3. Ustalenie stażu pracy do nagrody jubileuszowej i

Dr Monika Latos – Miłkowska, Katedra Prawa Pracy i Polityki Społecznej WPIA UW
OPINIA 3 DOR 2013
1. Treść zadanego pytania
Na treść pytania składają się dwa odrębne zagadnienia:
a) Pierwsze pytanie dotyczy ustalania stażu pracy uprawniającego do nagrody
jubileuszowej, a konkretnie zaliczenia do stażu pracy pracownicy okresu pobierania
zasiłku pielęgnacyjnego przez jej męża (na syna). Pytanie obejmuje również
konsekwencje ewentualnej nienależnej wypłaty nagrody niższego stopnia.
b) Pytanie drugie dotyczy zaliczenia do okresu uprawniającego do nabycia dodatkowego
wynagrodzenia rocznego (tzw. „trzynastki”) okresu, za który pracownik otrzymał
wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 k.p.
2. Sentencja odpowiedzi
a) Zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych do okresów pracy
uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę, nagrody jubileuszowej i
jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu
niezdolności do pracy wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy
zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one
wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Nie ma
odrębnego przepisu, który upoważniałaby do zaliczenia do stażu pracy pracownicy (od
którego zależy nabycie, prawa do jubileuszowej) okresu pobierania przez jej męża
zasiłku pielęgnacyjnego na syna. Okres ten nie ulega zatem zaliczeniu do stażu pracy,
od którego zalezą uprawnienia pracownicze.
b) Zgodnie z art. 51 § 1 k.p. pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia
do pracy wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który
przyznano wynagrodzenie. W sytuacji określonej w art. 51 § 1 k.p. okres za który
przyznano wynagrodzenie wlicza się do stażu pracy u danego pracodawcy, tak jakby
pracownik był w tym czasie zatrudniony. Na tej podstawie okres, za który pracownik
otrzymał wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy należy zaliczyć do okresu
zatrudnienia uprawniającego pracownika do dodatkowego wynagrodzenia za rok 2012
(tzw. trzynastki). Wynagrodzenie wypłacone za czas pozostawania bez pracy z tytułu
art. 47 k.p. uwzględnia się przy obliczaniu wysokości dodatkowego wynagrodzenia
rocznego.
3. Krótki opis stanu faktycznego
a) Pracownica w roku 2002 otrzymała nagrodę jubileuszową z tytułu 20 lat pracy. Do
stażu pracy branego pod uwagę przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej
wliczono jej część okresu pobierania zasiłku pielęgnacyjnego przez jej męża (na syna)
w czasie pełnienia przez niego służby wojskowej. Obecnie, po kolejnych latach pracy
powstała kwestia ustalenia prawa pracownicy do kolejnej narody jubileuszowej. Przy
tej okazji podniesiona została wątpliwość, czy ww. okres pobierania zasiłku
pielęgnacyjnego należy wliczać do stażu pracy od którego zależy nabycie nagrody
jubileuszowej czy też nie.
b) Z pracownikiem wadliwie rozwiązano umowę o pracę na czas nieokreślony, w wyniku
czego pracownik odwołał się od wypowiedzenia i sąd pracy zasądził przywrócenie do
pracy. Wraz z przywróceniem do pracy sąd pracy zasądził wynagrodzenie za czas
pozostawania bez pracy w wysokości wynagrodzenia za jeden miesiąc, które
pracodawca wypłacił po zgłoszeniu przez pracownika gotowości do pracy. Obecnie
należy ustalić, czy okres za który pracownik otrzymał wynagrodzenie za czas
pozostawania bez pracy należy zaliczyć pracownikowi do stażu pracy, od którego
zależy nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) i co
za tym idzie czy nabędzie on prawo do tego wynagrodzenia za rok 2012.
4. Podstawa prawna udzielanej odpowiedzi
 Art. 38 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
(Dz.U. 2008, Nr 223m poz. 1458 z pózn. zm);
 § 8 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie
wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. 2009, nr 50, poz. 398 z pózn.
zm);
 Art. 21 ustawy 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych (Dz.U. 2001, nr
142, poz. 1590 z pózn zm) - nieobowiązująca;
 § 8a Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz.U. 1993, nr 111, poz. 493 tj. z pózn. zm) nieobowiązujące ;
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2003 nr 228
poz. 2255 z pózn. zm);
 Ustawa o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych z dnia 1 grudnia 1994 r. (tj Dz.U.
1998, Nr 102, poz. 651 z pózn. zm.) – nieobowiązujące;
 Art. 51 Kodeksu pracy;
 Art. 405 – 412 Kodeksu cywilnego;
 Art. 4 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla
pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. 1997, Nr 160, poz. 1080 z pózn.zm).
5. Uzasadnienie
a) Zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach
samorządowych do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę,
nagrody jubileuszowej i jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę
lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wlicza się wszystkie poprzednie zakończone
okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają
one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W myśl
tego przepisu okresy inne niż okresy zatrudnienia wlicza się do stażu pracy
uprawniającego do nagrody jubileuszowej jeżeli odrębny przepis wyraźnie tak
stanowi. Zaliczanie okresów innych niż okresy zatrudnienia do stażu pracy, od którego
zależy nabycie uprawnień pracowniczych ma charakter wyjątku od reguły, w związku
z tym nie powinno się ich interpretować rozszerzająco ani przez analogię. Konieczne
jest istnienie wyraźnej podstawy prawnej przewidującej wliczanie danego okresu
innego niż okres zatrudnienia do stażu pracy, od którego zależy nabycie danego
uprawnienia pracowniczego (w omawianym przypadku nagrody jubileuszowej).
Ani w obecnie obowiązujących, ani w uprzednio obowiązujących regulacjach nie ma
przepisu, który nakazywałby wliczanie okresu pobierania zasiłku pielęgnacyjnego do
stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (m.in. nabycie prawa do
nagrody jubileuszowej). W szczególności nie zawiera takiego przepisu obecnie
obowiązujący art. 16 (zasiłek pielęgnacyjny) i 17 (świadczenie pielęgnacyjne z tytułu
przerwania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej) ustawy z dnia 28 listopada 2003
r. o świadczeniach rodzinnych, ani obowiązujący uprzednio (w okresie, w którym
ustalane było prawo pracownicy do nagrody jubileuszowej za 20 lat pracy) art. 14 i 15
ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych z dnia 1 grudnia 1994 r. Ponadto z
reguły – jeżeli przepisy przewidują zaliczanie do stażu pracy okresu poobierania
jakiegoś świadczenia – okres taki zalicza się do stażu pracy osoby, która takie
świadczenie pobierała (w tym przypadku był to mąż pracownicy), a nie do okresu
zatrudnienia
współmałżonka.
Nie
ma
zatem
podstawy
prawnej,
która
upoważniałaby do zaliczenia pracownicy do stażu pracy okresu pobierania przez
jej męża zasiłku pielęgnacyjnego na syna.
Obecnie nagrody jubileuszowe dla pracowników samorządowych reguluje art.
38 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych z dnia 21 listopada 2008 r. i na tej
podstawie należy ustalać prawo do nagrody jubileuszowej pracownicy (poprzednia
nagroda z tytułu 20 lat pracy wypłacona została pod rządami innych przepisów).
Zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych kolejnym progiem
uprawniającym do nagrody jubileuszowej jest 25 lat pracy. Zgodnie z powołanym
przepisem po 25 latach pracy przysługuje nagroda w jubileuszowa w wysokości 100%
wynagrodzenia. Staż pracy dla każdej kolejnej nagrody jubileuszowej ustala się
odrębnie. Należy zatem za każdym razem ustalić, czy spełnione są przesłanki do jej
nabycia. Wskazuje na to sposób sformułowania art. 38 ust. 2 ustawy o pracownikach
samorządowych, który statuuje każdą nagrodę jubileuszową osobno, a nie nakazuje jej
wypłatę po kolejnych 5 latach pracy. Należy zatem ustalić staż pracy uprawniający
pracownicę do kolejnej nagrody jubileuszowej od nowa, nie uwzględniając już okresu
pobierania przez jej męża zasiłku pielęgnacyjnego (jako że nie ma ku temu podstawy
prawnej). Tak ustalony staż pracy będzie podstawą do stwierdzenia, czy pracownica
już spełnia warunki do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej wyższego stopnia.
Z powyższych wywodów wynika również, że nagroda jubileuszowa wypłacona
pracownicy z tytułu 20 – lecia pracy w roku 2002 najprawdopodobniej była w
momencie jej wypłaty świadczeniem nienależnym. Prawo do nagrody jubileuszowej
pracowników samorządowych wynikało z art. 21 ustawy 22 marca 1990 roku o
pracownikach samorządowych. Zgodnie z § 8 a obowiązującego w chwili wypłaty
nagrody jubileuszowej pracownicy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca
1990 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych do okresu pracy
uprawniającego do nagrody jubileuszowej wliczano wszystkie poprzednie zakończone
okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli w mocy odrębnych przepisów podlegały
one wliczaniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Również
pod rządami wówczas obowiązujących przepisów nie było przepisu odrębnego, który
nakazywałby zaliczać okres pobierania zasiłku pielęgnacyjnego do stażu pracy (por. w
szczególności art. 14 i 15 ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych z dnia 1
grudnia 1994 r.). Trudno w tej chwili - ze względu na upływ długiego czasu –
oceniać prawne konsekwencje takiej nienależnej wypłaty. Pracodawca, który wypłacił
pracownikowi nienależne świadczenie może żądać od pracownika jego zwrotu na
podstawie roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (art. 410 k.c. w zw. z art.
405 k.c.). Realne odzyskanie nienależnie wypłaconego świadczenia po tak długim
czasie jest jednak mało prawdopodobne – osoba bezpodstawnie wzbogacona nie ma
obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia jeżeli, zużyła je lub utraciła w taki
sposób, że nie jest wzbogacona, o ile ta osoba zużyła ją lub utraciła bez wiedzy o
obowiązku zwrotu (art. 406 k.c). Z drugiej strony – z przestawionych danych wynika,
że nie wypłacono pracownicy nagrody jubileuszowej za 20 lat pracy w czasie, kiedy
powinna była ją otrzymać przy prawidłowym ustaleniu stażu pracy. W tym kontekście
należy rozważyć, czy wypłata nagrody jubileuszowej w 2002 r. nie stanowiła
spełnienia świadczenia zanim wierzytelność stała się wymagalna w rozumieniu art.
411 pkt 4 k.c., a zatem nie podlega zwrotowi. Wydaje się zatem, że upływ czasu
spowodował, że nawet jeżeli do wypłaty nagrody jubileuszowej niższego stopnia
doszło w sposób nieprawidłowy, nie da się już tej sytuacji konwalidować.
b) W przypadku wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy wypłacanego na
podstawie art. 47 k.p. istnieje wyraźna podstawa prawna nakazująca wliczanie okresu,
za który przyznano to wynagrodzenie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia
pracownicze. Zgodnie z art. 51 § 1 k.p. pracownikowi, który podjął pracę w wyniku
przywrócenia do pracy wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez
pracy, za który przyznano wynagrodzenie. W sytuacji określonej w art. 51 § 1 k.p.
okres, za który przyznano wynagrodzenie wlicza się do stażu pracy u danego
pracodawcy, tak jakby pracownik był w tym czasie zatrudniony. Wydaje się zatem, że
na tej podstawie okres ten należy zaliczyć do okresu zatrudnienia uprawniającego
pracownika do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2012 (tzw. trzynastki).
Pracownik od dnia 5 grudnia 2012 r. podjął pracę w skutek przywrócenia do pracy i
pozostaje w stosunku pracy – nie ma zatem przeszkód aby nabył prawo do nagrody
rocznej (tzw. trzynastki). Po wliczeniu okresu, za który pracownik otrzymał
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy do stażu pracy, pracownik uzyska co
najmniej 6 – miesięczny staż pracy uprawniający do dodatkowego wynagrodzenia
rocznego (trzynastki)
ustalonego w wymiarze proporcjonalnym
do okresu
przepracowanego. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o
dodatkowym
wynagrodzeniu
rocznym
dla
pracowników
sfery
budżetowej
wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę
otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to
wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy
przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a
także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas
pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku
przywrócenia do pracy. Przepis ten wyraźnie zatem przewiduje, że wynagrodzenie
wypłacone za czas pozostawania bez pracy z tytułu art. 47 k.p. uwzględnia się przy
obliczaniu wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
6. Wykaz wykorzystanej literatury
 A. Dubowik, Ł. Pisarczyk, Prawo urzędnicze, Warszawa 2011
 J. Stelina, Prawo urzędnicze, Warszawa 2009
 Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2011
Niniejsza porada prawna nie jest oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji.
Udzielane porady prawne nie mogą być wykorzystywane w jakichkolwiek postępowaniach
sądowych, administracyjnych i innych,
bowiem walor doradczo-informacyjny.
jako dowód na poparcie stanowiska stron, posiadają