Elastyczność funkcji popytu i podaży

Elastyczność to wrażliwość popytu na własne
determinanty
Czynniki wpływające na elastyczność funkcji
popytu:
1. cena dobra  Elastyczność cenowa popytu

2. cena dóbr substytucyjnych i komplementarnych
 Elastyczność mieszana popytu
3. dochód  Elastyczność dochodowa popytu

Eliminujemy czynniki niemierzalne – np. gusta i
preferencje
Elastyczność cenowa popytu
mierzy siłę
reakcji popytu na zmianę ceny ceteris paribus.
Ep=│
Ep
=
Ep
=
zmiana wielkości popytu
wielkość popytu
│
ΔQ
Q
:
:
zmiana ceny
cena
ΔP │
P
│% zmiany wielkości popytu : % zmiany ceny│=
=│%
ΔQ : % ΔP│
│

Ep =
ΔQ
Q 1+ Q 2
2
:
ΔP
P1+P2
=
ΔP
ΔQ
:
Q1+Q2
P1+P2
2
Jest to sposób na obliczanie elastyczności łukowej
E1
E1




Firma X sprzedaje krzesła po 80 zł za sztukę.
Roczna wielkość popytu (sprzedaży) wynosi 3000
sztuk krzeseł. Gdy cena krzesła spadła do 70 zł,
zaś wielkość sprzedaży (popytu) wzrosła do 4000
sztuk. Oblicz elastyczność cenową popytu.
Zmiana wielkości popytu=4000 – 3000 = 1000
Ep=│1000/3000 : -10/80│=33,3%/12,5%│=│-2,67│=2,67
Odp. Zmiana ceny krzeseł prowadzi do 2,67
procentowej zmiany (wzrostu) wielkości popytu.
Graficzna interpretacja elastyczności
cenowej popytu
Cena (P)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
ΔP
D
ΔQ
1000 2000 3000 4000
Produkcja (Q) w szt.







Ep>1 popyt jest elastyczny
Ep<1 popyt jest nieelastyczny
Ep=1 popyt o elastyczności jednostkowej =
elastyczność wzorcowa np. wzrost ceny o 10 %
powoduje spadek popytu o 10 %.
Ep=1/2 jeżeli wzrost ceny o 10 % spowoduje
spadek popytu o 5 %.
Im bliżej zera tym mniejsza elastyczność.
Ep=0 popyt doskonale nieelastyczny, sztywny
(linia pionowa), zmiana ceny nie powoduje
żadnych zmian popytu
Ep=∞ popyt doskonale elastyczny (linia pozioma)
Przykład:
1.
P
2.
P
D
Ep =
Ep=0
popyt doskonale nieelastyczny Q
3.
P
P
∞
D
popyt doskonale elastyczny
Q
D2
D1
Q
Q
Krzywa popytu D1 jest bardziej elastyczna niż D2


Osiągalność substytutów - jeśli dobro nie ma
substytutów to popyt jest nieelastyczny.
Znaczenie danego produktu dla konsumenta –popyt
na dobro, które zajmuje większy udział w budżecie
konsumenta jest bardziej elastyczny.

Poziom ceny towaru - popyt jest bardziej elastyczny
przy cenach wysokich).

Czas trwania zmiany ceny. Popyt jest bardziej
elastyczny w okresie długim niż w okresie krótkim.

Rodzaj dóbr – popyt na dobra podstawowe, dobra
pierwszej potrzeby jest mniej elastyczny.

sól, leki, ropa, trumny – brak substytutów popyt nieelastyczny, (sztywny), linia pionowa

Znając wysokość cenowej elastyczności
popytu, przedsiębiorca może z pewnym
przybliżeniem skalkulować, jak wpłyną wzrost
lub spadek ceny na jego przychód całkowity
(wpływy ze sprzedaży) TR (total revenue).
Cena
jednostkowa
Wielkość
popytu
50
45
40
35
30
25
20
15
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Elastyczność
popytu
EP=ΔQ/Q:ΔP/P
Przychód
całkowity
TR=PxQ
Cena
jednostkowa
P
50
45
40
35
30
25
20
15
10
Wielkość
popytu
Q
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Elastyczność
popytu
EP=ΔQ/Q:ΔP/P
5
3
2
1,4
1
0,7
0,5
0,3
-
Przychód
całkowity
TR=PxQ
1000
1350
1600
1750
1800
1750
1600
1350
1000
Firma osiągnie maksymalny zysk gdy P=30, Q=60
P
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
EP>1
EP=1
EP<1
D
0
20
40
60
80 100
Q
TR
1800
1600
1000
0 0
20
40
60
80 100
Q



Elastyczność mieszana popytu – popyt
reaguje na zmianę cen dóbr
substytucyjnych/komplementarnych
Exy= ΔQx/Qx : ΔPy/Py= %ΔQx/%ΔPy
Jeśli Exy=0,7 oznacza to, że spadek ceny
dobra Y o 1 % powoduje spadek
zapotrzebowania na dobro X o 0,7%.



Dla dóbr komplementarnych współczynnik
elastyczności mieszanej popytu jest zawsze
ujemny.
Dla dóbr substytucyjnych współczynnik jest
dodatni.
Elastyczność mieszana jest równa zeru, gdy
dobra są niezależne.

Oblicz elastyczność mieszaną popytu na
dobro A na podstawie następujących danych:
PB
80
40
QA
400
200
Czy dobra A i B są dobrami substytucyjnymi czy komplementarnymi?
Odpowiedź uzasadnij.
Odp. EAB=(200-400)/400 : (40-80)/80 = 1
Elastyczność mieszana popytu = 1, więc dobra A i B są substytutami,
gdyż EAB>0




Elastyczność dochodowa popytu mierzy
zależność między zmianami popytu a
zmianami dochodów ludności.
EI=ΔQ/Q:ΔI/I = % ΔQ/% ΔI,
gdzie I=dochód
Poziom tego współczynnika zależy przede
wszystkim od: dostępności substytutów, dóbr
komplementarnych, a także od zróżnicowania
ich jakości.
Stanowi to kryterium klasyfikacji dóbr.
DOBRA
Dobra pierwszej potrzeby
EI<1
Dobra niższego rzędu
EI<1
Dobra luksusowe
EI>1
Inne dobra pierwszej potrzeby
(dobra normalne) 0<EI<1



1. Wraz ze wzrostem dochodów spada udział
wydatków na żywność = dochodowa elastyczność
popytu < 1.
2. Udział wydatków na odzież i mieszkanie nie
zmienia się gdy rosną dochody = dochodowa
elastyczność popytu =1.
3. Wydatki na samochody, meble, podróże,
ochronę zdrowia, wypoczynek i biżuterię rosną
szybciej od wzrostu tempa dochodów =
dochodowa elastyczność popytu >1.

WNIOSEK: Zmiana dochodu powoduje nie
tylko zmianę poziomu ale i struktury
wydatków.