Pobierz - Malezja

●
POLITYKA ZGODNOŚCI Z ZASADAMI ISLAMU HALAL W MALEZJI
Malezja jest jednym z liderów na świecie w produkcji i promocji żywności halal.
O ile jeszcze 10 lat temu sektor przemysłu halal w tym kraju był sektorem podzielonym
i niezorganizowanym, o tyle obecnie stanowi istotny dział gospodarki malezyjskiej –
w 2011 roku wartość rynku żywności halal w Malezji oceniano na 12.2 mld USD,
przy PKB kraju na poziomie 185.2mld USD.
Rząd malezyjski aktywnie wspiera wzrost integralności sektora halal, rozwój podmiotów
gospodarczych w tej dziedzinie oraz promuje markę HALAL MALAYSIA za granicą.
Nadrzędnym celem jest przekształcenie Malezji w światowe centrum produkcji i handlu
produktami oraz usługami halal, co zostało podkreślone w III Nadrzędnym Planie
dla Przemysłu z 2006 roku1.
Malezja jest jedynym krajem na świecie, w którym standardy halal i wymogi
certyfikacyjne są opracowane i regulowane przez rząd. Ponadto, państwowa Korporacja
ds. Rozwoju Przemysłu Halal – HDC – Halal Industry Development Corporation (działająca pod bezpośrednim nadzorem Urzędu Premiera Malezji), monitoruje rozwój
tego rynku w całym kraju m.in. gromadząc bazę danych statystycznych z sektora halal
(wprowadziła taki wymóg w 2010 roku) oraz analizując i promując kierunki jego rozwoju
(np. system halal obejmuje sektory: żywnościowy, nieżywnościowy oraz usługi).
Obecna struktura eksportu produktów halal z Malezji wskazuje na dominację produktów
żywnościowych, z relatywnie niewielkim udziałem produktów z innych sektorów.
Innym istotnym obszarem działania Korporacji HDC jest także tzw. program Halal
Business Transformation, w ramach którego udzielane jest wsparcie dla małych
i średnich przedsiębiorstw gospodarczych MŚP/SME, w celu przygotowania ich
do eksportu towarów/usług zgodnych z zasadami islamu do innych krajów i regionów.
Obecnie w Malezji istnieje ponad 4700 spółek posiadających ważną certyfikację halal,
w tym 700 zarejestrowanych eksporterów, z których 75% reprezentuje sektor MŚP/
SME.
Zgodnie z danymi malezyjskiego Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Przemysłu –
MITI2 popyt na lokalnie wytwarzane produkty halal wzrósł w 2012 roku o 6% m.in.
w związku ze zwiększonym eksportem do Chin, Indii, Pakistanu i krajów członkowskich
Rady Współpracy Zatoki – Gulf Cooperation Council.
W ostatnich latach eksport produktów halal rozwijał się bardzo dynamicznie: w 2010
roku jego wartość wynosiła 23.0 mld MYR (ok. 7.3 mld USD), zaś w 2011 roku nastąpił
wzrost o 53% do poziomu 35.3 mld MYR (ok. 11.2 mld USD). Głównym źródłem takiego
1
2
The 3rd Master Plan for Industry, 2006.
Ministry of International Trade and Industry, Malaysia.
© WPHI Ambasady RP w Kuala Lumpur
Aktualizacja: 2012-08-09
1
wzrostu była sprzedaż: składników do produkcji żywności halal (12.3 mld MYR),
żywności gotowej i napojów (11.9 mld MYR), pochodnych oleju palmowego (7.0 mld
MYR). chemikaliów przemysłowych (2.0 mld MYR), kosmetyków i środków do
pielęgnacji osobistej (1.8 mld MYR) oraz farmaceutyków (0.3 mld MYR).
Wykres nr 1. Struktura towarowa eksportu produktów halal z Malezji
0.1
Składniki, przyprawy halal
6
4.9
Żywnosć i napoje
35
Pochodne oleju palmowego
(takie jak oleochemikalia)
20
Chemikalia przemysłowe
Kosmetyki i srodki pielęgnacji
osobistej
Farmaceutyki
34
Ocenia się, że światowy rynek przetwórstwa żywności halal kształtuje się na poziomie
ponad ok. 660.0 mld USD i przewiduje się, że będzie on wzrastał o 15-20% rocznie,
przy czym zwrócić należy uwagę na wzrost świadomości halal i spożycia halal, przede
wszystkim w takich krajach, jak: Indonezja (ok. 190 mln muzułmanów) oraz Chiny i Indie
(razem ok. 195 mln muzułmanów), a także tradycyjnie muzułmańskich krajach Bliskiego
Wschodu i Afryki (dodatkowo również w wyniku nacisków władz religijnych).
Rynek artykułów halal w samych Chinach ocenia się na 2,1 mld USD, przy tendencji
wzrostowej o ok. 10% rocznie, natomiast rynek muzułmański w Europie szacuje się
na ok. 25-39 mln osób, ze stałą tendencją wzrostową3.
dane i ocena według HDC Halal Industry Development Corporation, Malezja z 2011 roku; w odniesieniu
do kontynentu europejskiego brak szczegółowych przewidywań procentowych wzrostu. Na szczególne
podkreślenie zasługuje fakt znacznego wzrostu świadomości halal w nowych krajach Europy np. w BośniHercegowinie czy Kosowie oraz wzrost liczby społeczności muzułmańskiej w krajach starej Europy tj.
w Belgii, Francji, Niemczech oraz Wielkiej Brytanii.
3
© WPHI Ambasady RP w Kuala Lumpur
Aktualizacja: 2012-08-09
2
Główne czynniki wzrostu sektora halal to m.in.:
 aktualna wielkość i struktura populacji muzułmańskiej na świecie (1.8 mld osób w
2010 roku) oraz jej przewidywany, znaczący wzrost do roku 2030 – obecnie 60%
ludności wyznającej islam to osoby poniżej 30 roku życia);
 makroekonomiczny
wzrost
poziomu
rozwoju
gospodarczego
krajów
muzułmańskich
 wzrost dochodów pojedynczych gospodarstw domowych w krajach islamskich
przy jednoczesnym zwiększeniu indywidualnej świadomości halal;
 powstanie i rozwój nowych rynków halal w Chinach i Indiach;
 dostosowywanie się międzynarodowych korporacji produkujących i handlowych
do wymogów rynku i indywidualnych konsumentów halal (m.in. NESTLE, TESCO
oraz McDONALD’S).
Instrumenty polityki malezyjskiej w zakresie halal
Historia certyfikacji halal w Malezji sięga 1974 roku, kiedy Centrum Badań
w Departamencie ds. Islamu Kancelarii Premiera Malezji zaczęło wydawać świadectwa
zgodności z zasadami islamu na produkty, spełniające odpowiednie kryteria.
Od roku 1994 certyfikaty zaczęły być wydawane z logo HALAL, a od 1998 roku
zarządzono inspekcje halal, prowadzone przez wyznaczoną przez rząd spółkę – ILHAM
DAYA SDN. BHD.
We wrześniu 2002 roku rząd Malezji podjął decyzję, iż działania związane
z wydawaniem certyfikatów zgodności z zasadami islamu będą prowadzone przez
Wydział Żywności i Muzułmańskich Produktów Konsumpcyjnych Departamentu
Rozwoju Islamu w Malezji – JAKIM.
W 2006 roku w związku z intensywnym rozwojem malezyjskiego przemysłu
żywnościowego, celem zaspokojenia popytu ludności muzułmańskiej, w III Nadrzędnym
Planie dla Przemysłu została podkreślona konieczność rozwoju sektora halal w Malezji
oraz jego aktywnej promocji w kraju i za granicą.
W 2008 roku korporacja Halal Industry Development Corporation – HDC stała się
odpowiedzialna za wszelkie działania związane z certyfikacją halal w Malezji.
Organizacjami, które wyłącznie mogą nadawać w Malezji logo HALAL MALAYSIA są:
JAKIM, JAIN oraz MAIN4.
JAKIM – Jabatan Kemajuan Islam Malaysia – Agencja ds. Rozwoju Islamu w Malezji, JAIN – Jabatan
Agama Islam Negeri – Krajowy Urząd ds. Islamu oraz MAIN – Majlis Agama Islam Negeri – Rada ds.
Islamu (Rada Ulemów).
4
© WPHI Ambasady RP w Kuala Lumpur
Aktualizacja: 2012-08-09
3
Wzór logo HALAL MALAYSIA
Zgodnie z III Nadrzędnym Planem ds. Przemysłu, jednym ze strategicznych celów
Malezji jest włączenie malezyjskich podmiotów gospodarczych do regionalnych
i globalnych sieci gospodarczych i dystrybucyjnych m.in. poprzez rozwój kraju,
jako światowego centrum halal dla produktów i usług (m.in. w zakresie biotechnologii
oraz sektora motoryzacyjnego).
W tym celu została opracowana strategia rozwoju przemysłu halal w Malezji, w której
przewidziano5:
 zwiększenie świadomości o Malezji jako światowego centrum produktów i usług
halal;
 utrzymanie i wzrost pozycji Malezji w stosunku do wzrastającej konkurencji
ze strony innych krajów w regionie;
 wykorzystanie inwestycji za granicą w celu uzyskania dostępu do surowców
i zwiększenia konkurencyjności gospodarki malezyjskiej;
 wspieranie sektora badawczo-rozwojowego (R&D) głównie w dziedzinie
produktów
i procesów najbardziej zaawansowanych technologicznie w celu zwiększenia
malezyjskiej oferty produktowej;
 rozwój usług zgodnych z wymogami halal;
 wykorzystanie Malezyjskich Standardów Halal w celu wyróżnienia produktów
HALAL MALAYSIA i dążenie do wdrożenia ich na świecie;
 zapewnienie właściwej jakości produktów i bezpieczeństwa żywności;
 prowadzenie systemowego rozwoju parków produkcyjnych i technologicznych
halal;
 harmonizacja procesu certyfikacji halal;
 koordynacja działań między malezyjskimi agencjami włączonymi w rozwój
i promocję systemu halal;
 instytucjonalne wzmocnienie organizacji włączonych w rozwój i promocję
produktów oraz usług halal.
5
zob.: http://www.miti.gov.my/cms/documentstorage/com.tms.cms.document.Document_7674df37c0a81573-2d952d95-f7014c7c/Chap%2021.pdf
© WPHI Ambasady RP w Kuala Lumpur
Aktualizacja: 2012-08-09
4
W IX Malezyjskim Planie Rozwoju – RMK9 na lata 2006-2010, jako jeden z kierunków
rozwoju gospodarczego Malezji został wskazany rozwój kraju jako centrum światowej
certyfikacji produktów halal oraz promocja certyfikacji JAKIM na świecie.
Kontynuacja tej polityki została zawarta także w X Malezyjskim Planie Rozwoju (20112015). Jednocześnie Agencja JAKIM uzyskała wyłączne prawo dokonywania
certyfikacji zagranicznych organizacji muzułmańskich i certyfikatów halal
wydawanych za granicą przy eksporcie towarów do Malezji6.
Wnioski:
1. Malezja, jako muzułmański kraj wyznaniowy, od szeregu lat nastawiona jest
na promocję standardów wynikających bezpośrednio z religii, w tym dotyczących
wytwarzania i promowania produktów i usług halal.
2. Początkowa koncentracja wyłącznie na certyfikacji produktów żywnościowych
została
z biegiem lat rozszerzona na inne sektory przemysłowe oraz usługi.
3. Rząd malezyjski jest jedynym na świecie władzą (wyłonioną w wyborach
powszechnych
i nie mianowaną przez monarchę jak np. w Brunei Darussalam) bezpośrednio
zaangażowaną w szeroko rozumiany rozwój rynku halal, w tym tworzenie
regulacji prawnych, standaryzacji, certyfikacji, monitoring, a także promocję
za granicą nie tylko produktów, lecz również marki HALAL MALAYSIA.
4. Rozwój rynku produktów i usług halal na świecie, intensywnie wspierany przez
Malezję na oficjalnym forum polityczno-gospodarczym oraz w środowiskach
wszystkich krajów islamskich, może stanowić jeden z pozataryfowych,
znaczących instrumentów ograniczania dostępu do rynku dla towarów z innych,
niemuzułmańskich krajów.
5. Malezja posiada jedne z najbardziej restrykcyjnych wymogów halal na świecie
(nie uznaje nawet certyfikacji Arabii Saudyjskiej przy pewnych produktach) i dąży
do uznania i przyjęcia jej standaryzacji w krajach, które dopiero rozpoczynają
wdrażanie przepisów zgodności z zasadami islamu m.in. w: Albanii, BosniiHercegowinie, Kazachstanie oraz Tadżykistanie.
6. Malezja dąży do zostania liderem światowym także usług finansowych halal
(bankowości opartej na islamskim prawie szariatu).
Od 13 lipca 2011 r. Agencja JAKIM certyfikowała Muzułmański Związek Religijny w RP, jako jedyną
polską organizację muzułmańską, która ma prawo wydawać dokumenty HALAL MALAYSIA uznawane
w Malezji przy uboju zwierząt i eksporcie do Malezji artykułów spożywczych, wyprodukowanych w Polsce.
6
© WPHI Ambasady RP w Kuala Lumpur
Aktualizacja: 2012-08-09
5