Bezrobocie - Ekonomicznie.pl


CO TO JEST BEZROBOCIE?
Bezrobocie to sytuacja w której istnieje grupa pracowników zdolna do pracy oraz gotowych
ją podjąć, lecz nie znajdująca możliwości zatrudnienia. Zjawisko to jest mierzone procentem
siły roboczej, która nie znajduje zatrudnienia. O tym, że bezrobocie stało się kwestią
społeczną świadczyła dynamika, skala i struktura tego zjawiska, jak i jego negatywne
konsekwencje odczuwane coraz silniej. Brak pracy jest czynnikiem, który mam wpływ na
zaspokajanie ważnych potrzeb społecznych w różnych sferach życia. Prowadzi też do
narastania kwestii społecznych jak: kwestia ubóstwa, edukacyjna, zdrowotna itd.
Bezrobocie jako kwestia społeczna – dotyczy dużych grup społecznych, jest odbierana przez
tę grupę jako nieprawidłowe, zakłóca jej prawidłowy rozwój, wywołuje społeczny niepokój,
jest źródłem napięć społecznych. Nie może być w pełni rozwiązane w ramach grupy przy
wykorzystaniu dostępnych jej metod i możliwości, może być rozwiązane tylko drogą podjęcia
szerokich działań przez państwo.
Zrezygnowani
POZOSTALI
Emeryci
Angaże
Zwolnieni
ZATRUDNIENI
BEZROBOTNI
Absolwenci
Bezpośrednio zatrudnieni
siła robocza
rys: RYNEK PRACY

KTO TO JEST „BEZROBOTNY”?
Osoby bezrobotne to osoby nie pobierające nauki w szkole dziennej, zdrowe i gotowe do
podjęcia pracy w danym zawodzie, ale z powodu braku zatrudnienia zarejestrowane w
powiatowym urzędzie pracy właściwym dla miejsca zameldowania. Należy pamiętać, ze
osoby te powinny także oprócz powyższych, spełniać warunek ukończenia osiemnastu lat
oraz warunek pozostawania w wieku aktywności zawodowej.
Najoględniej mówiąc Bezrobotny to człowiek, który chce pracować i aktywnie poszukuje
pracy, ale nie może utrzymać zatrudnienia przy istniejących stawkach płacy.
1
Bezrobocie w Polsce:
Bezrobocie
Ostatni miesiąc
2005.01
Miesiąc wcześniej
2004.12
Rok wcześniej
2004.01
Stopa bezrobocia [%]
19.5
19.1
20.6
Liczba bezrobotnych
3 094 863
2 999 601
3 293 154
Nowi zarejestrowani
276 112
254 150
291 454
Bezrobocie w województwie kujawsko-pomorskim:
Wskaźniki bezrobocia dla województwa kujawsko-pomorskiego
w okresie od 2004.03 do 2005.03
Data
Stopa bezrobocia [%]
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych
na koniec miesiąca
w ciągu miesiąca
2005.01
24.0
206 792
19 370
2004.12
23.5
199 566
17 609
2004.11
22.9
194 409
14 883
2004.10
23.0
194 815
15 217
2004.09
23.2
197 084
15 479
2004.08
23.5
199 733
13 290
2004.07
23.8
202 006
14 684
2004.07
23.8
202 006
14 684
2004.05
24.1
205 284
11 283
2004.04
24.6
211 376
11 140
2004.03
25.3
219 017

RODZAJE BEZROBOCIA
Ogólny podział:
bezrobocie strukturalne – mówimy o nim wtedy gdy występuje niedopasowanie
struktury podaży pracy i popytu na pracę ze względu na posiadane kwalifikacje,
wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z niedopasowania
kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompetencji, trudności w
dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Ten rodzaj bezrobocia może mięć
2
charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu,
kwalifikacji czy tez miejsca zamieszkania.
bezrobocie frykcyjne – związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki
pełnej swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie
rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi
miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc
pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest to, że występuje pewna liczba
wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim
przepływem informacji między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas
zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy. Decyzje o zwolnieniu z pracy w
celu znalezienia innego zajęcia podejmują sami pracownicy, a czas poszukiwania nowej
pracy jest stosunkowo krótki bowiem wynosi mniej niż 3 miesiące.
bezrobocie długookresowe – dotyczy osób. które pozostają bez pracy od 6 do 12
miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa
przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania
pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełniania kwalifikacji
lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy.
Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że ewentualni kandydaci stają się, ze względu
na dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń, mało interesujący dla
pracodawców.
bezrobocie długotrwałe (chroniczne) – trwa znacznie dłużej niż 12 miesięcy.
Spowodowane jest podobnymi przyczynami co bezrobocie długookresowe.
bezrobocie ukryte – rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie
ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Osoby te
posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego.
bezrobocie cykliczne – powstaje na skutej spadku zagregowanego popytu w gospodarce.
W czasie kiedy występuje zapotrzebowani na wytwarzane produkty, nie ma problemów z
miejscami pracy. Kiedy jednak zapotrzebowanie to maleje zaczynają się problemy z
pracą. Producenci w celu zmniejszenia kosztów produkcji zwalniają pracowników.
bezrobocie z wyboru – pojawia się w niektórych krajach, gdzie wysokość zasiłków
przyznawanych bezrobotnym jest na tyle wysoka, aby zrekompensować utratę stałego
zarobku i tym samym stworzyć zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym.
Podział tematyczny na grupy:
W zależności od warunków, w jakich osoby zdolne do pracy i poszukujące ją byłyby gotowe
ją podjąć, trzeba wyróżnić dwa rodzaje bezrobocia:


bezrobocie dobrowolne - spowodowane jest tym że część pracowników
poszukujących pracy nie akceptuje poziomu płacy realnej są skłonni pracować
przy wyższej stawce, a pracodawcy gotowi są ich zatrudnić poniżej płacy realnej.
Zjawisko to jest głównym powodem powstawania tej odmiany bezrobocia gdzie
preferencje siły roboczej nie pokrywają się z rachunkiem opłacalności
pracodawców.
bezrobocie przymusowe - czyli niezależne od zachowania bezrobotnych.
Ekonomia klasyczna tłumaczy je tym, że istnienie ustawowej gwarancji płacy
minimalnej, zafałszowuje sygnały na rynku pracy, stan równowagi rynkowej
zostaje zniekształcony, nawet przy spadku cen i popytu, wzroście bezrobocia,
place i tym samym koszty nie maleją, poprzez strajki związki zawodowe
wymuszają stawki powyżej wolnej ceny rynkowej.
3
Rodzaje bezrobocia można rozpatrywać zarówno ze względu na przyczyny jak i formy w
których zjawisko to występuje (ze względu na przyczyny).





bezrobocie strukturalne - które charakteryzuje się zastojem gospodarczym i
nowe roczniki napływające na rynek pracy nie mogą jej znaleźć. Istnienie wiec
samego zjawiska bezrobocia tłumaczone jest tym że chęć podjęcia pracy i
zgłoszonej jej podaży nie daje się w pełni urzeczywistnić,
bezrobocie technologiczne – wynika ze zmiany techniki, technologii, oraz z
zastąpienia pracy żywej pracą maszyn,
bezrobocie koniunkturalne - Keynesowska teoria przymusowego bezrobocia
przyjmuje że jest ono wywołane zbyt małym popytem konsumpcyjnym i
inwestycyjnym, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności
produkcyjnych, poziom popytu stale ulega wahaniom, czyli jest zależny od
koniunktury, stad nazwa bezrobocia. W fazach wysokiej koniunktury popyt
rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego.
bezrobocie frykcyjne - obejmujące również ludzi zmieniających prace,
przejściowo jej poszukujących z rożnych powodów.
bezrobocie sezonowe – uzależnione od pór roku (np. budownictwo);
Patrząc ze względu na formę jego występowania wyróżniamy:




bezrobocie krótkookresowe - do 3 miesięcy bez zatrudnienia.
bezrobocie średniookresowe – od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia.
bezrobocie długookresowe – dotyczy osób. które pozostają bez pracy od 6 do 12
miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa
przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące
wymagania pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność
uzupełniania kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu
okresu pozostawania bez pracy. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że
ewentualni kandydaci stają się, ze względu na dezaktualizację swoich wiadomości
i doświadczeń, mało interesujący dla pracodawców.
bezrobocie ukryte – rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy
ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w
urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku
ubezpieczeniowego. Występuje głównie na wsi (nadmiar rąk do pracy, dawniej –
przerost administracji).
bezrobocie jawne – zarejestrowane (da się określić).

SKUTKI BEZROBOCIA

Fakt utraty pracy powoduje przeżywanie przez osoby bezrobotne wielu emocji
podlegających wielu zmianom w zależności od okresu pozostawania bez pracy.
Niezadowolenie, rozczarowanie, złość, lęk przeżywane przez osoby bezrobotne zastępuje
krótki stan zadowolenia, który wynika z poczucia ulgi, że ten okres niepokoju, niepewności,
braku poczucia stabilizacji nareszcie minął.
W tym okresie bezczynność odbierana jest jako rodzaj „urlopu wypoczynkowego”. Można w
tym czasie załatwić sprawy, na które dotychczas brakowało czasu. Sytuacja materialna nie
koniecznie musiała się pogorszyć. Osobom, które otrzymały odprawę – mogła się poprawić.
Wiara w możliwość podjęcia szybkiego zatrudnienia jest jeszcze silna. Gdy mija krótki okres
poprawy nastroju zaczynają narastać negatywne emocje (bunt – dlaczego ja?), irytacja,
4
zniecierpliwienie, niepokój. „Urlop-wakacje” cieszą, gdy się ma perspektywę powrotu do
pracy, do aktywnego życia zawodowego. Po tym okresie następuje czas intensywnego
poszukiwania zatrudnienia, często „po omacku”, nie mając rozeznania co do aktualnego
rynku pracy. Dlatego też, te działania, aktywność nie zawsze są efektywne. Jeżeli okres
poszukiwania pracy wydłuża się często tracą oni nadzieję, rezygnują z jakichkolwiek działań.
Skutkuje to poczuciem bezwartościowości podejmowanych starań. Narasta poczucie niskiej
wartości, nasila się dystans wobec znajomych, czasami wycofywanie się z aktywności dającej
nadzieję na zmianę sytuacji życiowej.
W tym momencie konieczne jest poszukiwanie oparcia u osób mogących udzielić fachowej
pomocy, wsparcia, które pomogą odbudować poczucie własnej wartości, przypomnieć sobie
co umiem, kim jestem lub czego mogę się nauczyć by być atrakcyjnym na rynku pracy.
Człowiek, który wątpi w siebie, nie ceni siebie – jest tak odbierany przez potencjalnego
pracodawcę. Uwzględniając wysoki wskaźnik bezrobocia, trudną sytuację na rynku pracy
jedynie duża aktywność może dawać nadzieję na znalezienie zatrudnienia.
Źródła:
Źródło danych do tabeli: Główny Urząd Statystyczny
W pracy wykorzystałam dane znajdujące się w Internecie
„PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI” Z. Makieła,T. Rachwał.
5