Ukraina - LOGIM.EDU.GORZOW.PL

Ukraina- problemy gospodarcze i zagrożenie środowiska.
Ukraina położona jest w Europie Wschodniej. Od południa otoczona jest wodami Morza
Czarnego. Długość linii brzegowej Ukrainy wynosi 2782m. Najdłuższą rzeką kraju jest
Dniepr (2280km), najwyższym wzniesieniem- Howerla 2061m n.p.m. Ukraina sąsiaduje z
Rosją, Mołdawią, Rumunią, Węgrami, Słowacją, Polską i Białorusią. (łączna długość granic
to 4558km).
WARUNKI NATURALNE
Ukraina to głównie rozległe wyżyny i niziny. Główne z nich to wyżyny: Wołyńska,
Podolska, Doniecka, Polesie, niziny: Naddnieprzańska, Czarnomorska
Na południowym zachodzie rozciąga się pasmo górskie Karpat Wschodnich oraz na
południu Gór Krymskich. Najwyższy szczyt znajduje się w paśmie Czarnohory (szczyt
Howerla 2061m), Ukraina to również liczne bagna i mokradła, główne rzeki to: Dniepr
i Dniestr, lasy mieszane stanowią 14% powierzchni, główne formacje roślinne to: stepy i
lasostepy.
Howerla, Czarnohora
Jałta
Wyżyna Wołyńska: jedna z krain geograficznych w zachodniej części kraju, położona
między dwoma rzekami Bugiem na zachodzie, a Słuczą na wschodzie. Od północy sąsiaduje
z Polesiem a na południu z Wyżyna Podolską. Wyżynę Wołyńską budują głównie skały
krystaliczne okresu prekambryjskiego, przykryte utworami młodszymi kenozoiku i
mezozoiku, zalegającymi płytowo. Wyżynę charakteryzuje występowanie licznych pagórków
(do wysokości, około 400m n.p.m.)oraz dolin rzecznych. Do głównych rzek płynących przez
ten obszar należą: Bug, Styr, Słucz.
Wyżyna Podolska: położona jest w zachodniej części Ukrainy, w dorzeczu rzeki Dniestr i
Boh. Wyżynę budują skały okresy prekambryjskiego głównie gnejsy i granity przykryte
utworami kenozoiku i mezozoiku, zalegającymi płytowo. Wyżynę tą charakteryzuje falista i
pagórkowata powierzchnia z licznymi dolinami rzecznymi w formie jarów. Od północnego
zachodu sąsiaduje z Wyżyna Wołyńską, opada ku niej przechodząc w stromy i wysoki próg.
Najwyższą część wyżyny stanowią: Gołogóry z najwyższym szczytem Kamuły - 471m
n.p.m., oraz Miodobory (Tołtry) - jest to pas skałek wapiennych sięgających do wysokości
435m n.p.m., do głównych rzek stanowiących dorzecze Dniestru należą: Seret, Zbrucz,
Smotricz, Murata. Do dorzecza Bohu natomiast: Sawranka, Kodyma. W tej część główne
miasta to przede wszystkim: Tarnopol, Winnica, Kamieniec Podolski i Chmielnicki.
Polesie: kraina geograficzna zaliczana do części Niżu Wschodnioeuropejskiego, stanowi jego
podprowincję, położona jest w południowo-zachodniej części. Polesie rozciąga się na
terytoria państw sąsiadujących: Białorusi i Polski. Jest ono podzielone na liczne
makroregiony m.in. w Polsce dzieli się je na Polesie Podlaskie i Wołyńskie. Powierzchnia
Polesia to głównie rozległe równiny, jest to również teren o największej ilości bagien,
mokradeł i płytkich jezior w Europie. Jest to jeden z powodów słabego zaludnienia w tym
rejonie. Polesie położone jest w dorzeczu Prypeci i Bugu. Rzeki te łączą się poprzez kanał
Dniepr - Bug.
Nizina Czarnomorska: rozciąga się łukiem wzdłuż północno - zachodnich wybrzeży Morza
Czarnego, rozciąga się również na terytorium sąsiadujących państw: Mołdawii i Ukrainy.
Nizina zbudowana jest z wapieni trzeciorzędowych przykrytych piaskami, gliną lub lessem.
Nizinę Czarnomorską charakteryzuje występowanie w ujściach rzek tzw. limanów, czyli
zatok powstałych w wyniku zalania ujściowego odcinka doliny rzecznej. Stanowi ona
również dolny odcinek biegu wielu rzek. Do głównych rzek należą: Dniepr, Dniestr, Bug.
Jest to Region w przeważającej części rolniczy, uprawia się głównie: zboże, winorośl,
słoneczniki, tytoń, buraki cukrowe, kukurydzę. Przeważa hodowla bydła i trzody chlewnej.
Część nizinna Ukrainy charakteryzuje się występowaniem trzech poziomo występujących
stref roślinności. Strefa lasów mieszanych, lasostepu, stepu.
- strefa lasów mieszanych: występuje w północno-zachodniej części Ukrainy między innymi
na Polesiu, lasy stanowią tu 60% powierzchni, licznie występują również bagna i mokradła.
- strefa lasostepu: ciągnie się z południowego-wschodu na północy-wschód, 70%
powierzchni stanowią tu ziemie orne, a lasy 12%.
- strefa stepów: rozciąga się z południowego- zachodu na północy- wschód, stanowi ona 40%
powierzchni kraju, 75% powierzchni jest zajmowana przez ziemie uprawne,a 3% to lasy.
W całej Ukrainie ziemie uprawne stanowią 58% powierzchni. Lasy i pastwiska - 31%.
Czarnoziemy stanowią 2/3 ziem uprawnych na Ukrainie- jest to 25% całych zasobów na
świecie.
Środowisko naturalne Ukrainy uległo w okresie istnienia ZSRR ogromnym przemianom i
uległo znacznej degradacji. Przykładem tego jest budowanie licznych kaskad na Dnieprze w
celu uzyskania energii. Wybudowana w czasach komunizmu elektrownia wodna, Dniprohes
(koło Zaporoża), spowodowała zmiany w funkcjonowaniu naturalnego środowiska. Zalano
Porohy będące bogatym siedliskiem licznych gatunków zwierząt i roślin.
Ukraina leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego o odmianie kontynentalnej. Średnie
miesięczne temperatury powietrza w styczniu wynoszą: -1,4° C a w lipcu: +22,7° C.
Zróżnicowanie klimatu Ukrainy ma wyraźny przebieg południkowy.
W południowej części kraju, widać wyraźnie większy wpływ Morza Czarnego na
poszczególne elementy kształtujące klimat. Obszar ten charakteryzuje się wyższymi sumami
opadów, łagodniejszą zimą i gorącym latem. Północna część kraju charakteryzuje się
chłodniejszymi zimami, większą amplitudą temperatur niż na południu oraz większą
suchością klimatu. Specyficzny klimat posiada południowa część Półwyspu Krymskiego należy ona do strefy klimatów subtropikalnych o odmianie śródziemnomorskiej. Zakarpacie
charakteryzuje się najbardziej łagodnym klimatem, (zima jest najłagodniejsza, a lato
najchłodniejsze). Średnie roczne sumy opadów w zależności od regionu wahają się od 300mm
do 700mm. (stepy - 300mm, Polesie - 700mm). Wysokie sumy opadów występują w
obszarach górskich: ponad 1000mm, Góry Krymskie - 1100mm, Karpaty - 1500mm.
LUDNOŚĆ
Stolicą Ukrainy jest Kijów. W miastach mieszka 72% ludności, a wskaźnik urbanizacji ciągle
wzrasta ponieważ dużo ludności migruje ze wsi do miast. Miastami ponadmilionowymi są
też: Charków, Dniepropietrowsk, Donieck i Odessa. Ukrainę zamieszkuje tylko 74%
Ukraińców. Inne grupy narodowościowe to: Rosjanie 21%, Żydzi 2%, Polacy 0,5% i inne
narody.
Kijów- Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Sercem miasta jest Plac Wolności
GOSPODARKA
Ukraina posiada bardzo duży zasób surowców mineralnych, które wydobywane są nie tylko
na potrzeby kraju, ale i na eksport. Do głównych bogactw mineralnych należą: węgiel
kamienny wydobywany głównie w Donieckim Okręgu Przemysłowym, węgiel brunatny,
złoża występują głównie u okolicach Dniepropietrowska tam również znajduje się
Naddnieprzański Okręg Przemysłowy zajmujący się wydobyciem węgla brunatnego.
Ukraina posiada znaczne zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego wydobywanych głównie na
wybrzeżu Morza Czarnego oraz w Okręgach: Donieckim i Naddnieprzańskim, a także
w okolicach Krymu. Ukraina posiada jedne z największych złóż rud manganu (Nikopol).
Występują tu również liczne złoża rud żelaza m.in. w Krzywym Rogu, Kremeczuku,
Kerczu, Biłozerce; soli kamiennej, potasowej, rud niklu, chromu, rtęci, złoża siarki i złota.
Ukraina jako jedna z byłych republik należących do ZSRR, należy do państw odgrywających
decydującą rolę w kształtowaniu się gospodarki w Europie Wschodniej. Pod względem
wielkości zasobów gospodarczych jest ona na drugim miejscu. Produkt Krajowy Brutto
(PKB) w 1999 roku wynosił - 109mld USD, zaś na jednego mieszkańca - 2200 USD,
Inflacja wynosiła około 20% (1999). Bezrobocie waha się w okolicach 4,5%, najwięcej osób
pracuje w sektorze przemysłu i budownictwa - 32%, w rolnictwie i leśnictwie - 24%, służbie
zdrowia, edukacji, kulturze - 17%, handlu - 8%, transporcie, komunikacji - 7% i innych 12%.
Ukraina posiada około 69,5%gruntów rolnych, z czego grunty orne zajmują 55,3%,łąki i
pastwiska 12,4%, sady i winnice 1,8%. (1992) Głównie uprawia się: pszenicę 23%, żyto
(17%), kukurydzę(10%), owies(9%), jęczmień(7%), słonecznik(5%), ziemniaki(5%).
W hodowli pogłowie bydła wynosi 21mln, trzody chlewnej - 15,3mln, owiec i kóz - 6,9mln
(1994).
Głównymi źródłami energii są: paliwa kopalne (52%), energia wodna (5,9%), energia
atomowa (42,1%).
26 kwietnia 1986 r. w Czarnobylu doszło do katastrofy ekologicznej, którą spowodował
wybuch jednego z czterech reaktorów jądrowych w tamtejszej elektrowni atomowej. Duże
obszary Ukrainy zostały skażone promieniotwórczo, a w ciągu kilku dni pył
promieniotwórczy stwierdzono na obszarze Białorusi, Polski, Skandynawii i w wielu innych
częściach Europy. W samym Czarnobylu zginęło kilkadziesiąt osób, a wielu zmarło w
następnych latach. Liczne są też zachorowania na choroby wywołane zwiększonym
promieniowaniem, głównie nowotwory.
Czarnobyl- elektrownia po katastrofie
Ukraina eksportuje głównie: metale żelazne i nieżelazne, paliwa i produkty, maszyny i
pojazdy, żywność. Importuje natomiast: energię, maszyny i części, sprzęt transportowy,
chemikalia. Głównymi partnerami handlowymi Ukrainy są: Rosja, UE, Chiny, Turcja, USA.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, Zasoby Internetu.