wpływ transportu na środowisko

Materiały dla nauczyciela
Ćwiczenie: Transport
Opis wykonania zadania
Przedmiot:
Geografia (możliwość wykorzystania na chemii, informatyce, ekologicznej ścieżce
edukacyjnej, kole zainteresowań).
Wiek uczniów:
13 – 14 lat (poziom gimnazjalny),
możliwość wykorzystania w liceum (realizacja zakresu rozszerzonego) przy omawianiu
działu „Człowiek a środowisko” – „Globalne i regionalne problemy środowiskowe i przykłady
międzynarodowej i regionalnej współpracy w ich rozwiązywaniu”.
Czas pracy:
2 godziny lekcyjne:
Wprowadzenie – 30 min.
Realizacja zadania – 60 min. (praca uczniów, omówienie i prezentacja wyników prac)
Praca w domu – czas zależny od możliwości ucznia.
Potrzebne środki dydaktyczne:
Komputer z dostępem do Internetu,
„Gimnazjalny Atlas Geograficzny” lub np. mapy turystyczne sieci komunikacyjnej
„Świat w liczbach” – Wydawnictwo WSiP lub rocznik statystyczny
„Elektroniczny Atlas Środowiska Polski” wydany przez UNEP/GRID – Warszawa (szczegółowe
dane dla Polski między innymi na temat: III.2. - Transport i komunikacja, IV.2.2. – Imisja i
depozycja zanieczyszczeń powietrza, IV.2.3. – Skutki zanieczyszczeń powietrza).
Dane z serwerów GLOBE i maps.google,
Tematyczna literatura pomocnicza:
Atlas zagrożeń i ochrony środowiska geograficznego Polski - wydany przez Wydawnictwo
KRAM i Wydawnictwo SEVERUS – Warszawa 1996/97,
„Słownik Szkolny – Ochrona Środowiska” – wydany przez WSiP,
„Słownik Szkolny – Ekologia” – wydany przez WSiP.
Metodologia
Celem zajęć jest samodzielne wyszukanie z wykorzystaniem internetu i dostępnej bazy danych
informacji o zanieczyszczeniach powietrza ozonem przygruntowym oraz miejsc gdzie
występują LATEM kwaśne deszcze i powiązanie znalezionych miejsc z siecią komunikacyjną
na danym terenie oraz wyciągnięcie wniosków dotyczących wpływu komunikacji na
środowisko. Polecenie należy poszerzyć o propozycje dotyczące sposobów zapobiegania
nadmiernemu zanieczyszczaniu środowiska przez spaliny i współpracy międzynarodowej w
tym zakresie – odniesienie do Zrównoważonego Rozwoju.
Cele lekcji
1. Całościowe widzenie regionów i miejsc,
2. Uświadomienie uczniom związku pomiędzy rozwojem komunikacji na świecie i w
Polsce, a zanieczyszczeniami atmosfery i związanymi z tym problemami;
3. Uświadomienie konieczności zrównoważonego rozwoju i współpracy międzynarodowej
w celu ograniczenia ilości zanieczyszczeń środowiska ze szczególnym uwzględnieniem
zanieczyszczeń komunikacyjnych;
4. Kształcenie poczucia odpowiedzialności za ochronę zasobów przyrodniczych naszej
planety.
Po lekcji uczeń
1. zna i rozumie terminy: zrównoważony rozwój, Agenda 21, transport, gęstość linii
komunikacyjnych, paliwa kopalne, atmosfera, ozon, kwaśne deszcze, utleniacz,
2
2. potrafi zlokalizować określone miejsca na świecie i w Polsce i orientować się w ich
wzajemnym położeniu,
3. potrafi określić negatywny wpływ komunikacji na środowisko,
4. potrafi gromadzić i przetwarzać informacje i interpretować zdobytą wiedzę,
5. potrafi korzystać z różnych źródeł informacji: Internet (serwer GLOBE i inne), atlas,
mapy, roczniki statystyczne, program multimedialny,
6. Rozumie założenia Zrównoważonego Rozwoju i cele Agendy 21.
Treści podstawy programowej
Interakcja Ziemia – człowiek,
Źródła konfliktów i próby ich rozwiązywania.
Metody pracy
Operatywna - praca z komputerem i praca z mapą; obserwacja pośrednia, analiza i
interpretacja map i diagramów.
Formy pracy
Praca indywidualna lub grupowa.
Organizacja zajęć
1. Przedstawienie celu lekcji,
2. Wprowadzenie - zalecane jest modyfikowanie i rozszerzenie tematu, a przede
wszystkim wykorzystanie jak najliczniejszych przykładów,
3. Realizacja – część praktyczna w części podstawowej i rozszerzonej zgodna z
poleceniami dla ucznia.
Niezbędne linki:
Program GLOBE
1. Korzystając z map Programu GLOBE zlokalizuj obszary na których:
a. występuje podwyższona zawartość ozonu (2 mapy)
Mapa nazwa
http://viz.globe.gov/vizbin/map.cgi?o=OZ%2F20050806%2Fozone%2FPz004w0820n360_00000049_lg_en.gif&b=g&r
g=n&l=en&sz=2&enc=00&nav=1&LO=3f&hiRes=0&zL1=0&zbox=&C=&Ct=&a=z&htip=0&slay=
0&p=P&sW=+&e=ozone&y=2005&m=08&d=05&sz2=2&opt=0
Mapa nazwa
http://viz.globe.gov/vizbin/map.cgi?o=OZ%2F20050805%2Fozone%2FPz016e0160n500_00000492_lg_en.gif&b=g&r
g=n&l=en&sz=2&enc=00&nav=1&LO=3f&hiRes=0&zL1=0&zbox=&C=&Ct=&a=z&htip=0&slay=
0&p=P&sW=+&e=ozone&y=2005&m=05&d=01&sz2=2&opt=0&M.x=393&M.y=188,
b. występują opady deszczu o najniższym pH (3 mapy).
Mapa nazwa
http://viz.globe.gov/vizbin/map.cgi?o=PR%2F20050611%2Fprph%2FCz002w0400n300_00000009_lg_en.gif&b=g&rg
=n&l=en&sz=2&enc=00&nav=1&LO=3f&hiRes=0&zL1=0&zbox=&C=&Ct=&a=z&htip=0&slay=0
&p=C&sW=+&e=prph&y=2005&m=06&d=10&sz2=2&opt=0
Mapa nazwa
http://viz.globe.gov/vizbin/map.cgi?o=PR%2F20050720%2Fprph%2FPz004e0200n520_00000049_lg_en.gif&b=g&rg
=n&l=en&sz=2&enc=00&nav=1&LO=3f&hiRes=0&zL1=0&zbox=75%3A279%3A75%3A279&C
=&Ct=&a=z&htip=0&slay=0&p=P&sW=+&e=prph&y=2005&m=07&d=20&sz2=2&opt=0&M.x=5
5&M.y=277
Mapa nazwa
http://viz.globe.gov/vizbin/map.cgi?o=PR%2F20050720%2Fprph%2FCz004e0200n480_00000049_lg_en.gif&b=g&rg
=n&l=en&sz=2&enc=00&nav=1&LO=3f&hiRes=0&zL1=0&zbox=402%3A177%3A402%3A177&
C=&Ct=&a=z&htip=0&slay=0&p=C&sW=+&e=prph&y=2005&m=07&d=20&sz2=2&opt=0&M.x=
509&M.y=110
2. Zapoznaj się z możliwością pozyskiwania danych z serwera Programu GLOBE
- w przeglądarce wpisz adres www.globe.gov
3
-
wybierz Enter the GLOBE Site
na marginesie z lewej strony GLOBE Maps
pod mapą zapisz w okienkach dowolną datę z miesięcy letnich tego lub z 2 – 3 poprzednich
lat oraz zaznacz żądaną wielkość mapy (small najszybciej „wchodzi”, large jest
najczytelniejsza).
- W pasku „Data Category” wybierz „Meeasurements” (dane z badań uczniowskich). W
pasku „Dataset in this category” (info) wybierz „Surface Ozone” (ozon przygruntowy – mapa
tylko punktowa, niestety bez danych w Polsce) lub Rainfall pH (pH opadu - mapa może być
punktowa lub konturowa – należy to zaznaczyć w tabeli „Map type” – contours) i kliknij
„Redraw map”.
- Interesujący obszar można powiększyć klikając kilka razy w wybrany punkt na mapie.
3. Po zlokalizowaniu kolejnych określonych obszarów poszukaj zdjęcia satelitarnego tych
terenów i oceń gęstość szlaków komunikacyjnych na zlokalizowanych terenach
a. W przeglądarce internetowej wpisz adres www.maps.google.com
b. Następnie wybierz zakładkę „Satelite”
c. Znajdź interesujący cię obszar
Nawigacja na stronie „google”:
Zdjęcie powiększa się pionowym suwakiem a przesuwa w różnych kierunkach 4 strzałkami.
Fragmenty zdjęć o ciemniejszej barwie są dokładniejsze.
4. Szczegółowe dane dotyczące sieci komunikacyjnej oraz zanieczyszczeń powietrza
w Polsce można uzyskać z Elektronicznego Atlasu Środowiska Polski ze stron
- III.2. Transport i komunikacja,
- IV.2.2. – Imisja i depozycja zanieczyszczeń powietrza
- IV.2.3. – Skutki zanieczyszczeń powietrza.
3. Można pomocniczo wykorzystać dane ze scenariuszy www.gridw.pl/socrates
Dział - Działalność człowieka
Scenariusz - Ozon: Czy stężenie ozonu przy powierzchni ziemi zależy od temperatury i
stopnia zachmurzenia?
oraz
Dział - Woda
Scenariusz - Kwaśne deszcze
Podsumowanie i prezentacja wyników:
Podsumowanie powinno być oparte na wnioskach wyciągniętych podczas lekcji popartych
ilustracjami. Istotne jest odniesienie wyników pracy do idei Zrównoważonego Rozwoju.
Kryteria oceny i ewaluacja zajęć
Oparte na celach operacyjnych z uwzględnieniem zaangażowania i własnej inicjatywy
uczniów w trakcie pracy nad scenariuszem i sposobie przygotowania prezentacji.
Test sprawdzający
Może być przeprowadzony wg uznania nauczyciela.
Można go również pominąć, jeżeli podsumowanie przyniosło oczekiwane rezultaty.
Zadanie domowe
Zadanie domowe - według uznania nauczyciela.
Np. można zadać wykonanie mapy najbliższego terenu z zaznaczeniem głównych tras
i węzłów komunikacyjnych oraz z wyodrębnieniem miejsc, gdzie istnieje
prawdopodobieństwo kumulacji „transportowych” zanieczyszczeń powietrza.
Przydatne linki:
www.globe.gov,
www.maps.google.com > satelite,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Paliwa_kopalne,
http://prace.sciaga.pl/32078.html),
http://pl.wikipedia.org/wiki/Atmosfera,
www.gridw.pl/scenariusze/pdf/atm.pdf,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ozon_%28chemia%29,
www.ekologia.gemapro.vip.alpha.pl/ozon.html,
4
http://prace.sciaga.pl/6398.html
http://prace.sciaga.pl/29554.html
http://prace.sciaga.pl/11936.html.
http://www.atmosphere.mpg.de/enid/c891b36710c799165a9018d0fe3f2987,0/projects_start_pa
ge/Wybierz_temat_____ko.html