jabłka, przyszła do głowy myśl, iż siła
działająca miedzy ziemia i księżycem, ziemia i słoocem ma
taką sama naturę, jak siła działająca miedzy ziemią i
spadającym jabłkiem - jest to siła grawitacyjna. Tak mówi
Legenda. Nie jest jednak legendą, ze właśnie Isaac Newton
odkrył prawo powszechnej grawitacji. Prawo to mówi, ze:
każde dwa ciała przyciągają się siłą grawitacyjną, której
wartośd zależy od mas tych ciał i od odległości miedzy nimi.
Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem
powszechnego ciążenia Newtona, głosi, że każdy obiekt we
wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest
wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie
proporcjonalna do kwadratu odległości między ich
środkami.
Encyklopedia powszechna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna
http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.universe.ovh.org/planetymarsbudowa.jpg&imgrefurl=http://www.universe.ovh.org/planety.html&usg=__2MGc
969neZtDMNAu60mBrTYXhI=&h=358&w=488&sz=33&hl=pl&start=1&um=1&itbs=1&tb
nid=XXPyZf0Bqdj6zM:&tbnh=95&tbnw=130&prev=/images%3Fq%3Dbudowa%2B
marsa%26um%3D1%26hl%3Dpl%26client%3Dfirefoxa%26rls%3Dorg.mozilla:pl:official%26tbs%3Disch:1
Układ planetarny - planety i inne ciała
niebieskie, krążące wokół wspólnego centrum
masy, zazwyczaj położonego wewnątrz
gwiazdy. System planetarny, w którym
znajduje się Ziemia nazywamy Układem
Słonecznym.
Kosmologia to nauka o ogólnie pojętym
kosmosie. W ściśle naukowym aspekcie
jest wynikiem poszukiwania odpowiedzi na
pytanie o pochodzenie, ewolucję i
strukturę Wszechświata.
Astronomia nauka przyrodnicza której
przedmiotem badao są ciała niebieski, ich rozkład i
ruchy w przestrzeni, pochodzenie, budowa oraz
ewolucja, a także Wszechświat jako całośd.