Leki

Leki okulistyczne
Wykład dla studentów VI roku wydziału lekarskiego
UM w Łodzi
Opracował lek.med. Michał Wilczyński
Klinika Chorób Oczu UM w Łodzi
Kierownik: Prof. dr hab. med. Wojciech Omulecki
Przenikanie leków do oka
• 1. Drogą krwi
 Bariera naczyniowo-siatkówkowa
• Wewnętrzna: naczynia siatkówki / siatkówka
• Zewnętrzna: naczynia naczyniówki / bł.Brucha / RPE
• 2. Penetracja przez rogówkę
 Bariera rogówkowo-komorowa (gł. nabłonek i
śródbłonek rogówki)
Przenikanie leków do oka
• Podanie miejscowe – ilość leku w przednim
odcinku > niż przy podaniu ogólnym
• Leki podane miejscowo – osiągają stężenie
terapeutyczne do poziomu ciała rzęskowego
• Stężenie wewnątrzgałkowe:
– Injekcja podspojówkowa > krople i maści > ogólnie
Formy leków okulistycznych
• 1. Krople, zawiesiny, emulsje
• 2. Maści i żele
• 3. Inserty – np. Ocusert (Pilocarpine) – pojemnik z
lekiem w worku spojówkowym
• 4. Terapeutyczne soczewki kontaktowe z lekiem
• 5. Jonoforeza (prąd stały przepuszczony przez
roztwór leku
powoduje
lepszą
penetrację
cząsteczek
zjonizowanych)
• 6. Injekcje podspojówkowe i okołogałkowe
• 7. Injekcje do komory przedniej
• 8. Injekcje do ciała szklistego
Krople do oczu
• Po podaniu kropli mniejsza cześć jest absorbowana
przez powierzchnię rogówki, większość przez spojówkę
jest wchłaniana do krążenia
• Podawać 1 kroplę, gdyż:
– Objętość worka spojówkowego = 30 μl
– Objętość 1 kropli = 40-70 μl
• Niezbędne są przerwy między podaniem kolejnych
leków – czas na penetrację i wchłanianie leku
Krople do oczu
• Przy podawaniu w kroplach leków o działaniu
ogólnoustrojowym (np. β-blokery):
– chory powinien zamknąć oczy po zakropleniu leku
(przeciwdziała to wchłanianiu przez kanaliki łzowe)
– Ucisk na okolicę dolnego kanalika łzowego
– Można lek podawać bezpośrednio na rogówkę
Maści
•
•
•
•
Przedłużony czas kontaktu z powierzchnią oka
Często stosowane przy podawaniu leku na noc
Sklejają rzęsy
Mogą powodować przejściowe pogorszenie
ostrości wzroku
Grupy leków:
• 1. Leki działające na układ wegetatywny
• 2. Leki stosowane w leczeniu jaskry (także z punktu 1)
• 3. Leki przeciwinfekcyjne
• 4. Leki przeciwzapalne
• 5. Leki przeciwalergiczne
• 6. Leki poprawiające metabolizm i regenerację tkanek
• 7. Preparaty sztucznych łez
• 8.Środki znieczulające
• 9.Środki odkażające
Leki działające na układ wegetatywny
Receptory w układzie wegetatywnym
• Włókna współczulne:
Ach / N1
Nor α
Nor β
• Włókna przywspółczulne:
Ach / N1
Ach / M
α1, α2
β1, β2
Wpływ pobudzenia receptorów układu
współczulnego (przez sympatykomimetyki):
• α1(+) (np. fenylefryna, α1(+) > α2(+) )
– Rozszerzenie źrenicy
– Skurcz naczyń
– wzrost To
• α2(+) (np. apraklonidyna)
– zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej
– spadek To
Wpływ pobudzenia receptorów układu
współczulnego (przez sympatykomimetyki):
• β(+) – początkowy wzrost To, później spadek To
badaniach eksperymentalnych)
(w
...ale – β-blokery także powodują spadek To
• Leki pobudzające rec. α i β (np.adrenalina) mają
działanie zmienne w czasie:
– Pierwsza faza: skurcz naczyń  spada prod.cieczy wod.
– Druga faza: wzrost produkcji i wzrost odpływu c.wod.
– Trzecia faza: trwały wzrost odpływu c.wod.
Sympatykomimetyki
Substancja
Pobudzany receptor
Adrenalina
αiβ
Noradrenalina
αiβ
Fenylefryna
α (nieselektywny)
Brimonidyna
α2
Apraklonidyna
α2
Sympatykomimetyki (mydriatica)
• Działające na receptory α + β:
–
–
–
–
Pobudzają układ współczulny
Rozszerzają źrenicę bez porażenia akomodacji
Rozrywają zrosty pozapalne
Przy zamykającym się kącie przesączania mogą
spowodować zamknięcie kąta i wzrost To
– Neosynefryna sol. 2,5% 5% 10%
– Adrenalina (roztwór 0,001%) < 1 ml
• Przeciwwskazania:
–
–
–
–
–
–
Zaburzenia rytmu serca
Nadciśnienie tętnicze, przełomy nadciśnieniowe
Guz chromochłonny nadnerczy
Choroba niedokrwienna serca
Jaskra zamykającego się kąta
U dzieci
• Objawy niepożądane
–
–
–
–
–
Niepokój, drżenie
Bóle i zawroty głowy
Tachykardia
Zaburzenia rytmu serca, bóle zamostkowe
Reakcje uczuleniowe
Sympatykomimetyki
• Działające na receptory α2
(w nabłonku c.rzęskowego)
– Zmniejszają wytwarzanie cieczy wodnistej
– Zwiększają odpływ cieczy wodnistej drogą naczyniówkowotwardówkową
– Obniżają podwyższone To
– Zapobiegają wzrostom To po zabiegach laserowych w
przednim odcinku oka (YAG kapsulotomia,YAG irydotomia)
– Apraklonidyna (Iopidine) sol. 0,5% 1%
– Brimonidyna (Alphagan) sol.
– Klonidyna (Isoglaucon) sol. 0,125% 0,25% 0,5%
• Przeciwwskazania:
–
–
–
–
–
Stosowanie inhibitorów MAO
Stany depresyjne
Po zawale serca
Niewydolność nerek i wątroby
Niewydolność krążenia mózgowego
• Objawy niepożądane
–
–
–
–
–
–
Zmniejszenie przepływu mózgowego
Suchość w jamie ustnej
Bradykardia
Zaburzenia snu, omdlenia
Stany depresyjne
Obrzęk powiek, świąd, łzawienie
Sympatykolityki (= β-adrenolityki)
• Obniżają To gdyż:
– Zmniejszają wytwarzanie cieczy wodnistej przez
c.rzęskowe
– Upośledzają bierną ultrafiltrację
• β-blokery nieselektywne (β1 + β2)
– Karteolol, Timolol, Lewobunolol
• β-blokery selektywne (β1)
– Betaksolol
β-blokery – wskazania
• Jaskra o różnej etiologii:
– J. pierwotna otwartego kąta
– J. zamykającego się kąta (w połączeniu z
parasympatykomimetykiem)
– J. w oczach bezsoczewkowych
• Obniżają ciśnienie wewnatrzgałkowe zarówno
podwyższone, jak i prawidłowe
• U młodszych pacjentów – silniejsze działanie
hipotensyjne
• Objawy niepożądane
– Podrażnienie spojówek, pieczenie, przejściowe
zaburzenia widzenia, zapalenie spojówek, suchość
oka, opadanie powiek, zwężenie naczyń,
utrudnienie przepływu krwi w oku
– Zwolnienie czynności serca, niemiarowość,
hipotensja, zaburzenia przewodnictwa,
niedokrwienie mózgu, niewydolność krążenia
– Skurcz oskrzeli (poza betaksololem), duszności,
bóle głowy, zawroty głowy, depresja, nudności
– Objawy alergiczne
• Przeciwwskazania:
–
–
–
–
–
–
–
–
Astma oskrzelowa
Choroby płuc
Niewydolność krążenia
Blok przedsionkowo-komorowy II/III st.
Bradykardia
Uczulenie na lek
Ostrożnie u chorych z chwiejną cukrzycą
Ciąża i okres karmienia
β-blokery
• Betaksolol (Betoptic) sol. 0,25% 0,5%
• Timolol (Oftensin, Timoptic, Cusimolol)
sol. 0,25% 0,5%
• Karteolol (Arteoptic) sol. 1% 2%
• Metipranolol (Betamann) sol. 0,1% 0,3%
Parasympatykomimetyki (miotyki)
• Powodują skurcz zwieracza źrenicy (zweżają źrenicę) i
powodują skurcz m. rzęskowego  rozciągnięcie
beleczkowania  zwiększają ławość odpływu cieczy
wodnistej  obniżają To
• Rozszerzają naczynia żylne  zwiększają odpływ
• Stosowane w leczeniu jaskry zamykającego się
kąta przesączania
• Pilocarpina sol. ung. 1% 2% 4%
• Karbachol sol. 3%
Parasympatykomimetyki
• Przeciwwskazania:
– Zapalenie błony naczyniowej
– Zwyrodnienia siatkówki (mogą zwiększać częstość
odwarstwienia siatkówki)
– Choroby serca
– Astma oskrzelowa
– Nadczynność tarczycy
– Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
– Choroba Parkinsona
• Przed włączeniem Pilocarpiny należy obejrzeć
obwód siatkówki trójlustrem Goldmanna
• Objawy niepożądane:
– Bóle głowy
– Skurcz m. rzęskowego  napięcie akomodacji
(czynnościowa krótkowzroczność)
– Przyspiesza rozwój zaćmy
– Zwężenie źrenicy  pogorszenie widzenia
zmierzchowego
– Zlepy tęczówkowo-soczewkowe
– Zwiększenie łzawienia (wzrost produkcji łez i
obkurczenie kanalików łzowych)
– Rozszerzenie naczyń spojówki
– Objawy ogólne: zwolnienie czynności serca, spadek
ciśnienia tętniczego, zwiększenie wydzielania moczu,
potu, łez, śliny i soku żołądkowego.
Parasympatykolityki
(mydriatica et cycloplegica)
– Blokują ukł. przywspólczulny
– Rozszerzają źrenicę i porażają mięsień rzęskowy
(blokują akomodację)
–
–
–
–
–
Atropina
Homatropina
Scopolamina
Tropicamid
Cyklopentolat
sol.
sol.
sol.
sol.
sol.
1% (u dzieci 0,25-0,5%)
1%
0,25%
0,5% 1%
0,5% 1%
-2tyg.
-12 g.
-30 g.
- 4 g.
-24 g.
• Wskazania:
–
–
–
–
Diagnostyka (rozszerzenie źrenicy przy bad.dna oka)
Przygotowanie do zabiegów chirurgicznych
W leczeniu zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego
W owrzodzeniach rogówki
• Przeciwwskazania:
– Jaskra zamykającego się kąta tęczówkoworogówkowego
– Choroby dróg moczowych i gruczołu krokowego
przebiegające z zastojem moczu
– Padaczka
– Nadwrażliwość
– Nie stosuje się u dzieci do 1 r.ż.
• Parasympatykolityki
mogą
spowodować
zamknięcie kąta tęczówkowo-rogówkowego –
OSTRA JASKRA !
• Rozstrzygające badanie – gonioskopia
• Gdy kąt wąski:
– 250 mg acetazolamidu p.o. przed rozszerzeniem
– raczej zastosować NeoSynefrynę
Leki stosowane w leczeniu jaskry
1.
2.
3.
4.
α2-adrenomimetyki i β-adrenolityki
Parasympatykomimetyki
Inhibitory anhydrazy węglanowej
Analogi prostaglandyn
5. Złożone leki przeciwjaskrowe
Inhibitory anhydrazy węglanowej
• Powodują zmniejszenie wydzielania cieczy
wodnistej w wyrostkach rzęskowych
• Przejściowe działanie moczopedne (przy
dłuższym stosowaniu uzupełniać niedobory K+)
• Acetazolamid - Diuramid tabl. 250 mg
- Diamox inj. i.v. 500mg
• Diklofenamid (Diklofenamid) tabl. 50 mg
• Dorzolamid - Trusopt sol. 2%
- Azopt sol.1%
Inhibitory anhydrazy węglanowej
• Przeciwwskazania:
– Niewydolność nerek, niewydolność wątroby,
przewlekłe choroby układu oddechowego
• Obj.niepożądane:
– Bóle i zawroty głowy, senność, depresja, zaburzenia
żołądkowo-jelitowe, kamica dróg moczowych,
hiperkaliemia i kwasica metaboliczna, parestezje,
skurcze mięśniowe, kłucie i swędzenie oczu
Analogi prostaglandyn
• Poprawiają odpływ cieczy wodnistej z oka drogą
naczyniówkowo-twardówkową
(„niekonwencjonalną”)
– Przez ciało rzęskowe  twardówkę  splot
nadtwardówkowy  naczynia limfatyczne
• Wygodne dawkowanie – 1x dziennie
• Latanoprost (Xalatan) sol.
• Travoprost (Travatan) sol.
• Bimatoprost (Lumigan) sol.
Analogi prostaglandyn
• Nie wywołują niepożądanych objawów ogólnych
• Nie powinno łączyć się ich z Pilocarpiną, gdyż jej
działanie blokuje odpływ naczyniówkowotwardówkowy
• Przeciwwskazania: nadwrażliwość
• Objawy niepożądane:
– Zwiększona pigmentacja tęczówki (wzrost ilości
melaniny), pieczenie oczu, przekrwienie spojówek,
zapalenie rogówki, zapalenie skóry powiek,
– Rzadko: bóle głowy, suchość w jamie ustnej, nudności
Złożone leki przeciwjaskrowe
• Stosowane, gdy za pomocą monoterapii nie
można osiągnąć odpowiedniej obniżki To
•
•
•
•
•
Cosopt (Timolol + Dorzolamid) sol.
Fotil, Timpilo (Timolol + Pilocarpina) sol.
Normoglaucon (Metipranolol + Pilocarpina) sol.
Xalacom (Latanoprost + Timolol) sol.
DuoTrav (Travoprost + Timolol) sol.
Leki przeciwinfekcyjne
Antybiotyki
• Leczenie chorób infekcyjnych
• Profilaktyka około- i pooperacyjna
• Najlepiej stosować po określeniu wrażliwości
drobnoustrojów na dany antybiotyk:
– Wymaz z worka spojówkowego,
– próbka cieczy wodnistej lub ciała szklistego
– + antybiogram
• Mogą być podawane jako: krople do oczu, maści,
injekcje podspojówkowe, dodatek do płynu
infuzyjnego, injekcje do ciała szklistego i ogólnie
Antybiotyki
• Aminoglikozydy:
–
–
–
–
Amikacyna (Biodacyna) sol.
Gentamycyna 0,3% sol. ung.
Neomycyna ung.
Tobramycyna (Tobrex) sol. ung.
• Tetracykliny
– Oftalmolosa cusi tetracycline – ung.
• Chloramfenikol
– Oftalmolosa cusichloramfenicol – ung.
– 1% sol.Detreomycini
Antybiotyki
• Fluorochinolony:
– Ciprofloksacyna (Ciloxan, Proxacin) sol.
– Norfloksacyna (Chibroxin) sol.
– Ofloksacyna (Floxal) sol. ung.
• Sulfonamidy:
– Sulfacetamid 10% sol.
– Sulfadikramid (Irgamid) ung.
Preparaty złożone
• Dexamytrex (Gentamycyna + Deksametason) sol. ung.
• Dicortineff (Neomycyna + Gramicydyna +
Fluorohydrokortyzon) sol. ung.
• Maxitrol (Neomycyna + Polimyksyna B +
Deksametazon) sol. ung.
• Tobradex (Tobramycyna + Deksametazon) sol. ung.
Preparaty złożone
• Atecortin (Oxytetracyklina + Polimyksyna B +
Hydrokortyzon) ung.
• Oxycort A (Oxytetracyklina + Hydrokortyzon) ung.
• Spersadexoline (Deksametazon + chloramfenikol +
tetrazolina) sol.
• Sulfanizolon (Sulfacetamid + Prednizolon) sol.
Leki przeciwwirusowe
• Umożliwiają szybkie gojenie zmian dotyczących
nabłonka rogówki
• Acyklowir
– Analog puryn, jest wbudowywany do cząsteczki
DNA wirusa opryszczki, blokując jego replikację
– Przenika przez nieuszkodzony nabłonek rogówki
– Działa głównie na komórki zakażone wirusem
Leki przeciwwirusowe
• Półpasiec, opryszczka, w.Epstein-Barra, CMV
• Nie działają na adenowirusy
•
•
•
•
Acyklowir (Cusiviral, Virolex, Zovirax) ung. tabl.
Denotiwir (Vratizolin) ung.
Idoksurydyna (Dendrid) sol.
Widarabina (Vira A) ung.
Leki przeciwzapalne
•Sterydowe
•Niesterydowe
Działanie leków sterydowych
•
•
•
•
Hamują reakcje zapalne
Zmniejszają przepuszczalność błon lizosomów
Hamują tworzenie prostaglandyn
Zmniejszają przepuszczalność naczyń
kwionośnych
• Hamują migrację leukocytów i fagocytozę
• Działają przeciwalergicznie – hamują syntezę
histaminy
Leki sterydowe - wskazania
• Leczenie ostrych i przewlekłych procesów zapalnych i
alergicznych aparatu ochronnego oka, spojówki,
twardówki, rogówki, przedniego i tylnego odcinka
błony naczyniowej, siatkówki, nerwu wzrokowego
• np.
–
–
–
–
–
–
–
–
alergiczne zapalenie spojówek
zapalenia rogówki
półpasiec
zapalenie tęczówki
zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego
zapalenie siatkówki
zapalenie tylnej cz. bł. naczyniowej
zapalenie n.II
Względna moc sterydów
Hydrokortyzon
1
Fluorometolon
1
Prednizon
3,5
Prednizolon
4
Metyloprednizolon
5
Triamcinolon
5
Parametazon
10
Fludrokortyzon
10
Deksametazon
25-30
Betametazon
30-40
(punkt odniesienia)
Przeciwwskazania do stosowania
leków sterydowych
• P-wskazania do stosowania miejscowego:
–
–
–
–
Zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe
Przypadki nie zdiagnozowane
Jaskra
Nadwrażliwość
• P-wskazania do stosowania ogólnego:
–
–
–
–
–
–
–
Zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Zesp. Cushinga
Kłębuszkowe zapalenie nerek
Cukrzyca
Zakrzepica
Choroby układu krążenia
...i inne.
Powikłania stosowania leków
sterydowych
• Ułatwienie szerzenia ogniska zakażenia (np. częstsze
wtórne zakażenia ubytków nabłonka rogówki) lub
zaostrzenie przebiegu zakażeń
• Zmętnienia soczewki (zaćma sterydowa)
• Jaskra (bezpieczniejszy – Fluorometolon)
• Pieczenie, światłowstręt, przebarwienia skóry
• ...oraz szereg objawów niepożądanych ogólnoustrojowych
(zaburzenia elektrolitowe, miopatia, osłabienie mięśni,
osteoporoza, owrzodzenia żołądka, zapalenie trzustki,
zapalenie błony śluzowej przełyku, upośledzenie gojenia
się ran, cukrzyca sterydowa, zaburzenia miesiączkowania,
zakażenia oportunistyczne, zaburzenia nastroju itp.)
Leki sterydowe – preparaty miejscowe:
• Betametazon (Betnesol) sol.0,1%
• Deksametazon (Dexamethason, Oftan Dexa)
sol.0,1%
• Fludrokortyzon (Continef) ung.
• Fluorometolon (Flucon, Flarex) sol.
• Hydrokortyzon (Hydrocortison dispersa,
Ophticor H) ung.
• Prednizolon (Prednisolonum) sol.
NLPZ
• Blokują syntezę prostaglandyn, działają przeciwzapalnie,
przeciwobrzękowo
• Często stosowane:
– Przed- i pooperacyjnie
– Zapalenia spojówek, zapalenia spojówek
nadtwardówki i twardówki
– Po urazie fotoelektrycznym rogówki
– Zmniejszają częstość CME po operacji zaćmy
– Hamują śródoperacyjne zwężenie źrenicy
– Gdy sterydy są przeciwwskazane
• Diklofenak (Naclof) sol.
• Flurbiprofen (Ocuflur) sol.
• Indometacyna (Indocollyre, Indocid) sol.
i
rogówki,
Leki przeciwalergiczne
Leki przeciwalergiczne
1. Leki przeciwhistaminowe
–
–
–
–
•
antagoniści receptora H1
zmniejszają skutki działania histaminy,
przeciwdziałają objawom uczulenia,
są często łączone z lekiem zwężającym naczynia
krwionośne (α-mimetykiem), co zmniejsza
przekrwienie i obrzęk spojówek
np. w alergicznym zapaleniu spojówek
Leki przeciwhistaminowe
• Emadastyna (Emadine) sol.
• Olopatadyna (Opatanol) sol.
• Lewokabastyna (Histimet) sol.
• Preparaty złożone:
– Alergoftal (Antazolina + nafazolina) sol.
– Betadrin (Difenhydramina + nafazolina) sol.
– Spersallerg (Antazolina + tetryzolina) sol.
Leki przeciwalergiczne
2. Stabilizatory błon komórkowych mastocytów
–
–
–
–
–
Zapobiegają degranulacji komórek tucznych,
granulocytów
(bazofilów,
eozynofilów)
i
uwalnianiu histaminy i leukotrienów
Hamują wczesne i późne reakcje alergiczne
NIE blokują reakcji IgE z antygenem
Pełne działanie leku – po 4 tyg. stosowania
Leki bardzo bezpieczne – jedyne objawy
niepożądane to uczucie podrażnienia i przekrwienie
spojówek
Stabilizatory błon komórkowych
mastocytów - preparaty
• Kromoglikan disodu (Cromohexal, Opticrom,
Polcrom, Vividrin, Cusicrom) sol.
• Nedokromil sodu (Tilavist) sol.
• Lodoksamid (Alomide) sol.
Leki poprawiające metabolizm
i regenerację tkanek
• Poprawiają odżywienie rogówki w zespole
suchego oka, po oparzeniach, w erozjach i
owrzodzeniach rogówki
– Dexpantenol (Corneregel) żel
– Solcoseryl – żel
• Poprawiają metabolizm soczewki i c.szklistego
(hamują rozwój zaćmy)
– Fakolizyna (Quinax) sol.
– Pirenoksyna (Catalin) sol.
Preparaty sztucznych łez
• Alkohol poliwinylowy (Lacrimal) sol.
• Hipromeloza = metyloceluloza (Artelac, IsoptoTears, Methocel) sol.
• Kwas poliakrylowy (Vidisic) żel
• Poliwidon (Oculotect, Vidisept) sol.
• Preparaty złożone:
– Dacrolux sol.
– Tears Naturale, Tears Naturale Free sol.
Środki znieczulające miejscowo
Środki znieczulające miejscowo
• Czasowo i odwracalnie blokują przewodnictwo
we włóknach nerwowych
• Kolejność hamowania przewodnictwa:
– Włókna autonomiczne  czuciowe  ruchowe
• Teoretycznie podanie pozagałkowe środka
miejscowo znieczulającego może spowodować
depresję ośrodka oddechowego (bezdech),
zatem przy podawaniu blokady pozagałkowej
powinien być dostępny sprzęt do resuscytacji
Środki znieczulające miejscowo
• Toksyczność
środków
miejscowo
znieczulających może być zmniejszona przez
opóźnienie ich wchłaniania – przez łączne
podanie
leków
zwężających
naczynia
(np.Adrenalina)
• Stosowane np. przy:
– Pomiarach To tonometrami Schiotza i Goldmanna,
usuwaniu ciał obcych z rogówki, szyciu ran rogówki
i spojówki, sprawdzaniu drożności dróg łzowych,
gonioskopii (trójlustro Goldmanna)
• Środki stosowane miejscowo do worka
spojówkowego nie mogą być stosowane długo,
gdyż działają toksycznie na nabłonek rogówki.
• Bupiwakaina
– Bupivacainum inj. 0,25% 0,5%
– Marcain inj. 0,25% 0,5%
• Lidokaina
– Lignocainum, Lidocain, Xylocaine inj. 2% 4%
• Proksymetakaina
– Alcaine sol.
Środki odkażające
Środki odkażające
• Działają przeciwzapalnie i słabo odkażająco i
bakteriostatycznie
• Stosowane w ostrych i przewlekłych zapaleniach
spojówek i brzegów powiek
• Zabieg Credego – podanie noworodkowi 1%
roztworu
Azotanu
srebra
do
worka
spojówkowego – odkażenie spojówek.
Środki odkażające
• Siarczan cynku
– Cincol (siarczan cynku + nafazolina + kw.borny) sol.
– Oculosan (m.in. siarczan cynku + nafazolina) sol.
• Związki srebra
– Azotan srebra (Argenti nitras) 0,25-1% sol.
– Koloidalny roztwór srebra (Argentum colloidale)
0,5-1% sol.
Dziękuję za uwagę!