Prof. dr hab. Marta Bogdanowicz

Katarzyna M. Bogdanowicz
NAUCZYCIELSKIE
KOMPETENCJE W PRACY Z
UCZNIEM DYSLEKTYCZNYM
Definicja:
„Dysleksja to specyficzne trudności, które przede
wszystkim odbijają się na rozwoju zdolności
czytania i pisania oraz innych umiejętności
powiązanych z językiem. Dysleksja jest wrodzona, a
jej skutki na ogół są obecne przez całe życie.
Charakteryzuje się problemami z przetwarzaniem
fonologicznym, szybkim nazywaniem i
przetwarzaniem informacji, pamięcią operacyjną oraz
automatyzacją umiejętności, które to trudności są
niewspółmierne w stosunku do innych
poznawczych zdolności jednostki. Zaburzenie to jest
oporne na konwencjonalne metody nauczania,
ale jego skutki można łagodzić poprzez
zindywidualizowaną interwencję, m.in.
wykorzystanie nowoczesnej technologii i wspierające
poradnictwo (supportive counseling)”
(The British Dyslexia Association, 2007)
(M. Bogdanowicz, 2011)
Dysleksja w
Międzynarodowych
klasyfikacjach
medycznych
TERMINY
POWSZECHNIE
UŻYWANE
TERMINOLOGIA
OPISOWA
ICD-10
TERMINOLOGIA
OPISOWA
DSM-IV-TR
Specyficzne
trudności/ zaburzenia
uczenia się
Specyficzne rozwojowe
zaburzenia umiejętności
szkolnych
F 81
Zaburzenia uczenia się
Specyficzne zaburzenie
czytania
(F 81.0)
Zaburzenie czytania
(315.00)
(kategoria
nadrzędna)
Specyficzne
trudności w czytaniu,
najczęściej
występujące
z trudnościami w
opanowaniu
poprawnej pisowni
(z dysortografią)
czyli dysleksja
rozwojowa/
dysleksja
(M. Bogdanowicz, 2011)
TERMINY
POWSZECHNIE
UŻYWANE
TERMINOLOGIA
OPISOWA
ICD-10
TERMINOLOGIA
OPISOWA
DSM-IV-TR
Specyficzne
Specyficzne
trudności w
zaburzenie
opanowaniu
opanowania poprawnej
poprawnej pisowni
pisowni
– izolowane, bez
(F 81.1)
zaburzeń czytania
(czyli czysta
dysortografia)
---------
Mieszane zaburzenia:
dysleksja rozwojowa
(F 81.0 / 315.00)
lub dysortografia (F
81.1)
i dyskalkulia (F81.2/
315.1)
---------
Mieszane zaburzenie
umiejętności szkolnych
(F81.3)
(M. Bogdanowicz, 2011)
TERMINY
POWSZECHNIE
UŻYWANE
TERMINOLOGIA
OPISOWA
ICD-10
TERMINOLOGIA
OPISOWA
DSM-IV-TR
Zaburzenia
wypowiadania się za
pomocą pisma/
tworzenia
wypowiedzi
pisemnej
Inne zaburzenia
rozwojowe umiejętności
szkolnych
(F81.8)
Zaburzenie pisania
(zaburzenie
komunikacji pisemnej)
(315.2)
Specyficzne
trudności w
opanowaniu
poprawnego
poziomu
graficznego pisma –
kaligrafii (dysgrafia)
jako symptom
dyspraksji (F 82)
Specyficzne rozwojowe
zaburzenie funkcji
ruchowych
(F 82)
Rozwojowe zaburzenie
koordynacji
(315.4)
(M. Bogdanowicz, 2011)
Zmienność symptomów
dysleksji
Dysleksja rozwojowa to
problem całego życia

symptomy dysleksji zmieniają się na różnych
etapach życia

zmienność zależy od metod edukacji i udziału w
terapii pedagogicznej

zależy też od indywidualnych możliwości
kompensacji

istnieje stała gotowość do wznowienia się
objawów dysleksji w sytuacjach braku treningu lub
kontaktu z językiem oraz w sytuacjach stresowych
(M. Bogdanowicz, Adryjanek 2004)
Grupa badana:
180 dorosłych (18-30 r.ż.) –
licealiści, studenci i absolwenci
wyższych uczelni
 93 osoby bez dysleksji
 87 osób z dysleksją
Rozkład liczebności badanych według kierunku
kształcenia i dysleksji
Dysleksja
50
Brak dysleksji
45
40
Liczności
35
30
25
20
15
10
5
0
Hum
Tech
Arty
Biol
Kierunek studiów
Fil
Sport
Uzyskane wyniki:
1. Symptomy dysleksji zmieniają się w ciągu życia
człowieka – są inne u dzieci, a inne u dorosłych osób
z dysleksją.
2. Dyslektycy różnią się na niekorzyść od grupy kontrolnej
w zakresie:
 funkcji fonologicznych i metafonologicznych,
 spostrzegawczości wzrokowej, koordynacji
wzrokowo-ruchowej, strukturalizacji percepcji
oraz uwagi i kontroli wzrokowej
 pamięci operacyjnej (wzrokowej, słuchowej i
fonologicznej)
 tempa nazywania
3. W pracach pisemnych
dyslektyków jest statystycznie
więcej błędów:
 językowych
 Interpunkcyjnych
 ortograficznych
 struktury
wyrazów (metateza,
opuszczanie i dodawanie
liter/sylab)
Próbka pisma nastoletniego ucznia z
dysgrafią i dysleksją
Generalne zasady pracy z
uczniem z dysleksją
1. Indywidualizuj!
2. Powtarzaj! Powtarzaj! I jeszcze
raz powtarzaj!
3. Stosuj różnorodne techniki.
4. Korzystaj z metody stymulacji
wielozmysłowej.
5. Używaj przyjaznych
materiałów do nauki.
6. „Think Buzan”
7. Opieraj się na metodach
stosowanych w terapii
pedagogicznej.
8. Podkreślaj silne strony ucznia i na
nich opieraj się w pracy.
9. Dawaj jasne i zwięzłe
polecenia/wyjaśnienia
10. Rozwijaj umiejętności
metapoznawcze swoich uczniów.
11. Zaprzyjaźnij się z TIK.
12. Przygotuj szczegółowy opis
procedury postępowania (np. Jak
napisać rozprawkę?).
13. Wymagaj od swoich uczniów z
dysleksją!
Dziękuję za uwagę!
I zapraszam na moją stronę internetową:
www.bogdanowicz.edu.pl