POS - Gmina Brzeźnica

PROGRAM
OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY BRZEŹNICA
Brzeźnica, czerwiec 2004 r.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Autorzy opracowania:
AK NOVA Sp. z o.o. z siedzibą w Odolanowie przy ul. Ostrowskiej 42
Kierownik Projektu
mgr Rajmund Prusiewicz
Zespół autorski
mgr Rajmund Prusiewicz
mgr inż. Piotr Polek
mgr inż. Andrzej Bednarek
mgr inż. Marian Peksa
mgr inż. Janusz Obtułowicz
-2-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Spis treści
I. WPROWADZENIE .............................................................................................................. 5
II. MIEJSCE GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W KSZTAŁTOWANIU
POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA POLSKIEGO ......................................................... 5
III. UWARUNKOWANIA PRAWNE ........................................................................................ 6
IV. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU ................................................................... 8
V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z AKTUALNYCH PROGRAMÓW I OPRACOWAŃ
PLANISTYCZNYCH ............................................................................................................. 11
VI. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY BRZEŹNICA ................................................ 16
VI. 1 Położenie administracyjne ........................................................................................ 16
VI. 2 Komunikacja.................................................................................................................17
VI. 3 Podmioty gospodarcze................................................................................................18
VII. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE ..................................................................................... 19
VII. 1 Warunki klimatyczne................................................................................................. 19
VII. 2 Rzeźba terenu............................................................................................................ 20
VII. 3 Budowa geologiczna...................................................................................................21
VIII. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODY ................................................... 21
VIII. 1 Flora – cechy i osobliwości......................................................................................22
VIII.2 Lasy.............................................................................................................................22
VIII.3 Świat zwierząt............................................................................................................ 23
VIII.4 Formy ochrony ......................................................................................................... 23
VIII.5 Działania rekomendowane w POŚ – środowisko przyrody .................................... 25
IX. GLEBY..............................................................................................................................27
IX. 1 Pokrywa glebowa ....................................................................................................... 27
IX.2 Użytkowanie terenu .................................................................................................... 28
IX.3 Działania rekomendowane w POŚ – ochrona gleb ................................................... 29
X. GOSPODARKA ODPADAMI ........................................................................................... 31
XI. OCHRONA WÓD............................................................................................................ 38
XI. 1 Wody powierzchniowe ............................................................................................... 38
XI.2 Wody podziemne ........................................................................................................ 39
XI.3 Gospodarka wodno-ściekowa .................................................................................... 39
XI.4 Działania rekomendowane w POŚ – ochrona wód ................................................... 45
XII. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ........................................................ 47
XII.1 Zanieczyszczenia powietrza ...................................................................................... 47
XII.2 Stan gazyfikacji i ciepłownictwa ............................................................................... 48
XII.3 Działania rekomendowane w POŚ – ochrona powietrza ......................................... 49
-3-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
XIII. SUROWCE NATURALNE ............................................................................................ 50
XIII.1 Bogactwa naturalne .................................................................................................. 50
XIII. 2 Działania rekomendowane w POŚ - surowce naturalne ........................................ 50
XIV. HAŁAS I PROMIENIOWANIE ...................................................................................... 51
XIV.1 Główne źródła hałasu na terenie powiatu ............................................................... 52
XIV.2 Źródła promieniowania jonizującego ...................................................................... 53
XIV.3 Źródła promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego .......................... 53
XIV.4 Działania rekomendowane w POŚ – promieniowanie elektromagnetyczne i
hałas........................................... .......................................................................................... 54
XV. ZAGROŻENIE POWAŻNĄ AWARIĄ ............................................................................ 55
XV.1 Źródła nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i zdrowia ludzi ............................... 55
XV.2 Działania rekomendowane w POŚ - zagrożenie poważną awarią ........................... 56
XVI. INFORMACJA O ŚRODOWISKU I EDUKACJA EKOLOGICZNA ............................... 57
XVI.1 Działania informacyjno - edukacyjne....................................................................... 57
XVI.2 Działania rekomendowane w POŚ - informacja o środowisku i edukacja
ekologiczna........................ ................................................................................................. 58
XVII. KONSULTACJE SPOŁECZNE ................................................................................... 60
XVIII. UWARUNKOWANIA FINANSOWE DLA REALIZACJI POŚ......................................61
XVIII. 1 Ważniejsze dane dotyczace budżet gminy w latach 2001 - 2003.........................61
XIX. ZAŁOŻENIA REALIZACYJ............................................................................................64
XX. ZALECANE DZIAŁANIA ............................................................................................... 66
XXI. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ....................................... 86
XXII. MONITOROWANIE PROGRAMU – MIERNIKI REALIZACJI ZADAŃ ........................ 87
XXII. 1 Monitoring jakości środowiska i polityki środowiskowej.....................................88
LITERATURA.........................................................................................................................91
ZAŁĄCZNIKI..........................................................................................................................91
-4-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
I. WPROWADZENIE
Dokument „Gminy Program Ochrony Środowiska dla gminy Brzeźnica” powstał na
podstawie umowy zawartej pomiędzy gminą Brzeźnica, a firmą AK NOVA Sp. z o.o.
Samorząd gminy jest odpowiedzialny miedzy innymi za kreowanie polityki gminy, która ma z
jednej strony prowadzić do rozwoju gospodarczego obszaru, zaś z drugiej – zapewnić
racjonalne korzystanie z zasobów środowiska.
Prawo ochrony środowiska obowiązujące w Polsce od 1 października 2001 r. nakłada na
Wójtów gmin oraz Burmistrzów i Prezydentów miast obowiązek opracowania programu
ochrony środowiska. Obowiązek ustawowy jest formalną przesłanką dla utworzenia
programu. Istnieją jednakże przesłanki faktyczne, związane z planami strategiczno rozwojowymi Gminy.
II. MIEJSCE GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W
KSZTAŁTOWANIU POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA POLSKIEGO
Celem sporządzenia programu ochrony środowiska w gminie Brzeźnica jest stworzenie na
szczeblu lokalnym podstaw realizacji Polityki ekologicznej państwa, które wyznaczą:





cele polityki ekologicznej na terenie gminy, w podziale na cele krótkookresowe i
średniookresowe,
wybrane priorytety ekologiczne z uzasadnieniem ich wyboru,
rodzaj i harmonogram działań ekologicznych, których podejmuje się gmina,
środki niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno
– ekonomiczne i środki finansowe,
uzyskanie zrozumienia, akceptacji i współudziału użytkowników środowiska
w gminie, w realizacji zasad zrównoważonego rozwoju.
Waga tego dokumentu jest o tyle duża, że jak stanowi Ustawa Prawo Ochrony Środowiska
program uchwala Rada Gminy.
Struktura Programu oparta jest głównie o zapisy dokumentów, którymi są:
1. Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 roku. Definiuje ono ogólne
wymagania w odniesieniu do programów ochrony środowiska opracowywanych dla
potrzeb województw, powiatów i gmin. Zgodnie z ustawą (Art.14 ust.1), program
ochrony środowiska, na podstawie aktualnego stanu środowiska, określa w
szczególności:
 cele ekologiczne,
 priorytety ekologiczne,
 rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do
osiągnięcia celów, w tym
mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.
2. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2007 – 2010”, dostosowana do wymagań ustawy Prawo
ochrony środowiska. Zgodnie z zapisami tego dokumentu Program winien
-5-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
definiować cele średniookresowe (dla okresu 8-letniego) i zadania na okres
najbliższych czterech lat oraz monitoring realizacji Programu i nakłady finansowe
na jego wdrożenie. Cele i zadania ujęte w kilku blokach tematycznych:
 cele i zadania o charakterze systemowym;
 ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów
przyrody;
 jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne;
 zrównoważone wykorzystanie surowców.
Głównym celem polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa
ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie podstaw dla
opracowania i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju. Proces integracji z
Unią Europejską stanowi ważne wsparcie działań służących osiągnięciu głównego
celu polityki.
Polityka Ekologiczna Państwa zakłada 3 etapy osiągania swoich celów:
 etap realizacji celów krótkookresowych w trakcie ubiegania się o
członkostwo w Unii Europejskiej / etap zrealizowany/,
 etap realizacji celów średniookresowych, w pierwszym okresie członkostwa
w UE, zakładającym realizację programów dostosowawczych (do 2010),
 etap realizacji celów długookresowych w ramach Strategii zrównoważonego
rozwoju Polski do 2025 r., przygotowywanej przez RM w oparciu o rezolucję
Sejmu RP, z dnia 2 marca 1999 r.
Postęp we wdrażaniu polityki można będzie mierzyć wskaźnikami tempa wdrażania
modelu zrównoważonego rozwoju (np. wzrost PKB, wzrost poziomu życia
mieszkańców, redukcja zużycia surowców, itd.) oraz wskaźnikami stanu środowiska
i efektywności wdrażania polityki ekologicznej (np. poprawa jakości wód, powietrza,
zwiększenie wykorzystania odpadów, zlikwidowanie zaniku gatunków roślin i
zwierząt, itd.).
Realizacja polityki ekologicznej państwa zależy w znacznej mierze od
sposobu zarządzania środowiskiem na wszystkich poziomach, ze szczególnym
uwzględnieniem podziału kompetencji w aktualnej strukturze administracyjnej kraju.
Zarówno podstawowe zasady polityki ekologicznej państwa jak też cele i kierunki
działań w ramach ww. etapów zostały zaadaptowane dla potrzeb niniejszego
programu, zachowując wewnętrzne uwarunkowania województwa małopolskiego.
III. UWARUNKOWANIA PRAWNE
Rolę, zadania i gwarancje samodzielności gminy w ustroju RP definiuje Konstytucja RP. W
zakresie jej zadań leżą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone
ustawami na rzecz innych podmiotów. W sposób ogólny zasadnicze zadania gminy definiuje
Ustawa o samorządzie gminnym. W sposób szczegółowy – sformułowane są one w około
170 ustawach oraz rozporządzeniach wykonawczych oraz obwieszczeniach, regulujących
poszczególne sfery funkcjonowania administracji publicznej i organizacji życia lokalnych
społeczności. Łączna ilość zapisów ich dotyczących wynosi blisko 820.
Ustawodawstwo dotyczące ochrony środowiska obejmuje w swoim zasadniczym zrębie
siedemnaście aktów prawnych, w wersji nieco rozszerzonej – dalszych dwadzieścia.
Najważniejszych aktów wykonawczych, wydanych dotąd w oparciu o zapisy tych ustaw, jest
około 160.
Program ochrony środowiska (POŚ) z jednej strony odzwierciedla pewne ogólne zasady,
które leżą u podstaw polityki ochrony środowiska w Unii Europejskiej, z drugiej – odwołuje
się do polityki ekologicznej naszego państwa.
-6-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Wspomniane zasady ogólne to:
a) zasada zrównoważonego rozwoju, która opiera się na założeniu, że polityka i
działania w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego powinny
być prowadzone w taki sposób, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich
zarówno przez obecne, jak i przyszłe pokolenia. Istota zrównoważonego rozwoju
jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych.
b) zasada równorzędnego dostępu do środowiska przyrodniczego, którą należy
postrzegać w następujących kategoriach:
- sprawiedliwości międzypokoleniowej – zaspokajania potrzeb materialnych i
cywilizacyjnych obecnego pokolenia, z równoczesnym tworzeniem i
utrzymywaniem warunków do zaspokojenia potrzeb innych pokoleń,
- sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej – zaspokajania
potrzeb materialnych i cywilizacyjnych grup społecznych i jednostek
ludzkich w ramach sprawiedliwego dostępu do ograniczonych zasobów i
walorów środowiska.
- równoważenia szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą – zapewnienia
zdrowego i bezpiecznego funkcjonowania w sensie fizycznym,
psychicznym, społecznym i ekonomicznym jednostek ludzkich, przy
zachowaniu trwałości podstawowych procesów przyrodniczych wraz z
ochroną różnorodności biologicznej.
c) zasada przezorności przewiduje, że rozwiązywanie pojawiających się problemów
ekologicznych powinno następować już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione
prawdopodobieństwo, że problem wymaga rozwiązania, a nie dopiero wtedy, gdy
istnieje pełne naukowe jego potwierdzenie.
d) zasada uspołecznienia polityki ekologicznej powinna być realizowana w gminie
poprzez stworzenie warunków do udziału obywateli w procesie kształtowania
modelu zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji
ekologicznej, rozbudzaniu świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz
kształtowaniu nowej etyki zachowań wobec środowiska naturalnego,
e) zasada „zanieczyszczający płaci”, która nakłada pełną odpowiedzialność, w tym
materialną za skutki zanieczyszczenia i stwarzania innych zagrożeń dla środowiska
na ich sprawcę,
f) zasada prewencji, która zakłada, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla
środowiska naturalnego musi być podejmowane na etapie planowania
przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na środowisko,
g) zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej przy wyborze
planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska
oznacza potrzebę minimalizacji nakładów inwestycyjnych na jednostkę uzyskanego
efektu ekologicznego.
Zasady, do których odwołuje się Polityka ekologiczna państwa mają przede wszystkim
na celu racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych oraz poprawę jakości
środowiska.
Przy sporządzaniu POŚ dla gminy Brzeźnica uwzględniono cele i działania ujęte
w II Polityce ekologicznej państwa oraz uszczegółowiającej ją Polityce ekologicznej
państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010
i Narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej.
Program ochrony środowiska dla gminy Brzeźnica przygotowano w oparciu o
następujące ustawy (wraz z aktami wykonawczymi):

Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku (Dz. U. 2001 Nr
142, poz. 1591 j.t., z późniejszymi zmianami),
-7-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica














Ustawa o ochronie przyrody z 16 października 1991 roku (Dz. U. 2001, Nr 99,
poz. 1079 j.t. z późniejszymi zmianami),
Ustawa Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2001 Nr
62, poz. 627 z późniejszymi zmianami),
Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach z 13 września 1996
roku (Dz. U. 1996, Nr 132, poz. 662, z późniejszymi zmianami),
Ustawa o odpadach z 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2001, Nr 62, poz. 628, z
późniejszymi zmianami),
Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z 11 maja 2001 roku
(Dz. U. 2001, Nr 63, poz. 638, z późniejszymi zmianami),
Ustawa o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest z 19 czerwca
1997 roku (Dz. U. 1997, Nr 101, poz. 628, z późniejszymi zmianami),
Ustawa o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o
odpadach oraz zmianie niektórych ustaw z 27 lipca 2001 roku (Dz. U. Nr
100, poz. 1085, z późniejszymi zmianami),
Ustawa o nawozach i nawożeniu z 26 lipca 2000 roku (Dz. U. 2000, Nr 89,
poz. 991),
Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 3 lutego 1995 roku (Dz. U.
1995, Nr 16, poz. 78, z późniejszymi zmianami),
Ustawa o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia a dnia 8 czerwca
2001 roku (Dz. U. 2001, Nr 73, poz. 764, z późniejszymi zmianami),
Ustawa o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca
2003 roku (Dz. U. 2003, Nr 80, poz. 717),
Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 (Dz. U. 2000, Nr 56, poz. 679 j.t., z
późniejszymi zmianami),
Ustawa Prawo wodne z 18 lipca 2001 roku (Dz. U. 2001, Nr 115, poz. 1229, z
późniejszymi zmianami),
Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu
ścieków z 7 czerwca 2001roku, (Dz. U. 2001, Nr 72, poz. 747, z późniejszymi
zmianami).
Zaproponowane w programie działania są adekwatne do kompetencji organów
samorządowych szczebla gminnego i odwołują się do przepisów prawnych,
obowiązujących na dzień jego sporządzenia.
IV. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU
Integracja Polski z Unią Europejską nakłada wymóg dostosowywania wielu
standardów do obowiązujących w krajach Unii. Oznacza to, że również metodologia,
struktura, zawartość, a także sam proces opracowywania programu ochrony
środowiska powinny być zgodne ze standardami stosowanymi w krajach Unii
Europejskiej.
Nowoczesne planowanie polityki ochrony środowiska wymaga zintegrowania jej z
politykami innych sektorów. Dlatego niniejszy program podaje nie tylko długoterminową
politykę w zakresie poszczególnych kierunków rozwojowych gminy i ich konsekwencji
dla środowiska, ale także politykę w zakresie poszczególnych elementów środowiska i
uciążliwości. Taka konstrukcja programu w jasny sposób nawiązuje do zasady
zrównoważonego rozwoju.
Proces konstruowania Programu prowadzony był w oparciu o tzw. otwarte
planowanie. Biorąc pod uwagę założenia strategii rozwoju gospodarczo-społecznego
kraju, uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej państwa i Unii Europejskiej,
strategię rozwoju województwa małopolskiego i powiatu krakowskiego oraz
-8-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
zachowując specyfikę tego obszaru, można poprzez "otwarty" proces tworzenia
zdefiniować politykę ochrony środowiska, która będzie akceptowana przez głównych
"aktorów" włączonych w zagadnienia ochrony środowiska i rozumiejących ideę
zrównoważonego rozwoju regionu.
Dlatego też, opracowując ten program, zwrócono szczególną uwagę, już w
początkowych jego etapach, na wymianę informacji i konsultacje pomiędzy
administracją samorządową szczebla powiatowego oraz administracją samorządową
szczebla gminnego. Takie podejście prowadzi do zaangażowania wielu stron w proces
opracowywania Programu (umożliwia im generowanie własnych idei, co do kierunków
polityki ochrony środowiska, opracowywania strategii lub rozwiązywania konkretnych
problemów), co w efekcie ułatwia proces jego wdrażania.
Metodyka konstruowania Programu oparta była o kilka elementów, wśród których
najważniejszymi były:
1. Przegląd i ocena aktualnych danych o stanie środowiska powiatu wadowickiego i
gminy Brzeźnica.
2. Precyzowanie potrzeb gminy Brzeźnica w oparciu o Program ochrony środowiska
województwa małopolskiego, Program ochrony środowiska powiatu krakowskiego
oraz w oparciu o dyskusję z mieszkańcami, spotkania i warsztaty robocze z
przedstawicielami administracji samorządowej i społeczności lokalnych.
3. Określenie zasad budowy Programu i jego wdrażania zgodnie z II Polityką
Ekologiczną Państwa ustanowioną w nawiązaniu do ustawodawstwa unijnego,
ukierunkowanego na zintegrowaną ochronę wszystkich elementów środowiska jako całości oraz dopasowanie Programu do wytycznych zawartych w ustawie
Prawo ochrony środowiska, a dotyczących gminnych programów ochrony
środowiska.
4. Opracowanie celów i sposobu ich realizacji do roku 2007 (plan operacyjny
krótkookresowy) i do roku 2011 ( plan średniookresowy).
5. Uznanie konieczności weryfikacji celów w odstępach 2 - 4 letnich.
Program został oparty o dane istniejące, a w przypadku potrzeby
przeprowadzenia dodatkowych ekspertyz czy opracowań, wpisano je jako niezbędne
do wykonania w ramach realizacji celów krótkoterminowych.
Koncepcja Programu przewiduje sformułowanie zbioru celów ekologicznych oraz
działań niezbędnych dla ich osiągnięcia. Określenie zbioru celów odbywa się w ścisłym
związku z przewidywanym rozwojem poszczególnych dziedzin gospodarki powiatu i
gminy, określonym w dokumencie strategii rozwoju powiatu. Na tle głównych dziedzin
rozwoju i związanych z nimi kierunków presji na środowisko oraz na podstawie
diagnozy i prognozy stanu środowiska a także uwarunkowań polityki ekologicznej
następuje sformułowanie celów średniookresowych ochrony środowiska do roku 2010.
Cele średniookresowe stanowią podstawę dla określenia planu operacyjnego (do 2007
roku), z których następnie wynikają działania główne, pod które mogą być podpisywane
konkretne projekty.
"Program Ochrony Środowiska dla gminy Brzeźnica" został przygotowany przy
aktywnej konsultacji z samorządem szczebla gminnego.
W trakcie realizacji Programu odbyły się warsztaty robocze z udziałem przedstawicieli
jednostek administracji samorządowej oraz przedstawicieli innych organizacji .
Zgodnie z wymaganiami ustawy „Prawo ochrony środowiska” i „Wytycznymi do
sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”
duży nacisk położono na proces opracowania programu i na elastyczność jego treści.
Generalną zasadą procesu jest włączanie społeczności lokalnych zarówno w
-9-
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
przygotowanie programu jak i jego wdrażanie. Dlatego już w początkowych etapach
prac nad „Programem...” zwrócono szczególną uwagę na wymianę informacji i
konsultacje pomiędzy przedstawicielami instytucji i organizacji włączonych w
zagadnienie ochrony środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego gminy.
W procesie tym zwanym procesem otwartego planowania wykorzystano takie
narzędzia jak:
- spotkania robocze,
- bieżące konsultacje ze specjalistami lokalnymi.
W wyniku takiego prowadzenia prac, w tworzenie Programu zaangażowanych było
wiele stron.
Projekt Programu Gminnego, opracowany we współpracy z wieloma partnerami,
uzgodniony po przyjęciu przez organ wykonawczy Gminy Brzeźnica zostaje
skierowany do zaopiniowania przez odpowiednie Komisje Rady Powiatu i Marszałka
Województwa Małopolskiego. Końcowym etapem proceduralnym, kończącym prace
nad Programem jest przyjęcie Programu przez Radę Gminy w formie uchwały.
3. Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym", które podają sposób i zakres uwzględniania polityki
ekologicznej państwa w programach ochrony środowiska oraz wskazówki, co do
zawartości programów. W gminnym programie powinny być uwzględnione:
zadania własne gminy tzn. te przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości
lub częściowo ze środków będących w dyspozycji gminy,
zadania koordynowane, tzn. finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze
środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla
wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucji działających na terenie gminy, ale
podległych bezpośrednio organom wojewódzkim, bądź centralnym,
W Programie uwzględniono również zapisy ustawy Prawo ochrony środowiska z 27
kwietnia 2001 (Art.14 ust.2, art. 18 ust.2) wskazujące, że program ochrony
środowiska przyjmuje się na 4 lata, a Wójt zobowiązany jest do sporządzania co 2
lata raportów o wykonaniu Programu i przedstawiania ich Radzie Gminy.
Kierując się powyższymi zapisami, niniejszy Program podaje:
 cele ekologiczne średniookresowe do 2011 roku,
 zadania do realizacji w latach 2004 - 2007, tzw. plan operacyjny, z
uwzględnieniem wskazówek,
 monitoring realizacji Programu,
 aspekty finansowe wdrażania Programu.
Plan Ochrony Środowiska dla powiatu wadowickiego podaje realizację celów
krótkookresowych do 2006 i średniookresowych do 2010r. W niniejszym planie
gminnym wydłużono te okresy o 1 rok, ze względu na późniejsze jego opracowanie.
Założono, iż Program musi mieć formułę otwartą, co oznacza, ze w
przypadku zmiany wymagań prawnych, pojawiania się nowych problemów, bądź
nie wykonania niektórych przedsięwzięć w terminach przewidzianych w tym
Programie - dokument opracowany w 2004 roku, będzie cyklicznie (co 4 lata)
aktualizowany. Program ochrony środowiska gminy Brzeźnica pozostaje w ścisłej
relacji z Programem ochrony środowiska województwa małopolskiego, Programem
ochrony środowiska powiatu wadowickiego oraz strategiami Gminy. Z dokumentów
tych wynikają główne kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego omawianego
obszaru i związane z nimi kierunki presji na środowisko.
- 10 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Wejście Polski do struktur członkowskich Unii Europejskiej nakłada na nas
obowiązek dostosowania się do norm przez nią przyjętych, także w zakresie
ochrony środowiska. Ustawodawstwo Unii jest zorientowane albo na ochronę
określonych komponentów, albo na regulację pewnych procesów technologicznych
i produktów w celu ochrony zdrowia człowieka i środowiska. Zawiera też dyrektywy
regulujące postępowanie w związku z procesami decyzyjnymi ważnymi dla ochrony
środowiska (np. dyrektywa w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli
zanieczyszczeń, dyrektywa w sprawie ochrony czystości wód, itd.). Należy
podkreślić, ze niezbędnym i niezwykle istotnym czynnikiem w procesie integracji
europejskiej jest uwypuklenie roli tzw. zarządzania pro środowiskowego.
Problemem szczególnej wagi dla województwa małopolskiego, a w tym powiatu
krakowskiego i samej gminy Brzeźnica jest spełnienie standardów ekologicznych
Unii Europejskiej. Dojście do tych wymagań będzie wiązało się przede wszystkim
ze zmniejszeniem obciążenia środowiska odpadami, poprawą gospodarki wodnościekowej oraz poprawą efektywności wykorzystania energii i surowców
naturalnych.
Dla planowania polityki ochrony środowiska bardzo ważne są: ocena
aktualnego stanu w zakresie gospodarki i przyjęte tendencje rozwojowe na
najbliższe lata oraz działania, które zostały już podjęte w celu poprawy, bądź
utrzymania aktualnego stanu środowiska. Dodatkowym czynnikiem jest stan
świadomości ekologicznej mieszkańców gminy i chęć podejmowania działań na
rzecz ochrony środowiska, co ma istotne znaczenie dla procesu wdrażania
programu.
Wdrożenie "Programu..." wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów związanych z
realizacją poszczególnych działań. Oczywiście efektywność wdrażania zależy także od
stworzenia racjonalnego systemu zarządzania środowiskiem, który to system wymusi
właściwą strategię planowania budżetu. Niemniej jednak, możliwości finansowe (środki
zewnętrzne i wewnętrzne) są czynnikiem determinującym zarówno cele polityki
ochrony środowiska jak i strategię ich osiągnięcia. W ostatnich latach coraz częściej
zauważa się, że zdobycie środków finansowych na działania wynikające z
wieloletniego programu jest łatwiejsze niż na działania pojedyncze, często potrzebne,
ale nie wynikające z wieloletniej strategii.
V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z AKTUALNYCH PROGRAMÓW I
OPRACOWAŃ PLANISTYCZNYCH
Program Ochrony Środowiska dla gminy Brzeźnica jest skoordynowany z obecnie
obowiązującymi następującymi dokumentami planistycznymi:



1
Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa
Małopolskiego na lata 2001-20151, przygotowany przez Urząd Marszałkowski
Województwa Małopolskiego.
Program Ochrony Środowiska Dla Powiatu Wadowickiego przygotowany
przez Powiat Wadowicki.
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego dla
Gminy Brzeźnica przygotowane przez Gminę Brzeźnica / Gmina nie posiada w
chwili obecnej Uchwalonego Planu Zagospodarowania Przestrzennego/.
dokument uchwalony przez Sejmik Wojew. Małopolskiego pod numerem XXXVII/330/2000.
- 11 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
W Programie Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego wymienione są
takie cele jak:
–
spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza poprzez
sukcesywną redukcję emisji substancji zanieczyszczających powietrze,
zwłaszcza niskiej emisji,
–
zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska poprzez
obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów,
–
kontrola i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego,
–
przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych,
–
rewitalizacja pierwszego poziomu wodonośnego do jakości umożliwiającej jego
wykorzystanie jako lokalnego źródła zaopatrzenia w wodę pitną,
–
ochrona jakości wód podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania,
–
stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych ujęć wody i zapewnienia w
planach
zagospodarowania
przestrzennego
nadrzędności
zasad
gospodarowania w nich nad innym wykorzystaniem terenów,
–
ochrona zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystywanie w koordynacji z
planami rozwoju regionu,
–
minimalizacja ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i
bezpieczne składowanie pozostałych odpadów,
–
ochrona i wzrost różnorodności biologicznej oraz doskonalenie systemu
obszarów chronionych,
–
ścisły nadzór nad jednostkami będącymi potencjalnymi sprawcami
Nadzwyczajnych Zagrożeń Środowiska oraz wyłączenie transportu tranzytowego
substancji niebezpiecznych poza obręb miasta Krakowa.
Wszystkie wymienione cele traktowane są jako cele długoterminowe określone do roku
2015.
Oprócz nich powyższy dokument zawiera obszerną grupę celów realizacyjnych do roku
2004. Nie zostają one jednak tutaj wymienione, ponieważ częściowo już straciły swoją
aktualność.
W oparciu o wytyczne Ministerstwa Środowiska (lipiec, 2002), konsultację z Władzami Powiatu
Wadowickiego oraz Gminami wchodzącymi w skład Powiatu Wadowickiego, opracowano zestawienie
celów, priorytetów i zadań (zadania własne, koordynowane i we współpracy) środowiskowych.
Zadania zostały pogrupowane według następujących dziedzin:
1.
Edukacja ekologiczna,
2.
Ochrona przyrody i poprawa ładu przestrzennego,
3.
Racjonalna gospodarka wodno-ściekowa,
4.
Ochrona powierzchni ziemi,
5.
Gospodarka odpadami,
6.
Ochrona powietrza, ekologiczne środki transportu i odnawialne źródła energii,
7.
Ochrona przed hałasem,
8.
Monitoring środowiska i ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami,
9.
Turystyka i rozwój agroturystyki.
Dziedziny te stanowią grupę celów i priorytetów głównych, których wybór był związany ze specyfiką
Powiatu Wadowickiego.
- 12 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Edukacja ekologiczna
Poprawa stanu środowiska i jego ochrona nie może odbywać się bez odpowiedniej wiedzy o jego
komponentach i powiązaniach. Edukacja ekologiczna ma na celu podniesienie świadomości
wszystkich beneficjentów środowiska i wskazanie odpowiednich sposobów korzystania z
zasobów naturalnych, bez ich naruszania. Walory środowiskowe powiatu wadowickiego są jego
dużym atutem. Poprzez odpowiednią edukację ekologiczną możliwe jest ich ciągłe
doskonalenie oraz powiązanie ich z rozwojem gospodarczym i społecznym. Edukacja ta w
odpowiedniej formie (konkursy ekologiczne, ścieżki przyrodnicze, programy w szkołach,
wydawnictwa proekologiczne itp.) powinna trafiać zarówno do młodzieży szkolnej jak i
dorosłych.
Ochrona przyrody i poprawa ładu przestrzennego
Powiat Wadowicki charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi. Ze względu na
otoczenie aglomeracjami przemysłowymi i niesłabnące zainteresowanie odpoczynkiem w tym rejonie,
obszary cenne przyrodniczo są zagrożone i objęcie ich odpowiednią ochroną staje się koniecznością.
Świat przyrody ożywionej i nieożywionej przyczynia się do poprawy czystości komponentów
środowiska (wody, gleba, powietrze). Zachowanie elementów przyrody i ich ochrona (korytarze
ekologiczne, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, pomniki
przyrody itp.) jest konieczne nie tylko ze względu na utrzymanie stabilności życiowej gatunków.
Elementy przyrody są dziedzictwem narodowym, z którego mają prawo korzystać przyszłe pokolenia.
Racjonalna gospodarka wodno-ściekowa
Społeczność w dniu dzisiejszym nie może funkcjonować bez korzystania z wody. Wiąże się to z
wytwarzaniem olbrzymiej ilości ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych. Obieg wody
jest obiegiem zamkniętym i zanieczyszczenia w różnej postaci są w nim ciągle obecne.
Nieoczyszczone ścieki są przyczyną wielu zatruć i chorób. Pogorszenie jakości wód
podziemnych i powierzchniowych przyczynia się do zanikania życia biologicznego. Zapewnienie
odpowiednich standardów czystości wodzie jest zatem konieczne i wymaga odpowiednich
działań. Konieczne jest również korzystanie z zasobów wodnych w sposób oszczędny i
racjonalny.
Ochrona powierzchni ziemi
Powierzchnia ziemi jest pojęciem bardzo ogólnym. Często traktuje się ją jako jeden z komponentów
środowiska. Antropopresja (rozwój społeczny, gospodarczy oraz wszelka działalność ludzka)
przyczyniła się do zmiany pierwotnego charakteru terenu powiatu wadowickiego. Rozwój
przemysłu jest przyczyną degradacji terenów i naruszania równowagi w ekosystemie.
Obowiązkiem staje się więc nie tylko odpowiednie korzystanie z zasobów naturalnych (kopaliny,
kruszywa) ale również przywrócenie wartości użytkowych terenów zdegradowanych, poprzez
odpowiednie zabiegi rekultywacji i odnowy.
Gospodarka odpadami
Utrzymanie obecnych standardów życia jest niemożliwe bez wytwarzania odpadów. Odpady
pochodzą zarówno z gospodarstw domowych jak i wszelkich gałęzi przemysłu. Często są
odpadami niebezpiecznymi stwarzającymi zagrożenie dla zdrowia. Odpady muszą być zatem
odpowiednio zagospodarowane lub przetworzone. Uporządkowana gospodarka odpadami
wpływa nie tylko na poprawę stanu czystości wód, gleby i powietrza ale również daje obraz
atrakcyjności danego terenu.
Ochrona powietrza, ekologiczne środki transportu i odnawialne źródła energii
Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie powiatu są związane z niską emisją, emisją
pochodzącą od ciągów komunikacyjnych oraz z emisją przemysłową. Niska emisja może zostać
- 13 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
ograniczona poprzez odpowiednią termomodernizację budynków i kotłowni oraz korzystanie z
ekologicznych i odnawialnych źródeł energii. Ekologiczne źródła energii są często źródłami
niezwykle ekonomicznymi, jednak ich zastosowanie wymaga niezwykle szczegółowych badań i
analiz. Zanieczyszczenia pochodzące od ciągów komunikacyjnych są trudne do
wyeliminowania, zwłaszcza wobec ciągłej rozbudowy szlaków komunikacyjnych i przybywania
samochodów. Rozwiązaniem jest organizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej w sposób
umożliwiający ominięcie newralgicznych punktów. Przykładem działań może być budowa
obwodnic a także wyprowadzenie ruchu z obszarów o gęstej zabudowie. Rozwiązaniem jest
również promocja i korzystanie z ekologicznych środków transportu np. roweru. Rozbudowa
ścieżek rowerowych z pewnością przyczyni się do poprawy stanu powietrza atmosferycznego
oraz zmniejszy uciążliwość hałasu.
Ochrona przed hałasem
Hałas jest czynnikiem, który bezpośrednio ma wpływ na zdrowie. Hałas towarzyszy przede wszystkim
ciągom komunikacyjnym i zakładom przemysłowym. Ochrona przed hałasem polega m.in. na
eliminowaniu instalacji uciążliwych, zakładaniu urządzeń tłumiących, budowie ekranów
akustycznych oraz zapewnieniu odpowiednich standardów ciągom komunikacyjnym
(odpowiednie nawierzchnie). Rozwiązaniem problemu nadmiernego hałasu komunikacyjnego
może być (tak jak w przypadku zanieczyszczeń pochodzących od komunikacji i środków
transportu) wyprowadzenie ruchu z terenów o gęstej zabudowie i terenów cennych
przyrodniczo a także promocja i korzystanie z ekologicznych środków transportu.
Monitoring środowiska i ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami
Monitoring środowiska polega na ciągłej kontroli jego komponentów. Monitoringiem wód, gleby,
powietrza, hałasu i odpadów zajmują się specjalistyczne jednostki tj.: WIOŚ, Inspekcja
Sanitarna, Inspekcja Weterynaryjna. Badania prowadzone przez te jednostki (badania w
odpowiednich interwałach czasowych lub na skutek wyraźnej potrzeby) mają na celu podjęcie
natychmiastowych działań zapobiegawczych lub pokazania skuteczności działań naprawczych.
Monitoring środowiska polega również na zbieraniu i wymianie informacji o jego komponentach.
Realnymi zagrożeniami ekologicznymi dla powiatu wadowickiego są przede wszystkim: pożary i
powodzie. Niekorzystnym skutkom tych zagrożeń można przeciwdziałać poprzez wspieranie
specjalistycznych jednostek ratownictwa, organizowanie ćwiczeń dla ludności z zakresu
bezpieczeństwa ekologiczno-chemicznego oraz monitoring wód.
Turystyka i rozwój agroturystyki
Powiat wadowicki charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczo-kulturowymi. Podniesienie
atrakcyjności turystycznej regionu powinno odbywać się poprzez optymalne wykorzystanie jego
atutów przyrodniczych i kulturowych wraz z ich ochroną oraz poprzez rozwój komfortowego
zaplecza turystycznego i rekreacyjnego. W układzie regionalnym rozwój turystyki i agroturystyki
powinien spełniać rolę czynnika wspomagającego rozwój społeczno-gospodarczy i
ekonomiczny.
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego dla Gminy
Brzeźnica sformułowało dwa cele strategiczne gminy Brzeźnica, które brzmią:
W sferze społeczno-gospodarczej – Systematyczny rozwój ekonomiczny gminy ze
szczególnym uwzględnieniem mieszkalnictwa i usług, rolnictwa towarowego, drobnej
wytwórczości oraz wypoczynku i rektraacji.
W sferze przestrzennej – Harmonijny rozwój przestrzenny gminy na bazie istniejącego
zainwestowania
oraz
racjonalnego
wykorzystania
zasobów
środowiska
przyrodniczego i kulturowego.
- 14 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Do realizacji celów strategicznych wyznaczono następujące cele operacyjne dot. ochrony
środowiska warunków przyrody:
1. Utworzenie atrakcyjnych przestrzeni publicznych służących integracji
społeczności lokalnej oraz zaspakajaniu potrzeb mieszkańców w dziedzinie
usług, wypoczynku i rekreacji.
2. Tworzenie dogodnych warunków dla realizacji twórczych potrzeb i aspiracji
mieszkańców.
3. Tworzenie warunków dla rozwoju usług z zakresu wypoczynku i rekreacji.
4. Stopniowe przekształcanie rolnictwa w kierunku uzyskania standardów
europejskich.
5. Zachowanie istniejących wartości środowiska przyrodniczego, w szczególności
na terenie projektowanego rezerwatu przyrody, projektowanych obszarów
chronionego krajobrazu, i projektowanych użytków ekologicznych.
6. Redukcja uciążliwości dla środowiska przyrodniczego wynikających z rozwoju
przestrzennego, w szczególności rozwoju zabudowy mieszkaniowej, usługowej i
produkcyjnej.
7. Racjonalna eksploatacja surowców mineralnych i konsekwentna rekultywacja
terenów poeksploatacyjnych pod wypoczynek i rekreację.
8. Minimalizacja strat w przypadku wystąpienia powodzi.
9. Zachowanie terenów otwartych o wysokich wartościach krajobrazowych i ich
ochrona przed zabudową.
10. Utworzenie ciągłego systemu obszarów przyrodniczo czynnych stanowiących
powiązania przestrzenne pomiędzy obszarami objętymi ochroną stutową.
11. Ukształtowanie systemu terenów wypoczynkowo-rekreacyjnych w części
południowej i zachodniej gminy, w oparciu o istniejące zasoby środowiska
przyrodniczego.
12. Zapewnienie optymalnych warunków ewakuacji ludności i mienia z obszarów
zagrożonych zalaniem w przypadku wystąpienia powodzi.
Program ochrony środowiska dla gminy Brzeźnica powinien wytyczać przybliżone w tym
opracowaniu cele polityki ekologicznej, takie jak:
–
racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych przez zmniejszenie zużycia energii,
surowców i materiałów, a równocześnie wzrost udziału w wykorzystywaniu
zasobów odnawialnych,
–
ochronę powietrza i ochronę przed hałasem przez redukcję emisji gazów i pyłów
oraz emitorów hałasu i wibracji,
–
ochronę wód przez właściwą gospodarkę wodno-ściekową oraz racjonalizację
zużycia wody,
–
ochronę gleb i powierzchni ziemi przez racjonalną gospodarkę rolną i
minimalizowanie destrukcyjnych oddziaływań przemysłu oraz komunikacji,
–
ochronę zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bioróżnorodności przez
zmniejszanie presji wynikającej z rozwoju gospodarczego.
Wśród zadań, które także mogą dotyczyć gminy Brzeźnica należy wymienić:
–
poprawę jakości wód,
–
ograniczenie emisji zanieczyszczeń,
–
uporządkowanie gospodarki odpadami,
–
rewaloryzację obszarów zdegradowanych,
–
minimalizowanie zużycia zasobów naturalnych i racjonalizację zużycia energii,
–
zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii,
–
minimalizację wytwarzania odpadów,
–
zwiększenie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpiecznego składowania
odpadów,
- 15 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
–
–
–
podnoszenie retencyjności dorzeczy,
zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych,
zwiększanie obszarów objętych różnorodnymi formami ochrony przyrody.
Podsumowując – ostatecznie sprecyzowane w programie ochrony środowiska gminy
Brzeźnica cele dotyczące ochrony środowiska oraz działania na rzecz zmniejszenia
zagrożeń i poprawy stanu środowiska muszą być skorelowane z celami zdefiniowanymi w
dokumentach szczebla krajowego, wojewódzkiego, powiatowego i powinny być zbieżne z
opracowaniami planistyczno – strategicznymi gminy.
VI. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY BRZEŹNICA
VI. 1 Położenie administracyjne
Gmina Brzeźnica położona jest w zachodniej części województwa małopolskiego i
wschodniej części powiatu wadowiskiego w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Skawiny
i niedaleko aglomeracji Krakowa – 22 km od centrum. Gmina Brzeźnica jest gminą
wiejską, rozpościerającą się na terenie 70,08 km2. Gmina Brzeźnica od południa
graniczy z gminami Kalwaria Zebrzydowska i Wadowice, od zachodu z gminami
Tomice i Spytkowice powiatu wadowickiego. Natomiast od wschodu Brzeźnie graniczą
z gminami Czernihów i Skawina powiatu krakowskiego.
W skład gminy Brzeźnica wchodzi 15 sołectw w tym 14 miejscowości: Brzeźnica,
Łączany, Półwieś, Chrząstowice, Brzezinka, Marcyporęba, Paszkówka, Sosnowice,
Kossowa, Wyźrał, Tłuczań, Nowe Dwory, Bachorowice, Kopytówka, i Bęczyn.
Obszar gminy Brzeźnica przedstawiono na mapie gminy wraz z przebiegiem dróg,
położenia w stosunku do rzeki Wisły z umiejscowieniem obszarów leśnych.
Liczba mieszkańców gminy Brzeźnica wynosi 10.058 osoby z czego 4939 to mężczyźni a
5119 to kobiety /stan na 31.12.2001r/. Gęstość zaludnienia gminy wynosi 328 osób/km2.
- 16 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Wskaźnik feminizacji, czyli liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn wyniósł 106 (średnia
wojewódzka - 105,4, średnia dla powiatu wadowickiego - 106,0). Obserwowany w skali kraju
spadek liczby urodzeń i starzenie się społeczeństwa nie omija również gminy Brzeźnica
/przyrost naturalny dodatni wynosi -0,3 w 2001r, 0,79 w 2002r/, liczba zgonów przewyższyła
w 2001r liczbę urodzeń co wskazuje na starzenie się społeczeństwa gminy i dość dużą
migrację młodych ludzi zapewne w kierunku aglomeracji krakowskiej.
Zdecydowanie najwięcej osób jest w wieku produkcyjnym - 5719 , w wieku
przedprodukcyjnym jest 2685 a w wieku poprodukcyjnym 1654. Liczby te wskazują na
dość duży jeszcze potencjał ludzki, który może służyć rozwojowi gospodarczemu
gminy Brzeźnica.
W gminie Brzeźnica znajduje się 2406 budynków z czego 2234 to budynki mieszkalne a 157
to budynki gospodarskie.
VI. 2 Komunikacja
Układ komunikacyjny gminy tworzą jedna droga krajowa o łącznej długości na terenie
gminy 10,2 km, 10 dróg powiatowych o łącznej długości 38,5 km, 51 dróg zaliczonych jako
gminne o łącznej długości 86,5 km oraz sieć dróg lokalowych.
Pod względem technicznym układ drogowy gminy wykazuje wiele mankamentów (
wąskie jezdnie, brak poboczy i chodników, małe promienie łuków, duże spadki podłużne,
związane z konfiguracją terenu, wysoka degradacja techniczna i niska wytrzymałość
nawierzchni). Dotyczy to zarówno dróg krajowych, gdzie dodatkowo nakłada się na wyżej
wymienione mankamenty zwiększony ruch pojazdów ( około 2000 pojazdów umownych na
dobę na drodze krajowej nr 44), jak również dróg powiatowych i gminnych.
Istotnym problemem jest rozwiązanie układu drogowego w północnej części gminy
pomiędzy linią kolejową i Kanałem Łączany – Skawina na południu, a rzeką Wisła na
północy. Obszar ten położony w dolinie rzeki jest zagrożony zalaniem w przypadku
przerwania wałów Wisły i szczególnej uwagi nabiera tu problem ewakuacji ludności i mienia,
w tego typu ekstremalnych sytuacjach. Mimo stosunkowo dużej ilości przepraw mostowych
przez Kanał w kierunku południowym ( jest ich na terenie gminy 6) nie są one w stanie
spełnić tego zadania ze względu na ich skromne możliwości techniczne. Stosunkowo
najlepsza sytuacja na tym obszarze panuje w jego północno-zachodniej części, gdzie
przebiega droga powiatowa nr 04206 i istnieje dogodna przeprawa mostowa przez kanał
oraz poprzez stopień wodny w Łączanach w kierunku północnym do gminy Czernihów.
Czernihów obowiązującym miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego
gminy Brzeźnica utrzymywana jest rezerwa pod drogą lokalową ( ewentualnie gminną)
przebiegającą na kierunku wschód – zachód ( od Łączan do Brzezinki) pomiędzy Kanałem a
Wisłą, która takie zadanie mogłaby spełnić. Należy jednak określić takie jej parametry
techniczne, aby nawet w momencie zalania tych terenów mogła sprawnie funkcjonować.
Istotnym elementem mogącym poprawić warunki komunikacyjne jest również utrzymana
rezerwa pod drogą krajową Olkusz – Czernihów – Jaśkowie, przekraczająca Wisłę w miejscu
obecnej przeprawy promowej w Brzeźnicy. Jej ewentualna realizacja wpłynęłaby na poprawę
komunikacji we wschodniej części gminy, łącznie z możliwością lepszego skomunikowania
gminy z autostradą A-4.
W studium wykonalności do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
gminy Brzeźnica utrzymywany jest również pas rezerwy terenu pod drogą krajową Bielsko –
Biała – Wadowice-Kraków. W chwili obecnej ze względu na brak jakichkolwiek koncepcji i
projektów przebiegu tej drogi, nie można określić węzłów łączących tę drogę z układem
drogowym gminy.
- 17 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
W
gminie
występują
następujące
środki
transportu:
• komunikacja indywidualna – pełniąca rolę podstawową w gminie. Ilość zarejestrowanych
pojazdów samochodowych w gminie wynosi 872, w tym 775 samochodów osobowych, co
daje
wskaźnik
80
samochodów
na
1000
mieszkańców,
• komunikacja autobusowa – podmiejska (PKS) obsługuje głównie dwa kierunki ( wzdłuż
drogi krajowej nr 44 w kierunkach Skawina i Zator oraz wzdłuż drogi powiatowej nr 04210 w
kierunku Wadowic). Częstotliwość kursowania autobusów jest niska, a dostępność
przystanków za wyjątkiem miejscowości położonych przy tych drogach bardzo zła. Sieć linii
mikrobusowych uzupełnia sieć autobusową i daje możliwość przemieszczania się w
okresach
gdy
autobusy
PKS
nie
kursują,
• komunikacja kolejowa – zapewnia bezpośrednią obsługę jedynie dla mieszkańców
Rzeźnicy, Brzezinki ( oraz częściowo Nowych Dworów), Łączan i Półwsi, a także dla części
Sosnowic poprzez przystanek w Wielkich Drogach. Ma ona zdecydowanie większe
znaczenie w przewozie osób i towarów tranzytem przez teren gminy,
• komunikacja wodna – jest możliwa poprzez Kanał Łączany – Skawina w ramach drogi
wodnej Wisły. W chwili obecnej rzadko wykorzystywana, głównie do przewozu towarów. W
nie obowiązującym już miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego
gminy Brzeźnica utrzymywana była rezerwa terenu pod poszerzenie kanału,która nie będzie
realizowana
• komunikacja rowerowa i piesza – odbywa się w większości w sposób nieuporządkowany,
po ciągach drogowych, bez wydzielonych chodników i tras rowerowych, poboczami jezdni –
co może stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa jej uczestników. Dotyczy to szczególnie ruchu
wzdłuż dróg krajowych i powiatowych.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że obecny kształt funkcjonalny, techniczny i
organizacyjny komunikacji w gminie nie stanowi zasadniczej przeszkody w sprawnym jej
funkcjonowaniu. Należy jednak podkreślić, że sytuacja ta może ulec pogorszeniu w wypadku
istotnego wzrostu ilości pojazdów samochodowych w gminie i ruchu tranzytowego przez
gminę, przy jednoczesnym wstrzymaniu modernizacji dróg. Układ komunikacyjny- jego
rozwój i utrzymanie – w gminach średniej wielkości jest w dużym stopniu uzależniony od
decydentów zewnętrznych i finansowania ponadlokalnego. Natomiast pełna świadomość i
udokumentowanie występujących problemów lokalnych może umożliwić efektywny dialog na
styku Samorząd – Decydenci – Źródła finansowania.
VI. 3 Podmioty gospodarcze
W ziemskim powiecie wadowickim w 2001 r. zarejestrowano 609 podmiotów
gospodarczych (tab. 1.), co zalicza gminę Brzeźnica do średnio uprzemysłowionych w
powiecie wadowickim / 5 miejsce/. Większość dużych zakładów zlokalizowana jest w dużych
miejscowościach gminy.
W gminie Brzeźnica zarejestrowanych było 605 bezrobotnych, z czego powyżej 12
miesięcy pozostawało bez pracy 264 osób. Klasuje to gminę w czołówce gmin
wiejskich powiatu wadowickiego.
Tabela 1. Podmioty gospodarki narodowej według wybranych sekcji PKD
Źródło: Wybrane..., 2002.
- 18 -
78
169
27
69
obsługa
nieruchom
ości firm,
nauka
transport,
łączność
135
hotele i
restauracje
27
handel
i naprawy
609
budownict
wo
Brzeźnica
Ogółem
przetwórst
wo
przemysło
we
G m i n a
rolnictwo,
łowiectwo,
leśnictwo
w tym:
17
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
W sektorze prywatnym funkcjonuje 592 prywatnych i 17 publicznych podmiotów
gospodarczych. Z tej ogólnej liczby podmiotów gospodarczych - 530 podmiotów to własna
działalność osób fizycznych. Ponadto swoją działalność prowadzą 3 spółdzielnie, 3 spółki
handlowe a 25 spółek cywilnych.
VII. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
Teren Gminy Brzeźnica leży na obszarze dwóch dużych jednostek fizjograficznych:
równinnej doliny Wisły, której dnem płynie Wisła, należącej do kotlin Podkarpackich
zachodnich (północna część gminy) i Karpat Fliszowych Zewnętrznych w mezoregionie
pogórza Wielickiego (południowa część gminy). Położenie to determinuje dwudzielność,
zarówno ukształtowania powierzchni jak i budowy geologicznej czy gleb.
VII.1 Warunki klimatyczne
Teren doliny Wisły wchodzącej w skład regionu klimatu kotlin Podgórskich i podregionu
Kotliny Oświęcimskiej charakteryzuje się najkrótszym okresem bezprzymroskowym,
największą amplitudą temperatury, bardzo częstymi inwersjami temperatury, częstymi
zamgleniami, największą wilgotnością względną, najmniejszymi opadami oraz małymi
ruchami powietrza. warunków terenie nieco wyższym wydzielić można subregion klimatyczny
wysoczyzny warunków wysokiej terasy. Zmniejsza się tu częstotliwość natężenia warunków
długość inwersji temperatury, zwiększa się nieco siła wiatrów, zmniejsza się wilgotność
względna powietrza. Obszar Pogórza
leży w dzielnicy podkarpackiej, która stanowi pas
przejściowy między górami warunków kotlinami podgórskimi. W subregionie tym jest
najcieplej, gdyż warunków tych form terenowych chłodne powietrze spływa do den dolinnych,
temperatury średnie miesięczne warunków roczne są najwyższe. warunków regionie
klimatycznym Pogórza Karpackiego opady są znacznie większe, ekspozycja Pogórza jest
przyczyną mniejszego nasłonecznienia, niższych temperatur, krótszego okresu
bezprzymroskowego warunków dłuższego zalegania pokrywy śnieżnej.
Na podstawie warunków termicznych i opadowych na terenie powiatu wyróżnia się można
następujące regiony [Niedźwiedź, 1991]:
B – Region klimatu Pogórza Karpackiego, umiarkowanie ciepły z temperaturą średnią
roczną od 7-8 oC i wilgotny z sumą roczną opadów 700-900 mm.
C – Region klimatu Kotlin Podgórskich z podregionami:
C1 – Kotliny Oświęcimskiej – ciepły i umiarkowanie wilgotny,
W obrębie poszczególnych regionów i podregionów z uwagi na zróżnicowanie
wysokości wydzielono mezoklimaty:
–
den dolinnych o krótkim okresie bezprzymrozkowym, dużych wahaniach
temperatury i wilgotności powietrza w wyniku nocnego wychłodzenia i dziennego
nagrzania oraz słabej wentylacji. Mezoklimaty te mogą być w znacznym stopniu
przekształcone przez wpływy antropogeniczne;
–
wyższych teras w większych dolinach rzecznych, o dłuższym o 20 dni okresie
bezprzymrozkowym i wyższych temperaturach powietrza (ok. 1 oC) i niższej
wilgotności, od panujących w dnie doliny;
–
stoków i grzbietów 40-80 m nad dnem dolin charakteryzujących się tzw. ciepłą
strefą stokową, o wyższej o 2 do 3 oC temperaturze minimalnej powietrza,
dłuższym okresie bezprzymrozkowym i lepszym przewietrzaniu. Obszary te
obejmują wyżyny i cały obszar Pogórza.
Zmienność poszczególnych elementów klimatu w regionach klimatycznych została
przedstawiona w tabeli 2.
- 19 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Tabela 2. Zmienność wybranych elementów klimatu w poszczególnych regionach
R e g i o n
B
Pogórza
Karpackiego
E l e m e n t
Średnia roczna temperatura powietrza (w oC)
C
Kotlin
Podgórskich
7-8
8
Czas trwania zimy (śr. dob. <0o)
75-100
80
Liczba dni mroźnych z prawdop. 10%
(l. dni z temp. max. <0o)
60-80
60
Średnie lato termiczne (śr. dob. >15 oC)
50-80
90
Liczba dni gorących o prawdop. 10%
(l. dni z temp. max. >25 oC)
35-50
40-50
Średnie roczne amplitudy temperatury powietrza
20-21
20,5
Daty wystąpienia pierwszych przymrozków
jesiennych / wiosennych (p=10%)
20-30 IX
25 IX
20-31 V
20-31 IV
Długość okresu bezprzymrozkowego (p=10%)
185-195
185-195
Liczba dni z pokrywą śnieżną (p=10%)
100-120
< 100
25-35
25
ok. 1000
900
N
> 15
12-17
E
10-15
17-22
S
20
10-15
W
> 30
> 30
Cisze i słabe wiatry <2 m/s
55-65
50-60
Dni z wiatrem silnym >10 m/s
20-30
10-20
Liczba dni z opadem powyżej 10 mm (p=10%)
Sumy roczne opadów (p=10%)
Częstość wiatru z sektora
Źródło: Atlas..., 1993.
VII. 2 Rzeźba terenu
Część obszarów położona na północ od linii kolejowej Wieliczka – Spytkoiwice stanowi
część prawej strony doliny Wisły. Jest to teren nizinny podnoszący się poziomami tarasów
od brzegu koryta Wisły leżącego na wysokości 210 -219 m.n.p.m. ku południowi do
wysokości 240 m n.p.m. Krajobraz tego obszaru jest mało urozmaicony, monotonny z rzeźbą
płaskorówninną – niskofalistą.
Część południowa gminy stanowiący teren Pogórza posiada rzeźbę wysokofalistą
pagórkowatą, wzgórzową a w okolicach góry Draboży przechodzi nawet w niskogórską.
Obszar ten charakteryzuje się wyrównanymi szerokimi garbami o wysokości około 350 – 420
m n.p.m. rozciętymi siecią wąskich i głębokich dolin deluwialnych. Przebieg garbów jest
równoleżnikowy w związku z tym w przebiegu sieci rzecznej panuje kierunek podłużny
subsekwentny. W obrębie erozyjno- denudadacyjnych obniżeń występują niższe garby z
fragmentami niższych spłaszczeń. Spłaszczone wierzchowiny wododziałowe garbów
schodzą stopniowo zaostrzającymi się stokami do płaskich den dolin wyścielonych aluwiami.
Krajobraz podgórskiej części obszaru jest bardziej urozmaicony.. Ta część okolic
Marcyporęby i Bęczyna
wyróżnia się szczególnymi walorami krajobrazowymi. W
ukształtowaniu terenu wyróżnia się Pasmo Draboża zwane pasmem Niedźwiedzim. Przełęcz
Zapusta rozdziela to pasmo na dwie części: zachodnią i wschodnią. W zachodniej
wyodrębniają się m. in. szczyty Trawnej Góry / 426 m n.p.m. /, Niedźwiedziej / 423 m n.p.m. /
i Jurczakowej / 414 m n.p.m. /. Część wschodnia posiada wyrównaną wierzchowinę, w
obrębie której znajduje się kulminacja Draboża / 432 m n.p.m./. Cały ten obszar jest prawie
- 20 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
całkowicie zalesiony. Z paru odsłoniętych punktów rozciągają się dalekie, panoramiczne
widoki na północ.
Przeciętną wysokość terenu gminy Brzeźnica wyznacza warstwica 322 m n.p.m.
Pod
względem morfologicznym i genetycznym można wyróżnić formy pochodzenia m.in.:
–
tektonicznego – rowy, zręby, uskoki,
–
krasowego – jary, bramy, iglice, jaskinie, zagłębienia bezodpływowe, żłobki,
–
rzecznego – koryta rzek stałych i okresowych wcięte w aluwia, starorzecza,
krawędzie teras plejstoceńskich (erozyjno-akumulacyjne i akumulacyjne)
i holoceńskich (nadzalewowe, zalewowe), stożki napływowe,
–
rzeczno-denudacyjnego – stoki i zbocza dolin o różnym stopniu nachylenia od
kilku do ponad 40%, doliny wciosowe, odwadniane w okresie roztopów
i większych opadów, wąwozy, doliny płaskodenne,
–
denudacyjnego – powierzchnie zrównań, grzbiety, garby, osuwiska, niecki
zboczowe,
–
antropogenicznego – wcięcia i nasypy drogowe i kolejowe, wały
przeciwpowodziowe, groble, kanały, hałdy, wyrobiska, szkody górnicze
(osiadanie, zapadanie), wysypiska gruzu i odpadów.
VII.3 Budowa geologiczna
Pod względem pochodzenia geologicznego utworów powierzchniowych cały obszar
gminy daje się podzielić na trzy zasadnicze wyraźnie różniace się od siebie części.
- Pierwszy obszar posiadający rzeźbę terenu płaską i położony między linią kolejową i
Wisłą wraz z wrzynającą się w teren lessowy doliną rzeki Młynówki to teren zbudowany z
aluwiów rzeki Wisły o ciężkim przeważnie ilastym, gliniastym lub pylasto ilastym składzie
mechanicznym. Aluwia o lżejszym składzie mechanicznym glin średnich, lekkich lub nawet
piasków występują w dużym zakolu Wisły w Brzeźnicy, oraz w byłym drugim zakolu w
Chrząstowicach na terenie, który na skutek wyprostowania koryta Wisły w końcu ubiegłego
wieku znalazł się po drugiej stronie rzeki.
- Drugi obszar to bardzo rozległy obszar terenów lessowych rozciągający się na
południe od linii kolejowej Wieliczka – Spytkowice aż do terenów górskich w południowym
Benzynie i Marcyporębie. Między tymi obszarami można wydzielić pas przejściowy utworów
tzw. Lessowatych będących produktem wymieszania miejscowych glin pylastych z glinką
nawianą czyli lessem. Utwory lessowe zostały naniesione w czwartorzędzie, które zalegają w
warstwie o różnej miąższości na starszych utworach trzeciorzędowych. Na lessach
wykształciły się gleby pseudobielicowe i brunatne wyługowane a na utworach odkrytych
gleby wietrzeniowe brunatne wyługowane, przeważnie ciężkie. W obszarze lessowym
zaznaczają się również ślady maksymalnego zlodowacenia tzw. Krakowskiego, resztki
moren przykryte lessem. Są to przeważnie czerwone granity i gnejsy a ich rozmieszczenie
wyznacza południową granicę zasięgu zlodowacenia. Opisany obszar lessowy z odkrywkami
skał starszych stanowi ponad 70% powierzchni ogólnej gminy.
- Trzeci obszar to tereny południowe o krajobrazie górskim. Są to tereny w okolicach
góry Draboża oraz gór południowej Marcyporęby. Obszar ten jest niewielki a powierzchnia
jego nie przekracza 5% ogólnej powierzchni gminy. Występują tu łupki krzemieniste i
piaskowce krzemieniste. Są to utwory bezwapniste a z ich zwietrzelin wykształciły się gleby
brunatne wyługowane wietrzeniowe, płytkie i mocno szkieletowe.
VIII. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODY
Usytuowanie powiatu wadowickiego w rozległej przestrzeni terenów o poważnym
zróżnicowaniu warunków siedliskowych, znajduje swoje odzwierciedlenie w charakterystyce
szaty roślinnej i świata zwierzęcego tego obszaru.
Tereny użytków rolnych – pola uprawne, łąki i pastwiska, zbiorowiska zaroślowe brzegów
cieków wodnych, rowów śródpolnych itp., nadają charakterystyczny rys środowiskowy tej
- 21 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
części terenu, o wielkiej wartości przyrodniczej. Osobnym elementem są liczne, rozmaite
zadrzewienia, zbudowane głównie z gatunków liściastych. Lokalnie stanowią pozostałości
dawnych lasów łęgowych, występując na brzegach wód, wśród pól, z udziałem olszy,
wierzby, topoli, jesionu itd.
VIII.1 Flora – cechy i osobliwości
We florze obszaru południowego w tym gminy Brzeźnica przeważają gatunki szeroko
rozprzestrzenione w północnej i środkowej części Europy oraz Azji. Dużo jest wśród nich
roślin o charakterze eurosyberyjskim, np. sosna, jarzębina, majownik dwulistny
(Majanthemum bifolium) i inne. Najliczniejsze są jednakże gatunki mające swe centrum w
Europie Środkowej. Należy tu większość pospolitych składników flory np. zawilec gajowy
(Anemone nemorosa) i wiele gatunków drzew: lipa szerokolistna, buk, grab i dąb
szypułkowy.
Rośliny północne, reprezentujące tzw. element borealny, spotykamy znacznie rzadziej,
głównie na wilgotnych łąkach, bagnach i torfowiskach, w tym np. bagno zwyczajne.
Wśród krzewów element górski reprezentują: róża alpejska (Rosa pendulina), dziki
bez koralowy (Sambucus racemosa) oraz spotykana na skałach irga zwyczajna (Cotoneaster
integerrima).[Michalik, 1996].
Lokalnie występują niewielkie płaty ciepłolubnej storczykowej buczyny naskalnej
(Carici-Fagetum), z zaskakującym bogactwem gatunkowym runa, w którym rośnie wiele
gatunków roślin prawnie chronionych, w tym storczyki, m.in. obuwik, buławniki, kruszczyki
itp.
Na uboższych, kwaśnych glebach brunatnych, w górnej części dolin i na wierzchowinie
występuje kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae-Fagetum), o ubogim runie głównie z
borówką czernicą, kosmatką owłosioną i majownikiem dwulistnym. Michalin efekcie
prowadzonej działalności uprawowej doprowadzono tu do dominacji łąk świeżych Michalin
pól uprawnych. W skład darni ląk obok dominujących traw, kostrzewy łąkowej, konietlicy
łąkowej wchodzi również szereg roślin dwuliściennych, jak chociażby koniczyna łąkowa ,
lucerna nerkowata.[Michalik, 1996].
Lasy łęgowe najliczniej zachowały się lokalnie w dolinie Wisły i jej dopływów oraz w
przyległych terenach. Zależnie od składu gatunkowego drzew są to łęgi jesionowo-olszowe,
olszowo-wierzbowe, a lokalnie także olszynki bagienne zwane olsami. Obok dominującej
olszy czarnej występuje tu jawor, jesion, wiąz, grab, lipa, czeremcha i inne. Michalin obrębie
starego koryta Wisły Michalin na tarasie łęgowym Michalin niewielkimi pozostałościami
starorzeczy występują stanowiska szuwarowe, bagienne i podmokłe z pojedynczymi
stanowiskami wierzby i topoli. [Michalik, 1996].
Z punktu widzenia użytkowania lasów, obok podstawowej funkcji produkowania
biomasy, drzewostany leśne pełnią szereg funkcji pozaprodukcyjnych, a zwłaszcza
ochronnych. Te ostatnie funkcje pełni łącznie ok. połowy lasów, przede wszystkim jako
drzewostany wodochronne i glebochronne.
Lasy stanowiące własność państwową zarządzane są przez Regionalną Dyrekcję
Lasów Państwowych w Krakowie, Nadleśnictwo Andrychów.[Lasy..., 1997].
VIII. 2 Lasy
Stopień zalesienia powiatu wadowickiego wynosi 23,5% ijest niższy zarówno
od średniej krajowej wynoszącej 28%, jak i średniej dla województwa małopolskiego - 29%.
Analiza przestrzennego rozkładu tego wskaźnika dla poszczególnych gmin ukazuje znaczne
zróżnicowanie w przedziale od 9,2% do 41,5%.
Gmina Brzeźnica charakteryzuje się jedną z najniższych powierzchni lasów w powiecie.
Stopień zalesienia gminy wynosi 15,4 % i jest znacznie niższy od wskaźnika powiatowego.
Powierzchnia lasów i gruntów leśnych wynosi 891 ha , natomiast lasy i grunty leśne w
- 22 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
gospodarstwach indywidualnych zajmują 245 ha powierzchni. Łącznie powierzchnie lasów i
gruntów leśnych w gminie Brzeźnica wynoszą 1.136 ha.
Należy więc uznać, że lesistość gminy jest niewystarczająca dla spełniania regulatora
funkcji środowiskotwórczych i funkcji ochronnych w środowisku. Zwiększanie aktualnej
lesistości będzie następować sukcesywnie w miarę przekazywania gruntów nieprzydatnych
dla rolnictwa.
Zbiorowiska leśne na obszarach gminy wykształciły się jako lasy mieszane świeże i wilgotne.
Potencjalna roślinność naturalna w gminie to zbiorowiska leśne związane z obecnością
siedlisk o zróżnicowanym stopniu uwilgocenia. Wśród tych zbiorowisk za najistotniejsze
można wskazać:
–
lasy łęgowe – w dolinie Wisły i dolinkach Brodawki, Młynówki i Sosnówki będą to
łęgi wierzbowo-topolowe.
–
grądy wysokie – tereny płaskie, zrównania i wierzchowiny, lokalnie na
znaczniejszych przestrzeniach stanowią potencjalne siedlisko lasów dębowograbowych suchszych,
–
obszary leśne mieszane dębowo-sosnowe, na znaczniejszych terenach
właściwych dla rozwoju cieplejszych drzewostanów z udziałem dębu i sosny.
Zwarte o niewielkich obszarach tereny leśne występują w południowej części gminy w
Marcyporębie i Bachorowicach Wnukowie obrębie góry Drabosz i Trawnej Góry oraz
Wnukowie zachodniej części gminy tzw. Lasy Murzyńskiego i Tłuczań.
Na uwagę należy zwrócić występowanie starodrzewu w zespołach pałacowo –
parkowych w Kossowej, Bzeźnicy i Tłuczani.
VIII. 3 Świat zwierząt
Okolice doliny Wisły, kanału Łączany – Skawina oraz stawów Książki i Kielnik są
siedliskiem ryb oraz pospolitych ptaków wodnych. Występuje tu licznie kaczka krzyżówka,
kurka wodna, przelotem łabędź i czapla siwa. Z ekosystemem łąk i pól uprawnych związana
jest egzystencja głównie owadów, pajęczaków, pierścienic i przede wszystkim ptaków.
Dominuje w nich skowronek polny i świergotek łąkowy. Pospolitymi ptakami są tu także
kszyk, przepiórka, kuropatwa i derkacz. Spotkać tu można również czajkę, pliszki i
potrzeszcza.
Gatunki górskie znajdujemy przede wszystkim w obrębie grup systematycznych
obejmujących drobne organizmy zwierzęce. Jako najczęstsze gatunki spośród ssaków np.
można wymienić mysz leśną, zająca szaraka, kunę leśną, sarnę i dzika. Z ptaków – sójkę,
świergotka drzewnego, dzwońca oraz wiele innych.
W zimnych wodach krasowych wywierzysk, żyje typowy przedstawiciel fauny potoków
karpackich, należący do robaków płaskich – wypławek alpejski (Planaria alpina).
Na uwagę zasługują także karpackie wije – dwuparce, górskie gatunki stonóg i liczne
gatunki chrząszczy.
Ostatnią wreszcie grupą bezkręgowców, w której zaznacza się duży udział form
górskich, są ślimaki, z których najokazalej wygląda karpacki pomrów błękitny.
VIII. 4 Formy ochrony

REZERWATY PRZYRODY
Są obszarami rodzimej przyrody i obejmują ekosystemy, określone gatunki roślin
i zwierząt, elementy przyrody nieożywionej i walory krajobrazowe – zachowane w stanie
naturalnym lub w niewielkim stopniu zmienione – cenne z punktu widzenia nauki, kultury,
historii, edukacji itp.
- 23 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica

PARKI KRAJOBRAZOWE (PK)
Są obszarami objętymi ochroną ze względu na cenne wartości głównie przyrodnicze
oraz historyczne lub kulturowe. Zapewnienie kompleksowej ochrony wszystkich elementów
krajobrazu, przy jednoczesnym racjonalnym wykorzystaniu terenu dla celów gospodarczych,
wypoczynkowych i ekoedukacyjnych, w warunkach zrównoważonego rozwoju całego
obszaru, było zasadniczym celem utworzenia tych obiektów.
Obecnie największą bioróżnorodnością cechują się kompleksy lasów porastających
wzniesienia w południowej i zachodniej części gminy. Planuje się częściowe objęcie tych
terenów ochroną prawną w ramach regionalnego systemu obszarów chronionych poprzez
utworzenie Obszaru krajobrazu Chronionego Pogórza Wielickiego oraz rezerwatu przyrody „
Burzynek” w miejscowości Tłuczań.

POMNIKI PRZYRODY
Pomniki przyrody, czyli pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub
ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej
i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami wyróżniającymi je wśród
innych tworów zinwentaryzowano i w drodze urzędowej ustanowiono we wszystkich gminach
na terenie powiatu wadowickiego. Wśród nich znalazły się pomniki przyrody ożywionej, w
szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub
obcych. Grupę pomników przyrody nieożywionej stanowią m.in. źródła, wodospady,
wywierzyska, skałki, jaskinie itd.
Ogólnie na obszarze gminy wyznaczono 39 pomników przyrody, co stanowi 8,9 %
ogólnej liczby pomników przyrody istniejących na terenie powiatu krakowskiego.
W załączniku nr 4 zestawiono wykaz pomników przyrody znajdujących się na terenie
gminy.
Tabela 3.
Wykaz pomników przyrody ożywionej na terenie gminy Brzeźnica.
Sołectwo
Liczba pomników
przyrody
Paskówka
22
Kossowa
10
Buczyn
15
Brzeźnica
RAZEM
1
48

UŻYTKI EKOLOGICZNE
Użytki ekologiczne – zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających
znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk. Tą formą
ochrony przyrody można obejmować naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne „oczka
wodne”, kępy drzew i krzewów, a także bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej
roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce itp.
Duże znaczenie dla zachowania bioróżnorodności posiada dolina Wisły. Pomimo
zanieczyszczenia wód rzeki zarośla nadrzeczne stanowią siedlisko i miesce odpoczynku
ptactwa wodnego. Planuje się utworzenie Obszaru Krajobrazu Chronionego „ Dolina Wisły”
oraz bjęcie ochroną części koryta Wisły jako użytku ekologicznego.

STANOWISKO DOKUMENTACYJNE
Stanowisko dokumentacyjne stanowi formę indywidualnej ochrony obiektu przyrody
nieożywionej, także powstałego w wyniku działalności człowieka (wyrobiska). Obiekty te to
ważne i cenne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca występowania formacji
geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych. Mogą to być
- 24 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
fragmenty eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych, nie
wyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do udostępnienia.

OCHRONA GATUNKOWA I OCHRONA SIEDLISK
Poza wymienionymi formami prawnej ochrony przyrody, na obszarze powiatu
wadowickiego występuje również inna forma – ochrona gatunkowa roślin i ochrona
gatunkowa zwierząt. Celem wprowadzenia ochrony poszczególnych gatunków roślin
i zwierząt jest zabezpieczenie występowania w stanie naturalnym rzadkich lub zagrożonych
wyginięciem gatunków, co m.in. sprzyja zachowaniu różnorodności biologicznej kraju.
VIII. 5 Działania rekomendowane w POŚ – środowisko przyrody
Podstawą podejmowania działań w zakresie ochrony środowiska przyrody ożywionej jest
realizowanie zapisów Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 roku wraz ze
wszystkimi dalszymi poprawkami oraz uchwalonej 10 lat później w kwietniu 2001 roku
Ustawy Prawo ochrony środowiska. Zadania ochrony środowiska przyrodniczego wyznacza
równie dyrektywa Parlamentu Europejskiego z dnia 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny
wpływu pewnych planów i programów na stan środowiska. Jej celem jest zagwarantowanie
wysokiego poziomu ochrony środowiska, przygotowanie i wdrażanie planów i programów w
świetle promowania zrównoważonego rozwoju, poprzez przeprowadzenie oceny pewnych
planów i programów mogących mieć istotny wpływ na stan środowiska.
Zgodnie z II Polityką Ekologiczną Państwa i Krajową Strategią Ochrony Żywych Zasobów
Przyrody podstawową zasadą w dziedzinie ochrony przyrody w skali regionalnej jest ochrona
ekosystemów, ich krajobrazowych układów oraz różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
Szczególnym zagrożeniem na obszarze jest chaotyczna i rozproszona zabudowa.
Ekosystemy cenne przyrodniczo nie utrzymają swoich walorów i funkcji, jeśli będą
występowały w postaci izolowanych obszarów. Dlatego też do najważniejszych zadań w
zakresie ochrony zasobów przyrodniczych należy podtrzymanie i odbudowa ich ciągłości i
struktury wewnętrznej.
W świetle powyższego, w planie ochrony środowiska, w zakresie środowiska przyrody
ożywionej i nieożywionej rekomendowane jest zrealizowanie następujących działań:
 zapewnienie istnienia odpowiednich obszarów funkcjonalnych w Miejscowych
Planach Zagospodarowania Przestrzennego,
 sporządzenie nowych planów ekofizjograficznych pozwalających na bieżące
monitorowanie posiadanych zasobów przyrodniczych,
 ochrona i rozwój istniejących rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych,
 tworzenie zwartych kompleksów leśnych,
 tworzenie użytków ekologicznych,
 edukacja ekologiczna w zakresie ochrony i racjonalnego korzystania ze środowiska
przyrodniczego.
- 25 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny:
– Ochrona przyrody przyrodniczego poprawa ładu przestrzennego
Przewidziano następujące zadania:

do roku 2007:
Wykorzystanie dokumentu „Waloryzacja zasobów województwa bielskiego” pod kątem
określenia zasobów przyrodniczych powiatu wadowickiego
Opracowanie kompleksowego wykazu terenów i obiektów przyrodniczych, które należy
chronić na terenie powiatu wadowickiego
Analiza obowiązujących na terenie powiatu wadowickiego planów zagospodarowania
przestrzennego i studiów uwarunkowań pod kątem wyznaczonych obszarów ochrony
przyrody oraz określenia terenów, które mogą być bazą dla rozwoju turystyki i
stworzenia oferty dla potencjalnych inwestorów
Rozpropagowanie wśród gmin informacji dotyczących posiadanych w powiecie form
ochrony przyrody oraz krajobrazu
Określenie pożądanego stylu zabudowy w powiecie, wyznaczenie norm
architektonicznych – opracowanie standardów urbanistyczno-architektonicznych – w
ramach planów rozwoju z uwzględnieniem charakterystyki urbanistycznej
poszczególnych gmin

-
do roku 2015:
Przebudowa litych drzewostanów świerkowych
Restytucja gatunków roślin i zwierząt cennych ze względów przyrodniczych
Wspieranie inicjatyw dot. porządkowania (utrzymywania czystości) terenów leśnych i
rekreacyjnych
Promowanie projektów z zakresu ochrony ekosystemów
Upowszechnienie informacji na temat obszarów systemu NATURA 2000 i programów
rolnośrodowiskowych U.E w powiecie wadowickim
Realizacja działań rekomendowanych w POŚ pozwoli na:
 zarządzanie zielenią urządzoną – m.in. na jej ochronę, utrzymanie i dalszy
rozwój – według spójnej koncepcji. Pozwoli równie na ochronę prawną
terenów zadrzewionych i cennych przyrodniczo. Działania te mające na celu
tworzenie nowych miejsc rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców wyjdą
naprzeciw ich potrzebie spędzania wolnego czasu na łonie natury. Mogą one
stać się alternatywą dla terenów leśnych, w tym niedostępnych dla ludności,
ograniczając tym samym ich wydeptywanie i płoszenie zwierzyny. Nowe
miejsca rekreacji wpłyną jednocześnie na podniesienie atrakcyjności
wizerunku gminy, równie dla turystów spoza jej terenu,
 przeciwdziałanie degradacji różnorodności biologicznej, które powinno
obejmować zarówno gatunki chronione, poprzez utrzymanie i rozwój
rezerwatów jak również pospolite gatunki roślin i zwierząt. Przykładem takiego
działania może być tworzenie użytków ekologicznych, które pełnią ważną rolę
siedliskotwórczą i krajobrazową w przestrzeni rolnej, warunkując stabilne
- 26 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
funkcjonowanie dzikiej przyrody i wpływając na zwiększenie efektów
produkcyjnych rolników,
 zwiększenie zdolności retencyjnych terenów rolnych poprzez tworzenie pasów
zieleni śródpolnej. Nasadzenia śródpolne powinny być elementem
zabezpieczającym przed erozją wietrzną i regulującym stosunki wodne w
glebie, a także ograniczającym spływ zanieczyszczeń z pól (powinny stanowić
bariery biogeochemiczne),
 zwiększenie wiedzy i dbałości o środowisko poprzez edukację ekologiczną w
terenie, między innymi poprzez korzystanie z rowerowych i pieszych ścieżek
ekologicznych oraz powszechny udział i wsparcie akcji porządkowania i
usuwania śmieci z terenów leśnych (np. sprzątanie świata).
IX. GLEBY
Pokrywa glebowa, której właściwości fizyczno-chemiczne i biologiczne uzależnione są
od rodzaju skały macierzystej w podłożu, odczynu i zawartości substancji organicznych,
stanowi element środowiska, w którym realizowany jest program żywnościowy dla potrzeb
człowieka. Dotyczy to w szczególności zewnętrznej przypowierzchniowej warstwy gleby, tzw.
warstwy ornej, o miąższości do ok. 30 cm.
W glebie zachodzą zasadnicze dla środowiska przyrodniczego procesy wprowadzania
martwej substancji organicznej w złożone cykle geochemiczne obiegu pierwiastków
chemicznych w przyrodzie. Zapewnia to obecność form substancji pokarmowych dostępnych
dla pobierania przez roślinność.
Teren gminy Brzeźnica możemy podzielić na trzy zasadnicze obszary charakteryzujące
się odrębnymi warunkami przebiegu procesów glebotwórczych.. Są to : obszar lessowy,
obszar aluwiów rzecznych nad Wisłą oraz obszar odkrytych utworów fliszowych. Największy
obszar lessowy bo stanowiący ponad 70% obszaru gminy to przede wszystkim tereny
Tłuczani, Wyźrału, Kopytówki, Półwsi, południowe tereny Brzezinki, Brzeźnicy, Nowych
Dworów i Kossowej. Na terenachlessowych wykształciły się gleby pseudobielicowe oraz
brunatne wyługowane. Obszar drugi to szeroka terasa wiślana. Są to tereny Chrząstowic,
Łączan, Północne tereny Brzeźnicy, Brzezinki Nowych Dworów i Kossowej. Spotykamy tu
utwory aluwialne o składzie mechanicznym glin ciężkich, średnich pylastych pyłu ilastego,
rzadziej piasków gliniastych. Na utworach tych wykształciły się mady brunatne. Obszarv
trzeci najmniejszy występuje w południowej części gminy. Jest to górzysty obszar gleb
wietrzeniowych. Do niego zaliczyć również należy mniejsze lub większe odkrywki utworów
fliszowych występujących w terenie lessowym. W obszarze tym wykształciły się gleby
brunatne wyługowane.
IX. 1 Pokrywa glebowa
Rolnictwo gminy to przede wszystkim prywatne gospodarstwa rolne mające charakter
rodzinny oraz gospodarstwo Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Piast” w Kopytówce.
Średnia wielkość gospodarstwa wynosi 1,8 ha. Gospodarstwa prowadzą wielokierunkową
tradycyjną produkcję opartą na produkcji zbóż, ziemniaka, żywca wołowego i wieprzowego
oraz mleka. Rolnictwo w ostatnim czasie stało się sektorem upadającym, czego objawami
jest spadek pogłowia zwierząt gospodarskich oraz wzrost powierzchni gruntów odłogujących.
Gleby na terenie gminy są typu ciężkiego (z przewagą części gliniastych), przeważają klasy
III i IV. W strukturze zasiewów przeważają rośliny zbożowe (ponad 60 powierzchni upraw).
Gleby gminy Brzeźnica charakteryzują się niskimi ocenami zanieczyszczenia gleby metalami
ciężkimi i określane są jako gleby nie zanieczyszczone. Odnotowuje się natomiast niski
stopień zanieczyszczenia gleb siarką / siarka siarczanowa S-SO4/ oraz niewielkim
zanieczyszczeniem wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi WWA co wskazuje
na dość mocne zasialanie gleb nawozami sztucznymi. Stan ten kwalifikuje gleby z
- 27 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
przeznaczeniem pod uprawę wszelkich roślin ogrodniczych i rolniczych. W gminie Brzeźnica
nie ma stałego punktu pomiaru gleb.
Powierzchnia
Najbliższy Punkt pomiaru nr 421 w
Użytkowanie
Ha
%
strefie oddziaływań komunalnych
znajduje się w Przyczynie i nr 417
Powierzchnia gruntów ogółem 4667
100
Wadowice - Chocznia. Problemem w
Użytki rolne w tym:
4092
87,7
gminie Brzeźnica jest występowanie,
Grunty orne w tym:
3192
68,4
podobnie jak w całym powiecie
Odłogi
948
20,3
wadowickim, erozji gleb zwłaszcza
Ugory
118
2,5
erozji wąwozowej. Ukształtowanie
Sady
90
1,9
terenu, niska lesistość to główne
Łąki
729
15,6
przyczyny erozji jako czynnika
degradującego
środowisko
Pastwiska
81
1,7
przyrodnicze a zwłaszcza rolniczą
Lasy i grunty leśne
232
5,0
przestrzeń produkcyjną i walorów
Pozostałe
343
7,3
krajobrazu.
Tabela 4. Struktura zasiewów
Źródło – Spis Powszechny....
Najbardziej naturalnym i jednocześnie najbardziej efektywnym sposobem wykorzystania
zasobów glebowych
Powierzchnia
w
określonych
Zasiewy
ha
uwarunkowaniach
siedliskowych
jest
Zboże
1282
rolnicze użytkowanie
Ziemniaki
313
gleb
(jako
m.in.
Buraki cukrowe
grunty
orne,
trwałe
Rzepak
użytki zielone).
Warzywa
27
Drzewa owocowe
Krzewy owocowe i plantacje jagodowe
79
8
Tabela. 5 Struktura użytkowania w gospodarstwach rolnych
W gminie Brzeźnica statystyczna powierzchnia użytków rolnych wynosi 4667 ha, co stanowi
66,7% udziału w całej powierzchni powiatu.
Poniżej w tabeli przedstawiono podział powierzchni gminy i sposób zagospodarowania
użytków rolniczych w poszczególnych sołectwach.
Charakterystyczne dla gminy jest duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych, gdyż najwięcej
występuje użytków rolnych do 1 ha /990 gospodarstw co daje 55 miejsce w województwie/ i
od 1 – 5 ha /1338 gospodarstw co daje 47 miejsce w województwie małopolskim/.
IX. 2 Użytkowanie terenu
Aktualnie w użytkowaniu terenów na obszarze powiatu dominuje rolnictwo. Użytkuje
się rolniczo 4667 ha /stan na 31.12 2002r/. Z uwagi na rolnicze wykorzystanie gleb, lasy i
grunty leśne stanowią jedynie 5% użytków. Stosunkowo dużą powierzchnię zajmują tereny
mieszkaniowe i infrastruktury technicznej / 7,3%/, ale jest to wynikiem rozproszenia
zabudowy wiejskiej i podmiejskiej.
- 28 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
IX. 3 Działania rekomendowane w POŚ – ochrona gleb
Główne zasady ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz poprawiania ich wartości użytkowej i
rekultywacji określa ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 1995 roku. Podstawowe
działania z zakresu ochrony powierzchni ziem i warunki korzystania z zasobów glebowych
określają również, uchwalone w latach następnych komplementarne ustawy: o nawozach i
nawożeniu (rok 2000), Prawo ochrony środowiska (rok 2001), Prawo Wodne (2001), o
przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia (rok 2001), Prawo o rolnictwie ekologicznym
(rok 2002).
W II Polityce Ekologicznej Państwa zakłada się ekonomiczną i ekologiczną racjonalizację
wykorzystania gleb. W tym celu należy dążyć do ograniczenia wykorzystania gleb w sposób
niezgodny z ich walorami przyrodniczymi, dostosowania formy zagospodarowania do
naturalnego potencjału gleb, eliminacji produkcji rolniczej lub odpowiedniej zmiany upraw na
glebach zanieczyszczonych. Na omawiany obszarze najważniejsze znaczenie ma
zmniejszenie kwasowości gleb oraz ograniczenie procesu zmniejszania się ilości próchnicy.
W świetle powyższego, w gminnym planie ochrony środowiska, w zakresie ochrony gleb,
rekomendowane jest zrealizowanie następujących działań:
 okresowe monitorowanie zasobności gleb,
 edukacja o zasadności budowania płyt obornikowych oraz zbiorników na gnojówkę
i gnojowicę,
 wprowadzenie pomiarów pozwalających na rozpoznanie skali, a następnie bieżące
kontrolowanie skażenia gleb zanieczyszczeniami pochodzenia komunikacyjnego,
 zalesienie terenów zdegradowanych, o słabych glebach i dużej erozji terenu.
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny
- Ochrona powierzchni ziemi,
Przewidziano następujące zadania:

do realizacji do roku 2015:
-
-
Wykonanie badań geologicznych terenów przeznaczonych w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo na okoliczność ewentualnego
wystąpienia zjawisk osuwiskowych
Racjonalne korzystanie ze złóż kopalin w sposób nie dopuszczający do naruszenia
równowagi w ekosystemie
Sporządzenie rejestru gruntów zagrożonych masowymi ruchami ziemi
Opracowanie wieloletniego programu zalesiania nieużytków
Zalesianie gruntów na podstawie ustawy o lasach
Rekultywacja terenów na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Rekultywacja terenów na podstawie prawa ochrony środowiska (zadanie własne
Inwentaryzacja terenów zdegradowanych, na których przekroczone zostały standardy
jakości gleby lub ziemi , w przypadku nie ustalenia sprawców oraz zagrożenia życia i
zdrowia)
- 29 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
-
Urządzenie zieleni śródmiejskiej na terenie użytkowanym przez Starostwo i jego
jednostki
Urządzenie zieleni przy drogach powiatowych
Realizacja działań rekomendowanych w POŚ doprowadzi do:
 utrzymania prawidłowego płodozmianu upraw polowych oraz zwiększenia
powierzchni międzyplonów i ozimin. Dobre praktyki rolnicze pomagają chronić
przed wyjaławianiem gleb oraz umożliwiaj reprodukcję związków
organicznych i poprawę zdolności retencyjnych;
 właściwego administrowania zasobami glebowymi. Niewłaściwy czas, jak
również sposób nawożenia oraz ochrony roślin (nieuzasadnione ilości i rodzaj
stosowanych środków) wymieniane są jako ważna przyczyna zachwiania
równowagi gleb i skażenia wód. Badanie zasobności gleb może pozwolić na
racjonalne stosowanie środków produkcji, lecz równie może być formą
lokalnego monitoringu jakości użytkowanych gruntów – jego wyniki w
wieloletniej perspektywie wskażą kierunki zmian zachodzących w środowisku
glebowym;
 właściwego przechowywania nawozów naturalnych do czasu ich
wykorzystania. Składowanie odchodów zwierząt bezpośrednio na gruncie,
przy budynkach inwentarskich lub na polach, jest powszechnie praktykowane,
pomimo poważnego zagrożenia skażenia środowiska – odciekające i
wypłukiwane przez opady atmosferyczne składniki obornika (azotany,
fosforany, potas) przenikaj do gleby i wód gruntowych. Posiadanie płyt
obornikowych i zbiorników na gnojówkę i gnojowicę jest egzekwowane w Unii
Europejskiej, a w Polsce stanie się całkowicie obowiązkowe po roku 2008.
Obecnie jest ono wymagane przy ubieganiu się o środki finansowe z
programów funduszy strukturalnych
 oszacowania skali problemu skażenia gleb na terenach leżących w
bezpośrednim sąsiedztwie dróg komunikacyjnych, co w przyszłości pozwoli
podjąć decyzję o ewentualnym jego przeciwdziałaniu. Jest to nie tylko
wyrazem troski o jakość środowiska przyrodniczego, lecz również o zdrowie
ludzi. Dowiedziono bowiem, że na skutek zanieczyszczenia gleby następuje
jej zakwaszenie i obniżenie zawartości próchnicy, lecz również zwiększenie
dostępności dla roślin uprawnych niektórych metali ciężkich (np. kadmu),
które mogą kumulować się w surowcach roślinnych;
 racjonalizacji struktury użytkowania przestrzeni przyrodniczej. W skali Polski
obserwuje się rosnącą tendencję do odłogowania najsłabszych gruntów
rolnych, które szybko tracą swoje walory użytkowe, a postępująca dalej ich
degradacja stanowi poważne zagrożenie dla różnorodności biologicznej.
Wskazanie do zalesiania tych gruntów, opiera się na wielofunkcyjnym i
zrównoważonym modelu rozwoju kraju – nowe zalesienia pełni funkcję
pozytywnie regulujących warunki przyrodnicze (korytarze ekologiczne,
poprawa bilansu węglowego, zmniejszenie deficytu wody, ochrona przed
erozją wodną i wietrzną gleb), krajobrazowe (zmniejszenie fragmentaryzacji i
regulacja kształtu kompleksów leśnych) oraz ekonomiczne (zwiększenie
produkcji drewna, stworzenie nowych miejsc pracy i dodatkowego źródła
dochodu dla gospodarstw rolnych).
- 30 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
X. GOSPODARKA ODPADAMI
Zgodnie z wykonanymi obliczeniami ilość odpadów komunalnych powstających na terenie
gminy wyniosła w 2003 roku 2.004 tony. Zasadniczy podział odpadów komunalnych
(morfologia) został również opracowany zbiorczo na podstawie zapisów zawartych w KPGO.
Wyniki zostały zobrazowane w tabeli i na wykresie poniżej.
Tabela. 6 Wskaźniki morfologiczne odpadów komunalnych
Wieś
Wyszczególnienie
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Tekstylia
Szkło (nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła
Metale
Opakowania z blachy
Opakowania z aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Odpady wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Odpady niebezpieczne w grupie kom.
kg/M
18,80
4,16
10,64
15,43
1,73
21,03
6,77
4,65
1,00
18,89
4,55
1,63
0,47
13,25
40,28
15,00
40,00
2,00
220,28
%
8,53
1,89
4,83
7,00
0,79
9,55
3,07
2,11
0,45
8,58
2,07
0,74
0,21
6,02
18,29
6,81
18,16
0,91
100,00
Jak widać z powyższego zestawienia, ilość odpadów na mieszkańca wg KPGO wynosi na
terenach wiejskich ok. 220 kg/rok. Dla porównania, przedstawiamy diagram wynikający z
analiz poszczególnych źródeł i rodzajów odpadów jako wynik prowadzonych wcześniej
wyliczeń. Z analiz wykonanych przez zespół autorski wynika, że ilość odpadów na jednego
mieszkańca w gminie wynosi 199 kg/rok.
- 31 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Rysunek 1.
Morfologia odpadów komunalnych wg KPGO
Odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura(nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
0,9%
8,5%
Opakowania wielomateriałowe
1,9%
18,2%
4,8%
Tworzywa sztuczne
(nieopakowaniowe)
7,0% Opakowania z tworzyw sztucznych
0,8%Tekstylia
6,8%
Szkło (nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła
9,5% Metale
3,1%
18,3%
2,1%
0,5%
Opakowania z blachy
Opakowania z aluminium
8,6%
6,0%
0,2%
Odpady mineralne
2,1%
0,7%
Drobna frakcja popiołowa
Odpady wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Odpady niebezpieczne w grupie
kom.
Ze względu na źródło pochodzenia największą pozycję stanowią odpady z gospodarstw
domowych. Strukturę przedstawia rysunek
- 32 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Rysunek 2.
Podział odpadów komunalnych ze względu na rodzaje i źródło pochodzenia
2,51%
2,51%
Odpady z gospodarstw
domowych
Odpady pochodzące z
obiektów infrastruktury
20,07%
Odpady wielkogabarytowe
45,15%
1,00%
Odpady niebezpieczne
5,02%
Odpady budowlane
Odpady zielone
23,75%
Odpady uliczne
Prognoza
Prognoza zmian ma na celu umożliwienie prawidłowego planowania systemów gospodarki
odpadami w przyszłości tak, aby ich wielkość i kierunek dopasować do rozwoju rynku
odpadowego. Przy prognozie zmian ilości odpadów pochodzących z sektora komunalnego,
posłużono się wskaźnikami pochodzącymi z Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa
Małopolskiego, który z kolei bazował na wynikach Planu Krajowego. Dla każdego rodzaju
odpadów został przyjęty inny wskaźnik wzrostu, który z kolei został nałożony na zmiany
demograficzne. Z punktu widzenia zakładanych celów prognozowane zmiany nie mają
istotnego wpływu ani na system zbiórki ani na system unieszkodliwiania odpadów. Należy
podkreślić, że do wyliczeń przyjęto założenie, w którym wszyscy mieszkańcy są objęci
systemem. Idąc dalej poddano analizie poszczególne rodzaje odpadów, zgodnie z przyjętą
wcześniej klasyfikacją. Przyjęto założenie, że zostanie osiągnięty podstawowy cel,
krótkoterminowy tj. objęcie zorganizowaną zbiórką wszystkich mieszkańców – stąd ilości
wynikające ze wskaźników, a nie te, które pochodzą z ankiet czy od wytwórców. Prognozy
wzrostu opracowuje się głównie w celu dostosowania przyszłych systemów do potrzeb;
chodzi o to, aby systemy zbiórki, instalacje, nie były z jednej przewymiarowane, a z drugiej,
aby były przygotowane dla zakładanej docelowej wydajności. Prognozując zmiany w
zakresie ilości odpadów w latach przyszłych należy ostrożnie zakładać ich wzrost. W latach
poprzednich zakładano, że Polska będzie dążyć do osiągnięcia poziomu krajów rozwiniętych
w zakresie ilości wytwarzanych odpadów na jednego mieszkańca. Statystyki pokazują, ze
wskaźniki porównywalne do krajów rozwiniętych osiągnięto jedynie w wielkich aglomeracjach
miejskich. Czynnikami ograniczającymi wzrost odpadów na terenie gminy będą:
 Przewaga zabudowy niskiej – jednorodzinnej
 Przepisy prawne nakładające kosztowne obowiązki na zbierających odpady i ich
egzekucja
 Ciągły wzrost świadomości ekologicznej
 Stosunkowo wysoki koszt utylizacji odpadów
 Likwidacja dzikich składowisk
 Objęcie system zbiórki wszystkich mieszkańców
 Rozwój systemu selektywnej zbiórki
- 33 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Wszystkie wyżej wymienione czynniki są ze sobą ściśle powiązane i współczynnik korelacji
między nimi można określić jako bliski jedności. W celu obniżenia kosztów usunięcia
odpadów mieszkańcy chętniej włączą się do systemu selektywnej zbiórki oraz
zagospodarowywania odpadów organicznych. Jest to szczególnie widoczne w zabudowie
jednorodzinnej gdzie można stosować ponadto system zagospodarowywania odpadów
organicznych przez kompostowanie. Likwidacja dzikich składowisk oraz egzekwowanie
zakazu składowania odpadów przez wysokie kary ograniczy „wypływanie” odpadów poza
system. Należy jedynie mieć nadzieję, że zbyt wygórowane opłaty nie spowodują odwrotnej
tendencji tj. pozbywania się odpadów „na dziko”. Również działania władz centralnych
polegające na kreowaniu opłat za składowanie, limitów odzysku i recyklingu będą
powodować tendencję do mniejszego od wzrostu gospodarczego przyrostu odpadów z
jednej strony i zwiększenia zachowań proekologicznych z drugiej.
Nie należy również zapominać o wzroście świadomości ekologicznej mieszkańców,
szczególnie młodszego pokolenia. Intensywne działania edukacyjne już przyniosły i
zaowocują w przyszłości korzystnymi zmianami w mentalności mieszkańców, co kolei
przełoży się na system ich zachowań i powinno powodować ukierunkowanie systemu we
właściwym kierunku.
Cele
Z unijnej dyrektywy składowiskowej 1999/31/EC wynikają jednoznaczne wymagania
dotyczące zmniejszenia ilości odpadów biologicznie rozkładalnych usuwanych na
składowiska. Przyjmując jej założenia, ich zawartość w odpadach składowanych nie może
przekroczyć:
- 2010 75% bioodpadów,
- 2013 50% bioodpadów,
- 2020 35% bioodpadów.
Analizując te wymagania przyjęto, że obowiązek przekształcania wszystkich odpadów przed
składowaniem zostanie zrealizowany w etapie długoterminowym 2011-2015, a więc poza
terminem przyjętym w planie.
W tabeli zestawiono wynikające z KPGO cele ilościowe dla specyficznych strumieni
odpadów komunalnych stawiane systemowej gospodarce odpadami.
Tabela. 7 Cele ilościowe dla specyficznych strumieni odpadów wg KPGO
Rodzaje odpadów
2006
2010
2014
20%
50%
70%
15%
40%
60%
35%
50%
nie określono
15%
50%
80%
15%
25%
> 50%
Odpady wielkogabarytowe – selektywna zbiórka,
odzysk, unieszkodliwianie
Odpady z remontów i rozbiórki – selektywna zbiórka,
odzysk i unieszkodliwianie
Odpady zielone – selektywna zbiórka, recykling
organiczny
Odpady niebezpieczne - selektywna zbiórka i
unieszkodliwianie
Odpady biodegradowalne - zmniejszenie w odpadach
składowanych w odniesieniu do roku 1995
W KPGO szczególną uwagę poświęcono
zmniejszenie ilości składowanych bioodpadów
 do roku 2006 o 15 %,
 do roku 2010 o 25 %,
- 34 -
odpadom
biodegradowalnym.
Założono
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
 do roku 2013 o 50 %.
W związku z przyjętymi w opracowaniu okresami 2004-2007 oraz 2008-2011; w
tabeli poniżej przedstawiono kalkulację dotyczącą planowanego recyklingu odpadów
biodegradowalnych w gminie Brzeźnica.
Rok 2004 potraktowano jako rok zerowy, a pierwszy pomiar założono na koniec roku 2005.
Wynika to z konieczności wdrożenia systemu w roku 2004, czego efekty mogą być
wyliczalne dopiero w roku 2005. Z przedstawionych wyliczeń wynika, że system musi zacząć
przynosić efekty w roku 2007 pod warunkiem, że w odpadach pochodzących z gospodarstw
domowych zostaną wyeliminowane (kompostowane na miejscu we własnym zakresie) w
50% odpady organiczne. W przypadku stwierdzenia odstępstw od tej zasady należy
wskaźniki odpowiednio skorygować.
Realizacja powyższych założeń weryfikowana będzie w trakcie prowadzonych badań
morfologii i właściwości odpadów kierowanych na składowiska zgodnie z odpowiednimi
wytycznymi.
Tabela. 8 Prognoza wzrostu odpadów biodegradowalnych i ich recyklingu na terenie gminy
Lata
2005
2007
2009
2011
Prognozowana ilość odpadów w Mg/a
2083
2158
2235
2316
Ilość odpadów biodegradowalnych*
582
602
624
647
Ilość odpadów biodegradowalnych dopuszczonych do
składowania w Mg/a
524
494
487
478
Niezbędna ilość odpadów biodegradowalnych do recyklingu
w Mg/a
58
108
137
168
Prognozowana ilość odpadów "bio" z gospodarstw
domowych w Mg/a
217
224
231
239
Zakładana ilość odpadów zagospodarowywana we własnym
zakresie przez mieszkańców w Mg/a
109
112
116
119
0
0
22
49
Dodatkowa ilość odpadów biodegradowalnych do
pozyskania i recyklingu organicznego w Mg/a
*podana ilość nie zawiera osadów ściekowych
W praktyce realizacja założonych celów wymaga przede wszystkim szeroko zakrojonej
kampanii promocyjnej domowego kompostowania frakcji bio i selekcji opakowań
papierowych u źródła. W dalszej fazie wymaga ona wdrożenia selekcji bio odpadów u źródła.
Całość celów i działań w zakresie odpadów komunalnych została omówiona w rozdziale
poświęconym celom i kierunkom działań.
Cele dla gminy w zakresie odpadów komunalnych i opakowaniowych przyjęto za
opracowaniami wyższego szczebla.
Strategicznym celem do roku 2011 w zakresie odpadów komunalnych jest:
„ Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz
wdrożenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania”
Cele do roku 2011:



Uczestnictwo w ponadlokalnej organizacji/systemie gospodarki odpadami
Wdrożenie i rozwój selektywnej zbiórki
Wdrożenie edukacji ekologicznej
- 35 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica



Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 64% wszystkich odpadów
komunalnych.
Skierowanie w roku 2011 na składowiska nie więcej niż 74% (wagowo) całkowitej
ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
Osiągnięcie w roku 2011 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych
odpadów:
o opakowania z papieru i tektury: 51%,
o opakowania ze szkła: 46%,
o opakowania z tworzyw sztucznych: 31%,
o opakowania metalowe: 46%,
o opakowania wielomateriałowe: 31%,
o odpady wielkogabarytowe: 51%
o odpady budowlane: 41%
o odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 51%
Poziomy te odnoszą się do ilości opakowań wprowadzanych przez przedsiębiorców na
rynek.
Realizacja celów długoterminowych wymaga kontynuacji i rozwoju działań podjętych
w latach 2004-2007. Niezbędnym elementem uzyskania założonych celów jest
UCZESTNICTWO GMINY w działaniach Organizacji o charakterze ponadgminnym.
Bez prawidłowego funkcjonowania międzygminnego porozumienia i Zakładu
Utylizacji Odpadów nie jest możliwa racjonalna gospodarka odpadami oraz realizacja
postawionych zadań. Rozwój selektywnej zbiórki powoduje konieczność sprawnego
funkcjonowania instalacji, która będzie w stanie przygotować zebrany materiał do
sprzedaży. Instalacja powinna również zapewnić pełne zagospodarowanie całego
strumienia odpadów wielkogabarytowych i budowlanych. Będzie też pełnić funkcję
magazynu buforowego dla odpadów niebezpiecznych. Działania gminy powinny
jednak prowadzić do ścisłej współpracy z innymi samorządami, również poza
instytucjonalnymi strukturami. Do roku 2014 status składowiska regionalnego
obsługującego gminę przejmie Składowisko w Oświęcimiu .
Kierunki działań:
1) Podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie
minimalizacji wytwarzania odpadów.
2) Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym
3) Utrzymanie przez gminę kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów
komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki
odpadami, poprzez udział w Związku Gmin
4) Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
5) Wprowadzenie, a następnie podnoszenie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów
ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji
6) Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych
7) Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników
biodegradowalnych.
Tak sformułowane cele i działania są zgodne z polityką ekologiczną państwa, która w
zakresie odpadów kładzie nacisk na:
 Zapobieganie powstawaniu odpadów poprzez kreowanie zachowań w zakresie
produkcji, przekształcania, transportu i konsumpcji.
- 36 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
 Zmniejszenie
szkodliwości
poprzez
niebezpiecznych)
 Odzysk i recykling
 Unieszkodliwianie przyjazne środowisku
segregacje
(szczególnie
odpadów
Cele na lata 2004 – 2007
Formułując cele do roku 2007 wzięto pod uwagę stan obecny oraz faktyczne możliwości w
zakresie poprawy stanu istniejącego. Przy opracowywaniu zadań oparto się na celach
wyznaczonych w planach wyższego szczebla. Starano się tak dobrać zestaw celów, aby
działania niezbędne do ich wykonania były możliwe z technicznego punktu widzenia jak
również z ekonomicznego. Wzięto również pod uwagę dotychczasowe działania i plany
gminy.
Cele krótkookresowe przewidziane do osiągnięcia w latach 2004-2007 dotyczą:
 Uchwalenie nowego Regulaminu Utrzymania Czystości i Porządku w Gminie
regulującego system zbiórki odpadów z uwzględnieniem selektywnej zbiórki
 bieżącej rekultywacji dzikich składowisk
 ciągłego podnoszenia skuteczności selektywnej zbiórki odpadów w tym odpadów
wielkogabarytowych,
 wdrożenia i rozwoju selektywnej zbiórki odpadów budowlanych,
 wdrożenia i rozwoju selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w
grupie odpadów komunalnych,
 uczestnictwa w organizacji, której celem jest organizacja systemu zagospodarowania
odpadów opartego na Zakładzie Utylizacji Odpadów.
 podnoszenia świadomości społecznej obywateli,
Proponowane kierunki działań
Dla osiągnięcia założonych celów niezbędne jest podjęcie następujących kierunków działań:
 Stworzenie jednolitego systemu zbiórki odpadów wraz z jego monitoringiem;
 Wdrażanie nowoczesnych metod unieszkodliwiania odpadów;
 Współpraca z samorządami celem włączenia wszystkich gmin powiatu do
ponadregionalnych systemów (systemu) gospodarki odpadami opartego na
Regionalnym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów (ZUO) w Oświęcimiu
 Zapobieganie powstawaniu i ograniczanie ilości oraz uciążliwości odpadów poprzez
wdrożenie systemu zbiórki selektywnej ukierunkowanego na pozyskanie surowców
wtórnych i frakcji „bio”
 Organizacja zbiórki odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych;
 Ograniczenie zawartości odpadów niebezpiecznych i biodegradowalnych w
strumieniu odpadów kierowanych na składowiska inne niż niebezpieczne i obojętne;
 Kampania edukacyjno-promocyjna;
Plan działań
Przy propozycjach działań przyjęto następujące założenia:
 System gospodarki odpadami będzie podporządkowany uzyskaniu możliwie
najwyższego poziomu segregacji i odzysku (materiałów i energii) przy równoczesnej
minimalizacji ilości odpadów kierowanych do składowania.
 System funkcjonował będzie w oparciu o istniejące składowiska odpadów. Nie jest
przewidywane tworzenie składowiska na terenie gminy.
 Do roku 2014 status składowiska regionalnego przeznaczonego na przyjmowanie
odpadów również z gminy, przejmie składowisko w Oświęcimiu .
- 37 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
 Zakłada się, że relacje między systemami lokalnymi a systemem regionalnym (tempo
centralizacji systemu) kształtować się będą poprzez rynek, a nie przez pociągnięcia
administracyjne.
 System zbiórki i segregacji odpadów rozwijać się będzie w gminie poprzez nałożenie
obowiązku segregacji na mieszkańców, a jego obsługę przez firmy posiadające
koncesje.
 Zbiórka odpadów biodegradowalnych będzie dotyczyła głównie jednostek
instytucjonalnych (firmy, ośrodki turystyczne). Dla mieszkańców zakłada się, że
prowadzone będą indywidualne kompostowanie odpadów biodegradowalnych w tym
odpadów zielonych.
 Przy lokalnych oczyszczalniach ścieków rozwijane będą systemy kompostowania
osadów ściekowych, przy czym mogą one funkcjonować w połączeniu z
kompostowaniem lokalnie powstających odpadów biodegradowalnych wydzielonych
ze strumienia odpadów komunalnych.
 Po roku 2011 w przypadku wyczerpania się możliwości składowania odpadów na
terenie powiatu zakłada się budowę stacji przeładunkowej odpadów komunalnych na
terenie powiatu.
 Dzikie składowiska będą rekultywowane na bieżąco;
 Odpady zebrane selektywnie muszą być poddane obróbce w celu ich
konfekcjonowania i przygotowania do sprzedaży;
 Unieszkodliwianie 50% frakcji „bio” będzie się odbywało systemem „gospodarczym”
poprzez kompostowanie na miejscu;
 Selektywna zbiórka surowców wtórnych i odpadów niebezpiecznych będzie
uzupełnieniem i wsparciem systemów, wynikających z przepisów nakładających ten
obowiązek na wytwórców instytucjonalnych.
Szczegółową analizę gospodarki odpadami w gminie Brzeźnica przedstawiona została
w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeźnica.
XI. OCHRONA WÓD
XI. 1 Wody powierzchniowe
Obszar gminy Brzeźnica należy prawie w całości do dorzecza Górnej Wisły. Jednym z
ważniejszych jej dopływów na terenie gminy jest Młynówka, która przejmuje nadmiar wód
opadowych z kilku miejscowości o dużym obszarze i uchodzi do Wisły jako rzeka
obwałowana w jej dolnym biegu. Pozostałymi ciekami wodnymi stanowiącymi dopływ Wisły
są potoki Brodawka, Brzeźnicki i Sosnówka. Wisła na całej swej długości na której stanowi
północna granicę terenów gminy zabezpieczona jest wałami przeciwpowodziowymi. W
czasie wysokich wodostanów zalewane są tylko tereny położone w międzywalu. Wisła
posiada charakter rzeki nizinnej. Prawie równolegle do Wisły znajduje się drugi duży ciek
wodny – kanał Łączany – Skawina / zaopatrujący hutę Skawina w wodę/ przejmujący część
spiętrzonej w Łączanach wody wiślanej. Poziom wody w kanale jest wysoki: wyższy od
otaczających go gruntów ornych co posiada ujemny wpływ na stosunki wilgotnościowe
najbliższych pól.
Na potrzeby zasilania kanału Łączany – Skawina wybudowano istniejący już w latach 50 jaz
piętrzący na stopniu wodnym Łączany na Wiśle. Zespół Zbiorników Wodnych CzorsztynNiedzica- Sromowe Wyżne S.A. wykorzystał to miejsce do budowy Małej Elektrowni Wodnej
przepływowej z jednym turbozespołem o mocy 2,3 MW i wysokości spadu 5,6 m. Na
początku lutego 2004r sukcesem zakończył się 72 – godzinny rozruch próbny, trwający 5
godzin z mocą nominalna 2,1 MW. Działalność elektrowni pozytywnie wpływa na
środowisko. Woda, po zrzucie do kanału, posiada lepsze parametry czystości niż przed
pobraniem. Wynika to z faktu , że turbiny wodne działają jak klasyczny areator.
Napowietrzanie wody powoduje znaczne zmniejszanie zanieczyszczeń biologicznych. Na
- 38 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
kratach wlotowych gromadzą się zanieczyszczenia płynące rzeką. Są one usuwane do
kontenera i wywożone na wysypisko.
Południowe stoki Marcyporęby oraz zachodnia część Wyźrału należą do zlewni Skawy –
rzeki drugiego rzędu.
Rzeka Wisła, której wody są silnie zanieczyszczone nie odpowiada wymogom żadnej z
klas czystości na całej długości o czym zadecydowały zarówno zanieczyszczenia fizykochemiczne jak i bakteriologiczne. Wody Wisły są wodami wykazującymi eutrofizację, na co
wskazują stężenia azotanów oraz fosforu ogólnego / Raport o stanie środowiska... 2003r/.
Stały punkt kontrolo-pomiarowy znajduje się na stopniu wodnym w Łączanach.
Zanieczyszczenie Wisły jest powodowane głównie przez zrzuty ścieków powyżej terenu
gminy, toteż wpływ samorządu gminy na jakość wody w Wiśle i kanale Łączańskim, a także
jakość wód podziemnych pozostających pozostających kontakcie z wodami Wisły jest
niewielki.
Nie przeprowadzono analizy pozostałych potoków i cieków wodnych w gminie Brzeźnica ze
względu na brak pomiaru fizykochemicznych i bakteriologicznych wód.
Do Wisły następuje zrzut ścieków oczyszczonych po oczyszczalni mechaniczno –
biologicznej o przepustowości Q= 100m3/d ,w Brzezince obsługującej wieś Brzeźnica i
Brzezinka.
XI. 2 Wody podziemne
Źródłem wód podziemnych są:
- infiltracja jako wsiąkanie opadów atmosferycznych do podłoża skalnego,
- kondensacja pary wodnej zawartej w powietrzu występującym w próżniach skalnych,
- niektóre procesy geologiczne związane z powstawaniem skał i struktur budowy
geologicznej.
Obszar gminy Brzeźnica charakteryzuje się deficytem wód podziemnych, gdyż brak jest
Głównych Zbiorników Wód Podziemnych /GZWP/ położonych w na terenie gminy.
Jedynie w obrebie utworów zwietrzelinowo – pokrywkowych i aluwialnych występują wody
podziemne.
W obrębie utworów zwietrzelinowych woda występuje na małych głębokościach, od 0,5 do
5m. Wydajność tego poziomu jest niewielka i ulega znacznym wahaniom w zależności od
ilości opadów i nachylenia stoków. Przy zwiększonych opadach wykazują chwilowy, dość
znaczny wzrost wydajności.
Praktyczne znaczenie dla zaopatrzenia w wodę posiada czwartorzędowy poziom wodonośny
związany z utworami aluwialnymi rzek. Potencjalna wydajność studni osiąga najczęściej 15 –
30 m3/h. Poza dolinami większych rzek studnie cechują się z reguły niską wydajnością.
XI. 3 Gospodarka wodno-ściekowa
Zaopatrzenie w wodę.
Gmina Brzeźnica jest położona nad Wisłą prowadzącą wody ponadnormatywnie
zasolone i zanieczyszczone. Zasoby wodne Wisły nie nadają się do zaopatrzenia
ludności w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze. W związku z tym do sieci
wodociągowej doprowadzana jest woda z ujęć usytuowanych poza granicami gminy oraz
ze studni i źródeł położonych na jej obszarze.
Poniżej opisano funkcjonowanie głównych systemów wodociągowych w gminie.
- 39 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Ujęcie i SUW w gminie Spytkowice ( Spytkowice – Kępki) zaopatrujące wodociąg
grupowy Ryczów – Łączany.
Ujęcie to obsługuje głównie gminę Spytkowice ( ponad 65% produkcji wody). Do
sieci wodociągowej wsi Łączany, Półwieś ,Chrząstowice dostarczane jest średnio 300
m3/d. Woda poziomu czwartorzędowego jest ujmowana 5 studniami głębinowymi o
dużych i zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych rzędu 56-70 m3/h.
Nowe ujęcie i stacja uzdatniania wody zostały oddane do użytkowania w 1997 r. Są
to obiekty dysponujące bardzo dużą rezerwą zasobów wodnych dochodzącą do 2000
m3/d. Otwory studzienne ujmują wodę wysokiej jakości nadającą się do zaopatrzenia
ludności bez uzdatniania z wyjątkiem okresowej dezynfekcji ( podchlorynem sodu).
Wodociąg obsługujący północno – zachodnią część gminy Brzeźnica ( wsie
Łączany, Półwieś Półwiś Chrząstowice ) jest zasilany trzema przewodami o średnicy
160mm z terenu wsi Ryczów. Jeden z przewodów tłoczy wodę do zbiornika
wyrównawczego o pojemności 200 m3 ustytuowanego na końcowe sieci w miejscowości
Półwieś. Sieć wodociągowa jest doprowadzana do całej zabudowy wsi Łączany i
Chrząstowice oraz do 55% gospodarstw we wsi Półwieś. Wodociąg ten obsługuje 573
posesje, które zamieszkuje 2500 osób i doprowadza średnio 300 m 3/d wody.
Jednostkowe zużycie wody do celów socjalno- bytowych wynosi 130l/miesz./d i nie
odbiega od przeciętnego zapotrzebowania wody w wiejskich terenach osadniczych.
Ujęcie i SUW w gminie Tomice w miejscowości Witanowice – wodociąg obsługujący
część gminy Tomice i południowe tereny gminy Brzeźnica.
Ujęcie ujmujące inflitracjnie wodę ze Skawy ( 5 studni przy rzece). Stacja
wodociągowa posiada filtry pospieszne, ale z reguły woda uzdatnia i po zdezynfekowaniu
( podchlorynem sodu) jest kierowana do sieci wodociągowej. Aktualnie Zakład
Wodociągowy Witanowice posiada pozwolenie wodnoprawne na pobór wody w ilości
600m3/d, co w pełni pokrywa bieżące zapotrzebowanie wody na obsługiwanym obszarze.
Perspektywicznie można uzyskać większą produkcję wody. W gminie Tomice wodociąg
ten dostarcza wodę do wsi Witanowice, Woźniki, Zygodowice . Do gminy Brzeźnica jest
kierowane średnio 400m3/d, a układ sieci wodociągowej pozwala na zasilanie z ujęcia w
Witanowicach wsi: Wyźrał, Tłuczań, Marcyporęba, Kopytówka, Bęczyn, Paszkówka,
Brzeźnica.
Sieć wodociągowa omawianego obszaru pozwala na zaopatrzenie w wodę
większości skupisk zabudowy oraz posiada wystarczającą przepustowość. System ten
jest zasilany dwustronnie ( z ujęcia 2 i 3) oraz wyposażony w zbiorniki wyrównawczo –
magazynujące, przepompownie i studzienki redukujące ciśnienie wody. Z szacunkowej
oceny wynika, że wodociąg Witanowice dostarcza wodę do około 950 odbiorców (
gospodarstwa domowe i rolnicze, zakłady użyteczności publicznej i usługowe) w ilości
400 – 450 m3/d wody. Jednostkowe zużycie wody na obszarze zasilanym w wodociągu
Witanowice waha się od 120 – 135l/miesz./d i również nie odbiega od przeciętnego
zużycia
wody
na
terenach
wiejskich.
Ujęcie i SUW w Brzeźnicy – wodociąg obsługujący wsie: Brzezinkę, Brzeźnicę, Nowe
Dwory i część Marcyporęby.
Zakład pobiera wody podziemne o niskiej jakości z otworów czwartorzędowych.
Otwory studzienne posiadają zatwierdzoną w kat.B wydajność 1700 m3/d. SUW został w
1995 r. gruntownie zmodernizowany i aktualnie prowadzi procesy odżelazienia i
odmanganiania wody na trójstopniowych filtrach pospiesznych. Następnie woda jest
dezynfekowana promieniami ultrafioletowymi ( sterylizator SV – 4) i kierowania do sieci
- 40 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
wodociągowej. Zakład ten o przepustowości ok. 720 m3/d dostarcza przeciętnie 200-250
m3/d wody. Układ głównych przewodów wodociągowych pozwala na doprowadzenie
wody do większości skupisk zabudowy. Obecnie do sieci wodociągowej przyłączone jest
około 500 budynków a wodociąg zaopatruje w wodę około 1620 osób oraz zakłady
użyteczności publicznej i gospodarczej. Jednostkowe zapotrzebowanie wody wynosi 120
– 150 l/ mieszk./d i jest nieco wyższe od zużycia wody w pozostałych rejonach gminy
Brzeźnica. Układ rozprowadzania wody pozwala na dwustronne – 2 ujęcia w
Witanowicach i Brzeźnicy – zasilanie obszaru gminy położonego na południe od Kanału
Łączany – Skawina i dlatego został omówiony uprzednio. Przyjęte rozwiązania są
korzystne i gwarantują dużą niezawodność dostawy wody na przeważającym obszarze
gminy
Brzeźnica.
Omówione uprzednio wodociągi grupowe zaopatrują 72% zabudowy mieszkaniowej i
zagrodowej oraz obiekty użyteczności publicznej. Ilość przyłączeń do sieci wodociągowej
w poszczególnych jednostkach osadniczych podano w tabeli. Sposób zaopatrzenia w
wodę jest bardzo zróżnicowany i uzależniony od możliwości korzystania z ujęć
zagrodowych lub lokalowych ( studnie, źródła), a także ukształtowania terenu i
rozproszenia zabudowy. Prawie wszystkie budynki są przyłączone do sieci wodociągowej
we wsiach Chrząstowice, Łączany – na terenach gdzie wody gruntowe są
zanieczyszczone. Indywidualny sposób zaopatrzenia mieszkańców w wodę przeważa we
wsi Marcyporęba, gdzie występują źródła wody o dobrej jakości.
Do północno – wschodniego skraju wsi Sosnowice ( 7 domów) woda doprowadzana jest
z wodociągu grupowego Skawina – Grabie.
Na całości sieci wodociągowej pracuje 7 zbiorników wyrównawczych o pojemności
czynnej 50 – 200 m3 i 3 przepompownie. Całkowita długość sieci wodociągowej w gminie
Brzeźnica wynosi 135 km a długość przyłączy 91 km / dane za 2002r/. W 2003r
dostarczono ponad 210 tyś m3 wody. Całością administruje gminny zakład usługowy w
Brzeźnicy. Poniżej przedstawiono dane dotyczące sieci wodociągowej w gminie
Brzeźnica.
Tabela nr 8. Wodociągi grupowe zaopatrujące w wodę sieć wodociągową gminy Brzeźnica
Wodociąg
Ilość
doprow.
wody
Jednostka
osadnicza
Liczba
ludnosci
Udział %
Ryczów –
Łaczany
300m3/d
31%
Witanowicwe
200250m3/d
24%
Liczba mieszkań
% mieszkań
podłączonych
do sieci wod.
ogółem
Podłączonych
do sieci
wodociąg.
1476
378
367
97
564
213
116
55
461
120
119
99
Wyźrał
375
101
67
66
Tłuczań
968
258
189
73
Marcyporęba**
980
347
144
42
Kopytówka
243
78
76
97
Bęczyn
508
169
105
62
Paszkówka
830
224
173
77
Łączany
Półwieś*
Chrząstowice
- 41 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Brzeźnica
200250m3/d
Sosnowice
973
249
214
86
Kossowa**
423
111
83
75
Brzeźnica
1180
332
232
70
Brzezinka
374
108
65
60
Nowe Dwory
403
111
74
67
9759
2799
2024
72
24%
Gmina ogółem
950***
100%
* cześć wsi Półwieś jest zasilana z wodociągu Witanowice
** częściowo z ujęcia w Brzeźnicy
*** wodoc. Witanowice + Brzeźnica, przeciętnie 650 m 3/d
Unieszkodliwianie ścieków.
Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeźnica zakładał budowę
kanalizacji w 10 z 14 wsi wchodzących w skład gminy. Indywidualny sposób oczyszczania
lub gromadzenia ścieków przewidywano dla obszarów o zróżnicowanej konfiguracji terenu
oraz rozproszonej zabudowie, we wsiach: Bęczyn, Paszkówka, Marcyporęba i Sosnowice.
Dotychczas częściowo został zrealizowany jeden z 5 planowanych systemów
odprowadzania i oczyszczania ścieków socjalno – bytowych. Jest to sieć kanalizacji
sanitarnej we wsi Brzeźnica odprowadzająca ścieki z 172 budynków z terenu części wsi
Brzeźnica i Brzezinka do oczyszczalni.
Plan realizacyjny mechaniczno – biologicznej oczyszczalni ścieków zatwierdzono w
1992 r. decyzją Urzędu Rejonowego w Wadowicach – oddz. Nadzoru Budowlanego –
NB.7350/1/92/Bez. W 1993 roku gmina uzyskała pozwolenie wodnoprawne na wykonanie I
etapu budowy oraz odprowadzenie 100 m3/d oczyszczonych ścieków za pośrednictwem
rowu melioracyjnego do Kanału Łączany – Skawina (decyzja Urzędu Wojewódzkiego
Wojewódzkiego Bielsku – Białej, Wydział Ochrony Środowiska – OS-I-7630/56/93/B).
Początkowo oczyszczano ścieki wybierane z szamb, dowożone do punktu zlewczego
beczkowozami. Wysokie stężenia zanieczyszczeń oraz nierównomierność dowozu ścieków
utrudniały prawidłowe funkcjonowanie oczyszczalni. Aktualnie został zapewniony stały
dopływ ścieków socjalno – bytowych z terenów skanalizowanych w ilości około 35 m3/d.
Układ technologiczny oczyszczalni pozwala na uzyskanie dobrej redukcji zanieczyszczeń dal
układu ze złożem biologicznym. Stopień redukcji wyniósł 83,4 % dla BZT5, 57,9% dla CHZT,
zawiesina ogólna 75,9%, azot organiczny 23,7%. Oczyszczalnia posiada przepustowość
100m3/d a jej moce przerobowe są wykorzystywane w 40-50% ( ścieki dopływające
kanalizacją + dowożone taborem asenizacyjnym – maksymalnie 10m3/d). W chwili obecnej
oczyszczalnia oczyszcza 45 – 50 m3/d ścieków. W 2003r oczyszczalnia przyjęła 16.719 m3/d
ścieków.
Do oczyszczalni w Brzezince ścieki doprowadzane są kolektorem ciśnieniowym Ø
100 a całość sieci uzupełnia 7 przepompowni o wydajności każda 5 m3/d . Oczyszczalnia jest
- 42 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
wyposażona w punkt zlewny ( komora o pojemności 20m3) dla ścieków dowożonych
beczkowozami oraz wykorzystuje następujące obiekty i urządzenia:
- krata,
- przepompownia ścieków,
- osadnik wstępny,
- bioreaktor TMB 1440, / złoże biologiczne/
- komora pomp technologicznych,
- komora flotacji,
-osadnik wtórny,
- poletka osadowe.
Odprowadzone poprzez kanalizację sanitarną i oczyszczone ścieki stanowią zaledwie
około 3% zanieczyszczeń socjalno – bytowych powstających na obszarze gminy. Aktualnie
moce przerobowe oczyszczalni pozwalają na rozbudowę systemu kanalizacyjnego we
wsiach Brzeźnica i Brzezinka oraz na doprowadzenie zadowalające oczyszczanie ścieków z
około
93%
istniejącej
zabudowy.
Na pozostałym obszarze brak jest kanalizacji sanitarnej a ścieki z około 97% zabudowy
zagrodowej i mieszkalnej oraz z budynków użyteczności publicznej i działalności
produkcyjno – usługowej są gromadzone w różnego typu osadnikach.
Gmina Brzeźnica podjęła przedsięwzięcia budowy oczyszczalni ścieków dla indywidualnych
gospodarstw na terenach trudnych do zainwestowania głównych kanalizację. Ogólnie na
terenie gminy w oczyszczalnie wyposażono 65 budynków. Najwięcej oczyszczalni występuje
we wsi Kossowa głównych Paszkówka. W większości są to oczyszczalnie typu „
NEWEXPOL” glebowo – korzenne z poletkami trzcinowymi po oczyszczeniu wstępnym
ścieków w osadnikach.
Identyfikacja głównych problemów z zakresu gospodarki wodno – ściekowej
Zaopatrzenie w wodę
Funkcjonujące ujęcia oraz sieć wodociągowa pozwalają na doprowadzenie wody do prawie
wszystkich większych skupisk zabudowy oraz na pokrycie aktualnego przyszłościowego
zapotrzebowania na wodę w gminie Brzeźnica. Aktualnie do zbiorowego systemu
doprowadzenia wody nie są przyłączone rejony gdzie funkcjonują ujęcia lokalne lub
zagrodowe. Docelowo należałoby rozbudować sieć wodociągową doprowadzając ją do
południowych części wsi Marcyporeba i Buczyn i północnych części Brzezinki i Nowych
Dworów .
Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Do
podstawowych
problemów
z
zakresu
gospodarki
ściekowej
zaliczono:
• intensywny rozwój systemu zaopatrzenia w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze przy
niedoinwestowaniu układów do odprowadzania oraz oczyszczania ścieków fekalno –
bytowych,
• warunki terenowe
- 43 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
- zróżnicowana rzeźba terenu w południowej części gminy, utrudniająca grawitacyjne
odprowadzanie ścieków ( konieczność budowy licznych przepompowni, kolektorów tłocznych
itp.),
- silne zawodnienie obszarów północnych, położonych pomiędzy Kanałem Łączany –
Skawina a Wisłą ( wymaga to zastosowania specjalnych oraz drogich rozwiązań techniczno
– budowlanych),
• znaczne rozciągnięcia i rozproszenie zabudowy zagrodowej utrudniające realizację
zbiorowych systemów kanalizacyjnych i podnoszące koszty ich wykonania.
Brak zbiorowych lub lokalnych sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni jest przyczyną
niższego standardu bytowania mieszkańców gminy Brzeźnica oraz ogranicza atrakcyjność
działek budowlanych a także rozwój działalności gospodarczej. Ponadto powoduje to
również zagrożenia sanitarne oraz degradację walorów przyrodniczych ( zanieczyszczenie
gruntu, wód podziemnych i powierzchniowych). Szczególne zagrożenie stanowi prawie 40%
zabudowy o niesprecyzowanym sposobie gromadzenia ścieków, posiadającej
najprawdopodobniej doły chłonne lub osadniki przelewowe a także rolnicze wykorzystywanie
słabo przefermentowanych zanieczyszczeń feralnych.
Studium zagospodarowania przestrzennego dla wsi Brzeźnica zakłada
rozbudowę sieci kanalizacji sanitarnej w Brzeźnicy oraz skanalizowanie Brzezinki i
części Nowych Dworów, co umożliwi pełne wykorzystanie mocy przerobowych istniejącej
oczyszczalni ścieków / II etap kanalizacji w Brzeźnicy/
rezerwę pod budowę 4 dodatkowych zbiorowych oczyszczalni mechanicznobiologicznych: dla
Łączan, Chrząstowic i Półwsi,
Kossowej i Nowych Dworów,
miejscowości Tłuczeń i Wyźrał,
Kopytówki
Uzupełnieniem mają być sukcesywnie dobudowywane oczyszczalnie dla indywidualnych
gospodarstw.
Ochrona przed powodzią.
Województwo małopolskie zalicza się do obszarów szczególnie zagrożonych
powodziami.
Obszar województwa małopolskiego należy w całości do dorzecza górnej Wisły.
Ochronie przed powodzią służy 1008,5 km wałów przeciwpowodziowych oraz 6 zbiorników
retencyjnych. Łączna pojemność zbiorników wynosi ok. 600 hm3, co pokrywa ok. 7 %
potrzeb.
Głównymi administratorami rzek i potoków oraz budowli i urządzeń
hydrotechnicznych związanych z ochroną przeciwpowodziową oraz istotnych ze względu na
bezpieczny przepływ wielkich wód na terenie województwa są: Regionalny Zarząd
Gospodarki Wodnej w Krakowie (RZGW) i Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń
Wodnych w Krakowie (MZMiUW).
Górski charakter większości rzek województwa małopolskiego, w tym również
powiatu wadowickiego nierównomierność gminy Brzeźnica wpływa na nierównomierność
przepływów, stąd częste tu zarówno niżówki jaki występujące kilka razy do roku wezbrania, a
średnio co kilka lat powodzie.
Zagrożenia powodziowe na terenie powiatu stwarza:
- brak rowów odwadniających, niewłaściwe ofosowanie, zły stan przepustów, urządzeń
melioracyjnych oraz obwałowań. Powoduje to m.in. gromadzenie opadów i spływ wód
drogami a nie rowami, co w efekcie wpływa na uszkodzenia dróg.
- 44 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
-
brak regulacji potoków, co podczas zwiększonego napływu wód powoduje podmywanie
przyczółków mostowych i osuwanie się skarp potoków.
W celu ochrony przeciwpowodziowej należy podjąć w gminie Brzeźnica następujące
działania: na ochronę terenów zalewowych przed rozbudową budownictwa mieszkaniowego,
zapewnienie szybkiej ewakuacji ludności w sytuacji zagrożenia poprzez przebudowę
isniejących mostów na kanale Łączańskim, regulację cieków wodnych oraz budowie
obwałowań dla ochrony zagrożonych terenów.
XI. 4 Działania rekomendowane w POŚ – ochrona wód
Podstawą podejmowania działań w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych,
a także gospodarowania nimi, są
 ustawa Prawo wodne z 2001 roku oraz ustawy
 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (rok 2001),
 o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (rok 1996),
 o ochronie gruntów rolnych i leśnych (rok 1995).
Zadania z za kresu ochrony wód wyznacza szereg dyrektyw Parlamentu Europejskiego, w
tym:
 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych,
 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,
 91/676/EWG – Dyrektywa Azotanowa - Dyrektywa Azotanowa ma na celu ochronę
wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami pochodzenia
rolniczego. Zgodnie z jej wytycznymi każdy kraj na terytorium UE jest zobowiązany
m.in. do opracowania i upowszechnienia Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej wśród
producentów rolnych,
 2000/60/WE – Wodna Dyrektywa Ramowa - Wodna Dyrektywa Ramowa ustanawia
dla terytorium Unii Europejskiej ogólne ramy polityki wodnej, służącej zapobieganiu i
ograniczaniu
zanieczyszczenia
wszystkich
rodzajów
wód,
promowaniu
zrównoważonego korzystania z ich zasobów, poprawieniu jakości ekosystemów jako
całości oraz zmniejszaniu skutków powodzi i suszy. Wodna Dyrektywa Ramowa opiera
się o koncepcję zlewniowego zarządzania jakością wód, niezależnie od przebiegu
granic administracyjnych.
W świetle powyższego, w gminnym planie ochrony środowiska, w zakresie ochrony wód,
rekomendowane jest zrealizowanie następujących działań:
 edukacja z zakresu właściwego składowania nawozów naturalnych,
 rozbudowa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej,
 racjonalizacja gospodarowania zasobami wodnymi,
 włączenie pozwoleń na korzystanie z wód w system zintegrowanych pozwoleń na
korzystanie ze środowiska,
 podejmowanie działań służących ochronie przeciwpowodziowej
- 45 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny
- Racjonalna gospodarka wodno-ściekowa,
Przewidziano następujące zadania:

do realizacji do roku 2007:
-
Rozbudowa sieci wodociągów publicznych, kanalizacji i budowa lokalnych oczyszczalni
ścieków z zachowaniem możliwości wykorzystania infrastruktury w układzie
międzygminnym

do realizacji do roku 2015:
-
Regulacja potoków i rzek
Budowa zbiorników małej retencji i zbiornika „Świnna Poręba” z zachowaniem życia
biologicznego
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w gminach
Budowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków dla gmin powiatu wadowickiego
Budowa / odbudowa systemu rowów odwadniających drogi powiatowe
Instalacja urządzeń podczyszczających w systemie odwodnienia dróg powiatowych
-
Realizacja działań rekomendowanych w POŚ pozwoli na:
 ograniczanie spływu powierzchniowego biogenów z pól oraz właściwe
przechowywanie nawozów organicznych, co ma wpływ na ochronę wód i
zdrowia samych mieszkańców przed zanieczyszczeniami. Pozostałości
niewłaściwie zastosowanych nawozów i środków ochrony roślin mogą
stanowić poważne zagrożenie dla równowagi środowiska glebowego i wód
gruntowych, a spływając z powierzchni obszarów rolnych – zanieczyszcza
również wody powierzchniowe. Zaniedbania w zakresie przechowywania
odchodów zwierząt bezpośrednio na gruncie, sprzyjają powstawaniu
punktowych skażeń gleby i wód gruntowych. W pierwszej kolejności
zagrożone są wody w przydomowych studniach płytko kopanych;
 dostęp większej liczby mieszkańców (docelowo wszystkich) do systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków. Obecna długość sieci kanalizacji
sanitarnej w gmine jest niewystarczająca. Istniejąca duża dysproporcja
pomiędzy rozwojem sieci wodociągowej a systemem odprowadzania i
oczyszczania ścieków jest zjawiskiem niepożądanym z punktu widzenia
ochrony środowiska. W skali kraju obserwuje się bowiem tendencję do
kilkukrotnie większego zużycia wody w gospodarstwach podłączanych do
sieci wodociągowej, co skutkuje proporcjonalnym przyrostem ilości ścieków.
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej, likwidacja szamb i zapewnienie oczyszczenia
ścieków wpływają bezpośrednio na zmniejszenie zanieczyszczenia
środowiska. Skutkują również w niemniej ważne efekty: polepszenie
warunków sanitarnych gospodarstw i popraw jakości życia ludzi;
 zlikwidowanie punktowych źródeł zanieczyszczeń, jakimi mogą być
nieprawidłowo eksploatowane i nieszczelne szamba umieszczone w obrębie
- 46 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
gospodarstw. Jest to podyktowane w pierwszej kolejności troską o ich wpływ
na stan sanitarny wód gruntowych, a tym samym zdrowie ludzi
 ograniczenie poboru z sieci wodociągowej wody uzdatnionej do spożycia i
ochronę ilościową zasobów wód podziemnych. Podstawowym zaleceniem
polityki ekologicznej w prawidłowym gospodarowaniu jest przeznaczenie wód
podziemnych wyłącznie do zaopatrywania mieszkańców w dobrej jakości
wodę pitną, a powierzchniowych – na cele np. produkcji rolnej;
 zwiększenie dyspozycyjnych zasobów wodnych oraz kompensowanie
nierównomiernych opadów atmosferycznych dzięki właściwemu utrzymaniu i
eksploatacji urządzeń melioracyjnych oraz rozwijaniu pasów roślinności
śródpolnej. Obszar gminy Brzeźnica charakteryzuje się deficytem wody i jej
niską jakością. Roślinność śródpolna przyczynia się do poprawy bilansu
wodnego na obszarach rolniczych poprzez zmniejszanie siły wiatru i redukcji
parowania, ograniczanie spływów powierzchniowych, łagodzenie wahań
temperatury i wilgotności powietrza a także ogranicza erozję terenu.
XII. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO
XII. 1 Zanieczyszczenia powietrza
Emisja z zakładów emitujących substancje zanieczyszczające powietrze w ilości
większej od 5 Mg/rok, które zaliczane są jako szczególnie uciążliwe dla czystości powietrza
w skali powiatu wadowickiego wynosiła w 2001 r.:
zanieczyszczenia pyłowe
– 328 Mg
zanieczyszczenia gazowe (bez dwutlenku węgla)
– 84 490 Mg
co stanowi odpowiednio 2,3% łącznej ilości pyłów i 0,6% – gazów wyemitowanych
w województwie małopolskim. Wyniki te stawiają powiat wadowicki jako stosunkowo mało
emitujący zanieczyszczenia do powietrza - w stosunku do innych powiatów województwa
małoposkiego
W strukturze gałęziowej dominuje w ponad 90% sektor energetyczno-komunalny, w
tym największy emitor EC Skawina, a pozostałe kilka procent stanowią źródła przemysłu
cementowo-wapienniczego i materiałów budowlanych.
Stopień redukcji pyłów emitowanych do atmosfery wynosi ponad 71% i jest to stopien
redukcji mniejszy od wartości średniej dla województwa (98,5%).
W gminie Brzeźnica nie ma stacji pomiarowych WIOŚ oraz WSEE w sieci monitoringu
powietrza. Najbliższe punkty pomiaru znajdują się w Skawinie i Wadowicach. Wyniki
pomiarów podstawowych wskaźników zanieczyszczeń powietrza przedstawiono pniżej
Tabela 9. Emisja całkowita zanieczyszczeń powietrza w 2002 r.
Wyszczególnienie
Rodzaj substancji ug/m3
SO2
NOx
Pył zawieszony
Punkt pomiarowy Skawina
23
40
38
Punkt pomiarowy Wadowice
18
26
34
W wyniku analizy map zanieczyszczeń atmosferycznych w oparciu o klasyfikację stref
zanieczyszczeń można przedstawić na terenie gminy Brzeźnica teoretyczne zakresy
wartości wskaźników zanieczyszczenia powietrza:
- stężenie pyłu zawieszonego powyżej 30 umg/m3 do 45 umg/m3 jest średnim
wskaźnikiem w powiecie krakowskim
- 47 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
stężenia dwutlenku siarki w okolicach 20 umg/m3 i stężenie dwutlenku azotu w
okolicach 30 umg/m3 nie odbiega generalnie od wyników powiatu krakowskiego i
aglomeracji krakowskiej.
Analiza wskaźników informuje nas, że nie następuje przekroczenie dopuszczalnych
poziomów zanieczyszczeeń podstawowymi wskaźnikami. Jednak duże wskaźniki
zanieczyszczeń SO2 w Skawinie oraz NOx W Skawinie wskazuje na dużych emiterów
jakimi są EC Skawina.
-
Emisja związków toksycznych w spalinach pojazdów samochodowych jest ważnym
elementem analizy zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenie przez
środki transportu będą największe w miejscach dużego natężenia ruchu, dlatego oczywistym
miejscem powstawania tego typu zanieczyszczeń na terenie Gminy Brzeźnica będzie obszar
drogi krajowej nr 44 Kraków - Oświęcim. Mimo braku danych pomiarowych na tym odcinku
drogi krajowej, uwzględniając fakt, że źródła emisji znajdują się na wysokości kilkunastu
centymetrów można założyć iż największe skupiska emisji znajdują się w centrach miast, na
parkingach samochodowych i stacjach benzynowych. W przypadku gminy Brzeźnica będą
to stacje paliw,stacje diagnostyczne i transportowe, ponadto centrum Brzeżnicy, /stacja
PKP/.
Redukcja zanieczyszczeń powietrza, których źródłem jest transport samochodowy polegać
będzie na:
Tworzenie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż dróg o największym natężeniu ruchu,
tworzeniu ułatwień dla ruchu pieszego,
organizowanie ścieżek rowerowych służących zarówno dla celów rekreacyjnych jak i
dojazdów do pracy,
Tworzeniu pomieszczeń dla bezpiecznego przechowywania rowerów w obiektach
użyteczności publicznej i zakładach pracy.
Gmina podejmuje działania zmierzające do korzystania z odnawialnych źródeł energii.
Przykładem jest tutaj budowa pompy cieplej dla potrzeb Szkoły Podstawowej w
Tłuczani wraz z instalacją c.o. Należy kontynuować tego typu przedsięwzięcia
inwestycyjne.
XII. 2 Stan gazyfikacji i ciepłownictwa
Dużym źródłem zanieczyszczeń są też sami mieszkańcy eksploatujący indywidualne
systemy grzewcze z czego większość to kotły opalane węglem lub drzewem. Sytuację tą
można zmienić poprzez stałe inwestowanie i podłączanie nowych budynków do sieci
gazowej.
Przez obszar gminy Brzeźnica przebiegają trasy gazociągów wysokoprężnych o znaczeniu
ponadregionalnym, a na terenie Brzeźnicy zlokalizowana jest stacja Redukcyjno –
Pomiarowa I – go stopnia.
To bardzo korzystne uwarunkowanie zostało w pełni przez gminę wykorzystane.
Znajduje się na jej terenie gęsta sieć gazociągów średnioprężnych o łącznej długości prawie
155 km, a wraz z przyłączami wynosi ona prawie 210 km. Zaopatruje ona w gaz ponad 2500
budynków,
co
stanowi
ponad
90%
ogółu
budynków
w
gminie.
3
Średnie miesięczne zużycie gazu w miesiącach letnich wynosi około 115 tys. m , co daje
około 3 m3 na jednego odbiorcę dziennie, natomiast zimą wynosi około 255 tys. m3 ( w
związku z ogrzewaniem coraz większej liczby mieszkań tym paliwem), co daje około 7m 3 na
jednego odbiorcę dziennie.
Istniejące zainwestowanie w postaci sieci gazowej i urządzeń posiada jeszcze znaczne
rezerwy dające możliwość zwiększonych dostaw gazu, a poprzez połączenie z siecią
zasilaną ze Stacji Redukcyjno – Pomiarowej I-go stopnia w Spytkowicach istnieje możliwość
awaryjnego zasilania odbiorców na terenie gminy w sytuacjach kryzysowych.
- 48 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
XII. 3 Działania rekomendowane w POŚ – ochrona powietrza
W świetle obowiązującego prawa, w zakresie ochrony jakości powietrza samorząd gminny
nie posiada uprawnień bezpośrednio wykonawczych, lecz może realizować zadania o
charakterze zobowiązująco - reglamentacyjnym. Działania w tym obszarze określają głównie
ustawy uchwalone w 2001 roku: Prawo ochrony środowiska oraz ustawa o wprowadzeniu
ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw. Do
ich zapisów przeniesiono postanowienia dyrektyw unijnych, dotyczących jakości powietrza,
mających na celu kontrolę i zapobieganie zanieczyszczeniom. Gmina może również
podejmować działania zmierzające do redukcji tzw. Emisji niskiej, poprzez zaspokajanie
zbiorowych potrzeb mieszkańców w zakresie zaopatrzenia w energię cieplną oraz gaz, co
jako zadanie własne gminy zostało zapisane w ustawie o samorządzie gminnym z 1990
roku.
W świetle powyższego, w gminnym planie ochrony środowiska, w zakresie ochrony
powietrza, rekomendowane jest realizowanie następujących działań:
 opracowanie systemu przekazywania gminie przez kompetentne instytucje
wyników pomiarów emisji gazów i pyłów z lokalnych źródeł,
 budowa sieci gazowej,
 edukacja na rzecz zmiany nośnika energii i budowy instalacji wykorzystujących
energię ze źródeł odnawialnych,
 okresowe badanie poziomu zanieczyszczeń komunikacyjnych,
 promowanie alternatywnych do samochodowej i zbiorowej komunikacji miejskiej.
 Poprawa
parametrów
termomodernizacji.
energetycznych
budynków
poprzez
realizację
 Organizowanie tras rowerowych
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny
- Ochrona powietrza, ekologiczne środki transportu i odnawialne źródła energii,
Przewidziano następujące zadania:

do realizacji do roku 2015:
-
-
-
Polepszenie stanu i rozbudowa infrastruktury drogowej (Drogi krajowe i powiatowe)
Przeprowadzenie analizy i promowanie możliwych do wykorzystania na terenie
powiatu wadowickiego odnawialnych i ekologicznych źródeł energii (woda, wody
termalne, biomasa, wiatr, biogaz)
Wspieranie w skali powiatu systemu zachęt dla przedsięwzięć wykorzystujących
odnawialne i ekologiczne źródła energii
Termomodernizacja obiektów Starostwa i jednostek organizacyjnych Powiatu
- 49 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
-
Wprowadzenie systemów pomiarowych zużycia ciepła (obiekty Starostwa)
Remont kotłowni w szkołach ponadgimnazjalnych (szkoły powiatowe)
Opracowanie projektów tras rowerowych
Opublikowanie informacji o trasach rowerowych
Realizacja działań rekomendowanych w POŚ pozwoli na:
 systematyczną kontrolę przez miasto wielkości emisji na swoim terenie. Na
podstawie okresowych pomiarów, prowadzonych przez lokalnych emitorów
zanieczyszczeń, można będzie w przyszłości oszacować jakie obszary na
terenie miasta zagrożone są podwyższonym stężeniem określonych
zanieczyszczeń
 ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, wynikającego z emisji niskiej,
związanego generalnie ze strukturą zużycia paliw do celów grzewczych. Z
przytoczonych danych wynika, że na terenie miasta funkcjonują głównie
kotłownie węglowe. Jej budowa stworzy w odniesieniu do gospodarstw
indywidualnych możliwość wykorzystania gazu jako nośnika energii
wygodniejszego w użyciu, taniego i mniej szkodliwego dla środowiska oraz
umożliwi proces likwidacji kotłowni węglowych;
 wytyczenie i budowa ścieżek rowerowych, które wpłyną na zmianę struktury
transportu osobowego
 promowanie budowy i wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych /
energia słoneczna, energia wiatrowa, wykorzystywanie biomasy/.
XIII. SUROWCE NATURALNE
XIII. 1 Bogactwa naturalne
Obszar południowej części powiatu krakowskiego w tym gminy Brzeźnica
charakteryzuje się urozmaiconą budową geologiczną poszczególnych jednostek
geologicznych. Z bogactwem struktur geologicznych wiąże się duża różnorodność
występujących tu surowców mineralnych. Zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze
kopaliny dzieli się na podstawowe i pospolite, dla których obowiązują odrębne zasady
postępowania i wydawania koncesji na ich eksploatację. Do kopalin nie zostały zaliczone
wody podziemne, za wyjątkiem solanek, wód leczniczych i termalnych.
Kopaliny podstawowe występujące na terenie wschodniej części powiatu wadowickiego i
gminy Brzeźnica to: surowce ilaste skaleniowe, wapienie, dolomity,. Natomiast do
pospolitych zaliczane są: kruszywo naturalne, iły łupkowe piaski i żwiry oraz surowce ilaste
ceramiki budowlanej głównie gliny. Na terenie gminy prowadzi się eksploatacji złóż
kruszywa naturalnego „Rusocice – Gary” i zajmuje tereny przynależne do wsi Łączany.
Teren eksploatacji pokrywają kompleksy rolne łąkowe o niskich klasach bonitacyjnych (III i
IV) oraz starorzecza. Najbliższe położone zabudowania mieszkalne położone są w
odległości 250m od granic złoża / więś Rusocice gminy Czernihów.
XIII. 2 Działania rekomendowane w POŚ - surowce naturalne
Prawo do eksploatacji surowców naturalnych określa ustawa z dnia 04 lutego 1994 Prawo
geologiczne i górnicze, która umożliwia udzielenie koncesji na podstawie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego. Eksploatacja surowców mineralnych często powoduje
- 50 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
degradację środowiska, która objawia się m.in. zanieczyszczeniem gleb, powietrza, wód
powierzchniowych i podziemnych, obniżeniem poziomu wód podziemnych, jak również
występowaniem dużych przestrzennych zmian powierzchni terenu. Aby zminimalizować
negatywny wpływ należy odpowiednio ograniczać miejsca eksploatacji i stosować najlepsze
dostępne technologie, jak również prowadzić działania rekultywacyjne.
Bardzo ważnym elementem będzie w przyszłości dalsze racjonalizowanie gospodarki
surowcami mineralnymi, z zastosowaniem optymalnych metod i technologii. Złoża powinny
być wykorzystywane jak najpełniej, łącznie z wykorzystaniem kopalin towarzyszących i
zagospodarowaniem nadkładów.
Pomocny będzie system ułatwiający opracowanie, realizację i monitoring programu
zmierzającego do racjonalizacji gospodarki zasobami surowców mineralnych. Jednocześnie
poszukiwane będą substytuty, które mogłyby zastąpić surowce nieodnawialne. Bardzo
istotne jest realizowanie działań rekultywacyjnych i zagospodarowanie terenów
zdegradowanych. Tam gdzie jest to możliwe, będzie się preferować wodno-leśny kierunek
rekultywacji z przeznaczeniem na cele m.in. rekreacyjne, przeciwpowodziowe, żeglugowe
czy komunalne.
W tym aspekcie konieczna jest współpraca władz lokalnych z użytkownikami złoża, co
pozwoli na właściwe ukierunkowanie podejmowanych działań.
Zgodnie z II Polityką Ekologiczną Państwa, koncesje na wydobycie surowców mineralnych
będą wydawane pod warunkiem posiadania przez zakłady górnicze zaakceptowane przez
władze koncesyjne programów ograniczających skalę i zakres naruszeń środowiska w
otoczeniu i zapewniających pełne wykorzystanie zasobów złoża wraz z kopalinami
towarzyszącymi.
W świetle powyższego, w gminnym planie ochrony środowiska, w zakresie surowców
mineralnych, rekomendowane jest realizowanie następujących działań:
 potrzeba przeglądu zapisów miejscowego planu zagospodarowania pod kątem
aktualizacji funkcji obszarów, na których występują kopaliny,
 identyfikacja i przeciwdziałanie sytuacjom konfliktu na obszarze społeczeństwo,
przemysł wydobywczy i środowisko.
XIV. HAŁAS I PROMIENIOWANIE
Hałas i wibracje to także zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego,
charakteryzujące się powszechnością występowania i wielorakością źródeł. Hałas jest
nieodłącznym towarzyszem działalności ludzkiej. Ma on szkodliwe, a niekiedy bardzo
szkodliwe działanie na człowieka, szczególnie przy długotrwałym oddziaływaniu.
Hałas stanowi poważne zagrożenie, także dla ludzi, często bagatelizowane, lecz
niekiedy groźniejsze w skutkach, niż zanieczyszczenia chemiczne. Wywołuje stresy,
zmęczenie i negatywnie wpływa na układ nerwowy i krwionośny. Powoduje też podatność na
choroby psychiczne.
- 51 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Ustawa2 Prawo ochrony środowiska definiuje podstawowe pojęcia z zakresu ochrony
przed hałasem jak:

emisja, przez którą rozumie się wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku
działalności człowieka, do powietrza, wody, lub ziemi energie, takie jak hałas czy
wibracje,

hałas, przez który rozumie się dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16.000 Hz,

poziomi hałasu przez który rozumie się równoważny (ekwiwalentny) poziom dźwięku A
wyrażony w decybelach (dB).
Wskaźnikiem oceny hałasu w środowisku jest poziom równoważny dla przedziału
czasu odniesienia. Równoważny poziom dźwięku A, jest to wartość poziomu ciśnienia
akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku, skorygowanego według charakterystyki
częstotliwościowej A, która w określonym przedziale czasu odniesienia jest równa wartości
średniej kwadratowej ciśnienia akustycznego analizowanego dźwięku o zmiennym poziomie
w czasie. Równoważny poziom dźwięku A określa się w decybelach (dB). Dopuszczalne
wartości równoważnego poziomu dźwięku podano w załącznikach do rozporządzenia
MOŚZNiL3.
Poziomy dopuszczalne dotyczą emisji hałasu na danym terenie. Na terenach nie
wyszczególnionych w załączniku do rozporządzenia dopuszczalny poziom hałasu określa
się, przyjmując wartości dopuszczalne dla rodzaju terenu o zbliżonym przeznaczeniu.
Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku na terenie podlegającym zaliczeniu do dwóch
lub więcej rodzajów terenów wyszczególnionych w załączniku do rozporządzenia określa się,
przyjmując wartości dopuszczalne poziomów dźwięku odpowiadające najniższym
dopuszczalnym poziomom dźwięku dla tych terenów. Określono także standardy emisyjne
dla takich obiektów jak drogi lub linie kolejowe (wartości określone dla dróg i linii kolejowych
stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym) jak i poziomy hałasu w
środowisku powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty
statków powietrznych.
Na podstawie art. 118 ust. 7 ustawy Prawo ochrony środowiska zostało wydane
rozporządzenie w sprawie wartości progowych poziomów hałasu4. Określa ono wartości
progowe poziomów hałasu w środowisku, których przekroczenie powoduje zaliczenie
obszaru, na którym poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny do kategorii terenu
zagrożonego hałasem. Oznacza to, że dla obszarów, na których poziom hałasu przekracza
poziom dopuszczalny wojewoda lub rada powiatu (w zależności od kompetencji) tworzy
program działań, którego celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego
XIV.1 Główne źródła hałasu na terenie powiatu
Hałas pochodzenia antropogenicznego występujący w środowisku podzielić można na
następujące podstawowe kategorie: hałas przemysłowy, komunikacyjny i komunalno-bytowy.
Hałas przemysłowy
W przypadku gminy Brzeźnica źródłami tego rodzaju są m.in.:
–
drobne zakłady przemysłowo-handlowo-usługowe.
–
Magistrala wysokiego napięcia 440 kV relacji Skawina – Byczyna mogąca
powodować uciążliwość akustyczną w postaci przekroczenia 50 dB nocą w
obszarze położonym w odległości do 160m od linii.
Ustawa z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska z dnia 27.04.2001r. (Dz. U. Nr 62 z dnia
27.06.2001 r. poz. 627).
3 Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja
1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 66, poz. 436 z dnia 1
czerwca 1998 r.).
4
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie wartości progowych
poziomu hałasu (Dz. U. Nr 8, poz. 81 z 31 stycznia 2002 r.).
2
- 52 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Hałas komunikacyjny
Hałas komunikacyjny powodowany jest głównie przez:
–
Ruch pojazdów na drodze krajowe nr 44 odcinek: Kraków – Oświęcim,
–
Ruch pociągów na linii kolejowej relacji Kraków - Oświęcim
Hałas komunalno-bytowy:
Hałas ten występuje na terenach zabudowy mieszkaniowej. Jego poziom zależy od
intensywności i charakteru zabudowy oraz obecności zakładów rzemieślniczych, punktów
gastronomiczno-rozrywkowych, urządzeń do produkcji rolnej, środków transportowych itp.
Największy poziom osiąga w centralnych częściach miejscowości: Brzeźnica, Brzezinka,
Łączany,Półwiś, Paszkówka.
XIV. 2 Źródła promieniowania jonizującego
Jak sama nazwa wskazuje, promieniowaniem jonizującym nazywamy promieniowanie,
które w wyniku oddziaływania z atomami może spowodować usunięcie z nich elektronów i
przekształcenie atomów w jony. I chociaż już wysokoenergetyczne promieniowanie
ultrafioletowe jest w stanie zjonizować niektóre atomy to dla fal elektromagnetycznych Prawo
Atomowe przyjmuje dla promieniowania jonizującego granicę 100 nm.
Szkodliwy wpływ promieniowania jonizującego na człowieka polega na wzbudzaniu
atomów i cząsteczek, które z kolei mogą prowadzić do zmian życiowych i morfologicznych.
Fala elektromagnetyczna przechodząc przez ciało oddaje część energii, która zostaje
pochłonięta i może powodować jonizację tkanki. Zwykle, aby zaobserwować zmiany trzeba
długiego czasu.
Wśród źródeł promieniowania jonizującego które potencjalnie występują na tereni
analizowanego powiatu są:

naturalne źródła, do których obok promieniowania z kosmosu zaliczamy
promieniowanie pochodzące z nuklidów promieniotwórczych znajdujących się w
skałach i glebie (np. uran-235 i 238, tor-232, wreszcie potas-40), w samym człowieku
znajdują się pewne ilości jąder promieniotwórczych,

źródła sztuczne, z których najbardziej znanymi i powszechnymi są:

źródła wykorzystywane do terapii, w tym np. akceleratory medyczne,

elektrownie... węglowe. Węgiel emituje bowiem pewne promieniowanie.
Pyły pochodzące ze spalania węgla (napływ z Górnego Śląska, EC
Jaworzno, EC Skawina, EC Siersza itp.) stanowią istotne źródło tego
rodzaju promieniowania,

budownictwo. Również pewna ilość materiałów używanych w budownictwie
wykazuje często podwyższony poziom promieniowania, np. niektóre płytki
ceramiczne, a konkretnie barwniki używane do ich zdobienia. Jej źródłem
jest przede wszystkim gazowy, promieniotwórczy radon, który powstaje w
wyniku przemian promieniotwórczych.
Choć wszystkie wymienione sztuczne źródła promieniowania wnoszą swój wkład do
ogólnego bilansu poziomu promieniowania, łatwo pokazać, że jest to wkład stosunkowo
niewielki, jeśli porówna się go z poziomem tła, tj. promieniowaniem nas otaczającym, które
ewidentnie nie powoduje znaczących szkód.
XIV. 3 Źródła promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego
Promieniowaniem nazywamy zjawisko polegające na emisji i przekazywaniu energii na
odległość. Energia ta może być wypromieniowywana w postaci ciepła lub fal
- 53 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
elektromagnetycznych o różnej częstotliwości stwarzających rożne zagrożenie dla człowieka
i środowiska. Rozróżniamy promieniowanie jonizujące (powyżej 3*106 GHz) i niejonizujące
(do 300 GHz). Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych
zagrożeń środowiska.
Źródłem promieniowania elektromagnetycznego w powiecie są:

urządzenia będące w powszechnym użyciu np. kuchenki mikrofalowe, telefony
komórkowe, anteny radiowe i telewizyjne, komputery, telewizory, lodówki,
instalacje domowe, suszarki. Urządzenia te w czasie pracy wytwarzają
promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości 50 Hz, a nawet większej;

urządzenia elektromedycznych do badań diagnostycznych i zabiegów
fizykochemicznych;

stacje nadawcze, telekomunikacyjne telefonii komórkowej, radiolokacyjne
i radionawigacyjne

linie wysokiego napięcia i związane z nimi stacje elektroenergetyczne. Występuje
wokół nich pole elektromagnetyczne, które przy odpowiednio dużych wartościach
może wpływać na środowiska poprzez oddziaływanie dwóch niezależnych
składowych: elektrycznej (E) i magnetycznej (H). Przyczyną powstawania pola
elektrycznego jest napięcie istniejące pomiędzy poszczególnymi przewodami linii
przesyłowej a ziemią. Z kolei prąd płynący przewodami linii jest przyczyną
powstania pola magnetycznego.
Prze gminę Brzeźnica przebiegają trasy linii wysokiego napięcia 440 kV relacji Skawina
- Byczyna oraz dwutorowa linia 110 KV relacji Skawina - Graboszyce.
W miejscowym planie ogólnym wyznaczono strefy techniczne napowietrznych linii
elektroenergetycznych, elektroenergetycznych w wymiarach odmierzanych od
najbliższego przewodu linii do obiektów przeznaczonych na pobyt ludzi przez czas:
• dłuższy niż 8 godzin na dobę, wymiary te ustalono na 14,5 m dla linii 110kV
33,0m dla linii 400 kV,
• nie przekraczający 8 godzin na dobę, wymiary te ustalono na 4,0 m dla linii 110 kV i
8,5 m dla linii 400 kV.
Intensywność występowania pól elektromagnetycznych w środowisku jest
kontrolowana i w niektórych przypadkach podlega ograniczeniom na tyle na ile
uzasadnia to obecny stan wiedzy dotyczącej oddziaływania pól elektromagnetycznych
na człowieka, a także możliwości techniczne. W wielu krajach. również w Polsce
obowiązują w tym względzie szczegółowe przepisy.
XIV. 4 Działania rekomendowane w POŚ – promieniowanie elektromagnetyczne
i hałas
Zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska z 2001 roku , samorząd gminny nie posiada
kompetencji do podejmowania działań, związanych bezpośrednio z ochroną przed
promieniowaniem elektromagnetycznym.
Zgodnie z zapisami II Polityki Ekologicznej Państwa podkreślona została konieczność
wyciszenia akustycznego przestrzeni publicznej. Rozwiązania prawne obowiązujące w
Polsce w zakresie ochrony przed hałasem są zbliżone do funkcjonującego w Unii
Europejskiej modelu, który koncentruje się na regulowaniu dopuszczalnego poziomu hałasu
emitowanego przez indywidualne źródła.
W wielu miejscach, szczególnie na szlakach tranzytowych ruch nie zamiera przez 24 godziny
na dobę. Rośnie również intensywność ruchu samochodowego w samych miastach. Należy
zatem wprowadzić zabezpieczenia akustyczne w postaci ekranów dla osiedli znajdujących
się w pobliżu najbardziej uciążliwych szlaków. Konieczne wydaje się również systematyczne
- 54 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
podnoszenie jakości dróg i kontrola pojazdów pod kątem emisji hałasu. Pomimo iż obecnie
nie stwierdza się poważnych uciążliwości, które byłyby wynikiem działalności lotniska lub
kolei, należy założyć, że w przyszłości mogą one rosnąć. W wybranych miejscach w
otoczeniu linii kolejowych powinny być prowadzone pomiary, które pozwoliłyby na kontrolę
uciążliwości.
W wielu zakładach możliwe jest ograniczenie hałasu na drodze stosunkowo łatwych do
zrealizowania działań. Wyciszenie zakładów może polegać na właściwym zabezpieczeniu
akustycznym źródeł hałasu znajdujących się na zewnątrz budynków, takich jak instalacje
wentylacyjne i odciągowe oraz ścian budynków produkcyjnych (okna, bramy). Prowadzona
powinna być powszechna atestacja wibroakustyczna urządzeń i maszyn. Podejmowanie
działań mających na celu podniesienie izolacyjności zakładów powinno mieć miejsce
zawsze, gdy stwierdzone zostanie przekroczenie progu uciążliwości dla ludzi.
W świetle powyższego, w programie ochrony środowiska, w zakresie ochrony przed
promieniowaniem elektromagnetycznym i hałasem rekomendowane jest:
 identyfikowanie źródeł promieniowania elektromagnetycznego i hałasu,
 Budowę nowych obiektów mieszkalnych w bezpiecznej odległości od linii kolejowej
 Tworzenie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż linii kolejowej i dróg
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny
- Ochrona przed hałasem,
Przewidziano następujące zadania:

do realizacji do roku 2015:
–
–
–
Stworzenie mapy akustycznej powiatu
Badania hałasu w przypadku wyraźnej potrzeby (miejsca uciążliwe, protesty
mieszkańców)
Minimalizacja emisji hałasu komunikacyjnego poprzez planowe remonty i
modernizacje dróg
XV. ZAGROŻENIE POWAŻNĄ AWARIĄ
XV. 1 Źródła nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i zdrowia ludzi
Zgodnie z nowym Prawem ochrony środowiska pod pojęciem nadzwyczajnych
zagrożeń środowiska rozumie się sytuacje, mogące prowadzić do incydentalnych zdarzeń o
gwałtownym charakterze powstałych w czasie produkcji, magazynowania oraz transportu
substancji chemicznych5,6,7 definiowane jako poważne awarie przemysłowe.
5
Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84).
- 55 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Zdarzenia takie mogą obejmować nagły wypływ substancji, lub eksplozję materiałów
chemicznych, pożar lub eksplozję materiałów chemicznych powodujące powstanie
zagrożenia życia lub zdrowia, stanu środowiska albo powstania takiego zagrożenia z
opóźnieniem. Szczególnym nadzorem służb objęte są duże obiekty chemiczne8.
W gminie Brzeźnica żaden z istniejących zakładów nie jest kwalifikowany do tego typu
obiektów, co nie znaczy, że problem powstania nadzwyczajnych zagrożeń nie występuje.
Źródłem tych zagrożeń są pomniejsze zakłady produkcyjne powiatu; energetyczne,
kopalnie, a także przetwórstwa rolno-spożywczego.
Osobną grupę stanowią liczne stacje dystrybucji paliw, głównie zrealizowane
kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu i drobne zakłady produkcyjno-usługowe. Stopień
zagrożenia przez tego typu obiekty jest podwyższony.
Poważnym źródłem zagrożeń jest wzmożony transport materiałów
niebezpiecznych korzystający z tras drogowych i kolejowych przebiegających przez obszar
gminy. Niedostosowanie obudowy większości tras do przyjęcia skutków wypływu substancji
niebezpiecznych i obecność bliskiej zabudowy mieszkalnej stwarza szczególne zagrożenie
dla zdrowia ludzi i stanu środowiska.
Szczególną rolę w redukowaniu ryzyka zdarzeń nadzwyczajnych mają samorządy
lokalne i właściwe planowanie przestrzenne poprzez stosowanie zasad przezorności i
prewencji przy podejmowaniu decyzji o intensyfikacji użytkowania terenów w rejonach
podwyższonego ryzyka. Istotnym elementem ograniczenia zagrożeń jest również
zapewnienie społecznościom lokalnym odpowiedniej informacji o ryzyku już istniejącym.
XV. 2 Działania rekomendowane w POŚ - zagrożenie poważną awarią
Zgodnie z kompetencjami, wyznaczonymi przez Art. 269 ustawy Prawo ochrony środowiska
z 2001 roku, Komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej co najmniej raz w roku
przeprowadza czynności kontrolno-rozpoznawcze w zakładzie stwarzającym zagrożenie
wystąpienia awarii przemysłowych, ustalając spełnienie wymogów bezpieczeństwa, a w
szczególności czy:
 podjęto środki zapobiegające wystąpieniu awarii przemysłowej,
 zapewniono wystarczające środki ograniczające skutki awarii przemysłowej w
zakładzie i poza jego granicami, uwzględniając skutki transgraniczne,
 dane zawarte w przedłożonych dokumentach, o których mowa w ustawie,
takich jak zgłoszenie zakładu o zwiększonym ryzyku lub dużym ryzyku,
program zapobiegania awariom, raport o bezpieczeństwie, wewnętrzny plan
operacyjno-ratowniczy, informacje niezbędne do opracowania zewnętrznego
planu
operacyjno-ratowniczego,
przedkładane
właściwym
organom
Państwowej Straży Pożarnej – są rzetelne i odzwierciedlają stan
bezpieczeństwa w zakładzie.
Kontrolę może przeprowadzić WIOŚ, w uzgodnieniu z PSP, na wniosek organów
samorządowych.
W świetle powyższego, w programie ochrony środowiska, rekomendowane jest:
 Uzyskanie informacji o możliwości zagrożenia poważną awarią na swoim terenie.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji
niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).
7 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji
substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).
8 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o
zwiększonym ryzyku albo o dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535).
6
- 56 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny
- Monitoring środowiska i ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami,
Przewidziano następujące zadania:

do realizacji do roku 2015:
-
Dążenie do spełnienia norm czystości (powietrze, wody, gleby, etc.) ustanawianych
przepisami ochrony środowiska
Opracowanie i wdrożenie wspólnego systemu i wymiany informacji o ochronie
środowiska
Edukacja społeczeństwa na rzecz kreowania zachowań w sytuacji wystąpienia
nadzwyczajnych zagrożeń środowiska
Założenie stacji monitoringu przeciwpowodziowego
Ćwiczenia w zakresie bezpieczeństwa ekologiczno-chemicznego
Doposażenie Straży Pożarnej w środki ratownictwa – likwidacja nadzwyczajnych
zagrożeń
Zrealizowanie działań rekomendowanych w POŚ pozwoli na rozpoznanie przez samorząd
gminy Brzeźnica aktualnego poziomu zagrożenia oraz planów przeciwdziałania poważnym
awariom na swoim terenie oraz zapewni możliwość udziału społeczeństwa w ewentualnym
postępowaniu, którego przedmiotem byłoby sporządzenie zewnętrznego planu operacyjnoratowniczego.
XVI. INFORMACJA O ŚRODOWISKU I EDUKACJA EKOLOGICZNA
XVI.1 Działania informacyjno - edukacyjne
Wymiana gromadzonych i przetwarzanych przez organy administracji publicznej informacji o
środowisku ma za zadanie podnoszenie społecznej świadomości celów i potrzeb w
dziedzinie jego ochrony, a także – związanych z działaniami w tej sferze – nie tylko kosztów,
ale również prognozowanych korzyści. Daje to władzom powiatu możliwość prowadzenia
konsultacji ze społeczeństwem w trakcie planowania różnych przedsięwzięć i inwestycji,
wpływających na środowisko naturalne.
Znaczenie edukacji ekologicznej, jako istotnego elementu ochrony środowiska, będzie rosło
w najbliższych latach. Zadania z tego zakresu realizowane będą zarówno na różnych
poziomach administracji, za pośrednictwem szkolnictwa publicznego, jak i przez organizacje
pozarządowe i inne struktury.
Zgodnie z założeniami II Polityki Ekologicznej Państwa do głównych zadań w perspektywie
do roku 2011 należy zaliczyć prowadzenie działań na rzecz wzrostu świadomości
ekologicznej i kształtowania opinii społeczeństwa. Promowane powinno być umiarkowane
użytkowanie zasobów biologicznych oraz praktyki oszczędnego i rozsądnego
gospodarowania.
Realizowane powinny być założenia i cele zawarte w Narodowej Strategii Ekologicznej,
m.in.:
 upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia,
 wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich
stopniach edukacji formalnej i nieformalnej,
- 57 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica


tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej,
promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej.
Edukacja ekologiczna, ukierunkowana na ochronę środowiska i kształtowanie
proekologicznych wzorców konsumpcyjnych w gospodarstwach domowych, prowadzona
powinna być głównie przy współudziale działających na terenie Miasta organizacji
pozarządowych: Polskiego Związku Wędkarskiego, kół łowieckich, Ochotniczej Straży
Pożarnej i innych. Edukacja prowadzona być powinna zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak
i dorosłych – szczególnie liderów społeczności lokalnych, w różnych formach, które obejmują
głównie:
a) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy na temat:
 stanu środowiska,
 źródeł zanieczyszczeń wód, gleb i powietrza,
 sposobów ochrony przyrody,
 przyczyn i skutków zanieczyszczeń środowiska,
 bioindykatorów stanu środowiska naturalnego,
 funkcji lasów, ich stanu oraz przyczyn ich degradacji,
 przyczyn i skutków zanieczyszczenia środowiska w aspekcie jakości żywności,
 stanu lokalnej flory i fauny
b) aktywne uczestnictwo dzieci w wieku przedszkolnym oraz młodzieży szkolnej i
pozaszkolnej w corocznej Akcji Sprzątania Świata, która poza wymiernym efektem
estetycznym podnosi wrażliwość na zaśmiecanie, wnosi wiedzę na temat gospodarki
odpadami, miejsc i sposobu składowania, potrzeby zagospodarowania i możliwości
recyklingu odpadów;
c) organizację przez placówki oświatowe obchodów Dni Ziemi, z imprezami
towarzyszącymi i festynami, których konwencja, przebieg i tematyka służą
upowszechnianiu postawy człowieka świadomego zagrożeń oraz troszczącego się o
środowisko naturalne, walory krajobrazu, miejsca pracy i wypoczynku;
d) uczestnictwo młodzieży szkolnej w obozach i wycieczkach edukacyjnych;
e) organizacja i koordynacja zbiórki surowców wtórnych (makulatury i aluminium), wraz
z uświadamianiem potrzeby segregacji i selektywnej zbiórki surowców wtórnych;
f) coroczne imprezy z udziałem strażaków , rajdy połączone ze zbieraniem śmieci,
spotkania i zebrania;
g) coroczne spotkania władz gminy z sołtysami – dyskusje na temat zbierania i
zagospodarowania odpadów;
h) upowszechnianie informacji na temat zasad i wyników selektywnej zbiórki odpadów
poprzez prasę lokalną.
i) Popularyzowanie wiedzy na temat posiadanych na swoim terenie rezerwatów
przyrody i informacji na temat ochrony gatunkowej roślin.
XVI. 2 Działania rekomendowane w POŚ - informacja o środowisku i edukacja
ekologiczna
Edukacja ekologiczna powinna być prowadzona w sposób ciągły na wszystkich poziomach
szkolnictwa, od szkół podstawowych po szkoły wyższe. Edukacja ekologiczna powinna być
także realizowana na wszystkich poziomach administracji. Władze powiatowe mogą np.
promować system segregacji odpadów, podczas gdy władze gminne – inicjatywy lokalne, jak
np. nasadzenia drzew. Konieczne jest również edukowanie dorosłej części społeczeństwa.
Zbiegać się to powinno z tworzonym w województwie spójnym organizacyjnie i metodycznie
systemem ośrodków edukacji ekologicznej, które będą ze sobą współpracować.
- 58 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
W prowadzeniu edukacji ekologicznej można wykorzystać potencjał pozarządowych
organizacji ekologicznych. Na obszarze objętym opracowaniem funkcjonuje wiele organizacji
deklarujących proekologiczne cele działalności. Wiele organizacji prowadzi zakrojone na
szeroką skalę akcje informacyjne skierowane do szerokich kręgów społeczeństwa.
Władze powiatowe powinny inicjować i wspierać działania zmierzające do podniesienia stanu
świadomości ekologicznej mieszkańców oraz rozbudzenia ich współodpowiedzialności w
procesie podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów ekologicznych. Władze powiatu
wspólnie z gminami i organizacjami pozarządowymi powinny prowadzić kampanie
informacyjno-edukacyjne w zakresie takich tematów, jak zapobieganie powstawaniu
odpadów oraz sposobów i efektów ich segregacji, zmniejszenia zużycia wody, oszczędności
zużycia energii, ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Wspierane powinny być
wydawnictwa ekologiczne, np. z zakresu rolnictwa ekologicznego i agroturystyki.
Polityka ekologiczna Państwa nakłada obowiązek udostępniania każdemu obywatelowi
informacji o środowisku i jego ochronie.
W świetle powyższego, w zakresie dostępu do informacji, edukacji ekologicznej i udziału
społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska rekomendowane jest
zrealizowanie następujących działań:
 stworzenie systemu gromadzenia i upowszechniania informacji o środowisku
naturalnym i działaniach na rzecz jego ochrony,
 publikacja (między innymi poprzez BIP) i szeroka dystrybucja Programu Ochrony
Środowiska oraz Planu Gospodarki Odpadami,
 bieżące szkolenie pracowników UG i jednostek współpracujących w zakresie
realizacji zadań z ochrony środowiska, w tym możliwości pozyskania funduszy
strukturalnych UE,
 zweryfikowanie potrzeb kadrowych w gminie związanych z wdrażaniem Programu
Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami,
 przygotowanie planu tworzenia tzw. ”zielonych miejsc pracy”,
 opracowanie planu współpracy z przedstawicielami lokalnego biznesu na rzecz
zachowania równowagi w rozwoju gminy,
 stworzenie zasad udziału wolontariuszy w pracach związanych z utrzymaniem
porządku i czystości w mieście.
Rekomendowane działania są zbieżne z „Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu
Wadowickiego”, który zakłada w poszczególnych dziedzinach:
Dla dziedziny
- Edukacja ekologiczna,
Przewidziano następujące zadania:

do realizacji do roku 2007:
-
Doskonalenie nauczycieli z zakresu edukacji ekologicznej
Organizacja Powiatowego Konkursu Ekologicznego
Dostosowanie kierunków edukacji do potrzeb rynku agroturystycznego
- 59 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica

-
-
-
Zorganizowanie w powiecie komórki ds. doradztwa i nadzoru nad gospodarowaniem
energią
Opracowanie projektów ścieżek dydaktycznych
Inicjowanie projektów związanych z edukacją ekologiczną w szkołach
ponadgimnazjalnych
Upowszechnianie informacji w zakresie możliwości oszczędzania wody na terenie
powiatu
do realizacji do roku 2015:
Organizacja systemu doradztwa, konsultacji szkoleń i pomocy administracyjnobiurowej dla organizacji pozarządowych w obszarze ochrony środowiska
Prowadzenie powiatowego „serwisu ekologicznego” – przygotowanie raz na kwartał
materiałów dla prasy lokalnej, dotyczących zagadnień ekologicznych w powiecie
wadowickim
Prowadzenie działań informacyjno – promocyjnych w zakresie rolnictwa
ekologicznego i zdrowej żywności
Organizowanie i wspieranie akcji promujących walory przyrodniczo-krajobrazowe
powiatu
Promowanie wydawnictw promujących waloryprzyrodnicze powiatu
Edukacja ekologiczna i rolnicza dorosłych
Organizacja Centrum Edukacji Ekologicznej
Realizacja wymienionych działań pozwoli na:
 zapoznanie mieszkańców ze stanem środowiska na terenie własnej
miejscowości;
 upowszechnienie wiedzy dotyczącej realizacji zasad zrównoważonego
rozwoju w gminie Brzeźnica,
 przeprowadzanie działań proekologicznych przy większym udziale
społeczności lokalnej, reprezentowanej przez przedstawicieli wszystkich
właściwych ze względu na zasięg swojej działalności instytucji, związanych z
ochroną środowiska i zagospodarowaniem przestrzennym, przedsiębiorstw
oddziałujących na środowisko oraz społeczeństwa – organów samorządu
terytorialnego, szkół, organizacji ekologicznych i in.;
 uzyskiwanie akceptacji społecznej, dotyczącej konieczności wdrażania
pewnych rozwiązań oraz dla planowanych przez władze gminy jak i aktualnie
realizowanych przedsięwzięć, co może zaowocować brakiem późniejszych
odwołań i protestów;
 przygotowanie potencjału kadrowego i technicznego do realizacji zadań z
zakresu ochrony środowiska.
XVII. KONSULTACJE SPOŁECZNE
Komunikacja społeczna, której rola była niedoceniana przez wiele lat, uznawana jest coraz
częściej za jedno z ważniejszych narzędzi ochrony środowiska. W połączeniu z edukacja
ekologiczną stanowi bardzo istotny element podnoszenia świadomości ekologicznej i
upowszechniania idei ochrony środowiska.
W II Polityce Ekologicznej Państwa podkreślono znaczenie stworzenia sprawnego systemu
udostępniania i upowszechniania informacji oraz umożliwienia skutecznego udziału
społeczeństwa w ochronie środowiska. W tym celu mają zostać podjęte niezbędne
- 60 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
rozwiązania prawne, organizacyjne i finansowe dla stworzenia w urzędach administracji
publicznej takiego systemu. Opracowane zostaną publiczne rejestry z zakresu ochrony
środowiska. Organy administracji publicznej dołożą starań, aby jak największa część
społeczeństwa została zaangażowana w konsultacje projektów aktów normatywnych,
programów, polityk i decyzji.
Komunikacja społeczna nabiera coraz większego znaczenia i należy się spodziewać, iż
tendencja ta w najbliższych latach się utrzyma. Dotyczy to zarówno współpracy z
organizacjami pozarządowymi, która bywa ustawowo nakazywana, jak i z przedstawicielami
innych zainteresowanych stron. W urzędach powstawać powinny biura komunikacji
społecznej. Przedstawiciele różnych środowisk powinni być zapraszani do współtworzenia
ciał opiniodawczo – doradczych.
W urzędach administracyjnych stworzony zostanie system udostępnienia i
rozpowszechniania informacji oraz umożliwiania skutecznego udziału społeczeństwa w
ochronie środowiska. Dodatkowo w celu poprawienia systemu informowania wykorzystane
będą nowoczesne środki komunikacji (internet itp.)
XVIII. UWARUNKOWANIA FINANSOWE DLA REALIZACJI POŚ
XVIII. 1 Ważniejsze dane dotyczące budżetu gminy w latach 2001 – 2003
Dochody
Z danych prezentowanych w tabeli poniżej wynika, że największy udział w
dochodach gminy Brzeźnica miały subwencje /od 55,67 % - w 2001 r. do 59,92 % w
2003 r./. Na kolejnych miejscach znalazły się dochody z tytułu podatków i opłat
lokalnych, a następnie udział gminy w podatkach.
Tabela 10. Dochody gminy
Rok
1.
2001
2002
2003
Dochody
ogółem
Podatki i
opłaty
lokalne
2.
3.
11.319.367 1.699.895
12.429.317 1.994.076
12.831.622 1.946.012
Udziały
gminy w
podatkach
Subwencje
Dochody z Dotacje na
majątku
zadania
gminy
własne
4.
5.
6.
7.
1.210.427
1.097.955
1.152.018
6.301.599
7.129.975
7.688.468
92.507
111.816
112.615
246.066
214.497
262.380
Tabela 11. Struktura dochodów
Rok
Dochody
ogółem
Podatki i
opłaty
lokalne
Udziały
gminy w
podatkach
Subwencje
Dochody z Dotacje na
majątku
zadania
gminy
własne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
2001
2002
2003
11.319.367
12.429.317
12.831.622
15,01
16,04
15,17
10,69
8,83
8,98
55,67
57,36
59,92
0,82
0,90
0,88
2,17
1,73
2,04
Udział dochodów własnych gminy /czyli podatków i opłat lokalnych, dochodów z majątku
gminy, udziału gminy w podatkach/ w jej rocznych dochodach nieznacznie spadł z 26,61 % w
2001 r. na 25,56 % w 2003 r. W związku z planowaną reformą finansów publicznych trudno
oczekiwać jej wzrostu w przyszłych latach.
- 61 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Wydatki z budżetu gminy
Wydatki z budżetu gminy w podziale na poszczególne działy systematycznie dominowane są
przez wydatki oświatowe. W latach 2001 – 2003 kształtowały się w sposób przedstawiony w
poniższej tabeli.
Tabela 12. Wydatki budżetowe gminy Brzeźnica wg. działów klasyfikacji budżetowej9
Lp
1.
I.
Wyszczególnienie
Dział
2.
Wydatki ogółem
w tym wg działów:
2001
2002
2003
5.
6.
7.
11.820.709
12.694.266
12.927.979
1. Rolnictwo i łowiectwo
010
28.569
32.818
14.170
Wytwarzanie i zaopatrywanie w
2.
energię elektryczną gaz i wodę
400
103.333
306.828
283.198
3. Transport i łączność
600
4. Gospodarka mieszkaniowa
700
5. Działalność usługowa
710
6. Administracja publiczna
Urzędy naczelnych org. Admin.
7.
Państwowej
Bezpieczeństwo publiczne i
8.
ochrona przeciwpożarowa
750
455.611
234.057
3.280
443.549
772.628
236.093
4.984
1.581.904
1.015.024
352.548
3.996
1.393.868
751
9.859
33.688
24.928
754
246.751
200.489
275.806
9. Obsługa długu publicznego
757
21.271
42.488
30.369
10. Oświata i wychowanie
801
6.222.086
6.320.025
6.773.541
11. Ochrona zdrowia
851
12. Opieka społeczna
Edukacyjna opieka
13.
wychowawcza
Gospodarka komunalna i
14.
ochrona środowiska
Kultura i ochrona dziedzictwa
15.
narodowego
853
98.250
1.254.047
116.182
1.350.381
106.458
1.205.160
854
442.002
510.824
569.465
900
876.142
755.171
437.950
921
347.176
347.176
362.999
15. Kultura fizyczna i sport
926
32.726
44.975
78.499
Tabela 13. Struktura wydatków budżetowych gminy Brzeźnica wg. działów klasyfikacji budżetowej10
Lp
Wyszczególnienie
1.
2.
I.
9
10
Dział
Wydatki ogółem
w tym wg działów:
2001
2002
2003
5.
6.
7.
11.820.709
12.694.266
12.927.979
1. Rolnictwo i łowiectwo
010
1,85
0,26
0,11
Wytwarzanie i zaopatrywanie w
2.
energię elektryczną gaz i wodę
400
0,87
2,41
2,19
3. Transport i łączność
600
4. Gospodarka mieszkaniowa
700
5. Działalność usługowa
710
6. Administracja publiczna
750
3,85
1,98
0,03
12,21
6,09
1,86
0,04
12,46
7,85
2,73
0,03
10,78
na podstawie danych opracowanych przez Skarbnika gminy Brzeźnica
na podstawie danych opracowanych przez Skarbnika gminy Brzeźnica
- 62 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Urzędy naczelnych org. Admin.
Państwowej
Bezpieczeństwo publiczne i
8.
ochrona przeciwpożarowa
751
0,17
0,27
0,19
754
2,09
1,58
2,13
9. Obsługa długu publicznego
757
0,18
0,33
0,24
10. Oświata i wychowanie
801
52,64
49,78
52,39
11. Ochrona zdrowia
851
12. Opieka społeczna
Edukacyjna opieka
13.
wychowawcza
Gospodarka komunalna i
14.
ochrona środowiska
Kultura i ochrona dziedzictwa
15.
narodowego
853
0,83
10,60
0,92
10,64
0,82
9,32
854
3,74
4,02
4,41
900
5,74
5,95
3,39
921
2,94
3,03
2,81
16. Kultura finansowa i sport
926
0,28
0,36
0,61
7.
Z analizy powyższej tabeli wynika, że od 1996 kiedy zadania oświatowe zostały w całości
przejęte przez gminy, wydatki na oświatę, stały się główną pozycją w realizacji budżetu
gminy. W latach 2001 – 2003 wysokośc tych wydatków kształtowała się na podobnym
poziomie ok. 52 %. Wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska w 2003 r.
spadły do najniższego poziomu 3,39 %.
Wydatki inwestycyjne w gminie Brzeźnica maja tendencje spadkową i wynikają z możliwości
finansowania przez gminę przedsięwzięć inwestycyjnych. Rok 2002 był rokiem największych
inwestycji w dziedzine gospodarki komunalnej i ochrony środowiska /27,82%/. W 2003 r.
nastąpił spadek na inwestycje z zakresu gospodarki komunalnej i ochrony środowiska
/10,34%/ kosztem wzrostu wydatków inwestycyjnych na oświatę i wychowanie /73,34%/.
Tabela 14. Struktura wydatków inwestycyjnych wg działów
Rok
Ogółem
Rolnictwo i
wydatki
Transport
inwestycyjne łowiectwo
Gospodarka
Administ
komunalna i
Oświata i
racja
Kultura i
mieszkaniow
wychowani
państwo
sztuka
a i ochrona
e
wa
środowiska
Wytwarzan
Bezpieczeń
ie i
Ochrona
stwo
zaopatrywa
zdrowia i publiczne i
nie w
opieka
ochrona
energię
społeczna przeciwpoż
elektr. gaz i
arowa
wodę
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
2001
2002
2003
1.723.199
1.156.451
956.657
9,67
-
2,64
16,58
27,82
10,34
0,44
0,79
69,67
53,80
73,34
0,93
-
0,42
-
3,34
7,71
5,23
9,32
8,36
Tabela 15. Wydatki inwestycyjne wg działów / w PLN/
Rok
1.
2001
2002
2003
Ogółem
Rolnictwo i
wydatki
Transport
inwestycyjne łowiectwo
2.
3.
1.723.199 166,573
1.156.451
956.657
-
Wytwarzan
Bezpieczeń
Gospodarka
ie i
Administ
Ochrona
stwo
komunalna i
zaopatrywa
racja
Oświata i Kultura i zdrowia i publiczne i
mieszkaniow
nie w
państwo wychowanie sztuka
opieka
ochrona
a i ochrona
energię
wa
społeczna przeciwpoż
środowiska
elektr. gaz i
arowa
wodę
4.
5.
6.
19.545
285.705
321.670
97.988
7.604
7.561
- 63 -
7.
8.
1.295.646
622.121 10.788
701.605
-
9.
10.
11.
1.880
-
57.671
89.764
19.960
107.828
79.958
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Ogółem w latach 2001 – 2003 wartość inwestycji przeprowadzonych przez gminę wynosiła
3.836.307 zł, z czego na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska przeznaczono
ogółem 705.363 zł co stanowi 18,40%.
XIX. ZAŁOŻENIA REALIZACYJNE
Program Ochrony Środowiska jest pierwszym, kompleksowym podejściem Gminy Brzeźnica
do zagadnień ochrony środowiska, w którym pojecie „zrównoważonego rozwoju” przestaje
być tylko modnym hasłem i zaczyna funkcjonować jako potrzeba zrównoważenia różnych
obszarów życia w mieście. Wybrane cele wskazują na możliwość lepszego wykorzystania
szans rozwoju gospodarczego, zrozumienia sensu zachowania stref funkcjonalnych w
rozwoju przestrzennym, a przede wszystkim poprawienia jakości życia obecnego i
przyszłych pokoleń.
Założono, że przyjęte do realizacji projekty będą wypadkową obiektywnych potrzeb powiatu
Krakowskiego i realnych możliwości ich spełnienia. Ich wybór wynika z:
 zadań obligatoryjnych, nałożonych na samorząd powiatowy przez ustawodawcę,
zawartych w obowiązujących aktach prawnych i wytycznych „Polityki ekologicznej
państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 –
2010”
 bezpośrednich zagrożeń środowiska, potwierdzonych diagnozą stanu środowiska
naturalnego w powiecie wadowickim
 Zatwierdzonych przez Radę Powiatu Wadowickiego Programu Ochrony
Środowiska
Tworzeniu programu towarzyszyło przez czas poczucie odpowiedzialności za przygotowanie
zadań w taki sposób by zapisy które powstaną odpowiadały z jednej strony zwiększonym
wymogom prawnym i administracyjnym, związanym z akcesją do Unii Europejskiej, z drugiej
natomiast odwoływały się do potencjalnych korzyści różnych grup mieszkańców, stając się
przez to akceptowalne i realne do wykonania.
Układ tematyczny programu działań odpowiada poszczególnym działom środowiska
naturalnego, opisanym w diagnozie stanu, a wybrane projekty i zadania są odpowiedzią na
umieszczone w podsumowaniu każdego działu rekomendacje. Jak napisano już wcześniej –
w programie działań, zgodnie z przyjętym kluczem, rekomendowane działania
przyporządkowano określonym celom w czasie. Cele zostały podzielone na cele główne,
cele operacyjne, cele szczegółowe. Zapisane w programie cele główne, których realizacja
wymaga dłuższej perspektywy, odpowiadają zadaniom długookresowym. Cele operacyjne i
cele szczegółowe mają charakter celów średniookresowych lub celów krótkookresowych.
Wszystkie cele realizowane są poprzez zadania i cele realizacyjne.
Ze względu na określony czas realizacji wyznaczono następujące cele:
CELE GŁÓWNE
P.K.
G.
O.
W.
P.
S.
H.
Ochrona przyrody i krajobrazu
Ochrona gleb
Poprawa gospodarowania odpadami
Poprawa jakości wód
Ochrona powietrza
Ochrona zasobów złóż i kopalin
Ochrona przed hałasem i promieniowaniem
- 64 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Ochrona przed zagrożeniem środowiska i awarią
Kształtowanie postaw proekologicznych mieszkańców
Otwarta i dwustronna komunikacja
A.
E.
K.
CELE OPERACYJNE
P.K.1
P.K.2
P.K.3
P.K.4
G.1
G.2
G.3
O.1
O.2
O.3
W.1
W.2
W.3
W.4
P.1
S.1
H.1
A.1
E.1
E.2
E.3
K.1
Integracja aspektów ekologicznych z planowaniem przestrzennym
Podniesienie walorów przyrodniczych i estetycznych gminy
Zwiększenie oferty turystycznej i rekreacyjnej gminy
Dbałość o tereny znajdujące się pod ochroną
Zapobieganie skażeniu i degradacji gleb użytkowanych rolniczo
Zapobieganie skażeniu i degradacji gleb
Racjonalne zagospodarowanie terenów o słabych glebach
Likwidacja i kontrola miejsc zagrożonych
Racjonalne zagospodarowanie odpadów
Prawne i edukacyjne aspekty gospodarki odpadami
Ochrona jakościowa wód
Zapobieganie deficytom wody
Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi
Zapewnienie dobrej jakościowo infrastruktury wodnokanalizacyjnej
Ograniczanie emisji gazów i pyłów
Racjonalne gospodarowanie zasobami złóż mineralnych
Rozpoznanie zagrożenia promieniowaniem i hałasem
Zapobieganie nazdzwyczajnym zagrożeniom środowiska i skutkom ich wystapienia
Upowszechnienie wiedzy dotyczącej realizacji zasad zrównoważonego rozwoju w
gminie Brzeźnica
Zwiększenie potencjału kadrowego i technicznego do realizacji zadań z zakresu
ochrony środowiska
Zwiększenie udziału społeczności lokalnej w działaniach na rzecz ochrony
środowiska
Rozwój i doskonalenie komunikacji społecznej
CELE SZCZEGÓŁOWE
P.K.1.1
P.K.2.1
P.K.2.2
P.K.2.3
P.K.3.2
P.K.3.3
P.K.4.1
G.1.1
G.1.2
G.2.1
G.3.1
O.1.1
O.1.2
O.2.1
O.2.2
O.3.1
O.3.2
W.1.2
Wprowadzanie odpowiednich procedur lokalizacyjnych chroniących tereny
cenne przyrodniczo przed przeinwestowaniem
„Zielony region” – rozwój terenów zielonych dostępnych publicznie
Rozwijanie i tworzenie nowych pasów zieleni śródpolnej
Ochrona prawna terenów zadrzewionych i cennych przyrodniczo
Ekologiczne cieki rekreacyjne
Projekt „Czysta gmina”
Rezerwaty przyrody istotnym elementem zrównoważonego rozwoju
Właściwe rolniczo użytkowanie gleb
Budowa płyt obornikowych i budowa zbiorników na gnojówkę i gnojowicę
Rozpoznanie skali zanieczyszczeń gleb
Identyfikacja gruntów i nieużytków do planowego zalesienia
Ewidencja miejsc zagrożonych
Kontrola miejsc zagrożonych
Poprawa systemu gospodarki odpadami komunalnymi
Poprawa systemu gospodarki odpadami przemysłowymi
Prawidłowa realizacja PGO i uchwał gminy
Działania edukacyjne
Kontrola gospodarki ściekowej
- 65 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
W.2.1
W.2.2
W.3.1
P.1.1
P.1.2
S.1.1
S.1.2
H.1.1
H.1.2
A.1.1
E.1.1
E.2.1
E.3.1
K.1.1
Podejmowanie działań wykorzystujące wody powierzchniowe
Zarządzanie gospodarką wodnokanalizacyjną na terenie gminy
Rozbudowa infrastruktury wodnokanalizacyjnej i przeciwpowodziowej
Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powietrza przez lokalne kotłownie
Przeciwdziałanie
zanieczyszczeniom
powietrza
ze
żródeł
komunikacyjnych
Racjonalizacja wykorzystania zasobów mineralnych
Rekultywacja terenów zdegradowanych w wyniku działalności
Ochrona przed promieniowaniem
Ochrona przed hałasem
Program zapobiegania awariom
„Poznaj swoje środowisko naturalne”
Rozwój kadr dla środowiska
Partycypacja społeczna w programach proekologicznych
Wprowadzenie mechanizmów komunikowania się i współpracy ze
społeczeństwem
Najważniejsze nawet cele i projekty zapisane w formie listy nie tłumaczą dokonanego
wyboru działań, nie wyjaśniają również do kogo będą skierowane i jaki powinien być ich
efekt.
Intencją autorów niniejszego POŚ było skonstruowanie takiego programu działań, który
będzie czytelny zarówno dla osób nim zarządzających, jak i dla oceniających sposób
zarządzania środowiskiem w gminie. Dlatego jednym z ważniejszych elementów
zaproponowanego programu są uzasadnienia projektów. Po przeczytaniu opisu pod każdym
z projektów przeciętny mieszkaniec powiatu powinien wiedzieć: czego projekt dotyczy, kto
będzie jego adresatem, i co się zdarzy w wyniku jego realizacji lub może się zdarzyć w
wyniku zaniechania realizacji. Uzasadnienia projektów tłumacza nie tylko istniejące potrzeby
ekologiczne, prawne lub organizacyjne, ale wskazują również sposoby i możliwości
rozwiązań.
Następnym ważnym elementem programu działań jest zestawienie i harmonogram działań .
W zbiorczej tabeli zebrano informacje o tym: kto wykonuje zadania, w jakim czasie, ile
przeznaczono środków na jego realizację oraz w jaki sposób będzie monitorowane jego
wykonanie. Każde zadanie jest bowiem zapisane w formie mierzalnego i określonego w
czasie celu, któremu przyporządkowano wskaźnik będący miarą jego wykonania.
Zestawienie działań powinno by użytecznym, roboczym narzędziem, ułatwiającym wdrażanie
POŚ i bieżące monitorowanie realizacji poszczególnych zadań.
XX. ZALECANE DZIAŁANIA
OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODY .
CEL OGÓLNY PK. - Ochrona przyrody i krajobrazu
CELE OPERACYJNE
PK.1 Integracja aspektów
ekologicznych z
planowaniem
przestrzennym
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel P.K. 1.1.
Wprowadzanie
odpowiednich procedur
lokalizacyjnych chroniących
tereny cenne przyrodniczo
przed przeinwestowaniem
Zadanie P.K. 1.1.1 – aktualizacja
miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego pod kątem tworzenia
obszarów funkcjonalnych chroniących
obszary cenne przyrodniczo, tworzenia
bazy dla rozwoju turystyki
- 66 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt jest adresowany do administracji gminy Brzeźnica oraz
potencjalnych inwestorów w gminie. Wskazuje na potrzeb określania wpływu inwestycji
na środowisko i odpowiedzi na pytanie czy inwestycja nie naruszy w szczególności
spójności krajowego systemu obszarów chronionych. Dotyczy to zarówno lokalizacji
budownictwa letniskowego poza miejscami wyznaczonymi w MP ZP, jak również dróg i
innych budowli, których zła lokalizacja może doprowadzić do degradacji środowiska
przyrodniczego. Plan powinien uwzględnić warunki rozwoju turystyki w gminie w tym
agroturystyki pokazując walory środowiskowe tego terenu. Rozwój turystyki nie
powinien mieć ujemnego oddziałowywania na obszary cenne przyrodniczo stąd rola
MPZP jest bardzo ważna Ponadto zgodnie z programem ochrony środowiska dla
powiatu wadowickiego, w planie należy chronić obszary narażone na osuwiska przed
zainwestowaniem i w tym celu należałoby przeprowadzić badania geologiczne.
CELE OPERACYJNE
PK.2 Podniesienie
walorów przyrodniczych i
estetycznych gminy.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel P.K. 2.1. Zielony
region” – rozwój terenów
zielonych dostępnych
publicznie.
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie P.K. 2.1.1 – sporządzenie
gminnego programu rozwoju i pielęgnacji
zieleni trwałej na lata 2006-2007 (w tym
roślin ozdobnych)
Zadanie P.K. 2.1.2 - w każdym roku
dokonanie nasadzeń zieleni trwałej
Uzasadnienie: Adresatem tego projektu są mieszkańcy gminy. Dbałość o rozwój
terenów publicznych jest zadaniem własnym gminy wynikającym z ustawy o
samorządzie gminnym, z którego realizacji gmina jest rozliczana. Sporządzenie
gminnego programu rozwoju i pielęgnacji zieleni trwałej na lata 2006-2007 pozwoli
poprzez przygotowanie spójnej koncepcji i harmonogramu na lepsze zarządzanie
zielenią urządzoną – m.in. na jej utrzymanie i dalszy rozwój. Problemem w gminie jest
nie tyle dokonywanie nowych nasadzeń, co pielęgnacja obecnych zasobów oraz
pozyskanie wsparcia mieszkańców w dbałości o gminne skwery czy pasy przydrożne.
Starannie wypielęgnowane tereny zielone wpływaj pozytywnie zarówno na
podniesienie walorów przyrodniczych gminy jak i na jakość życia mieszkańców
poprzez poczucie lokalnej estetyki, mobilizując ich jednocześnie do większej dbałości
o własne otoczenie i podnosząc atrakcyjność miejscowości.
CELE OPERACYJNE
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel P.K. 2.2. Rozwijanie i Zadanie P.K. 2.2.1 – opracowanie programu
PK.2 Podniesienie
walorów przyrodniczych i tworzenie nowych pasów
nasadzeń roślinności śródpolnej i chroniące
estetycznych gminy
zieleni śródpolnej.
zbocza przed erozją
Zadanie P.K. 2.2.2 - utworzenie co najmniej
1 pasa roślinności śródpolnej
- 67 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Zadanie P.K. 2.2.3 - upowszechnienie
wśród 50 % rolników w gminie korzyści
ekologicznych wynikających z nasadzeń
śródpolnych i na zboczach wzniesień
Cel P.K. 2.3. Ochrona
prawna terenów
zadrzewionych i cennych
przyrodniczo.
Zadanie P.K. 2.3.1 - rozpoznanie terenu
gminy pod kątem stanowienia użytków
ekologicznych, i innych terenów cennych
przyrodniczo.
Zadanie P.K. 2.3.2 – promowanie projektów
z zakresu ochrony i renaturyzacji
ekosystemów
Zadanie P.K. 2.3.3 – upowszechn.
informacji na temat obszarów systemu
NATURA 2000 i programów
środowiskowych U.E
Uzasadnienie: Nasadzenia śródpolne są nie tylko pozytywnym elementem krajobrazu
przyrodniczego gminy (odgrywają rolę siedlisk ptaków i korytarzy ekologicznych), ale
stają się naturalnym sposobem zabezpieczenia terenów rolniczych przed erozją
wietrzną, regulują stosunki wodne w glebie oraz ograniczają spływ zanieczyszczeń z pól
(stanowią bariery biogeochemiczne). Największym problemem w realizacji tego projektu
będzie pozyskanie akceptacji rolników, którzy poszerzając areał pod uprawy do tej pory
raczej wycinali drzewa z terenów objętych produkcją rolniczą. Dlatego najważniejszym
zadaniem jest przygotowanie dobrego programu edukacji dążącego do zmiany
niekorzystnych działań na proekologiczne, uwzględniające zasady zrównoważonego
rozwoju. Po opracowaniu programu nasadzeń roślinności śródpolnej, ważne będzie
zachęcenie przynajmniej jednego właściciela gruntu do utworzenia pasa zieleni
śródpolnej, miedzy innymi poprzez pomoc w pozyskaniu na ten cel środków z Funduszu
Ochrony Gruntów Rolnych.
Adresatami tego projektu są głównie właściciele gruntów rolnych. Ponieważ ważną
formą użytkowania gruntów w gminie są pola uprawne, rozległe obszary rolnicze są nie
tylko podatne na liczne zagrożenia, związane z jednostronną intensywną produkcją
roślinną, lecz same wywierają ciągły wpływ na pozostałe elementy środowiska.
Przeciwdziałanie degradacji różnorodności biologicznej powinno obejmować nie tylko
gatunki chronione, lecz również pospolite gatunki roślin i zwierząt. Przykładem takiego
działania może być tworzenie użytków ekologicznych, które pełnią ważną rolę
siedliskotwórczą i krajobrazową w przestrzeni rolnej, warunkując stabilne
funkcjonowanie dzikiej przyrody i wpływając na zwiększenie efektów produkcyjnych.
Wstępem do ich ustanowienia będzie realizacja projektu Ochrona prawna terenów
zadrzewionych i cennych przyrodniczo, którego zasadniczym elementem będzie
rozpoznanie terenów gminy pod tym kątem. Zgodnie z programem ochrony środowiska
dla powiatu wadowickiego gmina Brzeźnica powinna w sposób czynny włączyć się w
propagowanie na swoim terenie programów ochrony środowiska i upowszechnianiu
iformacji na temat obszarów systemu NATURA 2000.
- 68 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
CELE OPERACYJNE
P.K.3 Zwiększenie oferty
turystycznej i
rekreacyjnej
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel P.K. 3.2.
Ekologiczne ścieżki
rekreacyjne.
Zadanie P.K. 3.2.1 - wytyczenie i
zagospodarowanie co najmniej jednej
trasy turystyki pieszej i rowerowej o
walorach edukacji ekologicznej
Cel P.K. 3.3. „Czysta
gmina”.
Zadanie P.K. 3.3.1 coroczne
uczestnictwo 80 % młodzieży szkolnej w
akcjach porządkowych na terenie gminy,
zwłaszcza terenów leśnych i
rekreacyjnych (m. in. W sprzątaniu
świata)
Projekt ten jest adresowany głównie do młodzieży szkolnej, a także odwiedzających
gminę turystów. Przebudowanie zachowań dotyczących umiejętnego korzystania ze
środowiska, które nie zakłóci jego równowagi ekologicznej nie może odbywać się w
trakcie teoretycznych wykładów. Potrzebny jest naturalny teren szkoleniowy w postaci
ścieżek edukacji ekologicznej. Do końca 2006 roku przewidywane jest wytyczenie i
zagospodarowanie co najmniej jednej trasy turystyki pieszej i rowerowej o walorach
edukacji ekologicznej. Realizacja podobnych projektów mieści się w celach polityki
ekologicznej Państwa.
Projekt czysta gmina jest skierowany do wszystkich mieszkańców i oprócz
wyeksponowanego zadania związanego z corocznym uczestnictwem młodzieży
szkolnej w akcjach porządkowych na terenie miasta. Tylko poprzez aktywne
uczestniczenie w zbieraniu śmieci dzieci, a przez nich ich rodzice uczą się nowych
nawyków i stwarzają szansę na trwałą zmianę zachowań związanych z ochroną
środowiska.
CELE OPERACYJNE
PK.4 Dbałość o tereny
znajdujące się pod
ochroną
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel P.K. 4.1. Rezerwaty
przyrody istotnym
elementem
zrównoważonego rozwoju
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie P.K. 4.1.1 – podjęcie działań
zmierzających do ustanowienia parków
krajobrazowych i rezerwatu przyrody
Zadanie P.K. 4.1.2 - sporządzenie planu
ochrony Parków zespołów dworskich .
- 69 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Ochrona rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych nie jest zadaniem
gminy, ale leży w interesie zwiększania walorów środowiska naturalnego poprzez rozwój
jego bioróżnorodności. Adresatami projektu będą służby gminne i leśne oraz organizacje
przyrodnicze a także właściciele zespołów parkowo - dworskich. Istniejące plany ochrony
rezerwatów, a także zadania wykonania dokumentacji przyrodniczej parku
krajobrazowego oraz planu ochrony parku krajobrazowego, ściśle odpowiadają zapisom
Ustawy o ochronie przyrody oraz dyrektywom unijnym w sprawie ochrony warunków
życia. Wychodzą także na przeciw możliwości przygotowania się do efektywnego
działania w strukturach europejskich projektów dotyczacych trwałych zmian zachowań
związanych z ochroną środowiska. W planach perspektywicznych przewiduje się
utworzenie Obszaru Krajobrazu Chronionego Pogórza Wielickiego, Obszaru Krajobrazu
Chronionego „ Dolina Wisły” jako użytku ekologicznego oraz rezerwatu przyrody
„Burzynek” w miejscowości Tłuczań, które wczęści lub całości dotyczą gminy Brzeźnica.
CEL OGÓLNY G. - Ochrona gleb
CELE OPERACYJNE
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel G. 1.1. Właściwe
G.1 Zapobieganie
skażeniu i degradacji gleb rolnicze użytkowanie
użytkowanych rolniczo.
gleb.
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie G. 1.1.1 – rozpoczęcie działań
mających na celu wprowadzanie zasad i
sposobów produkcji rolnej zgodnej z
ustawą o rolnictwie ekologicznym
Zadanie G. 1.1.2 – ustalenie procedury
kontrolnej monitorującej postępowanie z
opakowaniami po nawozach sztucznych i
środkach ochrony roślin
Cel G. 1.2. Budowa płyt
obornikowych i zbiorników
na gnojówkę i gnojowicę.
- 70 -
Zadanie G. 1.1.3 – okresowe
monitorowanie zasobności i stanu
zanieczyszczenia gleb
Zadanie G. 1.2.3 - podjęcie masowej
akcji edukacyjnej poprzez dostarczenie
do każdego gospodarstwa rolnego ulotki
na temat potrzeby budowania płyt
obornikowych lub zbiorników na
gnojowicę
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt jest skierowany głównie do rolników, użytkowników gruntów
rolnych. Działalność gospodarcza nie jest zadaniem własnym gminy, ale pozostaje w
kręgu zainteresowania władz samorządowych w zakresie tworzenia warunków do
rozwoju gospodarczego. Projekt jest istotny z punktu widzenia podnoszenia wiedzy
rolników o racjonalnym wykorzystaniu środków ochrony roślin, co w konsekwencji
powinno przekładać się, z jednej strony na większą zasobność gleb i lepsze plony
rolnicze, a z drugiej strony na zmniejszenie kosztów produkcji i ograniczenie
zanieczyszczeń wód. Gmina powinna wystąpić w roli strony wspierającej działalność
edukacyjną, występując do organizacji zaangażowanych w propagowanie zasad i
sposobów produkcji rolniczej zgodnej z ustawą o rolnictwie ekologicznym i
zrównoważonym rozwoju. Może również wspomóc rolników indywidualnych w
prawidłowym administrowaniu zasobami glebowymi poprzez dofinansowanie lub zakup
badań ustalających zawartości składników pokarmowych w glebie. Niewłaściwy
bowiem sposób i czas nawożenia, zarówno organicznego jak i mineralnego,
wymieniany jest jako ważna przyczyna zachwiania równowagi gleb i skażenia wód.
Jednocześnie powinno być także poinformowane o składowaniu i unieszkodliwianiu
opakowań po nawozach sztucznych i środkach ochrony roślin, by w razie potrzeby
zorganizować zbiórkę starych opakowań, które nieodpowiednio składowane mogą
spowodować przedostanie się toksycznych związków do gruntu i wody.
Efektem projektu adresowanego do właścicieli gospodarstw rolnych powinno być
wyeliminowanie powszechnej praktyki składowania odchodów zwierząt bezpośrednio
na gruncie, przy budynkach inwentarskich lub na polach. Odciekające i wypłukiwane
przez opady atmosferyczne składniki obornika (azotany, fosforany, potas) przenikają
do gleby i wód gruntowych. Posiadanie płyt obornikowych i zbiorników na gnojówkę i
gnojowicę jest egzekwowane w Unii Europejskiej, a w Polsce stanie się całkowicie
obowiązkowe po roku 2008. W wyniku podjęcia masowej edukacji oprócz efektu
ekologicznego zakłada się zwiększenie zdolności rolników do absorpcji środków
unijnych na rozwój gospodarczy. Posiadanie płyt i zbiorników jest wymogiem przy
ubieganiu się o środki finansowe z funduszy strukturalnych.
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel G. 2.1. Rozpoznanie
G.2 Zapobieganie
skażeniu i degradacji gleb skali zanieczyszczeń
Zadanie G. 2.1.1 – Inwentaryzacja
terenów zdegradowanych na których
zostały przekroczone standarty jakości
gleby lub ziemi.
Zadanie G. 2.1.2 – co najmniej dwa razy
w roku przeprowadzenie
badania zanieczyszczenia gleb
CELE OPERACYJNE
G.3 Racjonalne
Zagospodarowanie
terenów o słabych
glebach.
Cel G. 3.1. Identyfikacja
gruntów i nieużytków do
planowego zalesienia..
- 71 -
Zadanie G. 3.1.1 - zalesienie gruntów
klas niskich i nieużytków.
Zadanie G. 3.1.2 – rekultywacja terenów
zdegradowanych
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt odwołuje się bezpośrednio do obowiązku realizacji ustawowej
dbałości o środowisko naturalne (ustawa Prawo ochrony środowiska.) i jest skierowany
zarówno do władz samorządowych województwa wraz z jego instytucjami kontrolnymi
(WIOŚ). Jest zarówno wyrazem troski o jakość środowiska przyrodniczego jak również
o zdrowie ludzi. W pierwszym rzędzie należy zinwentaryzować wszystkie miejsca,
które mogą wskazywać na ich zanieczyszczenie aby podjąć dalsze decyzje co do
przyszłości tych gruntów. Są to przede wszystkim miejsca zakładów przemysłowych i
okolice dróg komunikacyjnych. Dowiedziono bowiem, że na skutek zanieczyszczeń
komunikacyjnych następującej zakwaszenie gleby i obniżenie zawartości próchnic.
Następuje również zwiększona ekspozycja roślin na metale ciężkie (np. kadm), które
mogą kumulować się w surowcach roślinnych. Zaplanowanie przez miasto punktów
pomiarowych oraz stworzenie systemu monitorowania pozwoli oszacować skalę
dotychczas nierozpoznanego problemu, podjąć decyzję o ewentualnym
przeciwdziałaniu jak również zweryfikować przeznaczenie gruntów przy trasie
komunikacyjnej i ewentualne dokonanie zmian w Miejscowym Planie
Zagospodarowania Przestrzennego.
Projekt skierowany jest do właścicieli nieużytków, gruntów rolnych o słabej bonitacji.
Zalesienia są zadaniem przypisanym do powiatów, i w trakcie realizacji projektu gmina
spełnia jedynie rolę informacyjną oraz administratora, rejestrującego i opiniującego
wnioski o zalesienie.
W skali Polski obserwuje się rosnącą tendencję do odłogowania najsłabszych gruntów
rolnych, które szybko tracą swoje walory użytkowe, a postępująca dalej ich degradacja
stanowi poważne zagrożenie dla bioróżnorodności. Zachęcanie rolników do zalesiania
jest jednym z elementów przeciwdziałania degradacji różnorodności biologicznej oraz
erozji gleb zgodnie z założeniami powiatowego programu rekultywacji gruntów
zalesiania zdegradowanych gleb. Przekazanie gruntów z rolnictwa do leśnictwa, ma na
uwadze racjonalizację struktury użytkowania przestrzeni przyrodniczej. Określone to
zostało w Krajowym Programie Zwiększania Lesistości. Jego realizacja opiera się na
wielofunkcyjnym i zrównoważonym modelu rozwoju kraju. Nowe zalesienia pełnią
funkcję pozytywnie regulujących warunki przyrodnicze (korytarze ekologiczne,
poprawa bilansu węglowego, zmniejszenie deficytu wody, ochrona przed erozją wodną
i wietrzną gleb), krajobrazowe (zmniejszenie fragmentaryzacji i regulacja kształtu
kompleksów leśnych)
oraz ekonomiczne (zwiększenie produkcji drewna, stworzenie
GOSPODARKA
ODPADAMI
nowych miejsc pracy i dodatkowego źródła dochodu dla gospodarstw rolnych).
CEL OGÓLNY O. – Poprawa gospodarowania odpadami
CELE OPERACYJNE
O.1 Likwidacja i kontrola
miejsc zagrożonych
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel O. 1.1. Ewidencja
miejsc zagrożonych
- 72 -
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie O.1.1.1. - Inwentaryzacja i
likwidacja dzikich składowisk
Zadanie O.1.1.2. - Zbieranie informacji o
miejscach występowania urządzeń
zawierających PCB, azbest i ich
przekazywanie do wojewody
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
O.2 Racjonalne
zagospodarowanie
odpadów.
Cel O. 1.2. Kontrola miejsc Zadanie 0.1.2.1. - Działania kontrolne w
zagrożonych
zakresie realizacji obowiązków
wynikających z prawa krajowego i
lokalnego w zakresie odpadów
komunalnych (np. umowy na wywóz
odpadów)
Cel O. 2.1. Poprawa
Zadanie O.2.1.1. - Wprowadzenie na
systemu gospodarki
cały obszar gminy systemu selektywnej
odpadami komunalnymi
zbiórki odpadów komunalnych
Zadanie O.2.1.2. - Wprowadzenie na
cały obszar gminy systemu odbioru
odpadów wielkogabarytowych i
niebezpiecznych
Zadanie O.2.1.3. - Budowa Punktu
Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów
(PDGO)
Zadanie O.2.1.4. - Utylizacja odpadów
zawierających azbest (mienie
komunalne)
Cel O.2.2. Poprawa
systemu gospodarki
odpadami w
przedsiębiorstwach
Zadanie 0.2.2.1. - Rozpoznanie
aktualnego stanu gospodarki odpadami
w małych i średnich przedsiębiorstwach
oraz organizacja systemu zbierania
odpadów gospodarczych
Zadanie 0.2.2.2. - Wspieranie
przedsiębiorstw w zakresie utworzenia
systemu zbiórki urządzeń i punktów
zbiórki zużytych olejów
Uzasadnienie: Projekt skierowany jest do wszystkich użytkowników środowiska w
mieście: mieszkańców, podmiotów społecznych i gospodarczych, osób przyjezdnych.
Jest wymogiem ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach.
Zgodnie z procedurą, gminny plan ma być uchwalony w celu realizacji dokumentu
wyższego szczebla - powiatowego planu gospodarowania odpadami. Nowy plan
gospodarki odpadami będzie obejmować wszystkie rodzaje odpadów powstających
oraz przywożonych na teren gminy, a zwłaszcza odpady komunalne (z
uwzględnieniem odpadów biodegradowalnych), opakowaniowe, budowlane, wraki
samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne (w tym: medyczne, weterynaryjne,
oleje odpadowe, baterie i akumulatory, zużye oleje .Na terenie Gminy istnieje potrzeba
stworzenia i realizowania systemu selektywnej zbiórki i powtórnego wykorzystania
wybranych frakcji odpadów komunalnych, bezpośrednio lub po przetworzeniu.Celowa
jest wtym momencie pomoc gminy przedsiębiorcom w organizowaniu na ich terenie
prawidłowej gospodarki odpadami. W początkowej fazie koniecznym jest
inwentaryzacja i likwidacja dzikich wysypisk ,zbieranie informacji na temat urządzeń
zawierających PCB oraz azbest .Szczegółowe uzasadnienie powyższych zadań
zawarte jest w Planie Gospodarki Odpadami dla gminy Brzeźnica.
- 73 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
CELE OPERACYJNE
O.3 Prawne i edukacyjne
aspekty gospodarki
odpadami.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel O. 3.1. Prawidłowa
realizacja PGO i uchwał
gminy
Cel O.3.2. Działania
edukacyjne
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie O.3.1.1. - Ocena stopnia
wykonania PGO
Zadanie O.3.1.2. - Weryfikacja PGO –
na lata 2007-2011
Zadanie O.3.1.3. - Uchwalenie nowych
zasad utrzymania czystości i porządku
na terenie miasta i gminy
Zadanie O.3.2.1. - Propagowanie
kompostowania odpadów organicznych
przez mieszkańców we własnym
zakresie
Zadanie O.3.2.2. - Edukacja z zakresu
gospodarki odpadami, w tym z sektora
przedsiębiorstw
Uzasadnienie: Projekt skierowany jest do organów uchwałodawczych i wykonawczych
gminy. Bardzo ważną sprawą jest aby w prawidłowy sposób monitorować i
kontrolować wprowadzanie PGO w gminie. Plan z konkretnymi celami służy wszystkim
mieszkańcom gminy i ma decydujący wpływ na jakość środowiska w gminie. Stąd
Edukacja
i propagowanie idei prawidłowego gospodarowaniea odpadmi jest
uzupełnieniem tych wszystkich działań, które zawarte są w PGO i innych uchwałach
dotyczących czystości i porządku w gminie. Szczegółowe uzasadnienie tych zadań
zawiera Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Brzeźnica.
WODY
CEL OGÓLNY W. – Poprawa jakości wód
CELE OPERACYJNE
W.1 Ochrona
jakościowa wód.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel W.1.1. Kontrola
gospodarki ściekowej.
- 74 -
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie W.1.1.1 – kontrola
postępowania ze ściekami na 50
posesjach rocznie
Zadanie W.1.1.2 – inwentaryzacja źródeł
spływu wód deszczowych na obszarze
gminy
Zadanie W.1.1.3 – do 2006 r. prawne
uregulowanie warunków spływu wód
deszczowych
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Organizacja gospodarki ściekami jest zadaniem w własnym gminy
wynikającym z zapisów Ustawy Prawo Ochrony Środowiska i Ustawy o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Skuteczna likwidacja
nielegalnych zrzutów ścieków w gminie będzie możliwa po całkowitym zakończeniu
budowy instalacji sanitarnej, która zakładana jest na lata 2004-2015. Dlatego w
projekcie „Kontrola gospodarki ściekowej” przewidywane jest w latach 2004-2006
zintensyfikowanie działań inwentaryzacyjno–kontrolnych, które pozwolą władzom
samorządowym na uporządkowanie stanu wiedzy o potencjalnych źródłach skażenia
wód; ustaleniu liczby i jakości zbiorników bezodpływowych oraz źródeł spływu wód
deszczowych, a także zaplanowaniu kanalizacji deszczowej. Adresatem działań będą
zarówno indywidualni jak i zbiorowi użytkownicy środowiska.
CELE OPERACYJNE
W.2 Racjonalne
gospodarowanie
zasobami wodnymi
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel W. 2.1. Podejmowanie
działań wykorzystania wód
powierzchniowych.
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie W. 2.1.1 – podjęcie działań w
kierunku lepszego wykorzystania wód
powierzchniowych na cele gospodarcze
poprzez tworzenie obiektów retencji,
zagospodarowanie dolin rzecznych itp.
Uzasadnienie: Adresatami tego programu są: władze regionalne odpowiedzialne za
politykę zasobami wodnymi, przedsiębiorstwa produkujące wodę, spółki
odpowiedzialne za konserwację urządzeń melioracyjnych, rolnicy. Racjonalne
użytkowanie zasobów naturalnych, w tym wód, jest jedną z głównych wytycznych
Polityki ekologicznej państwa. Podstawowym jej zaleceniem jest przeznaczenie wód
podziemnych wyłącznie na cele zaopatrzenia mieszkańców i przemysłu spożywczego
lub farmaceutycznego, a powierzchniowych – na cele np. produkcji rolnej.
Respektowanie tej zasady ma za zadanie ochronę ilościową zasobów wód
podziemnych i ograniczenie poboru z sieci wodociągowej wody uzdatnionej do
spożycia. Realizacja tego celu będzie możliwa poprzez podjęcie działań zmierzających
do zwiększenia dyspozycyjnych zasobów wody, takich jak: retencjonowanie wody,
zakładanie oczek śródpolnych, zagospodarowanie dolin rzecznych weryfikacja
funkcjonowania oraz dbałość o drożność sieci melioracyjnej. Rola gminy sprowadza
się do organizacji przedsięwzięć, których wykonawcami będą : rolnicy indywidualni,
spółki wodne, Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Zadaniem gminy
będzie również podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych (w tym o
źródłach finansowania) motywujących rolników do zakładania oczek śródpolnych i
stawów.
Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi wynika z realizacji celów Polityki
Ekologicznej Państwa. Polska bowiem zaliczana jest do krajów o ubogich zasobach
wodnych, w których duże znaczenie będzie miało wykorzystywanie na cele
gospodarcze wód powierzchniowych.
- 75 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
CELE OPERACYJNE
W.2 Racjonalne
gospodarowanie
zasobami wodnymi
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel W. 2.2. Zarządzanie
gospodarką wodnokanalizacyjną na
terenie gminy.
Zadanie W. 2.2.1 - działania edukacyjne
w celu racjonalizacji zużycia wody zmniejszenie dobowego zużycia na
mieszkańca gminy
Zadanie W. 2.2.2 - racjonalizacja taryf za
cieki i kanalizację
Uzasadnienie: Zgodnie z Ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków gmina pozostaje na swoim terenie planistą i organizatorem
działań związanych z obowiązkiem dostarczenia wody i odprowadzenia cieków, ale jej
zarządzanie powinna powierzyć wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom, np. spółkom
prawa handlowego, które w swoim działaniu kierują się efektywnością kosztów. Dla
władz samorządowych oznacza to obowiązek przygotowania systemu monitorowania
jakości wykonywanych świadczeń oraz ustalania taryf za usługi wodno- ściekowe z
uwzględnieniem realnych kosztów eksploatacji i możliwości płatniczych mieszkańców.
Wiązać się to powinno ze stopniowym wycofywaniem gminy z dopłat do produkcji
wody i oczyszczania ścieków. Polityka cenowa gminy powinna zapewnić o prócz
dostarczania dobrej jakościowo wody i skutecznego oczyszczania ścieków uzyskanie
dodatkowego efektu ekologicznego w postaci zmniejszenia zużycia wody i
zmniejszenia produkcji ścieków. Działania w tym zakresie powinny być również
wspierane poprzez akcję edukacyjną. Projekt adresowany jest do wszystkich
użytkowników wody na terenie miasta.
CELE OPERACYJNE
W.3 Zapewnienie
dobrej jakościowo
infrastruktury
wodnokanalizacyjnej.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel W. 3.1. Rozbudowa
infrastruktury
wodnokanalizacyjnej i
przeciwpowodziowej.
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie W. 3.1.1 – sukcesywna
rozbudowa wodociągów w gmin
Zadanie W. 3.1.2 – Budowa kanalizacji
w Brzeźnicy II etap
Zadanie W. 3.1.3 - przeprowadzenie
modernizacji oczyszczalni ścieków w
Brzezince
Zadanie W. 3.1.4 – Projekt i budowa
nowych oczyszczalni ścieków wraz z
kanalizacją
Zadanie W. 3.1.5 – kontrola okresowa
stanu technicznego obiektów wodociąg.
Zadanie W. 3.1.6 – pomoc gminy w
budowie przydomowych indywidualnych
oczyszczalni ścieków
Zadanie W.3.1.7 – Regulacja potoków
- 76 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt będzie skierowany do wszystkich odbiorców wody w gminie.
Zaopatrzenia w wodę dla terenu gminy przewiduje dalszą jej rozbudowę szczególnie w
południowym rejonoe gminy szczególnie w miejscowościach Marcyporęba i Bęczyn.
Należy pamiętać o kontroli okresowej stanu technicznego obiektów, urządzeń i sieci
wchodzących w skład grupowego systemu zaopatrzenia z poszczególnych punktu
poboru.
Na lata 2004-2008 a docelowo do 2015r przewidywane jest robudowa sieci kanalizacji
sanitarnej. oraz
modernizacji oczyszczalni ścieków W Brzezince obecnie
niedociążonej. Niski stopień skanalizowania gminy determinuje do dalszych inwestycji
w sieć kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków. Najbliższymi inwestycjami będą
rozbudowa kanalizacji w Rzeźnicy, Brzezince i części Nowych Dworów oraz
oczyszczalnia i sieć kanalizacyjna dla Kossowej. Dalszymi inwestycjami będą budowa
oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej dla Łączan, Chrząstowic, Nowych Dworów, wspólnej
oczyszczalni dla Paskówki, Sosnowic wraz z kanalizacją oraz kanalizacja dla Półwsi
/inwestycja wspólna z gm.Spytkowice/, Marcyporęba i Tłuczeń. Są to zadania
priorytetowe dla gminy i należy je realizować przy udziale funduszy strukturalnych lub
środków pochodzących z budżetu państwa / np.fundusze PHARE, fundusze
strukturalne/. Tam gdzie zabudowa jest mocno rozproszona należy nakłanić
mieszkańców na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków lub budowę szczelnych
szamb nawet z pomocą finansową gminy.Z uwagi na przewidywany wzrost kosztów
usług kanalizacyjnych ważnym zadaniem gminy będzie motywowanie mieszkańców do
podłączania się do istniejącej już sieci kanalizacyjnej. Przy tym należy egzekwować
umowy i dowody wywozu ścieków.
W tej dziedzinie gmina odczuwa największe potrzeby i zadania te są dla niej
zdecydowanie priorytetowe.
POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
CEL OGÓLNY P. – Ochrona powietrza
CELE OPERACYJNE
P.1 Ograniczanie
emisji gazów i pyłów.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel P. 1.1.
Przeciwdziałanie
Zanieczyszczeniom
powietrza przez lokalne
kotłownie.
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie P. 1.1.1 – opracowanie systemu
przekazywania władzom gminy przez
WIOŚ wyników pomiarów emisji gazów i
pyłów z lokalnych źródeł.
Zadanie P. 1.1.2 – działania
zmierzajacedo zmiany nośnika energii
używanego do celów grzewczych, ze
źródeł odnawialnych/ energia słoneczna,
biomasa/
Zadanie P. 1.1.3 – poprawa parametrów
energetycznych budynków przez
realizację termomodernizacji.
- 77 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt jest skierowany do właścicieli gospodarstw domowych oraz
użytkowników instalacji grzewczych, które mogą oddziaływać niekorzystnie na
środowisko. W świetle obowiązującej ustawy Prawo ochrony środowiska, w zakresie
ochrony jakości powietrza samorząd gminny nie posiada uprawnień bezpośrednio
wykonawczych.
Zaopatrzenie w energię cieplną i gaz nie należy już do obligatoryjnych zadań gminy,
natomiast jest zadaniem samorządu zapewnienie ekologicznych, nie powodujących
skażenia powietrza systemów ogrzewania w budynkach użyteczności publicznej. W
interesie gminy leży jednak podejmowanie działań ograniczających emisję do
atmosfery gazów z palenisk domowych przyczyniających się do zwiększania efektu
cieplarnianego.
Dbałość gminy o ochronę powietrza może przejawiać się również w monitorowaniu
lokalnych emitorów zanieczyszczeń, których wójt gminy, jako organ właściwy powinien
zobowiązać do okresowych pomiarów wielkości emisji i powiadamiania o rezultatach
tych pomiarów. Przyjmując zgłoszenia instalacji, mogących negatywnie oddziaływać
na środowisko, a z których emisja nie wymaga pozwolenia, wójt powinien ustalić i
egzekwować wymagania w zakresie ochrony środowiska, dotyczące ich eksploatacji.
Zgodnie z priorytetami wykazanymi w programie powiatowym POŚ, gmina musi
włączyć się w promowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
pochodzących z energii słonecznej / kolektory słoneczne/ i biomasy / kotłownie
wykorzystujące wierzbę energetyczną , trociny /, energii wiatru / elektrownie wiatrowe
itp. Dobrym przedsięwzięciem jest budowa pompy cieplnej dla potrzeb Szkoły
podstawowej w Tłuczani z instalacją centralnego ogrzewania. Ograniczeniom emisji
służy również oszczędność spalania paliw stałych w tym węgla poprzez
termomodernizację budynków poprawiające ich parametry energetyczne .
CELE OPERACYJNE
P.1 Ograniczanie
emisji gazów i pyłów.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel P. 1.2.
Przeciwdziałanie
Zanieczyszczeniom
powietrza ze źródeł
komunikacyjnych.
- 78 -
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie P. 1.2.1 – rozpoznanie wielkości
emisji
pochodzenia komunikacyjnego
Zadanie P. 1.2.2 – okresowe badanie
poziomu zanieczyszczeń
komunikacyjnych przy drodze krajowej
Zadanie P.1.2.3 – wytyczanie tras
rowerowych
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt jest adresowany do wojewódzkich służb samorządowych
odpowiedzialnych za gromadzenie i udostępnianie informacji o jakości powietrza
(WIOŚ), a także do mieszkańców terenów zlokalizowanych przy drodze krajowej nr 44
w obrębie gminy Brzeźnica.
Obecnie brak jest udokumentowanych pomiarów czystości powietrza. Okresowe
pomiary poziomu zanieczyszczeń, emitowanych w związku z eksploatacją tej drogi
wraz z wynikami badań lokalnego skażenia gleb, pozwolą na systematyczną ocenę
zmian stanu środowiska na terenach leżących w bezpośrednim sąsiedztwie drogi. W
wyniku skażeń istnieje możliwość kumulacji zanieczyszczeń w surowcach roślinnych. .
Organizowanie tras rowerowych to alternatywa dla komunikacji samochodowej w
obrębie gminy i ograniczenie tym samym emisji spalin do atmosfery.
SUROWCE MINERALNE
CEL OGÓLNY S. – Ochrona zasobów złóż i kopalin
CELE OPERACYJNE
S.1 Racjonalne
gospodarowanie
zasobami złóż
mineralnych
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel S.1.1 – Racjonalizacja Zadanie S.1.1.1 – Zbilansowanie potrzeb
wykorzystania zasobów
surowcowych
Zadanie S.1.1.2 – Aktualizacja
mineralnych
dokumentacji złóż i przestrzeganie ich
zagospodarowania zgodnie z
obowiązującymi przepisami
Uzasadnienie: Bardzo ważnym elementem będzie w przyszłości dalsze
racjonalizowanie gospodarki surowcami mineralnymi, z zastosowaniem optymalnych
metod i technologii. Złoża powinny być wykorzystywane jak najpełniej, łącznie z
wykorzystaniem kopalin towarzyszących i zagospodarowaniem. Przekonanie rolników
do wykorzystania jako surowca wierzby energetycznej może skutkować
przeznaczeniem pewnych areałów pod uprawę tych roślin i wykorzystania ich jako
ekologicznego źródła energii.
CELE OPERACYJNE
.
S.1 Racjonalne
gospodarowanie
zasobami złóż
mineralnych
CELE SZCZEGÓŁOWE
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel S.1.2 – Dalsza
Zadanie S.1.2.1 – Opracowanie
rekultywacja terenów
programu rekultywacji z określeniem
zdegradowanych w wyniku zadań priorytetowych
działalności wydobywczej
.
.
.
- 79 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Pomocny będzie system ułatwiający opracowanie, realizację i
monitoring programu zmierzającego do racjonalizacji gospodarki zasobami surowców
mineralnych. Jednocześnie poszukiwane będą substytuty, które mogłyby zastąpić
surowce nieodnawialne. Bardzo istotne jest realizowanie działań rekultywacyjnych i
zagospodarowanie terenów zdegradowanych. Tam gdzie jest to możliwe, będzie się
preferować wodno-lesny kierunek rekultywacji z przeznaczeniem na cele m.in.
rekreacyjne, przeciwpowodziowe, żeglugowe czy komunalne.
W tym aspekcie konieczna jest współpraca władz lokalnych z użytkownikami złoża, co
pozwoli na właściwe ukierunkowanie podejmowanych działań.
.
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE I HAŁAS
CEL OGÓLNY H. – Ochrona przed promieniowaniem i hałasem
.
. CELE OPERACYJNE
H.1
. Rozpoznanie
zagrożenia
promieniowaniem i
hałasem.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel H. 1.1. Ochrona
przed
promieniowaniem
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie H. 1.1.1 – zidentyfikowanie
źródeł promieniowania
elektromagnetycznego i prowadzenie ich
aktualnego rejestru
Uzasadnienie: Nie ma obecnie danych na temat występowania zagrożenia przed
promieniowaniem elektromagnetycznym. Ochrona przed promieniowaniem jest
zadaniem własnym powiatu, jednak z uwagi na występowanie na obszarze gminy linii
elektroenergetycznych i nadajników telefonii komórkowej mieszkańcy mają prawo do
otrzymania informacji o liczbie, lokalizacji ewentualnej wielkości emisji promieniowania
oraz o jej potencjalnym wpływie na zdrowie. W przypadku ustalenia źródeł
promieniowania przekraczających dopuszczalne normy gmina może zaplanować
działania zapobiegawcze w postaci budowy ekranów czy nasadzeń zieleni.
Projekt ma charakter diagnostyczno-informacyjny
zainteresowanych mieszkańców miasta.
CELE OPERACYJNE
H.1 Rozpoznanie
zagrożenia
promieniowaniem i
hałasem.
CELE SZCZEGÓŁOWE
i
jest
skierowany
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Cel H. 1.2. Ochrona przed Zadanie H. 1.2.1 – zidentyfikowanie
hałasem
źródeł hałasu i prowadzenie ich
aktualnego rejestru
Zadanie H. 1.2.2 – tworzenie pasów
zieleni izolacyjnej wzdłuż dróg i linii
kolejowej
- 80 -
do
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Na podstawie diagnozy stanu środowiska można przyjąć, że w gminie
Brzeźnica nie występuje zagrożenie hałasem wymagające podjęcia jakichkolwiek
działań interwencyjnych. Obowiązek dokonania oceny stanu akustycznego środowiska
został wskazany w powiatowym programie ochrony środowiska. Jednakże, w celu
rozpoznania zagrożenia hałasem na swoim terenie gmina powinna identyfikować jego
źródła, zgodnie ze stanem aktualnym, jak również pod kątem inwestycji planowanych
w przyszłości. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, miejscowy plan
zagospodarowania
przestrzennego
powinien
zawierać
przyporządkowanie
poszczególnych terenów (wyróżnionych ze względu na sposób użytkowania lub
pełnione funkcje) do określonych kategorii dopuszczalnego poziomu hałasu w
środowisku.Projekt ma charakter diagnostyczno informacyjny i jest skierowany do
zainteresowanych mieszkańców miasta.
Skuteczną ochrona przed hałasem są nasadzenia zieleni izolacyjnej/ drzew i krzewów/
wzdłuż dróg o dużym natężeniu ruchu i wzdłuż linii kolejowej Kraków- Oświęcim. Jest
to prosta a zarazem skuteczna ochrona przed hałasem komunikacyjnym.
NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA
CEL OGÓLNY A. – Ochrona przed zagrożeniem i awarią
CELE OPERACYJNE
A.1 Zapobieganie
awariom i ich skutkom.
CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel A. 1.1. Program
Zapobiegania awariom.
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie A. 1.1.1 – uzyskanie informacji
o poziomie zagrożenia poważną awarią
przemysłową na terenie gminy i planach
przeciwdzia ania
Zadanie A. 1.1.2 – uzyskanie informacji
o postępowaniu na wypadek awarii
komunikacyjnej na drogach
- 81 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt jest adresowany do służb odpowiedzialnych za sporządzenie
planu zapobiegania awariom. Zadaniem gminy jest wyegzekwowanie od Komendanta
Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej, który zgodnie z kompetencjami co
najmniej raz w roku przeprowadza czynności kontrolno-rozpoznawcze w zakładach
stwarzających zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowych, raportu ustalającego
czy:
 podjęto środki zapobiegające wystąpieniu awarii przemysłowej,
 zapewniono wystarczające środki ograniczające skutki awarii przemysłowej w
zakładzie i poza jego granicami, uwzględniając skutki transgraniczne, dane
zawarte w przedłożonych dokumentach, o których mowa w ustawie, takich jak
zgłoszenie zakładu o zwiększonym ryzyku lub dużym ryzyku, program
zapobiegania awariom, raport o bezpieczeństwie, wewnętrzny plan operacyjnoratowniczy, informacje niezbędne do opracowania zewnętrznego planu
operacyjno-ratowniczego, przedkładane właściwym organom Państwowej
Straży Pożarnej - są rzetelne i odzwierciedlają stan bezpieczeństwa w
zakładzie.
Kontrolę może przeprowadzić WIOŚ, w uzgodnieniu z PSP, na wniosek organów
samorządowych a informacje pokontrolne zgodnie z ustawą o dostępie do informacji
publicznej powinny być dostępne dla zainteresowanych mieszkańców.
EDUKACJA EKOLOGICZNA
CEL OGÓLNY E. – Kształtowanie proekologicznych postaw mieszkańców
CELE SZCZEGÓŁOWE
PROJEKTY / PROGRAMY
E.1 Upowszechnienie
Cel E. 1.1. „Poznaj
wiedzy dotyczącej
swoje środowisko
realizacji zasad
naturalne”.
zrównoważonego rozwoju
w gminie Brzeźnica
- 82 -
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE
ZADAŃ
Zadanie E. 1.1.1 – stworzenie
systemu upowszechniania informacji o
środowisku naturalnym i działaniach
na rzecz jego ochrony
Zadanie E. 1.1.2 – publikacja i
szeroka dystrybucja (między innymi
poprzez BIP) Gminnego
Programu Ochrony Środowiska oraz
Gminnego Planuu Gospodarki
Odpadami
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt jest zadaniem koordynowanym gminy. Jest skierowany zarówno
do administracji samorządowej, jak i do wszystkich użytkowników środowiska gminy.
Nowe zalecenia prawne, zawarte w polityce ekologicznej państwa zakładają szerokie
współdziałanie różnych podmiotów, działających w interesie ochrony środowiska. Po to
by działania te były skuteczne i wiarygodne, niezbędne jest stworzenie systemu
upowszechniania wiarygodnych informacji o środowisku naturalnym, które wpłynie na
kształtowanie postaw konsumentów i sposób ich zachowania się w środowisku. W
ramach tego projektu zostaną podjęte w gminie działania na rzecz sprawnego
pozyskiwania i dystrybucji informacji o środowisku, poprzez tworzenie niezbędnych
rejestrów informacji środowiskowych, publikowanych w gminnym Biurze Inf.Publicznej
Udostępnianie informacji będzie pomocne przy stymulowaniu proekologicznych
zachowań, tak zwykłych mieszkańców, jak i sfery biznesu. Przedsiębiorcy uzyskają
wszelkie dane, które uprzedzą ich o konieczności spełnienia wyostrzonych
ekologicznych wymagań oraz ustalenia niezbędnych, dostosowawczych okresów
przejściowych przy wdrażaniu nowych rozwiązań na rzecz ochrony środowiska.
Jednym z efektów współpracy z przedsiębiorcami powinno być powołanie Rady
Konsultacyjnej składającej się z przedstawicieli administracji i lokalnych podmiotów
gospodarczych.
CELE OPERACYJNE
CELE SZCZEGÓŁOWE
E.2 Zwiększenie
Cel E. 2.1. Rozwój kadr
potencjału
dla środowiska.
kadrowego i
technicznego do realizacji
zadań z zakresu ochrony
środowiska.
- 83 -
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE
ZADAŃ
Zadanie E. 2.1.1 – bieżące szkolenie
pracowników UG i jednostek
współpracujących w zakresie realizacji
zadań z ochrony środowiska, w tym
możliwości pozyskania funduszy
strukturalnych UE.
Zadanie E. 2.1.2 – zaplanowanie
potrzeb kadrowych w gminie
związanych z wdrażaniem Program u
Ochrony Środowiska i
Planu Gospodarki Odpadami
Zadanie E. 2.1.3 - przygotowanie
planu tworzenia tzw. ”zielonych miejsc
pracy”
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Uzasadnienie: Projekt skierowany jest głównie do administracji samorządowej,
radnych, środowisk opiniotwórczych i decyzyjnych miasta, służb bhp zakładów
produkcyjnych. Zwiększenie zadań związanych z ochroną środowiska w gminie, czyni
się z dużym obciążeniem służb gminnych i brakiem możliwości efektywnego działania
związanym z wdrażaniem tych zadań. Dlatego niezbędne jest ilościowe i jakościowe
zwiększenie zasobów kadrowych w Urzędzie Gminy oraz wszystkich jednostkach,
których użytkowanie środowiska powoduje konieczność jego zwiększonej ochrony.
Gmina będzie kontynuowała szkolenia swoich pracowników oraz służb komunalnych w
systemie ciągłym, będzie jednocześnie propagowała informacje o cyklach
szkoleniowych organizowanych przez instytucje publiczne dla przedsiębiorstw
indywidualnych, rolników. Po rozpoznaniu potrzeb kadrowych w gminie, związanych z
wdrażaniem POŚ i PGO, zostanie sporządzony plan nowych potrzeb kadrowych dla
realizacji wymienionych programów, z uwzględnieniem tworzenia tzw. „zielonych
miejsc pracy” przy okazji wdrażania projektów związanych z podniesieniem walorów
estetycznych i przyrodniczych gminy oraz zwiększeniem jej oferty turystycznej i
rekreacyjnej.
CELE SZCZEGÓŁOWE
E.3 Zwiększenie udziału
społeczności lokalnej w
działaniach na rzecz
ochrony środowiska.
PROJEKTY / PROGRAMY
Cel E. 3.1. . Partycypacja
społeczna w programach
proekologicznych
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie E. 3.1.1 – opracowanie planu
współpracy z przedstawicielami
lokalnego biznesu na rzecz zachowania
równowagi w rozwoju gminy
Zadanie E. 3.1.2 – tworzenie zasad
udziału wolontariuszy w pracach
związanych z utrzymaniem porządku i
czystości w gminie
Uzasadnienie: Projekt jest zadaniem koordynowanym gminy. Skierowany jest przede
wszystkim do organizacji pozarządowych, ale równie wszystkich właścicieli domów,
gospodarstw rolnych, podmiotów gospodarczych. Projekt zakłada, że do 2004 roku
zostanie opracowany plan współpracy z przedstawicielami większych podmiotów
gospodarczych w gminie, na przykład poprzez stworzenie Rady Konsultacyjnej.
Wykorzystany zostanie potencjał istniejących organizacji pozarządowych takich jak
OSP oraz kół młodzieży szkolnej, które na zasadach wolontariatu będą brały udział w
pracach związanych z utrzymaniem porządku i czystości w gminie.
- 84 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
A.
KOMUNIKACJA SPOŁECZNA
CEL OGÓLNY K. - Otwarta i dwustronna komunikacja.
CELE SZCZEGÓŁOWE
K.1 Rozwój i doskonalenie
komunikacji społecznej
PROJEKTY / PROGRAMY
Cel K. 1.1. –
Wprowadzenie
mechanizmów
komunikowania się i
współpracy ze
społeczeństwem
ZADANIA I CELE REALIZACYJNE ZADAŃ
Zadanie K. 1.1.1. – Realizacja ustawy o
dostępie do informacji o środowisku i
jego ochronie oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko
Zadanie K. 1.1.2. – Wzrost
wykorzystania mediów, takich jak prasa,
internet, telewizja
Zadanie K. 1.1.3. – Wprowadzenie
systemu „krótkich informacji” –
wydawanie ulotek i broszur
informacyjnych
Zadanie K. 1.1.4. – Zwiększanie ilości
informacji w publikacjach
Zadanie K. 1.1.5. – Stworzenie systemu
łatwego dostępu do informacji
Zadanie K. 1.1.6. – Włączenie
organizacji pozarządowych i
społeczności lokalnych w procesy
decyzyjne i systemy zarządzania.
Uzasadnienie: Komunikacja społeczna nabiera coraz większego znaczenia i należy się
spodziewać, iż tendencja ta w najbliższych latach się utrzyma. Dotyczy to zarówno
współpracy z organizacjami pozarządowymi, która bywa ustawowo nakazywana, jak i
z przedstawicielami innych zainteresowanych stron. Przedstawiciele różnych
środowisk powinni być zapraszani do współtworzenia ciał opiniodawczo – doradczych.
W urzędach administracyjnych stworzony zostanie system udostępnienia i
rozpowszechniania informacji oraz umożliwiania skutecznego udziału społeczeństwa w
ochronie środowiska. Dodatkowo w celu poprawienia systemu informowania
wykorzystane będą nowoczesne środki komunikacji (internet itp.)
.
.
.
- 85 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
XXI. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
Uchwalenie POŚ przez Radę Gminy jest równoznaczne z przyjęciem zobowiązania o
realizacji programu zgodnie z przyjętymi wcześniej założeniami i harmonogramem.
Efektywność wdrażania programu zależy jednak od wielu elementów. Można je podzielić na
czynniki zewnętrzne, takie jak: położenie geograficzne miasta, regulacje prawne, dostęp do
funduszy strukturalnych oraz czynniki wewnętrzne. Do tych ostatnich można zaliczyć przede
wszystkim zasoby organizacyjne i kadrowe w urzędzie, wysokość budżetu oraz istniejące
bariery mentalne, wynikające między innymi z braku wiedzy o środowisku naturalnym.
Dla gminy wiejskiej, zrealizowanie przyjętego programu staje się dużym wyzwaniem. Proces
wdrażania programu będzie jednak tym sprawniejszy im większa będzie wiara w sens
realizacji takiego przedsięwzięcia i lepiej przygotowane narzędzia wspomagające. W gminie
Brzeźnica motywacja do realizacji programu jest duża. Zbieżność planowanych zadań z
zadaniami „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Wadowickiego” oraz ustalenie
własnych potrzeb i priorytetów ekologicznych w oparciu o szczegółową diagnozę stanu
środowiska naturalnego zdecydowanie zwiększa szanse gminy w dostępie do funduszy
europejskich. Zastanawiano się czy POŚ powinien być bardziej strategią sektorową, która
wskaże jedynie kierunki działań i pozwoli na bardzo elastyczne podejście do wyznaczonych
celów, czy może bardziej planem operacyjnym, który będzie mobilizował do wykonywania
zadań zgodnie z wyznaczonym harmonogramem. Przyjęcie tego drugiego założenia,
pomimo wcześniej zaplanowanych działań, wcale nie oznacza sztywności i braku możliwości
zmian począwszy od wprowadzania nowych, pierwotnie nie przewidywanych zadań, po
usuwanie z harmonogramu zadań wcześniej planowanych. Oznacza to, że realizacja
programu pod kątem kierunków jak i jego zakresu powinna zostać zmodyfikowana o wnioski,
które z różnych powodów pojawią się dopiero w trakcie realizacji zadań. Projekt będzie
wymagał wówczas adaptacji do nowych, wcześniej niemożliwych do zaplanowania
okoliczności.
Struktura programu, który składa się z samodzielnych projektów wymaga przede wszystkim
wyznaczenia osób odpowiedzialnych za ich realizację oraz stałej, dobrej, jednoosobowej
koordynacji, wzmocnionej pomocą zespołu wdrażającego. W praktyce, równolegle z
podjęciem przez Radę Gminy uchwały o przyjęciu do realizacji POŚ powinien zostać
powołany zespół wdrażający, którego pracą będzie kierowała osoba o ustalonych
pełnomocnictwach do podejmowania decyzji, najlepiej wójt lub osoba delegowana przez
wójta. Zadaniem zespołu wdrażającego będzie bieżące monitorowanie programu i okresowe
(np. raz w roku) zdawanie przed Radą Gminy sprawozdania z przebiegu realizacji,
pojawiających się problemów i potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. Warunkiem
koniecznym sprawności realizacji programu jest wzmocnienie kadrowe zespołu zajmującego
się ochroną środowiska. Wydaje się, że liczba nowych zadań, wynikających z konieczności
realizowania ustawowych obowiązków, przekracza możliwości nawet najlepiej
przygotowanych i stale szkolących się pracowników.
- 86 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
XXII. MONITOROWANIE PROGRAMU – MIERNIKI REALIZACJI ZADAŃ
W zarządzaniu POŚ należy odróżnić te elementy działań, które poddają się procesowi
planowania od tych, których nie można przewidzieć i które umykaj tradycyjnym metodom
zarządzania (np. związane z różnego rodzaju klęskami żywiołowymi, awariami, ale również z
załamaniem systemu finansowania w wyniku niestabilnej polityki finansowej państwa).
Dlatego bardzo istotnym elementem z punktu widzenia wdrażania jest właściwe
zaplanowanie procesu monitorowania programu, który pozwoli na śledzenie wykonywania
zadania na każdym jego etapie.
Monitorowanie jest procesem, który ma na celu analizowanie realizacji programu (stanu
zawansowania poszczególnych projektów) i jego zgodności z postawionymi celami. Istotą
monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i co nie zostało zrobione, a także
modyfikowanie dalszych poczynań w taki sposób, aby osiągnąć zakładany cel w przyszłości.
Istotnym elementem monitorowania jest wypracowanie technik zbierania informacji oraz
opracowanie odpowiednich wskaźników, które będą odzwierciedlały efektywność
prowadzonych działań .
Ustawa Prawo ochrony środowiska, nakładająca na wójta/burmistrza obowiązek
udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, rodzi przede wszystkim potrzebę
stworzenia systemu gromadzenia i upowszechniania informacji z tego obszaru. Dlatego w
zaproponowanym programie tak dużą wagę przywiązuje się do mierników wykonania zadań i
obiektywnych wskaźników zmiany stanu środowiska.
W załączniku „Harmonogram realizacji celów” do każdego z określonych w czasie i
mierzalnych zadań dokonano wyboru jednego lub maksymalnie dwóch wskaźników ich
monitorowania. Ograniczona liczba wskaźników wynika z praktyki trudności pozyskiwania
danych. Wskaźniki są miarami, które podsumowują informacje z danego obszaru i
dostarczają wiarygodnych odpowiedzi na pytania stawiane przez osoby podejmujące decyzje
i tworzące politykę ochrony środowiska. Przedstawiają tendencje i dostarczają informacji,
głównie ilościowych, przydatnych w określaniu standardów i limitów, do których dąży gmina.
Świadomie stosowane mogą stać się czymś więcej niż tylko fragmentami obligatoryjnej
informacji, przekazywanej społeczności lokalnej. Jeżeli zostaną przygotowane w odpowiedzi
na dobrze zdefiniowane cele, wskaźniki pomagają ustalać priorytety w realizacji zadań, a i
ich monitorowanie może stanowić nieocenioną pomoc w kształtowaniu postaw
proekologicznych oraz uzasadnianiu i uzyskiwaniu akceptacji dla czasami kontrowersyjnych
decyzji dotyczących środowiska naturalnego.
Reasumując, podstawą efektywnego wdrażania POŚ dla gminy Brzeźnica jest:
 Uchwała Rady Gminy o przystąpieniu do realizacji POŚ , nadająca
programowi wysoką rangę i wspierająca warunki jego wykonania
oraz
 przygotowany na lata 2004 – 2007 program działań, który:
: zawiera realistyczne cele i określone w czasie, mierzalne zadania,
: wskazuje źródła finansowania,
: posiada ustaloną procedurę monitorowania zadań,
: ma jednego koordynatora, uprawnionego do podejmowania decyzji,
: jest wdrażany przez zespół o dostatecznych kwalifikacjach i
kompetencjach,
: jest znany, akceptowany i wspierany w realizacji przez społeczność
lokalną.
- 87 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
W II Polityce Ekologicznej Państwa wskazano na konieczność prowadzenia monitoringu
każdego z elementów środowiska. Od roku 2002 wdrażany jest zmodernizowany system
monitoringu emisji zanieczyszczeń i jakości wód w nawiązaniu do standardów Unii
Europejskiej. W zakresie gospodarowania odpadami powstanie skuteczny system kontroli i
nadzoru wraz z monitoringiem. System ten ma być zrealizowany do roku 2015. Także w
perspektywie średniookresowej ma zostać wprowadzony monitoring różnorodności
biologicznej, wraz z wdrożeniem kryteriów i wskaźników do kontroli skuteczności
wprowadzania polityki ekologicznej państwa. W horyzoncie długookresowym (do 2025 r.)
stworzona będzie sieć monitorowania poziomu hałasu w newralgicznych, z punktu widzenia
zagrożenia hałasem, rejonach wszystkich miast powyżej 100 tys. mieszkańców.
Zgodnie z założeniami zawartymi w dokumencie II Polityka Ekologiczna Państwa rozwijany
będzie monitoring poszczególnych elementów środowiska na terenie powiatu wadowickiego.
Dalszy rozwój monitoringu wszystkich elementów środowiska zgodnie z
wymogami prawa polskiego i przepisami Unii Europejskiej.
Zwłaszcza po przystąpieniem Polski do struktur Unii Europejskiej konieczne jest
przeprowadzenie działań, które pozwoliłyby na uzupełnienie danych o środowisku. Bardzo
istotna jest również harmonizacja procedur i zakresu działań z zaleceniami OECD,
wymaganiami Unii i zobowiązaniami wobec konwencji międzynarodowych. Rozwój
monitoringu i modyfikacje powinny zmierzać w kierunku umożliwienia wykorzystania
istniejących systemów na potrzeby kontrolowania realizacji polityki ekologicznej.
W województwie małopolskim podjęte zostaną działania dotyczące tworzenia sieci wymiany
informacji między instytucjami szczebla wojewódzkiego, powiatami i gminami. Sieć musi być
nastawiona na dwa rodzaje informacji:
 ilościowe i jakościowe dane o stanie środowiska;
 dane o polityce ekologicznej oraz planowanych i podejmowanych działaniach.
Powstanie zintegrowany system informacji, którego dysponentem i administratorem będzie
WIOŚ w Krakowie. Na tej płaszczyźnie będzie możliwa wymiana informacji pomiędzy
organami administracji rządowej i samorządowej.
Ponadto władze województwa odpowiedzialne będą za koordynację wewnętrznych powiązań
pomiędzy obydwoma rodzajami informacji. Tylko w ten sposób będzie można ocenić
efektywność instrumentów polityki ekologicznej.
Monitoring będzie prowadzony systematycznie w zakresie wszystkich komponentów
środowiska (powietrze atmosferyczne, wody powierzchniowe i podziemne, odpady, gleby,
hałas, monitoring lasów), a na jego podstawie będzie określana ocena stanu środowiska i
ocena stopnia wdrożenia niniejszego Programu Ochrony Środowiska wraz z danymi na
temat konkretnych działań.
XXII.1. Monitoring jakości środowiska i polityki środowiskowej
Monitoring środowiska, czyli system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska jest
ważnym narzędziem wykorzystywanym w zarządzaniu zasobami środowiska, służącym
przede wszystkim profilaktyce, a także aktywizacji działań wpływających na podniesienie
jakości środowiska przy minimalizacji kosztów. Dane uzyskane dzięki właściwie
prowadzonemu monitoringowi stanowią podstawę oceny skuteczności realizacji zadań
ekologicznych szczebla wojewódzkiego, powiatowego czy gminnego, są źródłem informacji
wykorzystywanych przy opracowywaniu planów zagospodarowania przestrzennego, planów
strategicznych, dokonywania ocen oddziaływania na środowisko i prac studialnych, a przede
wszystkim umożliwiają podejmowanie trafnych decyzji gospodarczych dotyczących
- 88 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
prowadzenia najlepszych dla regionu działań inwestycyjnych. Wyniki badań uzyskane dzięki
monitoringowi i działalności kontrolnej WIOŚ województwa małopolskiego zawarte są w
rocznych raportach o stanie środowiska. Uzyskane dane pełnią ważną funkcję edukacyjną i
są wykorzystywane przez różnorodne media, podczas szkoleń, konferencji i warsztatów.
Krótka lista mierników
oceny realizacji polityki ekologicznej gminy w POŚ
dziedzina
Wskaźnik
JAKOŚĆ WÓD, GOSPODARKA
WODNO-ŚCIEKOWA
Udział ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków
Długość sieci wodociągowej (km)
Długość sieci kanalizacyjnej (km)
Nakłady inwestycyjne na ochronę wód i gospodarkę ściekową
na 1 mk
Udział I klasy jakości wód w długości rzek (%)
Udział II klasy jakości wód w długości rzek (%)
Udział wód V klasy w długości rzek (%)
Udział zużycia wody przez przemysł w ogólnym zużyciu wody
Pobór wód powierzchniowych i podziemnych jako % dostępnych zasobów
(algorytm uzgodniony z GUS) *
Emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych (t/km2/rok)
Emisja zanieczyszczeń gazowych (bez CO2) ogółem z zakładów szczególnie
uciążliwych (t/km2/rok)
JAKOŚĆ POWIETRZA,
ENERGIA ODNAWIALNA
Wskaźnik presji motoryzacji jako stosunek iloczynu długości dróg i średniego
natężenia ruchu pojazdów do powierzchni powiatu *
Konsumpcja substancji zubażających warstwę ozonową
(t/1000 mk) *
brak
danych
Udział produkcji energii ze źródeł odnawialnych w całości produkcji energii (%) *
brak
danych
Średni udział dni z przekroczoną normą dopuszczalnej imisji SO 2 w punktach
pomiarowych (w %) lub stężenie średnioroczne (g/m3)
Średni udział dni z przekroczoną normą dopuszczanej imisji NO2 w punktach
pomiarowych (%)lub stężenie średnioroczne (g/m3)
Średni udział dni z przekroczoną normą dopuszczalnej imisji pyłu zawieszonego
w punktach pomiarowych (%)lub stężenie średnioroczne (g/m3)
Średni udział dni z przekroczoną normą dopuszczonej 8-godzinnej imisji ozonu w
punktach pomiarowych (%)lub stężenie średnioroczne (g/m3)
Nakłady inwestycyjne na ochronę powietrza i klimatu (zł/osobarok)
GOSPODARKA
ODPADAMI
Ilość wytworzonych odpadów w ciągu roku (Mg/mkrok)
Udział odpadów przemysłowych wykorzystanych gospodarczo w ilości odpadów
wytworzonych w ciągu roku (%)
Odpady komunalne wywiezione w przeliczeniu na jednego mk w ciągu roku
(t/osobę/rok)
Liczba mieszkańców objęta selektywną zbiórką odpadów
Udział odpadów wyselekcjonowanych w ogólnej ilości odpadów komunalnych
wywiezionych (%)
HAŁAS
Ilość odpadów niebezpiecznych (Mg/mkrok)
Jakość klimatu akustycznego – udział mieszkańców narażonych na hałas
ponadnormatywny (%)
Liczba zakładów powodujących przekroczenia norm hałasu do liczby zakładów
zewidencjonowanych (%)
- 89 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
dziedzina
Wskaźnik
Udział terenów szczególnie zagrożonych emisją hałasu komunikacyjnego w
powierzchni powiatu (%)
POWAŻNE
AWARIE
PRZEMYSŁO
WE
OCHRONA PRZYRODY,
BIORÓŻNORODNOŚĆ,
GOSPODARKA
TERENAMI
Wydatki na zmniejszenie hałasu i wibracji na 1 mk (zł/osobę)
Udział powierzchni o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych
w powiecie
Stosunek powierzchni lasów do powierzchni zabudowanej (%)
Powierzchnie parków spacerowo-wypoczynkowych i lasów na 1 mk (m2/osobę)
Liczba zagrożonych gatunków w ogólnej liczbie gatunków
(flora i fauna) *
Powierzchnia gruntów wymagających rekultywacji (ha)
Nakłady inwestycyjne na ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazu na 1 mk
(zł/osobę/rok)
Liczba zdarzeń, które mogły lub spowodowały NZS na 100 km 2
* W obecnym systemie zbierania informacji – brak danych. Wskaźnik w systemie rozwijanym – postulowany
przez MŚ.
Krótka lista mierników oceny polityki zrównoważenia rozwoju w POŚ
Wartość nakładów inwestycyjnych w gospodarce narodowej w sektorze prywatnym i publicznym
na 1 mieszkańca
Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mk
Udział pracujących w usługach (%)
Udział małych i średnich przedsiębiorstw w ogólnej liczbie (%)
Wskaźnik obciążenia demograficznego – liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym w stosunku
do liczby ludności w wieku produkcyjnym
Stopa zatrudnienia – liczba pracujących na 1000 mk
Wydatki na aktywne formy zwalczania bezrobocia na 1 mk
Udział pożyczek na tworzenie nowych miejsc pracy w wydatkach Funduszu Pracy (%)
Liczba podmiotów gospodarczych posiadających certyfikat ISO 14001
Długość sieci elektroenergetycznej na 1 km2 powierzchni
Wskaźnik odłogów (%)
Udział gospodarstw posiadających atesty ekologiczne w ogólnej liczbie gospodarstw (%)
Udział gospodarstw agroturystycznych w ogólnej liczbie gospodarstw
Ilość udzielonych noclegów przypadających na jeden obiekt agroturystyczny
Ilość pojazdów samochodowych na 1000 mk
Długość ścieżek rowerowych eksploatowanych na km 2 powierzchni
Większa część z proponowanych mierników będzie do uzyskania bezpośrednio z bazy
danych dotyczących kontroli stanu środowiska i jego zagrożeń (dane GUS).
- 90 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Rocznik Statystyczny Województwa Małopolskiego, Urząd Statystyczny w Krakowie,
Kraków 2002, 2003,
Wybrane dane o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2001r, Urząd
Statystyczny w Krakowie – Kraków 2002r,
Podstawowe informacje ze spisów powszechnych – Gmina Brzeźnica, Urząd
Statystyczny w Krakowie 2003r,
Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN IGiPZ, Główny Geodeta Kraju, Warszawa 1993.
Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2002r, Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie 2003r,
Środowisko glebowo- przyrodnicze dla obszaru gminy Brzeźnica, Wojewódzkie Biuro
Geodezji i Urządzeń Rolnych w Krakowie – mgr inż. Jan Mosur,
Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, 2000, wyd. PAN, ZOPiZN,
Kraków.
Lasy i gospodarka leśna Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie,
Kraków, czerwiec 1997.
Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, 2001, PAN, Inst. Botaniki
im. Szafera, Kraków.
Kleczkowski A. S. i inni, 1990, Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych
(GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony, AGH, Kraków.
Studium zagospodarowania przestrzennego dla gminy Brzeźnica
Informacje turystyczne – Brzeźnica 2000, Wydawnictwo „Promo” s.c. 2000r
Strona internetowa Gminy Brzeźnica, www.brzeznica.pl
Wieloletni plan inwestycyjny dla gminy Brzeźnica, Uchwała nr VIII/59/2003 Rady Gminy
Brzeźnica
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wadowickiego
Informacje Zakładu budżetowego , skarbnika i wydziałów urzędu gminy Brzeźnica
ZAŁĄCZNIKI
1. Harmonogram realizacji celów i projektów zaproponowanych w „Programie ochrony
środowiska dla Gminy Brzeźnica na lata 2004 – 2007”.
2. Nakłady na realizację Programu Ochrony Środowiska.
3. Ustawy z dziedziny ochrony środowiska i zapisane w nich kompetencje gmin wraz z
ważniejszymi rozporządzeniami. Stan prawny na 30.04.2004.
4. Przegląd funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska
dostępnych dla Polski w latach 2004 – 2006.
- 91 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
1 Harmonogram realizacji celów i projektów zaproponowanych w „Programie
ochrony środowiska dla Gminy Brzeźnica ”.
1.1. Harmonogram realizacji programu
Harmonogram realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Brzeźnica wraz z
kosztami zadania , źródłami finansowania oraz jednostkami realizującymi zadania podaje
poniższa tabela :
- 92 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Harmonogram realizacji Programu ochrony środowiska dla Gminy Brzeźnica
CEL GŁÓWNY : P.K. – Ochrona przyrody i krajobrazu
Cele operacyjne
PK.1 Integracja
aspektów
ekologicznych z
planowaniem
przestrzennym
PK.2
Podniesienie
walorów
przyrodniczych i
estetycznych
gminy.
Cele szczegółowe
Zadania i cele realizacyjne
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
Źródło
finansowania
Cel P.K. 1.1.
Wprowadzanie
odpowiednich
procedur
lokalizacyjnych
chroniących tereny
cenne przyrodniczo
przed
przeinwestowaniem
Zadanie P.K. 1.1.1 – aktualizacja miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego pod kątem tworzenia
obszarów funkcjonalnych chroniących obszary cenne
przyrodniczo, tworzenia bazy dla rozwoju turystyki
2005
100.000
Gmina
Brzeźnica
Cel P.K. 2.1.
Zielony region” –
rozwój terenów
zielonych
dostępnych
publicznie.
Zadanie P.K. 2.1.1 – sporządzenie gminnego programu
rozwoju i pielęgnacji zieleni trwałej na lata 2006-2007 (w tym
roślin ozdobnych)
2005
4.000
Gmina
Zadania
4000/rok
Gmina z
pomocą
Nadleśnictwa
środki własne
Gminy
Cel P.K. 2.2.
Rozwijanie i
tworzenie nowych
pasów zieleni
śródpolnej.
Zadanie P.K. 2.2.1 – opracowanie programu nasadzeń
roślinności śródpolnej i chroniące zbocza przed erozją
2005
3.000
Gmina
środki własne
Gminy
Zadanie P.K. 2.2.2 - utworzenie co najmniej 1 pasa
roślinności śródpolnej
2005
8.000
Gmina
Środki własne
Gminy
Zadanie P.K. 2.2.3 - upowszechnienie wśród 50 % rolników w
gminie korzyści ekologicznych wynikających z nasadzeń
śródpolnych i na zboczach wzniesień
2005
1.000
Gmina
Środki własne
Gminy
Zadanie P.K. 2.3.1 - rozpoznanie terenu gminy pod kątem
ustanowienia użytków ekologicznych, i innych
2005
bezkosztowo
Gmina
Zadania gminy
Cel P.K. 2.3.
Ochrona prawna
Zadanie P.K. 2.1.2 - w każdym roku dokonanie nasadzeń
zieleni trwałej
- 93 -
Ciągłe
środki własne
Gminy
środki własne gminy
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
Cele szczegółowe
terenów
zadrzewionych i
cennych
przyrodniczo.
P.K.3
Zwiększenie
oferty
turystycznej i
rekreacyjnej
Cel P.K. 3.2.
Ekologiczne ścieżki
rekreacyjne.
Cel P.K. 3.3.
„Czysta gmina”.
PK.4 Dbałość o
tereny
znajdujące się
pod ochroną
Cel P.K. 4.1.
Rezerwaty
przyrody istotnym
elementem
zrównoważonego
rozwoju
Źródło
finansowania
Zadania i cele realizacyjne
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
Zadanie P.K. 2.3.2 – promowanie projektów z zakresu ochrony
i renaturyzacji ekosystemów
2015
bezkosztowo
Powiat, gmina
Zadania własne
powiatu i gminy
Zadanie P.K. 2.3.3 – upowszechn. informacji na temat
obszarów systemu NATURA 2000 i programów
środowiskowych U.E
Zadanie P.K. 3.2.1 - wytyczenie i zagospodarowanie co
najmniej jednej trasy turystyki pieszej i rowerowej o walorach
edukacji ekologicznej
Zadanie P.K. 3.3.1 coroczne uczestnictwo 80 % młodzieży
szkolnej w akcjach porządkowych na terenie gminy, zwłaszcza
terenów leśnych i rekreacyjnych (m. in. W sprzątaniu świata)
Zadanie P.K. 4.1.1 – podjęcie działań zmierzających do
ustanowienia parków krajobrazowych i rezerwatu przyrody
2004
2.000
Powiat, gmina
Środki własne,
powiatu i gminy
2006
5.000
Gmina
Środki własne
Gminy , WFOŚ iGW
zadanie
ciągłe
2.000/rok
Gmina
Środki własne
Gminy
2005
2.000
Gmina
Środki własne
Gminy
Wojewódzki
Konserwator
Przyrody
Zadanie P.K. 4.1.2 - sporządzenie planu ochrony
Parków zespołów dworskich .
2006
20.000
Właściciele
zespołów
dworskich
Środki własne
właścicieli
Zadanie G. 1.1.1 – rozpoczęcie działań mających na celu
wprowadzenie zasad i sposobów produkcji rolniczej, zgodnej z
ustawą o rolnictwie ekologicznym
2005
10.000
Ośrodki
Dworactwa
Roln.
Środki ODR, własne
Gminy
CEL OGÓLNY : G - Ochrona gleb
G.1
Zapobieganie
skażeniu i
degradacji gleb
użytkowanych
rolniczo.
Cel G. 1.1.
Właściwe rolnicze
użytkowanie
gleb.
Gmina
Zadanie G. 1.1.2 – ustalenie procedury kontrolnej monitorującej
postępowanie z opakowaniami po nawozach sztucznych i
środkach ochrony roślin
Zadanie G. 1.1.3 – okresowe monitorowanie zasobności i stanu
zanieczyszczenia gleb.
- 94 -
2005
bezkosztowo
Gmina
Zadani własne
Gminy
zadanie
ciągłe
4.000/rok
WIOŚ
Środki WIOŚ
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
G.2
Zapobieganie
skażeniu i
degradacji gleb .
G.3 Racjonalne
Zagospodarowan
ie terenów o
słabych glebach.
Koszt zadania
Zadanie G. 1.2.1 - podjęcie masowej akcji edukacyjnej poprzez
dostarczenie do każdego gospodarstwa rolnego ulotki na temat
potrzeby budowania płyt obornikowych lub zbiorników na
gnojowicę
2008
10.000
Zadanie G. 2.1.1 – Inwentaryzacja terenów zdegradowanych
na których zostały przekroczone standarty jakości gleby lub
ziemi.
2005
10.000
Zadanie G. 2.1.2 – co najmniej dwa razy w roku
przeprowadzenie
badania zanieczyszczenia gleb
zadanie
ciągłe
5.000/rok
WIOŚ
Zadanie G. 3.1.1 - zalesienie gruntów klas niskich i nieużytków.
Zadania
ciągłe
10.000/rok
Powiat,
Nadleśnictwo,
gmina
środki własne i
jednostek
realizujących
2006
50.000
Właściciele
nieruchomości,
zarządcy dróg
Środki własne
jednostek
realizujacych
Zadanie O.1.1.1. - Inwentaryzacja i likwidacja dzikich
składowisk
2007
150,000
Gmina
Środki własne,
powiatowe,WFOŚ
Zadanie O.1.1.2. - Zbieranie informacji o miejscach
występowania urządzeń zawierających PCB, azbest i ich
przekazywanie do wojewody
2007
bezkosztowo
Gmina
Zadania własne
Zadania
ciągłe
bezkosztowo
Gmina
Zadania własne
Zadania i cele realizacyjne
Cel G. 1.2. Budowa
płyt obornikowych i
zbiorników na
gnojówkę i
gnojowicę.
Cel G. 2.1.
Rozpoznanie skali
zanieczyszczeń
Cel G. 3.1.
Identyfikacja
gruntów i
nieużytków do
planowego
zalesienia..
Zadanie G. 3.1.2 – rekultywacja terenów zdegradowanych
Jednostka
realizująca
Źródło
finansowania
Lata
realizacji
Cele szczegółowe
Ministerstwo
Środowiska,
gmina
centralne środki
budżetowe+ środki
województwa i
gminy
Zarządca drogi, Środki zarządcy
WIOŚ
drogi, WIOŚ
Środki WIOŚ
CEL OGÓLNY: O. – Poprawa gospodarowania odpadami
O.1 Likwidacja i
kontrola miejsc
zagrożonych
Cel O. 1.1.
Ewidencja miejsc
zagrożonych
Cel O. 1.2. Kontrola Zadanie 0.1.2.1. - Działania kontrolne w zakresie realizacji
miejsc zagrożonych obowiązków wynikających z prawa krajowego i lokalnego w
zakresie odpadów komunalnych (np. umowy na wywóz
odpadów)
- 95 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
O.2 Racjonalne
zagospodarowan
ie
odpadów.
Cele szczegółowe
O.3 Prawne i
edukacyjne
aspekty
gospodarki
odpadami.
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
2007
100.000
Gmina/związek
gmin
2007
50,000
Gmina/ związek Środki własne,
gmin
unijne,wojew,
powiatowe,pomoc
Zadanie O.2.1.3. - Budowa Punktu Dobrowolnego
Gromadzenia Odpadów (PDGO)
2007
100,000
Gmina
Środki własne,
unijne,wojew,
powiatowe,pomoc
Zadanie O.2.1.4. - Utylizacja odpadów zawierających azbest
(mienie komunalne)
2004
15,000
Gmina
Środki własne,
fundusze
strukturalne
Zadanie 0.2.2.1. - Rozpoznanie aktualnego stanu gospodarki
odpadami w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz
organizacja systemu zbierania odpadów gospodarczych
Zadanie 0.2.2.2. - Wspieranie przedsiębiorstw w zakresie
utworzenia systemu zbiórki urządzeń i punktów zbiórki zużytych
olejów
2005
15,000
Wojewoda,
powiat, gmina
Środki własne,
fundusze
wojewódzkie
2007
bezkosztowo
Przedsiębiorcy,
gmina
Środki własne
Zadania
ciągłe
bezkosztowo
Gmina
Środki własne
2007
bezkosztowo
Gmina
Środki własne
2005
bezkosztowo
Gmina
Środki własne
2007
15,000
Zadania
ciągłe
80,000
Cel O. 2.1. Poprawa
Zadanie O.2.1.1. - Wprowadzenie na cały obszar gminy
systemu gospodarki
systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
odpadami
komunalnymi
Zadanie O.2.1.2. - Wprowadzenie na cały obszar gminy
systemu odbioru odpadów wielkogabarytowych i
niebezpiecznych
Cel O.2.2. Poprawa
systemu gospodarki
odpadami w
przedsiębiorstwach
Cel O. 3.1.
Prawidłowa
realizacja PGO i
uchwał gminy
Źródło
finansowania
Lata
realizacji
Zadania i cele realizacyjne
Zadanie O.3.1.1. - Ocena stopnia wykonania PGO
Zadanie O.3.1.2. - Weryfikacja PGO – na lata 2007-2011
Zadanie O.3.1.3. - Uchwalenie nowych zasad utrzymania
czystości i porządku na terenie miasta i gminy
Cel O.3.2. Działania Zadanie O.3.2.1. - Propagowanie kompostowania odpadów
edukacyjne
organicznych przez mieszkańców we własnym zakresie
Zadanie O.3.2.2. - Edukacja z zakresu gospodarki odpadami, w
tym z sektora przedsiębiorstw
- 96 -
Środki własne,
unijne,wojew,
powiatowe,pomoc.
Gmina/ związek Środki własne,
gmin
powiatowe, WFOŚ
Urząd
Marszał,UW,
Gmina
Środki własne,
unijne,wojew,
powiatowe,pomoc
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
Cele szczegółowe
Zadania i cele realizacyjne
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
Źródło
finansowania
CEL OGÓLNY: W. – Poprawa jakości wód
W.1 Ochrona
jakościowa wód
W.2 Racjonalne
gospodarowanie
zasobami
wodnymi
W.3 Zapewnienie
dobrej
jakościowo
infrastruktury
wodnokanalizacy
jnej.
Cel W. 1.1. kontrola Zadanie W.1.1.1 – kontrola postępowania ze ściekami na 50
gospodarki
posesjach rocznie
ściekowej
Zadanie W.1.1.2 – inwentaryzacja źródeł spływu wód
deszczowych na obszarze gminy
Zadanie W.1.1.3 –prawne uregulowanie warunków spływu wód
deszczowych
Cel W. 2.1.
Zadanie W. 2.1.1 – podjęcie działań w kierunku lepszego
Podejmowanie
wykorzystania wód powierzchniowych na cele gospodarcze
działań
poprzez tworzenie obiektów retencji, zagospodarowanie dolin
wykorzystania wód rzecznych itp.
powierzchniowych.
Zadanie W. 2.2.1 - działania edukacyjne w celu racjonalizacji
Cel W. 2.2.
zużycia wody - zmniejszenie dobowego zużycia na mieszkańca
Zarządzanie
gospodarką wodno- gminy
Zadanie W. 2.2.2 - racjonalizacja taryf za ścieki i kanalizację
kanalizacyjną na
terenie miasta.
zadanie
ciągłe
bezkosztowo
Gmina
zadania własne
Gminy
2005
bezkosztowo
Gmina
zadania własne
Gminy
2006
6.000
Gmina
Środki własne
Gminy
2015
50.000
Gospodarstwa
indywidualne
Cel W. 3.1.
Zadanie W. 3.1.1 – sukcesywna rozbudowa wodociągów w
Rozbudowa
gminie
infrastruktury
Zadanie W. 3.1.2 – Budowa kanalizacji w Brzeźnicy II etap
wodnokanalizacyjnej i
przeciwpowodziowe
j.
Zadanie W. 3.1.3 - przeprowadzenie modernizacji oczyszczalni
ścieków w Brzezince
- 97 -
Gmina Mogilny
RZGW
środki własne
indywidualne,
jednostek
realizujących, środki
pomocowe
2005
2.000
Gmina
Środki własne gminy
2006
bezkosztowo
Gmina
zadania własne
Gminy
2008
50.000
Gmina
Środki własne
Gminy
2004
750.000
Gmina
Środki własne
Gminy, FOŚ, środki
centralne,
pomocowe
2005
120.000
Gmina
Środki własne
Gminy, środki
centralne,
pomocowe, FOŚ
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
Źródło
finansowania
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
Zadanie W. 3.1.4 – Projekt i budowa nowych oczyszczalni
ścieków wraz z kanalizacją
2015
5.000.000
Gmina
Środki własne
Gminy, środki
centralne,
pomocowe, FOŚ
Zadanie W. 3.1.5 – kontrola okresowa stanu technicznego
obiektów wodociąg.
Zadania
ciągłe
5.000/rok
Gmina
Środki własne
Gminy
Zadanie W. 3.1.6 – pomoc gminy w budowie przydomowych
indywidualnych oczyszczalni ścieków
2006
4.200.000
Gmina
Środki prywatne,
własne Gminy, FOŚ,
pomocowe
Zadanie W.3.1.7 – Regulacja potoków
2008
800.000
RZGW,Gmina
Zadanie P. 1.1.1 – opracowanie systemu przekazywania
władzom gminy przez WIOŚ wyników pomiarów emisji gazów i
pyłów z lokalnych źródeł.
2005
bezkosztowo
WIOŚ
zadania WIOŚ
Zadanie P. 1.1.2 – działania zmierzajace do zmiany nośnika
energii używanego do celów grzewczych ze źródeł
odnawialnych/ energia słoneczna, biomasa/
2004
250.000
Gmina
Środki własne
gminy, środki
pomocowe,WFOŚ
Zadania
ciągłe
100.000/rok
Mieszkańcy,
podmioty
Gmina
Brzeźnica
Środki własne
mieszkańców i
Gminy Mogilny
2006
40.000
WIOŚ, powiat
Środki własne
WIOŚ, powiatu
Zadania
ciągłe
5.000/rok
Dyrekcja Dróg
Dyrekcja Dróg
Cele szczegółowe
Zadania i cele realizacyjne
Środki własne
jednostek realizuj.
CEL OGÓLNY: P. – Ochrona powietrza
P.1 Ograniczanie Cel P. 1.1.
emisji gazów i
Przeciwdziałanie
pyłów.
Zanieczyszczeniom
powietrza przez
lokalne kotłownie.
Zadanie P. 1.1.3 – poprawa parametrów energetycznych
budynków przez realizację termomodernizacji.
Cel P. 1.2.
Przeciwdziałanie
Zanieczyszczeniom
powietrza ze źródeł
komunikacyjnych.
Zadanie P. 1.2.1 – rozpoznanie wielkości emisji pochodzenia
komunikacyjnego
Zadanie P. 1.2.2 – okresowe badanie poziomu zanieczyszczeń
komunikacyjnych przy drodze krajowej
- 98 -
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
Źródło
finansowania
2005
5.000
Gmina
Środki własne gminy
Zadanie S.1.1.1 – Zbilansowanie potrzeb surowcowych
2007
Prace
planistyczne
Starostwo
powiatowe
środki własne
powiatu
Zadanie S.1.1.2 – Aktualizacja dokumentacji złóż
2007
Prace
planistyczne
Starostwo
powiatowe
Środki własne
powiatu
Zadanie S.1.2.1 – Opracowanie programu rekultywacji z
określeniem zadań priorytetowych
2007
bezkosztowo
Zadanie H. 1.1.1 – zidentyfikowanie źródeł promieniowania
elektromagnetycznego i prowadzenie ich aktualnego rejestru
2005
10.000
Urząd
Wojewódzki
środki własne
wojewody
Zadanie H. 1.2.1 – zidentyfikowanie źródeł hałasu i
prowadzenie ich aktualnego rejestru
Zadanie H. 1.2.2 – tworzenie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż
dróg i linii kolejowej
2005
30.000
Starostwo
Powiatowe
środki własne
powiatu
Zadania
ciągłe
3000/rok
Gmina
Cele szczegółowe
Zadania i cele realizacyjne
Zadanie P. 1.2.3 – Wytyczanie tras rowerowych
CEL OGÓLNY: S. – Ochrona zasobów złóż i kopalin
S.1 Racjonalne
gospodarowanie
zasobami złóż
mineralnych
Cel S.1.1 –
Racjonalizacja
wykorzystania
zasobów
mineralnych
Cel S.1.2 – Dalsza
rekultywacja
terenów
zdegradowanych w
wyniku działalności
wydobywczej
Właściciele
zadania własne
gruntów, Gmina inwestorów, Gminy
CEL OGÓLNY: H. – Ochrona przed promieniowaniem i hałasem
H.1 Rozpoznanie Cel H. 1.1.
zagrożenia
Ochrona przed
promieniowanie promieniowaniem
mi
hałasem.
Cel H. 1.2. Ochrona
przed hałasem
- 99 -
Środki własne gminy
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
Cele szczegółowe
Zadania i cele realizacyjne
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
2005
bezkosztowo
PSP
Źródło
finansowania
CEL OGÓLNY: A. – Ochrona przed zagrożeniem i awarią
A.1 Zapobieganie Cel A. 1.1. Program Zadanie A. 1.1.1 – uzyskanie informacji o poziomie zagrożenia
awariom i ich
Zapobiegania
poważną awarią przemysłową na terenie gminy i planach
skutkom.
awariom.
przeciwdziałania
Zadanie A. 1.1.2 – uzyskanie informacji o postępowaniu na
wypadek awarii komunikacyjnej na drogach
WIOŚ
2005
bezkosztowo
Ośrodki
kryzysowe
zadania własne
PSP, WIOŚ
zadania ośrodków
kryzysowych, PSP
PSP
CEL OGÓLNY: E. – Kształtowanie proekologicznych postaw mieszkańców
E.1
Cel E. 1.1. „Poznaj
Upowszechnieni swoje środowisko
e
naturalne”.
wiedzy
dotyczącej
realizacji zasad
zrównoważoneg
o rozwoju w
gminie Brzeźnica
E.2 Zwiększenie
potencjału
kadrowego i
technicznego do
Cel E. 2.1. Rozwój
kadr dla
środowiska.
Zadanie E. 1.1.1 – stworzenie systemu upowszechniania
informacji o środowisku naturalnym i działaniach na rzecz jego
ochrony
2005
bezkosztowo
Powiat, gmina
Zadanie E. 1.1.2 – publikacja i szeroka dystrybucja (między
innymi poprzez BIP) Gminnego
Programu Ochrony Środowiska oraz Gminnego Planuu
Gospodarki Odpadami
2005
2.000
Gmina
Środki własne gminy
Zadanie E. 2.1.1 – bieżące szkolenie pracowników UG i
jednostek współpracujących w zakresie realizacji zadań z
ochrony środowiska, w tym możliwości pozyskania funduszy
strukturalnych UE.
2005
4.000
Gmina
Środki własne gminy
- 100 -
zadania własne
powiatu i gminy
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeźnica
Cele operacyjne
Cele szczegółowe
realizacji zadań z
zakresu ochrony
środowiska.
E.3 Zwiększenie
udziału
społeczności
lokalnej w
działaniach na
rzecz ochrony
środowiska.
Cel E. 3.1. .
Partycypacja
społeczna w
programach
proekologicznych
Źródło
finansowania
Lata
realizacji
Koszt zadania
Jednostka
realizująca
Zadanie E. 2.1.2 – zaplanowanie potrzeb kadrowych w gminie
związanych z wdrażaniem Program u Ochrony Środowiska i
Planu Gospodarki Odpadami
2005
bezkosztowo
Gmina
Zadanie E. 2.1.3 przygotowanie planu tworzenia tzw. ”zielonych
miejsc pracy”
2005
5.000
Gmina , Rej.
Urząd Pracy
Zadanie E. 3.1.1 – opracowanie planu współpracy z
przedstawicielami lokalnego biznesu na rzecz zachowania
równowagi w rozwoju gminy
2005
bezkosztowo
Gmina
zadania własne
gminy
Zadanie E. 3.1.2 – tworzenie zasad udziału wolontariuszy w
pracach związanych z utrzymaniem porządku i czystości w
gminie
2005
bezkosztowo
Gmina
Brzeźnica
zadania własne
gminy
Zadanie K. 1.1.1. – Realizacja ustawy o dostępie do informacji
o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko
Zadanie K. 1.1.2. – Wzrost wykorzystania mediów, takich jak
prasa, internet, telewizja
Zadanie K. 1.1.3. – Wprowadzenie systemu „krótkich
informacji” – wydawanie ulotek i broszur informacyjnych
Zadanie K. 1.1.4. – Zwiększanie ilości informacji w publikacjach
Zadania
ciągłe
1.000/rok
Gmina
Brzeźnica
Środki własne gminy
Zadania
ciągłe
1.000/rok
Gmina
Brzeźnica
Środki własne gminy
Zadania
ciągłe
2.000/rok
Gmina
Brzeźnica
Środki własne gminy
Zadania
ciągłe
2.000/rok
Gmina
Brzeźnica
Środki własne gminy
Zadanie K. 1.1.5. – Stworzenie systemu łatwego dostępu do
informacji
Zadanie K. 1.1.6. – Włączenie organizacji pozarządowych i
społeczności lokalnych w procesy decyzyjne i systemy
zarządzania.
Zadania
ciągłe
bezkosztowo
Gmina
Brzeźnica
Zadania własne
gminy
Zadania
ciągłe
bezkosztowo
Gmina
Brzeźnica
zadania własne
gminy
Zadania i cele realizacyjne
zadania własne
gminy
Środki własne gminy
, Rejonowego
U.Prac.
CEL OGÓLNY: K. - Otwarta i dwustronna komunikacja.
K.1 Rozwój i
doskonalenie
komunikacji
społecznej
Cel K. 1.1. –
Wprowadzenie
mechanizmów
komunikowania się i
współpracy ze
społeczeństwem
- 101 -
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY BRZEŹNICA
2. Nakłady na realizację programu ochrony środowiska
Nakłady na realizację programu ochrony środowiska w Gminie Brzeźnica wynikają z
celów strategicznych i operacyjnych programu ochrony środowiska, potrzeb socjalnobytowych mieszkańców, stanu budżetu gminy, skuteczności pozyskiwania środków
zewnętrznych, współdziałania z instytucjami szczebla wojewódzkiego i powiatowego i
prawidłowego współdziałania w zakresie ochrony środowiska – mieszkańców i podmiotów
gospodarczych gminy. Przy powyższych uwarunkowaniach podjęto próbę oszacowania
potrzebnych nakładów na realizację programu ochrony środowiska wraz z planem
gospodarki odpadami
W gminie Brzeźnica nakłady na ochronę środowiska w środkach własnych wg celów
realizacyjnych w podziale na poszczególne lata realizacji przedstawiają się następująco:
Ochrona przyrody i krajobrazu – P.K.
Ochrona gleb – G.
Poprawa gospodarowania odpadami – O.
Poprawa jakości wody – W.
Ochrona powietrza – P.
Ochrona zasobów złóż i kopalin – S.
Ochrona przed promieniowaniem i hałasem – H.
Ocrona przed zagrożeniem i awarią – A.
Kształtowanie proekologicznych postaw
mieszkańców – E.
Otwarta i dwustronna komunikacja – K.
RAZEM
Rok
20082005
2006 w 2007 w
bazowy
2015 w
,
w tyś zł tyś zł
tyś zł
tyś zł
tj. 2004
4
129
10
6
40
3
7
4
2
50
15
32
132
131
205
875
1,720
1,720
330
5,505
250
15
10
10
50
6
3
3
20
2,667
23
6
1,715
6
1,585
6
188
42
5,457
2004-2015
w tyś zł
184
67
515
10,150
345
32
23
78
11,612
Można przyjać, że środki z budżetu gminy na pokrycie zadań będą na poziomie 30 – 40%
całości kosztów zadań, w zależności od skuteczności gminy w pozyskiwaniu zewnętrznych
żródeł finansowania na przedsięwzięcia objęte programem. Potenjalnymi źródłami
finansowania tych zadań będą środki pochodzące z Unii Europejskiej / Fundusz PHARE,
fundusze spójności, fundusze strukturale/ w formie dotacji i środki pochodzące z
Wojewódzkiego i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska w formie dotacji i
preferencyjnych pożyczek.
Fundusze wykorzystywane na ochrone środowiska w gminie Brzeźnica to w znacznej mierze
środki inwestycyjne przeznaczane na nowe przedsiewzięcia poprawiajace infrastrukturę
gminy. Zdecydowanie preferowane są tu inwestycje z zakresu poprawy jakości wód a więc
oczyszczalnie ścieków i kanalizacja. Następną pozycją w wydatkach ochrony środowiska
jest poprawa ochrony powietrza , poprawa gospodarowania odpadami i ochrona gleb. Gmina
Brzeźnica jako typowa gmina wiejska nie odbiega od większości gmin wiejskich w Polsce,
gdzie o stanie środowiska decyduje przede wszystkim ochrona wód , gospodarka odpadami i
ochrona powietrza atmosferycznego. Podobne preferencje w finansowaniu przedsięwzięć
służących ochronie środowiska i przyrody wykazuje Program Ochrony Środowiska dla
powiatu wadowickiego co potwierdza prawidłowość analizy przprowadzonej dla gminy.
102