Filozofia w okresie przednaukowym

Filozofia w okresie przednaukowym
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z genezą powstania filozofii. Wskazanie na starożytną kulturę Grecji
jako kolebkę myśli europejskiej. Przedstawienie okresu bezpośrednio poprzedzającego
powstanie filozofii jako nauki tzw. okresu przednaukowego (od VII do VI w. p.n.e.), ze
zwróceniem uwagi na związki filozofii z wierzeniami religijnymi (mitologią Olimpu), poezją,
umiejętnościami praktycznymi Greków (umiejętności rachowania, mierzenia odległości,
nawigacji) oraz zmianą sposobu życia Greków i ich reguł życiowych (koniec VII w. do połowy
VI w. to tzw. „okres siedmiu mędrców”), czyli ukazanie, jak poszczególne gałęzie rozwoju
myśli ludzkiej w starożytnej Grecji zmieniły się w naukę – filozofię. Przedstawienie głównych
ośrodków filozoficznych w starożytności (do VI w. p.n.e.) – jońskiego i italskiego.
b. Umiejętności
Uczeń potrafi:
przedstawić ramy czasowe epoki poprzedzającej powstanie filozofii jako nauki.
przedstawić genezę powstania nauki zwanej filozofią.
wskazać charakterystyczne cechy filozofii okresu przednaukowego.
przedstawić najważniejsze ośrodki filozoficzne starożytnej Grecji i wskazać istotne
różnice między nimi.
5. wyjaśnić pojęcie „filozofia”.
1.
2.
3.
4.
2. Metoda i forma pracy
Aktywna metoda pogadanki z elementami opisu.
3. Środki dydaktyczne
1. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom I.
2. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Sprawdzenie obecności.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Przypomnienie metodą pogadanki najważniejszych zagadnień związanych z tematem
poprzedniej lekcji.
(10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Przypomnienie metodą pogadanki najważniejszych zagadnień związanych ze
starożytnością, zwłaszcza wiedzy o starożytnej Grecji i jej osiągnięciach w dziedzinie
kultury i sztuki, łączących się z innymi dziedzinami i przedmiotami. Zachęcenie
uczniów przez nauczyciela do wskazania ram czasowych omawianej epoki.
2. Zapoznanie uczniów z istotnymi przemianami społecznymi i kulturalnymi starożytnej
Grecji metodą opisu. Przedstawienie znaczącego miejsca starożytnej Grecji w rozwoju
myśli, sztuki, kultury i gospodarki.
3. Wskazanie przez nauczyciela istotnego przełomu w pojmowaniu świata i przyczyn jego
powstania w okresie między VII a VI w. p.n.e. w Grecji, nowych pytań, które zaczęto
sobie stawiać i prób udzielania na nie odpowiedzi.
4. Wyjaśnienie przez nauczyciela znaczenia greckiego słowa „filozofia”.
5. Krótkie omówienie najważniejszych ośrodków filozoficznych, które powstały w okresie
VII i VI w. p.n.e., a więc ośrodka jońskiego i italskiego.
6. Wyjaśnienie metodą pogadanki różnic między filozofią okresu przednaukowego a
filozofią jako nauką.
(25 min.)
c. Faza podsumowująca
Zapisanie przez uczniów notatki do zeszytu.
 Notatka:
Termin filozofia pochodzi od greckiego słowa philosophia, czyli „umiłowanie mądrości”.
Narodziła się w Gracji a w swych początkach nawiązywała do wierzeń religijnych,
umiejętności praktycznych, reguł życiowych, z których powstały pytania o trwaniu duszy,
o powstaniu świata, o to z czego on powstał itp. Jej okres przednaukowy przypada na wiek
od VII do VI p.n.e., a ówcześni przedstawiciele religii, poeci, technicy i mędrcy byli
bezpośrednimi poprzednikami filozofów greckich. W tym okresie to oni byli stosunkowo
najbliżsi myśleniu naukowemu, ale swe zagadnienia ujmowali albo wyłącznie
mitologicznie albo wyłącznie technicznie, więc nie uprawiali jeszcze nauki. Na przełomie
VII i VI w. p.n.e. powstały dwa ośrodki filozoficzne i dwa nurty w filozofii: joński i italski.
Rozwijały się w odmiennych warunkach etnicznych i geograficznych i reprezentowały
odmienny charakter. Filozofia jońska nawiązywała do przedfilozoficznych umiejętności
praktycznych (styl bardziej empiryczny), italska zaś do wierzeń i mitów religijnych (styl
bardziej spekulatywny).
(10 min.)
5. Bibliografia
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom I.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Filozofia w okresie
przednaukowym.
b. Zadanie domowe
W kilku zdaniach wyjaśnij, czym charakteryzowała się filozofia w okresie
przednaukowym (VII–VI w. p.n.e.).