Rewolucje w Rosji - Historia w II LO

Rewolucje w Rosji
1. Przyczyny wybuchu rewolucji




Po 1905 r. częściowe reformy, ale rośnie popularność
radykalnych partii
Piotr Stołypin wprowadza reformy dobre dla wsi, ale
ginie w 1911 r. na skutek zamachu dokonanego przez
eserowca (członka Partii Socjalistów-Rewolucjonistów)
1904-1905 (porażka w wojnie z Japonią), 1908 r.
(zajęcie Bośni i Hercegowiny przez A-W), 19121913 (wojny bałkańskie) pokazują, że Rosja już nie
liczy się jak dawniej
Rosjanie dążą do wojny, bo pokonanie A-W będzie
powrotem do mocarstwowości



Porażki w roku 1914 w
Prusach Wschodnich,
w 1915 r. przerwany
front pod Gorlicami
Armie państw centralnych
wchodzą na teren Rosji
Niepokoje na ulicach,
braki w zaopatrzeniu,
powoływanie do
wojska coraz to
większej liczby ludzi



Mikołaj II przejmuje
dowództwo – i tak porażki
Nawet ofensywa Brusiłowa
(udana, ale poparta wielkimi
stratami) nie poprawiła nastroju
W armii dezercja, gorsza
dyscyplina, protesty
robotników
2. Rewolucja lutowa
Przeciwko carowi zbierają się
przeciwnicy;
1. Arystokracja chce go
odsunąć od władzy,
przekazać rządy synowi
Aleksemu, a regencję bratu
Michałowi Aleksandrowiczowi
2. Robotnicy i chłopi
upatrują szansę w
przejęciu władzy przez
eserowców, bolszewików i
mienszewików




Bolszewicy – nazwa członków większościowej frakcji
powstałej w 1903 r. na II Zjeździe Socjaldemokratycznej
Robotniczej Partii Rosji
Mienszewicy - nazwa członków mniejszościowej frakcji
powstałej w 1903 r. na II Zjeździe Socjaldemokratycznej
Robotniczej Partii Rosji; po rewolucji październikowej
pozostali w opozycji do bolszewików
Eserowcy – członkowie rosyjskiej partii SocjalistówRewolucjonistów





Braki żywności i opału spowodowały, że 23 lutego (8
marca wg kalendarza gregoriańskiego) w
Zakładach Putiłowskich wybuchł strajk
Hasła ekonomiczne i polityczne; walki strajkujących z
wojskiem (ginie ok. 150 ludzi)
Z czasem żołnierze popierają strajkujących; milicja
zdobywa uzbrojenie
Car wezwany do powrotu z frontu; car nie chce
wracać, zostaje w Mohylewie (kwaterze głównej)
Kolejne jednostki opuszczały cara




W Piotrogrodzie powstała
Piotrogrodzka Rada Delegatów
Robotniczych i Żołnierskich
Z Dumy wyłoniono Komitet
Wykonawczy (rząd)
15 marca 1917 r. car abdykuje
na rzecz brata Michała, ale
Michał następnego dnia oddaje
władzę w ręce Rządu
Tymczasowego
Na czele rządu członek Partii
Konstytucyjno-Demokratycznej,
książę Gieorgij Lwow
3. Rząd Tymczasowy




Państwa ententy liczą na
wzmocnienie Rosji, państwa
centralnie wprost przeciwnie
Żeby „zachęcić” Rosjan to
przerwania walki przesyłają im
Włodzimierza Lenina
Rząd premiera Lwowa znosi karę
śmierci, ogłasza amnestię,
swobodę druku i słowa, wolność
zrzeszania się, działalności partii
i wybory do Zgromadzenia
Ustawodawczego
Ale nie ma mowy o reformie
rolnej i zakończeniu wojny



W lipcu 1917 r. ofensywa
Kiereńskiego na froncie nie
przynosi pożądanego skutku
Demonstracje antywojenne; Lwow
podaje się do dymisji i w jego
miejsce Aleksander Kiereński;
wprowadza rządy dyktatorskie (kara
śmierci, cenzura, itd.)
Coraz większe rozczarowanie
Bunt Korniłowa



Wrzesień 1917 r. oddziały gen.
Ławra Korniłowa idą
aresztować członków Rządu
Tymczasowego; ale niewielka
część wojskowych chce tego;
areszt Korniłowa
To wydarzenie pokazuje słabość
rządu, a wzmacnia
bolszewików
Próby poprawy sytuacji nic nie
dają
4. Rewolucja październikowa
Po powrocie do Rosji Lenin
ogłasza tzw. tezy kwietniowe
1. Wzywa do rewolucji
socjalistycznej w celu
obalenia Rządu
Tymczasowego
2. Wzywa do przejmowania
rządów przez Rady
Delegatów Robotniczych
i Żołnierskich

Okres dwuwładzy




Po ucieczce Lenina do Finlandii główną
postacią w partii był Lew Trocki
Okres dwuwładzy; Rząd Tymczasowy
rządzi, ale często faktyczną władzę miały
Rady Delegatów Robotniczych i
Żołnierskich
Pucz Korniłowa wzmacnia bolszewików
pokazując słabość rządu
Drożyna i ciągły udział w wojnie daje
poparcie bolszewikom; obietnica
nacjonalizacja wielkich własności
ziemskich, żądanie zakończenia walk,
samostanowienie dla nierosyjskich
nacji Imperium Rosyjskiego



Lenin nawołuje do ataku na
rząd, Kiereński czeka, liczy na
poparcie wojska
24/25 października (6/7
listopada) milicja
robotnicza opanowała
obiekty strategiczne;
dworce, magazyny
żywności i paliw, centralę
telefoniczną, elektrownię,
gazownię, zablokowano
mosty
Bolszewicy zajęli Pałac
Zimowy, aresztowano
członków Rządu (Kiereński
uciekł)


25 października (7 listopada) uchwalono powołanie Rady
Komisarzy Ludowych, nowego rządu z Leninem na
czele
26.10 (8.11) uchwalono dekrety:
o pokoju (nawołanie do zakończenia wojny)
o ziemi (zapowiedź likwidacji własność ziemskich,
carskich, cerkiewnych i klasztornych)
Pokój brzeski 3 marca 1918
1.
2.
3.
Zakończenie walk z Niemcami i AustroWęgrami
Zerwanie sojuszu z ententą
zgoda na utratę m.in. Polski, Litwy, Łotwy,
Białorusi i Ukrainy
5. Wojna domowa 1918-1922



W wyborach do Konstytuanty bolszewicy mają jedynie
25% mandatów
Na pierwszym posiedzeniu 5 stycznia (18 stycznia)
bolszewicy chcą, by Konstytuanta zrzekła się
uprawnień legislacyjnych i oddała je Rady
Komisarzy Ludowych
Następnego dnia milicja robotnicza rozpędziła
obrady z powodu „kontrrewolucji”
Wszechrosyjska Nadzwyczajna Komisja do
Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka)



„wrogowie klasowi” – szlachta, duchowieństwo, kułacy,
ofiecerowie, działacze innych partii
powstaje w 1917r.; na czele Felix Dzierżyński
zadanie – obrona rewolucji za pomocą tzw. Czerwonego
terroru (więzienie na Łubiance)
„Akcje CzeKa prowadzone były z taką brutalnością i
bezwzględnością, jakich nie może pojąć cywilizowany
umysł.
Pewnego razu, gdy lokatorzy ze strachu nie zdjęli
łańcucha z drzwi, czekista rzucił przez szparę granat.
Innym razem nikt nie odpowiadał na łomotanie, stara
kobieta była przykuta do łóżka z powodu paraliżu, który
nastąpił gdy na jej oczach zamordowano jej męża, jeden
z czekistów zniecierpliwiony czekaniem rzucił w drzwi
granatem, który eksplodując za blisko ciężko ranił pięciu
funkcjonariuszy.
Powrócili tej samej nocy i w odwecie zarżnęli starą
kobietę.”
GUŁag – Główny Zarząd Obozów




Wojna między czerwonymi
(oddziałami bolszewików) a białymi
(oddziałami antybolszewickimi)
Generałowie białych są skłóceni i
mimo kilku sukcesów nie mogą
pokonać bolszewików
Do wojny włączyli się także ochotnicy
z zagranicy
Wybuchały także powstania
chłopów, marynarzy (w
Kronsztadzie 1921r.); krwawo
tłumione
Komunizm wojenny
1.
2.
3.
4.

1.
2.
3.
Przymus pracy
Upaństwowienie rolnictwa, przemysłu, handlu
Zniesienie pieniądza, wprowadzając talony jedynie
dla ludzi lojalnych
Rekwizycja płodów rolnych
Skutek:
Chaos, ukrywanie produktów rolnych przez chłopów
1920-1921 powszechny głód
Spadek produkcji przemysłowej; np. wytopu stali do 5%
sprzed stanu z 1913; średnio w 1921 r. produkcja całego
przemysłu spadła do poziomu 14-17% produkcji z
1913 r.


Ostatecznie wojna
zakończyła się w 1922 r.
zwycięstwem
czerwonych
Śmierć ok. 15 mln osób