4. Karganov S. Budowa optymalnych bilansów BMB „P

Scientific Journals
Zeszyty Naukowe
Maritime University of Szczecin
Akademia Morska w Szczecinie
2009, 16(88) pp. 39-47
2009, 16(88) s. 39-47
Sergey Karganov
Budowa optymalnych bilansów BMB „P-P” i ich wykorzystanie przy
rozwiązywaniu problemów zarządzania
Construction of BMB “P-P” balance optimization and its usage in the
solution of management problems
Słowa kluczowe: bilans międzybranżowy, optymalizacja, ocena efektywności, zarządzanie
Abstrakt
Celem pracy jest pokazanie konieczności i możliwości wykorzystania BMB „P-P” przy budowie programów
innowacyjnych, inwestycyjnych, społecznych oraz decyzji protekcjonistycznych rządu. Zbudowanie i
optymalizacja BMB „P-P” pozwala określić zmiany nakładów i rezultatów wszystkich branż przy realizacji
projektów, programów lub protekcjonistycznych decyzji rządu. W wyniku tego ekonomiści będą mieli
możliwość zwiększenia dokładności oceny ekonomicznej, społecznej i innych wyników realizacji tych
projektów i decyzji. Budowa optymalnych BMB „P-P” zapobiega niekontrolowanemu wzrostowi bezrobocia
i inflacji w kraju. Wykorzystanie BMB „P-P” jest efektywne przy ocenie projektów intensywnego i
ekstensywnego wzrostu produkcji, jak również przy prognozowaniu rozwoju kraju.
Key words: intertrade balance, optimization, efficiency assessment, management
Abstract
The paper presents the necessity and possibility of the BMB “P-P” usage in construction of innovation,
investment and social programs as well as of protectionist decisions of the govenment. Construction and
optimization of the BMB “P-P” allows to determine the changes of outlays and of results of all the branches
in the realization of projects, programs or protectionist decisions of the govenment. As a result, the economists will have a possibility to increase the exactness of the economic or social assessment. Construction
of optimal BMB “P-P” prevents uncontrolled increase in country’s unemployment and inflation. The BMB
“P-P” usage is effective in evaluating the projects of intensive and extensive production increase as well as in
forecasting the country’s development.
Wstęp
modelowania makroekonomicznych skutków tych
rozwiązań. Proces modelowania włącza:
 stwierdzenie składu i wielkości zmian dotyczących optymalnego BMB „P-P” w związku
z rozwiązaniem problemu,
 optymalizację zmienionego BMB „P-P”,
 wskazanie ekonomicznych skutków rozwiązania
problemu
po
porównaniu
wskaźników
optymalnych BMB „P-P” do i po rozwiązaniu
problemu.
Inne sposoby otrzymania podobnej informacji
obecnie nie istnieją.
Przypuśćmy, że międzybranżowe dostawy
produkcji w kraju są zbilansowane i przytoczone
w tabeli 11.
Ekonomiczna ocena rezultatów rozwiązania
różnych problemów jest niemożliwa bez
1
Patrz tabela 6 w pracy S. Karganow Metodologia
budowy i optymalizacji bilansów międzybranżowych
„Popyt – Podaż” produkcji (BMB „P-P”) Zeszyt
Naukowy Akademii Morskiej w Szczecinie, 2009,
16(88), 32–38.
Zeszyty Naukowe 16(88)
39
Siergiej Karganow
Zilustrowano to na przykładzie rozwiązania
kilku problemów.
W rezultacie przyjętych decyzji:
Tabela 1.
Optymalny BMB „P-P” dla systemu produkcji społecznej umownego kraju w umownych jednostkach
pieniężnych (u.j.p.)
Table 1. Optimal BMB “P-P” for a social production system of a given country in uniform monetary units (u.j.p.)
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
(Θi1)
2
6118,0
1964,0
1101,0
801,0
9984,0
Konsumpcja produkcji
(Θi3)
(Θi4)
4
5
1458,2
806,2
196,6
271,0
803,0
233,8
309,0
392,8
2766,8
1703,8
(Θi2)
3
1601,6
1074,4
629,0
201,0
3506,0
Problem 1. Ocena skutków przyjęcia
przez rząd decyzji protekcyjnych
Scenariusz 1
Przypuśćmy, że w przyjętym przez nas
umownym kraju z BMB „P-P”, przedstawionym w
tabeli 1(6), rząd podjął decyzję zrezygnowania z
prowadzonej wcześniej polityki liberalnej w sferze
opodatkowania, która polegała na ściąganiu opłat
podatkowych według jednolitej stawki podatkowej
Ns = 0,117 lub 11,7%.
Celem nowej polityki podatkowej rządu było
przyspieszenie wdrożenia osiągnięć postępu
naukowo-technicznego,
które
–
zdaniem
specjalistów – były powstrzymywane przez
wysokie ceny na środki produkcji.
Załóżmy, że dla osiągnięcia postawionego celu
i stymulacji popytu na produkcję branż,
wytwarzających środki produkcji, rząd podjął
decyzję o obniżeniu jednolitej stawki podatkowej
(przyjmijmy – o 50%) dla branż, wytwarzających
środki produkcji i o odpowiednim obniżeniu cen
detalicznych na wytwarzaną przez nich produkcję.
Dla
zachowania
wskaźników
wielkości
produkowanego w kraju DKB i wielkości wpływów
podatkowych do budżetu państwa nowa,
protekcyjna w swojej istocie, polityka rządu
przewidywała jednoczesne zwiększenie jednolitej
stawki podatkowej i cen na produkcję pozostałych
branż produkcyjnych.
ogółem podaż
6
9984,0
3506,0
2766,8
1703,8
17960,6
Saldo debetowe bilansu
(Di)
7
D1 = 0
D2 = 0
D3 = 0
D4 = 0
0
– oceny wytwarzanego DKB i wpływów do
budżetu państwa nie zmienią się i wyniosą
odpowiednio 17 960,6 u.j.p. i 1703,8 u.j.p.;
– nowe rozmiary stawek podatkowych według
grup branż produkcyjnych będą równe:
Ns1 = 0,0585; Ns2 = 0,1878 i Ns3 = 0,1878;
– ocena rynkowa środków produkcji obniży się
o 522,9 u.j.p. (1045,7 × 0,5 – patrz tab. 2 w [1]),
a ceny rynkowe na jednostkę produkcji
o 5,237%
[(522,9 : 9984,0) × 100].
Nowa
wspólna ocena wartości produkcji tej grupy
branż wyniesie 9461,1 u.j.p. (9984,0 – 522,9),
a jej
podział
między
konsumentów
przedstawiony jest w kolumnie 2 tabela 2;
– ceny rynkowe
produkcji
grup
branż,
wytwarzających środki produkcji i produkcję
niematerialną,
wzrosną
o
8,336%
[(522,9 : 6272,8) × 100], gdzie 6272,8 u.j.p. jest
sumą wielkości produkcji tych dwu grup branż
przed przyjęciem przez rząd kraju nowej
polityki podatkowej. W rezultacie, nowe
wspólne oceny wielkości produkcji tych grup
branż wyniosą odpowiednie 3798,3 u.j.p.
(3506,0 × 1,08336) i 2997,4 u.j.p. (2766,8 ×
1,08336). Zmieni się również wartość produkcji
dostarczanej przez te grupy branż innym
branżom (patrz dane kolumn 3 i 4 w tabeli 2).
Według nowych cen BMB „P-P” kraju przyjmie
postać przedstawioną w tabeli 2.
Tabela 2.
BMB „P-P” kraju przy podjęciu przez rząd decyzji o realizacji nowej polityki podatkowej w u.j.p.
Table 2. BMB “P-P” of a country at the moment of government’s decision about realization of the new tax politics in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem zużytkowano
(Θi1)
2
5797,6
1861,1
1043,4
759,0
9461,1
(Θi2)
3
1735,1
1164,0
681,5
217,7
3798,3
Konsumpcja produkcji
(Θi3)
(Θi4)
4
5
1579,7
806,2
213,0
271,0
869,9
233,8
40
334,8
392,8
2997,4
1703,8
ogółem
6
9918,6
3509,1
2828,6
1704,3
17960,6
Saldo debetowe bilansu
(Di)
7
–457,5
+289,2
+168,8
Scientific
Journals 16(88)
–0,5
0
Budowa optymalnych bilansów BMB „P-P” i ich wykorzystanie przy rozwiązywaniu problemów zarządzania
Zaznaczmy, że zmiana cen nie doprowadziła do
zmiany struktury dostaw międzybranżowych
(struktury konsumpcji) produkcji, jak również do
zmiany poziomu wykorzystywanej techniki i
technologii produkcji. O pierwszym stwierdzeniu
łatwo przekonać się, porównawszy strukturę dostaw
w odpowiednich kolumnach tabeli 6 i 7, a o drugim –
na podstawie porównania wielkości wytwarzanego
DKB.
W tym samym czasie dane, przytoczone w
Tabela 3.
Optymalizacje BMB „P-P” przytoczonego w tabeli 2 w u.j.p.
Table 3. Optimizations of BMB “P-P” quoted in table 2 in u.j.p.
Konsumpcja produkcji
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
(Θi1)
1
2
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5797,6
1861,1
1043,4
759,0
9461,1
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5530,2
2014,5
1105,7
758,8
9409,2
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5493,9
2044,5
1104,4
758,3
9407,1
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5498,7
2049,1
1102,1
758,1
9408,0
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5499,2
2049,6
1101,4
758,0
9408,2
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5499,3
2049,7
1101,2
758,1
9408,3
І grupa
(Θ1j)
ІІ grupa
(Θ2j)
ІІІ grupa
(Θ3j)
ІV grupa
(Θ4j)
Ogółem popyt
5499,4
2049,6
1101,2
758,1
9408,3
Zeszyty Naukowe 16(88)
(Θi2)
(Θi3)
3
4
Wyjściowe dane (z tabeli 7)
1735,1
1579,7
1164,0
213,0
681,5
869,9
217,7
334,8
3798,3
2997,4
Iteracja pierwsza
1655,1
1506,8
1259,9
230,6
722,2
921,8
217,6
334,7
3854,8
2993,9
Iteracja druga
1646,4
1498,8
1278,6
234,0
721,4
920,7
217,5
334,5
3863,5
2987,7
Iteracja trzecia
1645,6
1498,2
1281,5
234,5
719,9
918,8
217,5
334,4
3864,5
2985,9
Iteracja czwarta
1645,8
1498,3
1281,8
234,6
719,5
918,2
217,5
334,4
3864,6
2985,5
Iteracja piąta
1645,8
1498,4
1281,8
234,6
719,4
918,1
217,5
334,4
3864,5
2985,5
Iteracja szósta
1645,8
1498,4
1281,8
234,6
719,4
918,1
217,5
334,4
3864,5
2985,5
41
(Θi4)
5
Ogółem podaż
6
Debetowe
saldo bilansu
(Di)
7
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
9918,6
3509,1
2828,6
1704,3
17960,6
–457,5
+289,2
+168,8
–0,5
0
769,0
293,3
247,7
392,7
1702,7
9461,1
3798,3
2997,4
1703,8
17960,6
–51,9
+56,5
–3,5
–1,1
0
764,5
297,7
247,4
392,4
1702,3
9403,6
3854,8
2993,9
1702,7
17960,6
–2,1
+8,7
–6,2
–0,4
0
764,6
298,4
246,9
392,3
1702,2
9407,1
3863,5
2987,7
1702,3
17960,6
+0,9
+1,0
–1,8
–0,1
0
764,7
298,5
246,8
392,3
1702,3
9408,0
3864,5
2985,9
1702,2
17960,6
+0,2
+0,1
–0,4
+0,1
0
764,7
298,5
246,8
392,3
1702,3
9408,2
3864,6
2985,5
1702,3
17960,6
+0,1
–0,1
0
0
0
764,7
298,5
246,8
392,3
1702,3
9408,3
3864,5
2985,5
1702,3
17960,6
D1 = 0
D2 = 0
D3 = 0
D4 = 0
0
Siergiej Karganow
kolumnie 7 tabeli 2, świadczą o powstawaniu
poważnych dysproporcji w wielkości produkcji i
konsumpcji produkcji przy wykorzystaniu nowych
cen. Powstały deficyt (dane ze znakiem plus) i
nadmiar (dane ze znakiem minus) produkcji
wytwarzanej będą wykazane na rynku towarów i
usług dosyć szybko. Następnie w regulację sytuacji
rynkowej wtrąci się „niewidzialna ręka rynku”, w
rezultacie czego wielkości produkcji i konsumpcji
produkcji, zmierzone w nowych cenach, przejdą do
stanu zrównoważonego.
Dla potwierdzenia tego wywodu w tabeli 3
zostały przytoczone rezultaty optymalizacji bilansu
przedstawionego w tabeli 2.
Proces iteracyjny optymalizacji, przytoczony
w tabeli 3, dokładnie odzwierciedla reakcję rynku
na zmiany popytu i podaży. Oczywiście, że
„niewidzialna ręka rynku” też w taki sam sposób
zabezpieczałaby zbilansowanie cenowe dostaw
produkcji i to mogłoby posłużyć usprawiedliwieniu
nowej polityki podatkowej rządu.
Jednak
pamiętamy,
że
konieczność
optymalizacji bilansu była wywołana wyłącznie
przez protekcjonistyczną zmianę cen na produkcję
wytwarzaną, a nie przez zmiany popytu albo
techniki i technologii produkcji.
Do oceny zmian w wielkości dostaw
międzybranżowych produkcji w wyniku realizacji
nowej polityki cenowej w tabeli 4 są przytoczone
rezultaty porównania optymalnych wielkości
wytwarzania produkcji z tabeli 3, przeliczone na
ceny bazowe, i danych planu optymalnego z tabeli
1.
Analizując dane kolumny 6 tabeli 4 należy
zaznaczyć, że zmiana cen w rezultacie
przeprowadzenia nowej polityki podatkowej
doprowadziła
do zakłócenia
wcześniej
optymalnych objętości „podaży – popytu”
(„produkcji – konsumpcji”) produkcji branż, w
rezultacie czego nastąpi nie powiększenie, ale
zmniejszenie dochodów od konsumpcji produkcji
(wielkości DKB) o 7,2 u.j.p. W tym samym
rozmiarze wzrośnie w danym umownym kraju
bezrobocie i inflacja.
Szczególny niepokój powinien wywoływać ten
fakt, że ludzie, starający się w tych warunkach
o rozszerzenie innowacji, będą szczerze przekonani
o efektywności ekonomicznej przeprowadzanych
przedsięwzięć i prawidłowości dokonanych
obrachunków, a społeczeństwo bez danych
optymalizacji nie znajdzie rozsądnych argumentów
do zapobiegania wdrożeniu takich innowacji.
Możliwość pojawienia się podobnych sytuacji
będzie miała miejsce dotąd, dopóki skutki decyzji
protekcjonistycznych nie będą szacowane według
modelu BMB „P-P”, podobnego do wyżej
opisanego.
Ważne też jest zwrócenie uwagi na to, że dane
kolumny 6 tabeli 4 należy rozpatrywać w
charakterze czynników dodatkowych, które należy
uwzględniać
przy
ocenie
efektywności
ekonomicznej nowej techniki i technologii.
Na przykład, na podstawie porównania danych
kolumny 7 tabeli 2 i danych kolumny 6 tabeli 4
można stwierdzić, że optymalizacja pozwoliła:
– zmniejszyć oczekiwany poziom inflacji w І grupie branż w 8,52 raz (z –475,5 u.j.p. do
–55,8 u.j.p.);
– zmniejszyć oczekiwany poziom bezrobocia w ІІ
grupie branż w 4,73 razy (z +289,2 u.j.p. do
+61,1 u.j.p.);
– zmniejszyć oczekiwany poziom bezrobocia
w ІІІ grupie branż na 100% albo na 168,8 u.j.p.
Dodatkowym potwierdzeniem konieczności
modelowania
skutków
protekcjonistycznych
decyzji rządu na podstawie zbudowania i
optymalizacji BMB „P-P” może służyć inny
przykład – przykład doskonalenia przez rząd
prawodawstwa podatkowego.
Tabela 4.
Analiza skutków przeprowadzenia przez rząd protekcjonistycznej polityki pieniężnej w u.j.p.
Table 4. Analysis of the effects of the government’s protectionist monetary politics in u.j.p.
Wskaźniki
Wielkości
konsumpcji
(popytu)
z tabeli 1
1
2
i1
Rezultaty przeprowadzenia polityki protekcjonistycznej
Wielkości
konsumpcji
(popytu) z tabeli 3
3
Współczynnik
zmiany cen
4
Wielkości popytu
w cenach bazowych
(kol. 3 : kol. 4)
5
Rezultat
przyjętych
decyzji (kol. 5 –
kol. 2)
6
9984,0
9408,3
0,94763
9928,2
–55,8
3506,0
3864,5
1,08336
3567,1
+61,1
2766,8
2985,5
1,08336
2755,8
–11,0
1703,8
1702,3
1,00000
1702,3
–1,5
17960,6
17960,6
17953,4
–7,2
Scientific Journals 16(88)
i
i2
i
i3
i
i4
i
Ogółem
42
–
Budowa optymalnych bilansów BMB „P-P” i ich wykorzystanie przy rozwiązywaniu problemów zarządzania
Tabela 5.
BMB „P-P” systemu produkcji społecznej kraju umownego przy wykorzystaniu ulg podatkowych na
rozwój branż produkujących przedmioty konsumpcji w u.j.p.
Table 5. BMB “P-P” of social production system of a given country with the use of tax reliefs for the development of businesses
producing consumption objects in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
І grupa branż
(Θ1j)
ІІ grupa branż
(Θ2j)
ІІІ grupa branż
ІV grupa branż
(Θi1)
(Θi2)
2
3
Konsumpcja produkcji
(Θi3)
(Θi4)
4
5
ogółem podaż
Saldo debetowe bilansu
(Di)
6
7
1601,6
1458,2
806,2
9984,0
D1 = +200
1074,4
196,6
271,0
3706,0
D2 = –200
(Θ3j)
6118,0
2164,0
(+200)
1101,0
629,0
803,0
2766,8
D3 = 0
(Θ4j)
801,0
201,0
309,0
233,8
192,8
(–200)
1503,8
D4 = 0
10184,0
3506,0
2766,8
17960,6
 Di  0
Ogółem popyt
Scenariusz 2
1503,8
i
Załóżmy, że przedsiębiorstwa (organizacje)
grupy branż produkujących przedmioty konsumpcji
skorzystały z udzielonych ulg i w celach
podniesienia jakości produkcji wytwarzanej podjęły
decyzję o skierowaniu uwolnionych, w wyniku
udzielenia ulg na płatności do budżetu w rozmiarze
200 u.j.p. na nabytek nowego wyposażenia.
Przyjmijmy także, że udzielenie przez rząd
podobnych ulg podatkowych stało się możliwe
kosztem zmniejszenia nakładów państwa (w tym
samym
rozmiarze
–200 u.j.p.) na utrzymywanie aparatu zarządu.
W rezultacie optymalny uprzednio BMB „P-P”
z tabeli 1 zmieni się i przyjmie postać
przedstawioną w tabeli 5, gdzie nowe (zmienione)
potrzeby są wykazane w kratkach zacienionych.
Jak wynika z danych kolumna 7 tabeli 5, w
wypadku przyjęcia przez państwo takiego
programu bilans produkcji i konsumpcji produkcji
w kraju ulegnie naruszeniu. Uczestnicy procesu
produkcji społecznej będą zmuszeni reagować na te
zmiany powiększeniem lub zmniejszaniem
szacunkowych wielkości wypuszczenia produkcji
tak długo, dopóki system ekonomiczny ponownie
Wiadomo (patrz [2]), że do liczby środków
walki z inflacją przez rząd FR zostało włączone
„Reformowanie systemu podatkowego”. W tych
celach, jak również dla „…przyśpieszenia obrotu
środków pieniężnych i powiększenia finansowych
możliwości organizacji po odnowie środków
podstawowych, w szczególności ich części
aktywnej...” w Rosji, począwszy od 2006 r. do
liczby przedsięwzięć doskonalenia prawodawstwa
podatkowego odniesiono:
– włączanie w skład rozchodu nakładów na
NIOKR, tych, które nie dały pozytywnego
rezultatu, i skrócenie z dwu lat do jednego roku
terminu odniesienia do nakładów kosztów na
NIOKR, które są wykorzystywane w produkcji;
– nieprzelewanie przez przedsiębiorstwa do
budżetu państwa potrąceń w rozmiarze 50%
strat ubiegłych lat;
– udostępnienie 10-procentowego potrącenia
amortyzacyjnego przy nabyciu środków
trwałych;
– porządek przyśpieszony zwrotu podatku na
wartość dodaną i in.
Tabela 6.
Optymalny BMB „P-P” uwzględniający pozostawienie ulg podatkowych dla grupy branż produkujących
przedmioty konsumpcji w u.j.p.
Table 6. Optimal BMB “P-P” considering leaving tax reliefs for a group of businesses producing consumption objects in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
І grupa branż
ІІ grupa branż
ІІІ grupa branż
ІV grupa branż
Ogółem popyt
(Θ1j)
(Θ2j)
(Θ3j)
(Θ4j)
(Θi1)
2
6241,3
2030,9
1111,0
801,9
(Θi2)
3
1633,8
1008,4
634,6
201,3
10185,1
3478,1
Konsumpcja produkcji
(Θi3)
(Θi4)
4
5
1487,6
822,4
184,5
254,3
810,3
235,9
309,4
193,0
2791,8
1505,6
ogółem podaż
6
10185,1
3478,1
2791,8
1505,6
17960,6
Saldo debetowe bilansu
(Di)
7
D1 = 0
D2 = 0
D3 = 0
D4 = 0
 Di  0
i
Zeszyty Naukowe 16(88)
43
Siergiej Karganow
pozwoli branżom produkującym przedmioty
konsumpcji powiększyć wielkości wytwarzania i
dostaw swojej produkcji do branż produkcji
niematerialnej o 100 u.j.p. i że powiększenie tych
dostaw całkowicie odpowiada ujawnionej potrzebie
dodatkowej na daną produkcję.
Przyjmiemy, że wdrożenie tej innowacji
zabezpieczy obniżenie rocznych nakładów na
opłatę pracy w rozmiarze V = 150 u.j.p. przy
wzroście nakładów rocznych na renowację
zużytych środków produkcji tylko w rozmiarze
ΔC = 50 u.j.p.
Jest oczywiste, że realizacja tej innowacji
doprowadzi do zmiany rocznych wielkości dostaw
międzybranżowych produkcji, przytoczonych w tabeli 1. Tak w ІІ grupie branż:
nie przyjdzie w stan zbilansowania.
Prognoza nowego zrównoważonego stanu
ekonomicznego systemu, otrzymana na podstawie
algorytmu optymalizacji BMB „P-P”, jest
przedstawiona w tabeli 6.
Na podstawie porównania bilansów produkcji–
konsumpcji według grup branż z tabeli 1 i 6,
przytoczonych w tabeli 7, można wyciągnąć
wniosek, że podjęte decyzje po doskonaleniu
prawodawstwa podatkowego nie polepszą, a tylko
pogorszą sytuację ekonomiczną w danym
(umownym) kraju.
Tabela 7.
Zmiany
w
strukturze
planów
optymalnych produkcji, wywołane przez częściowe
wykorzystanie ulg podatkowych, w u.j.p.
Table 7. Changes in the structure of production optimal plans,
caused by partial use of tax reliefs in u.j.p.
Wytwarzanie
produkcji według grup
branżowych
1
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem DKB
Według
danych
tabeli 1
2
9984,0
3506,0
2766,8
1703,8
17960,6
Według
danych
tabeli 6
3
10185,1
3478,1
2791,8
1505,6
17960,6
– konsumpcja produkcji І grupy branż powiększy
się o 50 u.j.p., to jest z 1964,0 u.j.p. do 2014,0
u.j.p.;
– konsumpcja produkcji własnej nie zmieni się;
– konsumpcja produkcji ІІІ grupy branż zmniejszy
się o 50 u.j.p. (z 196,6 u.j.p. do 146,6 u.j.p.)
w wyniku wzrostu nakładów branżowych na
renowację środków produkcji;
– konsumpcja produkcji ІV grupy branż nie
zmieni się, ponieważ wprowadzana innowacja
nie wymaga powiększenia wielkości usług ze
strony państwa.
Zmiany
(kolumna 3 –
kolumna 2)
4
+201,1
–27,9
+25,0
–198,2
0
Rzeczywiście, jeżeli zmiany wielkości produkcji
grup branżowych І i ІV były w pełni
prognozowane, to zmiana objętości produkcji ІІ i
ІІІ grupy branżowej byłaby możliwa do wykazania
tylko w wyniku optymalizacji BMB „P-P”.
Okazało się, że przy podniesieniu jakości produkcji przedmiotów konsumpcji zamiast przewidywanego wzrostu wielkości sprzedaży nastąpi
zmniejszenie wielkości ich konsumpcji o 27,9 u.j.p.
(3478,1 – 3506,0), a do realizacji przesunięć
strukturalnych w wielkości wytwarzania produkcji
będą potrzebne dodatkowe inwestycje do
rozszerzenia ekstensywnego produkcji І i ІІІ grupy
branż. Te dodatkowe inwestycje należy uważać za
obowiązkowe, ponieważ one warunkują realizację
scenariusza, a ich brak doprowadzi do wzrostu
bezrobocia i inflacji.
Przyjmiemy, zgodnie z założeniem, że z
wdrożeniem innowacji wielkość dostaw produkcji
ІІ grupy branż dla branż ІІІ grupy (wskaźnik Θ32)
powiększy się z 629 u.j.p. do 729 u.j.p.
Z uwzględnieniem zmian wymienionych
wcześniej optymalny BMB „P-P”, przytoczony w
tabeli 1, przyjmie postać przedstawioną w tabeli 8.
Jak wynika z danych tabeli 8, wdrożenie
innowacji doprowadziło do zwiększenia waluty
bilansu o 100 u.j.p. i wzrostu DKB i BN o tę samą
wielkość. Jednak dysproporcje powstałe w
wielkościach „podaż – popyt” branż świadczą o
konieczności optymalizacji danego BMB.
Rezultaty
optymalizacji
BMB
„P-P”,
przytoczone w tabeli 8, są ukazane w tabeli 9.
Jak wynika z danych tabeli 9, w rezultacie
optymalizacji przewidywane znaczenie wskaźnika
Θ32 wyniesie nie 729 u.j.p., ale tylko 682 u.j.p.
A zatem przy wykorzystaniu innowacji z 100 u.j.p.
przyrostu ogólnego bogactwa narodowego w
branże ІІІ grupy będzie dodatkowo wytworzona
produkcja tylko o 53,0 u.j.p. (682,0 – 629,0).
Pozostały przyrost (o 47,0 u.j.p.) będzie otrzymany
kosztem ekstensywnego rozszerzenia produkcji
innych branż.
Problem 2. Ocena wyników wdrożenia
osiągnięć postępu naukowotechnicznego
Scenariusz 3
Przypuśćmy, że wdrożenie innowacji zakłada
się w umownym kraju z bazowym BMB „P-P”,
wykazanym w tabeli 1. Załóżmy, że ta innowacja
44
Scientific Journals 16(88)
Budowa optymalnych bilansów BMB „P-P” i ich wykorzystanie przy rozwiązywaniu problemów zarządzania
Ponieważ ujawniona optymalna wielkość
zapotrzebowania na produkcję 32 = 53,0 u.j.p.
jest zbilansowana z innymi wielkościami dostaw
międzybranżowych produkcji, to właśnie tylko ona
powinna być uwzględniona przy ocenie rocznego
efektu
ekonomicznego
i
ekonomicznej
І grupa branż (Θ1j)
9984,0
10072,5
+88,5
ІІ grupa branż (Θ2j)
3506,0
3602,9
+96,9
ІІІ grupa branż (Θ3j)
2766,8
2681,9
–84,9
ІV grupa branż (Θ4j)
1703,8
1703,3
–0,5
Ogółem DKB
17960,6
18060,6
+100,0
Tabela 8.
BMB „P-P” z tabeli 1 ze zmianami wywołanymi przez wprowadzenie innowacji w u.j.p.
Table 8. BMB “P-P” from table 1 with changes caused by the introduction of an innovation in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup
branżowych
1
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Konsumpcja produkcji
2
6118,0
2014,0
1101,0
801,0
3
1601,6
1074,4
729,0
201,0
4
1458,2
146,6
803,0
309,0
5
806,2
271,0
233,8
392,8
6
9984,0
3506,0
2866,8
1703,8
Ogółem popyt
10034,0
3606,0
2716,8
1703,8
18060,6
(Θi1)
(Θi2)
(Θi3)
(Θi4)
ogółem podaż
Saldo debetowe bilansu
(Di)
7
+50,0
+100,0
–150,0
0
 Di  0
i
Tabela 9.
Wyniki optymalizacji BMB „P-P” przedstawionego w tabeli 8 w u.j.p.
Table 9. Results of optimization of BMB “P-P” shown in table 8 in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
І grupa branż
ІІ grupa branż
ІІІ grupa branż
ІV grupa branż
(Θ1j)
(Θ2j)
(Θ3j)
(Θ4j)
Ogółem popyt
(Θi1)
2
6172,2
2069,5
1030,0
800,9
(Θi2)
3
1615,8
1104,2
682,0
200,9
10072,5
3602,9
Konsumpcja produkcji
(Θi3)
(Θi4)
4
5
1471,0
813,5
150,8
278,4
751,2
218,7
308,9
392,7
2681,9
1703,3
ogółem podaż
6
10072,5
3602,9
2681,9
1703,3
18060,6
Saldo debetowe bilansu
(Di)
0
0
0
0
 Di  0
i
efektywności od wdrożenia innowacji. Na tej
podstawie
można
twierdzić,
że
proces
optymalizacji dostaw międzybranżowych produkcji
przy wdrożeniu innowacji powinien stać się jeszcze
jednym
obowiązkowym
warunkiem
oceny
rocznego efektu ekonomicznego i efektywności
ekonomicznej ich wdrożenia.
Dalsza analiza skutków wdrożenia innowacji
może być przeprowadzona z wykorzystaniem
danych tabeli 10, gdzie przytoczone są zmiany
wielkości produkcji i konsumpcji produkcji według
grup branż spowodowane przez jej wprowadzenie.
Jak wynika z danych tabeli 10, przyrost BN
wyniesie 100 u.j.p., jednak do otrzymania tego
rezultatu oraz zapobieżenia wzrostowi bezrobocia i
inflacji niezbędna jest realizacja inwestycji
dodatkowych, zabezpieczających ekstensywne
rozszerzenie wielkości wytwarzania produkcji І i ІІ
grupy branż o 85,4 u.j.p. (88,5 + 96,9 – 100,0).
Problem 3. Ocena makroekonomicznych
skutków ekstensywnego rozszerzenia
wielkości wytwarzania produkcji
Scenariusz 4
Tabela 10. Analiza zmian objętości produkcji i konsumpcji
produkcji spowodowanych wdrożeniem innowacji w u.j.p.
Table 10. Analysis of changes in production volume and production consumption caused by the introduction of an innovation in u.j.p.
Wytwarzanie
produkcji
według grup
branżowych
Dane
z tabeli
1
Dane
z tabeli
9
Zmiany
objętości
produkcji
(kolumna 3 –
kolumna 2)
1
2
3
4
Zeszyty Naukowe 16(88)
Przypuśćmy, że w systemie ekonomicznym,
przedstawionym przez BMB „P-P” w tabeli 1, jest
ujawnione dodatkowe zapotrzebowanie na środki
produkcji, których roczny rozmiar konsumpcji
wyniesie 133,4 u.j.p., w tym według grup
branżowych:
w II grupie branż – 84,0 u.j.p.;
w III grupie branż – 33,2 u.j.p.;
w IV grupie branż – 16,2 u.j.p.
45
Siergiej Karganow
Przypuśćmy także, że przez rząd została podjęta
decyzja o zachowaniu wielkości produkcji ІV
grupy branż w dawnym rozmiarze (1703,8 u.j.p.)
i o zrekompensowaniu wzrostu nakładów przez
nabycie środków produkcji w objętości 16,2 u.j.p.,
kosztem ograniczenia nakładów na nabycie
produkcji ІІІ grupy branż. Przyjęte przez rząd
decyzje
Tabela 11. Dane z BMB „P-P” z tabeli 1 skorygowane w związku z przypuszczalnymi zmianami wielkości
międzybranżowych dostaw produkcji w u.j.p.
Table 11. Data from BMB “P-P” from table 1 corrected on account of expected changes in the sizes of intertrade production
supplies in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
І grupa branż
ІІ grupa branż
ІІІ grupa branż
ІV grupa branż
(Θ1j)
(Θ2j)
(Θ3j)
(Θ4j)
Ogółem popyt
(Θi1)
2
6118,0
2048,0
1134,2
817,2
10117,4
Konsumpcja produkcji
(Θi2)
(Θi3)
3
4
1601,6
1458,2
1074,4
196,6
629,0
803,0
201,0
292,8
3506,0
2750,6
(Θi4)
5
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
Ogółem podaż
6
9984,0
3590,0
2800,0
1703,8
18077,8
Saldo debetowe bilansu
(Di)
7
+133,4
–84,0
–49,4
0
 Di  0
i
Tabela 12. Optymalizacja wielkości międzybranżowych dostaw produkcji przedstawionych w tabeli 11 w u.j.p.
Table 12. Optimization of the sizes of intertrade production supplies presented in table 11 in u.j.p.
Wytwarzanie produkcji
według grup branżowych
1
(Θi1)
2
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem popyt
6118,0
2048,0
1134,2
817,2
10117,4
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem popyt
6206,9
1996,2
1112,4
817,2
10132,7
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem popyt
6217,1
1986,3
1112,7
817,2
10133,3
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem popyt
6217,5
1984,9
1113,5
817,2
10133,1
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem popyt
6217,4
1984,7
1113,7
817,2
10133,0
І grupa branż (Θ1j)
ІІ grupa branż (Θ2j)
ІІІ grupa branż (Θ3j)
ІV grupa branż (Θ4j)
Ogółem popyt
6217,3
1984,6
1113,9
817,2
10133,0
Konsumpcja produkcji
(Θi2)
(Θi3)
3
4
Dane wyjściowe
1601,6
1458,2
1074,4
196,6
629,0
803,0
201,0
292,8
3506,0
2750,6
Iteracja pierwsza
1624,9
1479,4
1047,2
191,6
616,9
787,5
201,0
292,8
3490,0
2751,3
Iteracja druga
1627,6
1481,8
1042,0
190,7
617,1
787,7
201,0
292,8
3487,7
2753,0
Iteracja trzecia
1627,7
1481,9
1041,2
190,6
617,5
788,2
201,0
292,8
3487,4
2753,5
Iteracja czwarta
1627,6
1481,9
1041,1
190,6
617,6
788,4
201,0
292,8
3487,3
2753,7
Iteracja piąta
1627,6
1481,9
46
1041,1
190,6
617,6
788,4
201,0
292,8
3487,3
2753,7
(Θi4)
5
Ogółem podaż
Saldo debetowe bilansu
(Di)
6
7
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
9984,0
3590,0
2800,0
1703,8
18077,8
+133,4
–84,0
–49,4
0
0
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
10117,4
3506,0
2750,6
1703,8
18077,8
+15,3
–16,0
+0,7
0
0
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
10132,7
3490,0
2751,3
1703,8
18077,8
+0,6
–2,3
+1,7
0
0
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
10133,3
3487,7
2753,0
1703,8
18077,8
–0,2
–0,3
+0,5
0
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
10133,1
3487,4
2753,5
1703,8
18077,8
–0,1
–0,1
+0,2
0
806,2
271,0
233,8
392,8
1703,8
10133,0
3487,3
2753,7
1703,8
18077,8
0
Scientific Journals
16(88)
0
0
0
0
Budowa optymalnych bilansów BMB „P-P” i ich wykorzystanie przy rozwiązywaniu problemów zarządzania
Podsumowanie
przewidywały także zachowanie niezmiennej
struktury i wielkości produkcji, dostarczanych
przez przedsiębiorstwa i organizacje ІV grupy
branż dla wszystkich konsumentów.
Skorygowany zgodnie z danym scenariuszem
BMB „P-P” z tabeli 1 jest przytoczony w tabeli 11,
gdzie zmienione wielkości konsumpcji produkcji są
zacienione.
Zgodnie z danymi tabeli 11 można byłoby
przypuścić, że w rezultacie realizacji danego
scenariusza:
 ekstensywne
(wobec
braku
innowacji)
rozszerzenie wielkości produkcji środków
produkcji wyniesie 133,4 u.j.p.;
 przewidywany wzrost waluty bilansu i BN
wyniesie 117,2 u.j.p. (18077,8 – 17960,6);
 przewidywany wzrost strukturalnego bezrobocia
wyniesie 16,2 u.j.p. (133,4 – 117,2).
Przytoczone
przykłady
oceny
różnych
scenariuszy pokazują, że skutki realizacji
dowolnych decyzji administracyjnych bynajmniej
nie są oczywiste i te decyzje nie mogą być
poprawnie ocenione bez uwzględnienia ich wpływu
na zmianę wielkości dostaw międzybranżowych
produkcji. Jednak dotychczas ten warunek nie mógł
być realizowany, ponieważ nie istniał algorytm
optymalizacji międzybranżowych dostaw produkcji
zabezpieczający zbilansowanie wielkości jej
wytwarzania i konsumpcji.
Proponowana
przez
autora
metodyka
zbudowania optymalizacji i oceny zmian BMB „PP” jest powołana do tego, aby stała się
podstawowym narzędziem opracowania planów
perspektywicznych ekonomicznego i społecznego
rozwoju kraju, a jej zastosowanie – obowiązkowym
warunkiem oceny efektywności ekonomicznej
innowacji. Rolę danych bazowych dla takich
planów i obrachunków powinny spełniać dane
corocznie publikowanych sprawozdawczych BMB
„P-P”, podobnych do BMB „P-P” – w tabela 1.
Zaznaczmy, że proponowane wykorzystanie
metodyki pozwoli:
Jednak prawidłową ocenę skutków realizacji
opisanego scenariusza można wykonać tylko na
podstawie danych zrównoważonego systemu
międzybranżowych
dostaw
produkcji.
Uwzględniając osobliwość danego scenariusza
(żądanie zachowania niezmiennymi struktury i
wielkości dostaw produkcji ІV grupy branż dla
wszystkich branż – konsumentów), przytoczymy w
tabeli 12 proces optymalizacji BMB „P-P”,
przedstawiony w tabeli 11, z wykorzystaniem
przypisu do zaproponowanego przez nas algorytmu
optymalizacji BMB „P-P”.
Na zakończenie ocenę rezultatów realizacji
danego scenariusza przytoczymy w tabeli 13,
zestawiając dane optymalnych bilansów z tabel 1 i
17.
Jak wynika z tabeli 13, realizacja danego
scenariusza zapewni przyrost BN i zmniejszenie
bezrobocia niestrukturalnego o 117,2 u.j.p. przy
rozszerzeniu ekstensywnym wielkości wytwarzania
środków produkcji o 149,0 u.j.p., a nie o 133,4
u.j.p., jak to było zakładane przed optymalizacją.
 poprawnie szacować skutki planowanych
decyzji administracyjnych;
 mierzyć efektywność ekonomiczną decyzji
administracyjnych wielkościami przyrostu BN;
 przeprowadzać
ukierunkowaną
politykę
inwestycyjną;
 obniżyć bezrobocie i inflację w kraju,
powstające w wyniku niezbilansowania
objętości produkcji i konsumpcji produkcji, jak
również w odpowiednim czasie przyjąć miary
do zmniejszenia bezrobocia strukturalnego.
Bibliografia
1. KARGANOW S.: Metodologia budowy i optymalizacji
bilansów międzybranżowych „popyt – podaż” produkcji
(BMB „P-P”). Zeszyt Naukowy Akademii Morskiej w
Szczecinie, 2009, 16(88), 32–38.
2. Prognoza rozwoju społeczno-gospodarczego Federacji
Rosyjskiej na 2006 r. i podstawowe parametry prognozy
rozwoju społeczno-gospodarczego Rosyjskiej Federacji na
okres do 2008 roku (z posiedzenia Rządu Federacji
Rosyjskiej z 18 sierpnia 2005 r.). Rozdział: Reformowanie
systemu podatkowego.
Tabela 13. Analiza zmian wielkości produkcji i konsumpcji
produkcji wywołanych wzrostem popytu na środki
produkcji w u.j.p.
Table 13. Analysis of the changes in production and production consumption caused by demand for production means in
u.j.p.
Wytwarzanie
produkcji
według grup
branżowych
Dane
z tabeli
6
1
2
І grupa branż (Θ1j) 9984,0
Zeszyty
Naukowe
ІІ grupa
branż (Θ16(88)
2j) 3506,0
ІІІ grupa branż (Θ3j) 2766,8
ІV grupa branż (Θ4j) 1703,8
Ogółem DKB
17960,6
Dane
z tabeli
12
3
10133,0
3487,3
2753,7
1703,8
18077,8
Zmiany
wielkości
produkcji
(kolumna 3
– kolumna 2)
4
+149,0
–18,7
–13,1
0
+117,2
Recenzent:
47
Siergiej Karganow
prof. dr hab. Stanisław Flejterski
Uniwersytet Szczeciński
48
Scientific Journals 16(88)