fizyka

1.Odkrycia astronomiczne do XIX w.
Historia Marsa sięga aż starożytności. Jak wiadomo, kultura starożytnych Greków została
wchłonięta przez starożytnych Rzymian. Grecki Ares- Bóg wojny stał się Rzymskim MarsemBogiem wojny, płodności i wegetacji. Czczony jako ojciec Romulusa i Remusa. Jego symbol w
biologii oznacza męskość.
W czwartym wieku pne. Arystoteles* przyuważył, że Mars znajduje się dalej niż ziemski
księżyc, zauważył zjawisko okultacji, wbrew pozorom nie ma to nic wspólnego z
przyzywaniem szatana, jest to astronomiczny termin, oznaczający pokrycie jednego ciała
niebieskiego, przez drugie będące bliżej obserwatora.
Ptolemeusz* próbował opisać ruch orbitalny planet, między innymi Marsa, który w pewnym
momencie, zaczyna wyglądać jakby się cofał. Oczywiście jest to tylko pozorny ruch wsteczny,
a związany jest z położeniem Marsa względem Ziemi. Ptolemeusz mniej więcej w tym
samym czasie opracował swój geocentryczny model układu słonecznego, czym na 1400 lat
przypieczętował losy astronomii w Europie. Marsa obserwowali również astronomowie z
dalekiego i bliskiego wschodu. Próbowali oni określić między innymi średnice i odległość
planety od Ziemi. Poważniejsze badania tej planety zaczęły sie wraz z wynalezieniem i
udoskonaleniem teleskopu.
W 1610 roku Galileo Galilei* jako pierwszy oglądał Marsa przez teleskop, natomiast w
1672r. Christian Huygens* zmierzył długość doby na Marsie, obserwując jego obrót wokół
własnej osi. Kilkanaście lat później w 1698 roku opublikował Kosmoteros, będącą pierwszą
publikacją na temat inteligentnych obcych.
W XIX wieku teleskopy były na tyle dokładne i mocne, że astronomowie mogli obserwować
szczegóły na powierzchni Marsa. Giovanni Schiaparelli* na jego powierzchni zaobserwował
coś, co nazwał z włoskiego canalli... chodziło mu o rowy i uskoki, jednak źle przetłumaczono
to jako kanały i ich istnienie zaczęto przypisywać inteligentnej cywilizacji, zamieszkującej
powierzchnię Marsa, co bardzo zdenerwowało Schiaparelliego. Dodatkowo do teorii
istnienia Marsjan przyczyniał się fakt, iż inni obserwatorzy widzieli zmiany w tych kanałach.
Pod koniec XIX wieku A. Mercier pisał: "Obecnie nie można już wątpić, czy Marsa
zamieszkują istoty rozumne. Pogląd, że wykonują one pracę, a więc, że dysponują środkami
przemysłowymi, że nieobca jest im nauka, sztuka i astronomia, ma zupełnie racjonalną
podstawę opartą na obserwacjach". Zdawały się potwierdzać to obserwacje sezonowych
zmian, zachodzących na powierzchni planety - z początkiem wiosny wykwitały tam ciemne
plamy, rozszerzając się na cały glob. Interpretacja nasuwała się sama. To wegetacja budziła
się do życia. Wody miało na Czerwonej Planecie brakować, więc - jak dowodził Lowell* tamtejsza cywilizacja zbudowała kanały, doprowadzające drogocenną ciecz z topniejących
czap polarnych.
Jak się potem okazało, było to jedynie złudzenie optyczne, a astronomowie widzieli
najpewniej cienie swoich naczyń krwionośnych w oku. Te złudne odkrycie spowodowało
wszechobecną panikę w Ameryce północnej. A w późniejszym czasie także w Europie.
*Arystoteles- filozof Grecki.
*Ptolemeusz- astronom, matematyk i geograf greckiego pochodzenia.
*Galileo Galilei (Galileusz)- włoski astronom, astrolog, matematyk, fizyk i filozof, prekursor
nowożytnej fizyki.
*Christian Huygens- holenderski matematyk, fizyk oraz astronom.
*Giovanni Schiparelli- włoski astronom, wykładowca akademicki.
*Percival Lawrence Lowell- amerykański przedsiębiorca, pisarz, matematyk i astronomamator, który był przekonany o istnieniu kanałów na Marsie.
2.Przekonanie o istnieniu Marsjan w XX w.
Przekonanie o istnieniu Marsjan było kulminacyjne w XX wieku, w 1938 roku Orson Welles*
zaprezentował w stacji radiowej CBS swoją wojnę światów, która opowiadała o inwazji
Marsjan na Ziemię.
Ludzie słuchający audycji myśleli, że Ziemia została zaatakowana przez Marsjan i zaczęli
uciekać ze swoich domostw. Im więcej czasu mijało od dnia emisji, tym większa liczba osób
twierdziła, że słuchała „doniesień o inwazji” na żywo i faktycznie była świadkiem inwazji.
Po kilku latach powszechne stało się przekonanie, że „Wojna światów” była najchętniej
słuchaną audycją tego dnia. Według firmy C. E. Hooper która zajmowała się w tym czasie
badaniem słuchalności radiowej, tylko 2% osób zapytanych telefonicznie podczas trwania
audycji odpowiedziało, że słuchają „sztuki” lub „programu Orsona Wellesa”.
Polskie ziemie również miały epizod z „Marsjanami”:
Tak zwane "Zdarzenie w Emilcinie" jest bezpośrednio związane z osobą Jana Wolskiego (ur.
29 maja 1907, zm. 8 stycznia 1990), prostego rolnika z wykształceniem podstawowym.
Wracając do domu wozem konnym przez las 10 maja 1978 roku, ujrzał na drodze dwie
dziwne postacie. Istoty były niewysokie (1,4-1,5 m wzrostu), miały oliwkowozielone twarze,
skośne oczy i wystające kości policzkowe. Ich ciała pokrywał czarny kombinezon,
odsłaniający tylko twarze i dłonie. Na karku mieli swego rodzaju wybrzuszenia
przypominające garby, zaś ich palce połączone były błoną pławną.
Istoty wskoczyły na wóz Wolskiego, jednak ten kontynuował jazdę, nie widząc w tym
zachowaniu nic nietypowego, ponieważ takie zachowanie było zwyczajowe dla mieszkańców
tych okolic. Zdziwiła go jedynie "mowa" pasażerów i nieproporcjonalnie duże obciążenie
wozu. Wkrótce potem znaleźli się oni na polanie, gdzie Wolski ujrzał lśniący pojazd wielkości
połowy autobusu, unoszący się ok. 5 m nad ziemią, ku której spuszczona była swego rodzaju
winda. Istoty poprosiły Wolskiego o zejście z wozu, po czym stanął on na windzie, która
uniosła go do środka.
Obiekt posiadał w rogach coś w rodzaju świdrów i dochodził z niego niski dźwięk. Wkrótce
potem Wolski znalazł się w pojeździe, gdzie czekały na niego dwie podobne istoty. Wnętrze
było ubogie i ciemne. Wolski zauważył, że znajdowały się tam swego rodzaju ławki. Z innych
rzeczy dostrzegł on m.in. leżące na podłodze ptaki przypominające kruki lub gawrony.
Jakiś czas potem otrzymał polecenie, aby się rozebrać, zaś jedna z istot (które w liczbie 4
znajdowały się na pokładzie statku) wykonała swego rodzaju badania, przy pomocy
urządzenia mającego przypominać rolnikowi złączone talerzyki. Po wykonaniu badania
Wolski ubrał się. Istoty miały także starać się poczęstować go jedzeniem w formie sopla,
jednak on odmówił. Istoty przez cały czas były dla niego, jak sam określił, uprzejme.
Następnie otrzymał on polecenie wyjścia z pojazdu i gdy wychodził na windę, stanął i ukłonił
się, mówiąc istotom: Do widzenia. Wszystkie rzekomo ukłoniły się.
Istoty miały według Wolskiego posługiwać się dziwnym językiem, którego nie potrafił opisać.
Sam określił, że ich słowa padały drobniutko a gęsto.
Wkrótce Wolski udał się do domu, gdzie opowiedział o tym swej żonie, a następnie synom,
którzy wraz z sąsiadami udali się na polanę. Obiektu tam nie było, jednak na miejscu
znaleziono ślady mogące świadczyć o odwiedzinach istot.
Historią Wolskiego zajął się wkrótce łodzianin, Zbigniew Blania-Bolnar. Sam Wolski miał
narzekać na popularność, jakiej przysporzyła mu jego przygoda, która jednocześnie stała się
przyczyną kwestionowania jego wiarygodności.
Obiekt mieli rzekomo widzieć inni mieszkańcy, w tym chłopiec z Emilcina, Adam Popiołek,
który zaalarmował swą matkę o spadającym samolocie.
Na podstawie tej „barwnej” historii powstała książka Zbigniewa Blania- Bolnara „Zdarzenie w
Emilcinie”
Ostateczny koniec wszechobecnej panice dały wysyłane w kosmos sondy kosmiczne dzięki
którym poszerzyliśmy znacznie wiedzę na temat czerwonej planety.
*Orson Welles- amerykański reżyser, producent, scenarzysta i aktor filmowy.
3.Misje na Marsa w XX i XXI wieku
Mars jest 2 najlepiej poznaną planetą zaraz po Ziemi, a w jego kierunku wysłano 38 misji
(Omawianie wszystkich z nich mija się z celem, dlatego w dalszej części książki omówię
najważniejsze fakty, jakie udało się ustalić dotychczas). Jest tez kosmicznym trójkątem
bermudzkim, ponieważ porażką okazały sie aż 18 z nich. Z tego powodu naukowcy zaczęli
żartować, iż na Marsie żyje demon żywiący się ludzkim sprzętem. Największego pecha miał
Związek Radziecki, ponieważ żadna z ich misji nie zakończyła sie sukcesem. Pierwszą udaną
misją była amerykańska Marriner 4 ukończona w 1964 roku. Zrobiła ona pierwsze,
niewyraźne zdjęcie powierzchni Marsa, a w sumie wykonała ich 27. Chciałbym pokrótce
przedstawić jedną z planowanych misji kolonizacji Marsa. Jeżeli chcesz zagłębić się w
szczegółowy plan tej misji, zapraszam na oficjalną stronę projektu (link w źródłach).
Projekt Mars One tworzony jest przez holenderską spółkę od początku 2011 roku i obejmuje
kolejno:
W 2013 r. - rekrutację (poprzez stronę internetową firmy) 40 osób chętnych do zamieszkania
na Marsie;
w 2016 r. - wysłanie pierwszego statku kosmicznego na Czerwoną Planetę;
w 2018 r. - wysłanie na Marsa specjalnie przystosowanego łazika, który ma znaleźć dla
kosmicznego miasta
odpowiednią lokalizację;
w 2020 r. - kolejna misja dostarczy na planetę cztery moduły stacji, niezbędny sprzęt oraz
zapasy pożywienia;
do 2022 r. - mają się zakończyć przygotowania na przyjęcie ludzi, takie jak przygotowanie do
produkcji wody czy wytworzenie tlenu i atmosfery w modułach stacji.
Już rok później w kwietniu 2023 r. na Marsie wyląduje statek załogowy z czterema
astronautami, którzy pozostaną na Czerwonej Planecie i ostatecznie przygotują kosmiczne
miasto, na przyjęcie jego nowych lokatorów. Pionierzy przybędą w roku 2025 - i zostaną już
na Marsie do końca swojego życia.
Wszystkie kolejne kroki i plany opisywane są w Internecie - na stronie projektu Mars One.
4.Co wiemy o Marsie (geologia)
Mars ma mniej więcej dwukrotnie mniejszą średnicę niż Ziemia (6792km), a jego
powierzchnia przypomina powierzchnie wszystkich lądów na Ziemi. Składa sie ona w
większości z bazaltu, a pokryta jest tlenkiem żelaza. Czyli prościej... cała planeta pokryta jest
rdzą. Jego masa jest 10-cio krotnie mniejsza od ziemskiej i wynosi 65 sekstylionów
kilogramów, jednocześnie jego gęstość jest o 30 % mniejsza od gęstości Ziemi.
Na jego powierzchni możemy skakać wyżej niż na Ziemi, ponieważ wartość przyciągania jest
o 60 % mniejsza niż przyciąganie Ziemi. Oś obrotu Marsa wokół własnej osi jest przechylona
względem płaszczyzny mniej więcej o tyle samo stopni co os ziemi(23°27'). Oznacza to, że na
czerwonej planecie występują pory roku, jednak eliptyczna orbita powoduje, iż jedne są
dłuższe niż inne. Na Marsie radzę chodzić w kurtce zimowej, ponieważ temperatury wahają
sie pomiędzy 30◦c a -140◦c.
Mars nie posiada tak silnego pola magnetycznego jak Ziemia. W jego wnętrzu nie zachodzi
zjawisko dynama magnetohydrodynamicznego,* co wpłynęło na jego atmosferę. Wiatr
słoneczny nie odbijany przez magnetosferę, zwyczajnie zdmuchnął atmosferę planety.
Jednak na powierzchni Marsa występują lokalnie słabe źródła pola magnetycznego, wykryte
przez sondę mars global surveyor. Generują je naprzemiennie położone w skorupie pasma
oddziaływujące magnetycznie. Podobne struktury można znaleźć na dnie ziemskich
oceanów, a sugerują one, iż kiedyś na Marsie istniał ruch płyt tektonicznych.
Mars powstał z cięższych pierwiastków, powstałych podczas formowania sie układu
słonecznego, które zostały zepchnięte na orbitę obecnego Marsa, zawiera więc dużo więcej
żelaza niż Ziemia, a jego atmosfera zawierała dużo więcej tlenu, ten reagował z żelazem
zawartym w skorupie i stworzył czerwoną powierzchnię planety. Kaniony obecne na Marsie,
jednoznacznie wskazują na przeszłą obecność wody w stanie ciekłym na powierzchni
planety, tak więc młody Mars był jeszcze bardziej podobny do Ziemi niż przypuszczaliśmy.
Obecnie woda w postaci lodu znajduje się tam na biegunach. Obserwacje planety ukazały
nam niewiarygodny widok. Z wielkich lodowych czap wypływała woda w stanie ciekłym co
przekonało naukowców do teorii, iż woda w stanie ciekłym znajduje sie pod powierzchnią
planety. Płynna woda sprzyja powstawaniu życia, także na Marsie może nie żyją zielone
ludziki, jednak organizmy w formie ekstremofilów, czyli bakterii mogących żyć w
ekstremalnych warunkach, mogą tam występować.
*Teoria Dynama Magnetohydrodynamicznego zwana teorią dynama – teoria opisująca
istnienie pola magnetycznego ciał niebieskich, w tym też Ziemi.
5.Największe wzniesienie w układzie słonecznym
Na Marsie znajduje się największy wulkan w układzie słonecznym. Olympus Mons wznosi się
na ponad 21 km nad powierzchnie planety. Podstawa tego wulkanu pokryłaby niemal całą
powierzchnię Francji. Olympus Mons mierzy 550 km szerokości, a znajdujący się na
wierzchołku krater jest długi na 85 km, szeroki na 60 km oraz głęboki na 3 km. Według
danych obserwacyjnych (pochodzących z sondy Mars Global Surveyor) wulkan po raz ostatni
wybuchł 10-20 milionów lat temu. Tak duża wysokość Olympus Mons prawdopodobnie
wynika z faktu, iż na Marsie nie ma płyt tektonicznych, co pozwoliło wypływać gorącej lawie
przez nieporównywalnie dłuższy okres, niż wynosi przeciętna aktywność wulkanu na Ziemi.
6.Księżyce Marsa czyli Fobos i Deimos
Mars posiada 2 małe księżyce będące albo przechwyconymi przez grawitacje asteroidami,
albo materią Marsa wyrzuconą w przestrzeń kosmiczną podczas dużej kolizji. Noszą imiona
Phobos i Deimos. Ten pierwszy to syn greckiego boga wojny Aresa a jego imię oznaczało
strach. A drugi był jego bratem a jego imię oznaczało trwoga. Jako iż Ares jest greckim
odpowiednikiem rzymskiego Marsa takie imiona nadano księżycom.
- FOBOS jest to księżyc znajdujący się bliżej Marsa - w całym Układzie Słonecznym nie ma
drugiego satelity naturalnego, krążącego tak blisko planety, składa się on z mieszaniny lodu i
skał. Rosyjski satelita Phobos 2 odkrył, że z księżyca unosi się gaz - prawdopodobnie jest to
para wodna. Pokryty jest cały kraterami, jest ich o wiele więcej niż na Deimos-ie. Najbardziej
widocznym kraterem na Fobosie jest Sitckney o średnicy 10 km. Uderzenie, przez które
powstał, prawie rozerwało księżyc i najprawdopodobniej stało się przyczyną powstania
rowów i smug.
Fobos jest uważany za planetoidę pochodzącą z zewnętrznych rejonów Układu Słonecznego.
- DEIMOS to mniejszy i dalszy z księżyców Marsa. Jest on prawdopodobnie dawną
planetoidą, skierowaną w stronę Marsa przez pole grawitacyjne Jowisza. Deimos składa się
ze skał bogatych w węgiel i lodu. Jego powierzchnia pokryta jest kraterami; dwa największe
kratery mają średnice około 3km. Nazywają się Swift oraz Voltaire na cześć pisarzy, którzy
wspominali o księżycach Marsa jeszcze przed ich odkryciem.
7.Dlaczego astronomowie skupiają się na tej planecie
Niektórzy pewnie zastanawiają się dlaczego badamy marsa z taką intensywnością... No
cóż, być może w przyszłości stanie sie on naszym drugim domem, dlatego musimy się
dowiedzieć o nim wszystkiego czego tylko możemy. W planach do 2035r. jest wysłanie
załogowej misji na powierzchnie czerwonej planety, a w późniejszych dekadach założenie
stałej bazy naukowej, która po czasie stanie sie ziemską kolonią. Istnieje wiele obaw
związanych z lądowaniem na Marsie, takich jak wszechobecne w kosmosie
promieniowanie kosmiczne, które zagraża życiu i zdrowiu ludziom lądującym na
powierzchni planet nie posiadających magnetosfery. Czy po prostu kwestie ekonomiczne.
Jest prawdopodobne, że kolonizacja Marsa stanie się mniej opłacalna ekonomicznie, gdy
powstaną „kopalnie” na obiektach NEO, czyli na ciałach niebieskich będących w
niewielkiej odległości od ziemi, bogatych w pierwiastki niezbędne do przetrwania i
utworzenia organizmów żywych. Wiąże się z tym ściśle teoria powstania organizmów
ziemskich na asteroidach, które dostarczyły je podczas formowania układu słonecznego.
8.Podziękowania
Bardzo dziękuję za poświęcenie parunastu chwil, na zapoznanie się z moją pracą. Mam
nadzieję, że w choć niewielkim stopniu zainteresowałem cię Marsem. Liczę na to, że w
przyszłości ktoś zrobi podobny projekt, na temat innej planety układu słonecznego i
zrobimy małą, astronomiczną encyklopedię szkolną. Chciałbym szczególnie podziękować
pani Danieli Fidorów za wsparcie i podsuwanie pomysłów na wzbogacenie mojej pracy.
9.Bibliografia
1. http://www.imperiumromanum.edu.pl/religia/bogowie-starozytnego-rzymu/spis-bogowrzymskich/mars/
2.http://copernicus.torun.pl/nauka/astronomia/2/
3.https://pl.wikipedia.org/
4.http://wyborcza.pl/1,75400,19036451,wydrazony-fobos-kanaly-na-marsie-kwazarypulsary-i-sygnal.html/
5.http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/ufo-ladowalo-w-polsce-prawda-wyszla-na-jaw-
po-35-latach-wywiad/wbnqwb
6.http://www.meteoprog.pl/pl/news/31686/
7.http://home.agh.edu.pl/~pwandycz/satelity.html
8. http://www.mars-one.com/
Spis treści:
1.Odkrycia astronomiczne do XIX w.
2.Przekonanie o istnieniu Marsjan w XX w.
3.Misje wysłane na Marsa w XX i XXI w.
4.Co wiemy o Marsie (geologia)
5.Największe wzniesienie w Układzie słonecznym
6.Księżyce Marsa czyli Phobos i Deimos
7.Dlaczego astronomowie skupiają się na tej planecie
8.Podziękowania
9.Bibliografia