Zadania maturalne z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące

Zadania maturalne z zakresu
„Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
Lata 2005-2010.
1
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
1. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2005). Arkusz I.
Mapa: Góry Stołowe.
Brak zadao z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
1. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2005). Arkusz II.
Mapa: Góry Stołowe.
Zadanie 36. (4 pkt)
Spośród wydarzeo geologicznych w dziejach Ziemi wybierz tylko te, które miały miejsce w trzeciorzędzie.
A. Powstanie wielkich łaocuchów górskich w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych.
B. Często zmieniający się rozkład lądów i mórz.
C. Potężne ruchy górotwórcze (kaledooskie i hercyoskie) i intensywne procesy wulkaniczne.
D. Powstanie pokładów węgla brunatnego ze szczątków roślinności.
E. Tworzenie się w zapadliskach podgórskich i zbiornikach wodnych złóż soli kamiennej.
F. Wielkie zalewy morskie.
G. Podniesienie wcześniej wypiętrzonych struktur geologicznych i powstanie gór zrębowych.
H. Powstanie ze szczątków bujnie rozwijającej się roślinności złóż węgla kamiennego.
Zadanie 37. (4 pkt)
Uzupełnij tabelę, wpisując po dwa przykłady występowania i wykorzystania gospodarczego wybranych
surowców mineralnych w Polsce.
Surowiec mineralny
Występowanie
Wykorzystanie gospodarcze
Sól kamienna
1.
1.
2.
2.
Wapienie
1.
1.
2.
2.
Zadanie 38. (4 pkt)
Na podstawie zamieszczonych opisów rozpoznaj obiekty geograficzne (niziny, wyżyny, góry) i podaj ich
nazwy.
A. Ciągną się wzdłuż wybrzeży Oceanu Spokojnego. Tworzą je liczne łaocuchy górskie, między którymi
znajdują się zapadliskowe obniżenia, np. Dolina Śmierci, obszary pustynne, wyżyny porozcinane kanionami
rzek. Na obszarze tych gór znajdują się także czynne stożki wulkaniczne.
..............................................................................................................................................
B. Aluwialna kraina o monotonnym krajobrazie, przez którą rzeki płyną szerokimi, dolinami. Duże obszary
tej krainy zajmują bagna. Dominującą formacją roślinną jest tajga. Klimat, wyłączając obszary położone na
północy, umiarkowany chłodny, wybitnie kontynentalny.
..............................................................................................................................................
C. Ograniczają ją od północy Góry Pontyjskie, a od południa Góry Taurus. Na jej obszarze występują liczne
bezodpływowe kotliny z jeziorami reliktowymi i tektonicznymi. W klimacie podzwrotnikowym
kontynentalnym suchym występują suche stepy i półpustynie. W północnej części tej krainy położona jest
Ankara.
2
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
..............................................................................................................................................
D. Położone są między Zatoką Biskajską a Zatoką Lwią. Krajobraz tej krainy w części środkowej ma cechy
rzeźby alpejskiej (turnie i cyrki lodowcowe), natomiast w części zachodniej występują zjawiska krasowe.
Duże zasoby wodne tego obszaru wykorzystywane są w celach energetycznych i do nawadniania. W
środkowej części tej krainy leży Andora.
..............................................................................................................................................
2. Egzamin maturalny z geografii (maj 2005). Poziom podstawowy.
Mapa: Babia Góra- Zawoja.
Brak zadao z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
2. Egzamin maturalny z geografii (maj 2005). Poziom rozszerzony.
Mapa: Babia Góra- Zawoja.
Zadanie 45. (3 pkt)
Uzupełnij tabelę obrazującą genezę i wiek wybranych surowców mineralnych Polski.
3. Materiał diagnostyczny z geografii (grudzieo 2005). Poziom podstawowy.
Mapa: Tatrzaoski Park Narodowy.
Brak zadao z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
3. Materiał diagnostyczny z geografii (grudzieo 2005). Poziom rozszerzony.
Mapa: Tatrzaoski Park Narodowy.
Zadanie 32. (1 pkt)
Mapy przedstawiają rozmieszczenie płyt tektonicznych oraz obszarów częstych trzęsieo ziemi.
Na podstawie załączonych map sformułuj prawidłowośd dotyczącą rozmieszczenia obszarów sejsmicznych
na Ziemi.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
4
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
Zadanie 33. (1 pkt)
Na przykładzie lądolodu wyjaśnij, w jaki sposób dochodzi do ruchów izostatycznych.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 36. (2 pkt)
Określ rodzaj oraz genezę zapisanych w tabeli skał.
Zadanie 42. (2 pkt)
a) Wykaż związek między powstawaniem gejzerów a geologicznymi procesami endogenicznymi.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
b) Z podanych zestawieo obszarów zaznacz jedno, w którym wymieniono cztery obszary występowania
gejzerów.
A. Wyspa Kiusiu, Kamczatka, Islandia, Nizina Amazonki.
B. Yellowstone, Islandia, Nowa Zelandia, Półwysep Arabski.
C. Islandia, Kamczatka, Yellowstone, Nowa Zelandia.
D. Kamczatka, Wyspa Kiusiu, Islandia, Sudety.
4. Egzamin maturalny z geografii (styczeo 2006). Poziom podstawowy.
Mapa: Fragment Kampinoskiego Parku Narodowego.
Brak zadao z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
5
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
4. Egzamin maturalny z geografii (styczeo 2006). Poziom rozszerzony.
Mapa: Fragment Kampinoskiego Parku Narodowego.
Zadanie 39. (3 pkt)
Wykorzystaj załączony przekrój geologiczny oraz posiadaną wiedzę i wykonaj polecenia
a) i b).
a) Uporządkuj chronologicznie podane poniżej wydarzenia geologiczne od najstarszego do najmłodszego.
Numery odpowiadające kolejnym wydarzeniom wpisz do tabeli.
1. Sfałdowanie osadów morskich
2. Zlodowacenie obszaru
3. Akumulacja osadów w środowisku wód śródlądowych
4. Erozyjne ścięcie powierzchni
5. Akumulacja osadów w środowisku morskim
b) Podaj nazwę grupy skał występujących na przekroju, uwzględniając ich genezę.
Nazwa grupy skał: . ......................................................................................................................
6
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
Zadanie 41. (5 pkt)
Rysunek przedstawia zjawiska geologiczne na granicy płyt litosfery na obszarze wschodniej
Afryki. Wykorzystaj rysunek i własną wiedzę do wykonania poleceo a), b), c).
a) Zaznacz poprawną odpowiedź.
Przedstawione na mapie rowy i uskoki
tektoniczne położone są w strefie:
A. subdukcji.
B. ryftu.
C. kolizji płyt.
D. geosynkliny.
b)Na przykładzie przedstawionych na
rysunku jezior Niasa i Tanganika oraz
posiadanej wiedzy, wymieo trzy cechy jezior
tektonicznych.
1. . .................................................................................................................................................
2. . ................................................................................................................................................
3. . ................................................................................................................................................
c)Podaj przykłady trzech przyrodniczych konsekwencji, które mogą w przyszłości wystąpid w Afryce
Wschodniej jako skutek położenia tej części kontynentu na granicy płyt litosfery.
1. . .................................................................................................................................................
2. . .................................................................................................................................................
3. . ................................................................................................................................................
5. Egzamin maturalny z geografii (maj 2006). Poziom podstawowy.
Mapa: Pienioski Park Narodowy
Brak zadao z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
7
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
5. Egzamin maturalny z geografii (maj 2006). Poziom rozszerzony.
Mapa: Pienioski Park Narodowy.
Zadanie 31. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono schematyczny przekrój geologiczny przez Tatry.
Korzystając z rysunku, uszereguj podane niżej wydarzenia geologiczne od najstarszego do najmłodszego,
wpisując do ramki cyfry odpowiadające wydarzeniom.
1. Fałdowanie osadów w wyniku nacisku płyt litosfery.
2. Niszczenie osadów płaszczowinowych i trzonu granitowego przez czynniki zewnętrzne.
3. Odrywanie płaszczowin od podłoża i przesuwanie w kierunku północnym.
4. Intruzja magmowa.
5. Gromadzenie osadów w zbiorniku morskim.
6. Próbny egzamin maturalny z geografii (listopad 2006). Poziom podstawowy.
Mapa: Góry Stołowe.
Brak zadao z zakresu „Wewnętrzne procesy kształtujące litosferę”.
8
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
6. Próbny egzamin maturalny z geografii (listopad 2006). Poziom rozszerzony.
Mapa: Góry Stołowe.
Zadanie 12. (2 pkt)
Do określania wieku względnego skał wykorzystuje się metodę skamieniałości przewodnich. Typową cechą
skamieniałości przewodnich jest ich powszechne występowanie w dużych ilościach na rozległych obszarach
kuli ziemskiej.
a) Podaj inną typową cechę skamieniałości przewodnich, odróżniającą je od innych skamieniałości.
…. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
b) Podkreśl rodzaj skał, w których występują skamieniałości.
Skały: : magmowe, metamorficzne, osadowe.
Zadanie 13. (1 pkt)
Uporządkuj następujące wydarzenia w dziejach Ziemi od najstarszego do najmłodszego, wpisując w
odpowiednie miejsca odpowiadające im litery.
A) Wyginięcie dinozaurów
B)Powstanie M. Bałtyckiego
C)Pojawienie się życia na Ziemi
D)Powstanie pokładów węgla kamiennego w Polsce
Zadanie 14. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono sytuację tektoniczną występującą na granicy płyt litosfery.
Podaj dwa przykłady zjawisk lub procesów geologicznych, występujących na granicy płyt litosfery na
9
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
obszarze przedstawionym na rysunku. Wyjaśnij genezę jednego z nich.
Nazwy zjawisk/procesów geologicznych:
1. . ...........................................................................................
2. . ...........................................................................................
Nazwa omawianego zjawiska/procesu geologicznego: . .............................................................
Geneza podanego zjawiska/procesu geologicznego: . ................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
7. Egzamin maturalny z geografii (maj 2007). Poziom podstawowy.
Mapa: Fragment Pobrzeża Kaszubskiego (Kępa Żarnowiecka).
Zadanie 12. (2 pkt)
Rysunki przedstawiają przekroje przez stożki wulkanów: tarczowego (a) i stożkowego (b).
a) Podaj nazwy trzech wspólnych elementów budowy wulkanu tarczowego i stożkowego.
1. . ...............................................................................................................................................
2. . ...............................................................................................................................................
3. . ...............................................................................................................................................
b) Wyjaśnij, dlaczego wulkan tarczowy ma inny kształt niż wulkan stożkowy.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
10
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
Zadanie 13. (2 pkt)
Wymieo dwa pozytywne i dwa negatywne skutki zjawisk wulkanicznych dla działalności gospodarczej
człowieka.
Skutki pozytywne
1. . ...............................................................................................................................................
2. . ...............................................................................................................................................
Skutki negatywne
1. . ...............................................................................................................................................
2. . ...............................................................................................................................................
7. Egzamin maturalny z geografii (maj 2007). Zakres rozszerzony.
Mapa: Fragment Pobrzeża Kaszubskiego (Kępa Żarnowiecka).
Zadanie 13. (2 pkt)
Na podstawie opisu rozpoznaj proces geologiczny i podaj jego nazwę.
A. Pionowe ruchy wywołane zaburzeniami równowagi między skorupą ziemską a płaszczem Ziemi. Niektóre
obszary Skandynawii podniosły się w wyniku tych ruchów w ciągu ostatnich 10 000 lat o kilkaset metrów.
.....................................................................................................................................................
B. Proces ten obejmuje ogół zjawisk związanych z powstawaniem i krystalizacją intruzji magmowych
wewnątrz skorupy ziemskiej. Przykładem największych intruzji są batolity.
.....................................................................................................................................................
C. Są to powolne i bardzo długotrwałe pionowe ruchy wielkich obszarów kontynentalnych. W przeszłości
geologicznej ruchy te powodowały wielkie transgresje i regresje mórz. Współcześnie występują między
innymi na wybrzeżu Morza Śródziemnego w okolicach Neapolu.
.....................................................................................................................................................
Zadanie 14. (2 pkt)
Rysunek przedstawia dwie formy ukształtowania dna oceanicznego: grzbiet oceaniczny i rów oceaniczny.
11
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
Podaj literę, którą oznaczono na rysunku rów oceaniczny oraz wyjaśnij, w jaki sposób doszło do jego
powstania.
Rów oceaniczny oznaczono literą ………………
Wyjaśnienie: . ............................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
8. Geografia - przykładowy zestaw zadao (marzec 2008) OKE Jaworzno.
Zakres podstawowy.
Mapa: Jezioro Rożnowskie.
Zadanie 8. (1 pkt)
Podaj nazwy dwóch procesów endogenicznych.
1. …. ..........................................................................................................
2. …. ..........................................................................................................
8. Geografia - przykładowy zestaw zadao (marzec 2008) OKE Jaworzno.
Poziom rozszerzony.
Mapa: Jezioro Rożnowskie.
Zadanie 12. (2 pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę wnętrza Ziemi.
a) Podaj nazwy warstw oznaczonych na schemacie literami A, B, C.
12
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
b) Podaj nazwę powierzchni nieciągłości, która znajduje się między skorupą ziemską, a warstwą oznaczoną
na rysunku literą A.
….........................................................................................................
Zadanie 13. (3 pkt)
Na rysunku przedstawiono przekrój geologiczny.
Na podstawie analizy przekroju geologicznego wykonaj polecenia a, b, c.
a) Podaj nazwę skały, która tworzy najmłodszą warstwę na przekroju oraz nazwę okresu geologicznego, w
którym ta warstwa powstała.
Nazwa skały …................................. Nazwa okresu geologicznego . ......................................
b) Podaj nazwę okresu geologicznego, w którym powstały skały bezpośrednio leżące na najstarszej
powierzchni zrównania.
..............................................................
c) Określ wiek względny warstwy skalnej, oznaczonej na przekroju literą A.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
13
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
9. Materiał diagnostyczny z geografii (marzec 2008) OKE Poznao.
Poziom podstawowy.
Mapa: Park Narodowy „Bory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy.
Zadanie 15. (2 pkt)
W każdym wierszu podkreśl element, który nie spełnia kryterium przyporządkowania.
A.wapieo, gips, kreda, węgiel kamienny
B.anhydryt, sól kamienna, gnejs, gips
C.marmur, granit, gnejs, łupek krystaliczny
D.granit, sjenit, bazalt, dolomit
Zadanie 16. (1 pkt)
Przyporządkuj wybranym jednostkom tektonicznym Europy krainy geograficzne Polski, które leżą w zasięgu
ich występowania.
Krainy geograficzne: Tatry, Góry Świętokrzyskie, Nizina Podlaska, Pojezierze Mazurskie, Sudety, Bieszczady.
9. Materiał diagnostyczny z geografii (marzec 2008) OKE Poznao.
Poziom rozszerzony.
Mapa: Park Narodowy „Bory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy.
Przeczytaj uważnie zamieszczony poniżej tekst i na jego podstawie oraz własnej wiedzy rozwiąż zadanie 17 i
18.
W pierwszych dniach października 1957 roku prasa i radio całego świata doniosły
o niespodziewanej sile zjawisk występujących u północno-zachodnich wybrzeży wyspy Fayal,
jednej z Wysp Azorskich.
Pierwsze relacje pochodziły od latarnika, który z wysokości trzydziestu kilku metrów
mógł doskonale obserwowad przebieg tych niezwykłych procesów.
Już na kilka dni przed koocem września dawały się odczud wyraźne drgania. Rankiem
27 września dostrzeżono trzy wybuchy pary wodnej, gazów i popiołów ponad powierzchnią
wody. Od opadów różnych materiałów piroklastycznych woda zabarwiła się na brunatno.
W dwa dni później, tj. 29 września wyłonił się ponad powierzchnię oceanu czubek stożka przy wzmożonej
działalności erupcyjnej. Popioły wznosiły się na wysokośd 100 m, a najdrobniejsze dymy do 2000 m. W dniu
1 października nastąpiła bardzo silna erupcja. Popioły wulkaniczne wzbijały się do wysokości 600 m, a dymy
rozciągały się na kilkanaście kilometrów, wznosząc się do 6000 m.
Obserwacje z samolotów pozwoliły na dokładne określenie wysokości wznoszącej się pary wodnej i
14
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
popiołów. W dniu 2 października oczom obserwatorów ukazała się wyraźnie wyłaniająca się z oceanu wyspa
z kraterem, który wyrzucał nie tylko drobne materiały piroklastyczne, lecz i bazaltowe bomby. Wśród
ludności wyspy Fayal zapanowało przerażenie i panika, zwłaszcza, że na północno-zachodnie wybrzeże
wyspy obok popiołów zaczęły spadad również wspomniane wcześniej bomby bazaltowe zagrażające życiu.
Obsługę latarni morskiej Capelinhos ewakuowano.
Źródło: Na podstawie, National Geographic nr 113, lipiec 1958.
Zadanie 17. (2 pkt)
Wymieo nazwy dwóch procesów wewnętrznych, o których jest mowa w zamieszczonym tekście.
1. . ....................................................................................................................................................
2. . ....................................................................................................................................................
Podaj dwa przykłady skutków tych procesów dla środowiska przyrodniczego.
1. . ....................................................................................................................................................
2. ………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 18. (1 pkt)
Podaj dwa zagrożenia dla ludności wynikające z występowania procesów wewnętrznych, o których
przeczytałeś w treści zamieszczonego tekstu.
1. . .....................................................................................................................................................
2. . ....................................................................................................................................................
10. Egzamin maturalny z geografii (maj 2008).
Poziom podstawowy.
Mapa: Fragment Mazurskiego Parku Krajobrazowego.
Zadanie 16. (1 pkt)
Zaznacz poprawną odpowiedź.
Glina, less, zlepieniec, żwir powstały w wyniku
A. wytrącania się z wody związków chemicznych.
B. oddziaływania wysokiego ciśnienia wewnątrz Ziemi.
C. nagromadzenia szczątków organicznych.
D. nagromadzenia produktów wietrzenia skał.
15
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
10. Egzamin maturalny z geografii (maj 2008).
Poziom rozszerzony.
Mapa: Fragment Mazurskiego Parku Krajobrazowego.
Zadanie 13. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery.
Przyporządkuj obszarom oznaczonym na mapie literami A i B po dwa zjawiska lub procesy geologiczne,
dobierając je z wymienionych poniżej.
1.Powstawanie głębokiej szczeliny, wzdłuż której wylewa się lawa bazaltowa zastygająca na krawędziach
płyt.
2.Podsuwanie się jednej płyty litosfery pod drugą i wtapianie się jej w płaszcz.
3.Powstawanie rowów oceanicznych na skutek zstępujących prądów konwekcyjnych.
4.Odtwarzanie się skorupy oceanicznej w strefie ryftu.
5.Zderzanie się kontynentalnych płyt litosfery.
16
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
Zadanie 14. (1 pkt)
Zaznacz metodę, która służy do określania wieku względnego skał i zdarzeo geologicznych na Ziemi.
Metody:
A. Izotopowa 238U
B. Paleontologiczna
C. Dendrochronologiczna
D. Izotopowa 14C
Zadanie 15. (1 pkt)
Wymieo metodę określania wieku bezwzględnego zdarzeo geologicznych, którą należy zastosowad, aby
zbadad wiek powstania oraz wiek zaniku obecnie zarośniętej misy jeziornej na Pojezierzu Mazurskim.
Nazwę metody wybierz spośród podanych w zadaniu 14.
.............................................................................
11. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2009).
Poziom podstawowy.
Mapa: Fragment Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Zadanie 17. (2 pkt)
Na rysunkach przedstawiono wybrane struktury geologiczne.
Na podstawie: Dorota Makowska, Geografia fizyczna. Zadania geograficzne, Wyd. KORIS, Warszawa 1993
Przyporządkuj strukturom geologicznym opisanym na rysunkach cyframi od 1 do 4 odpowiednie nazwy,
wybierając z podanych poniżej.
zrąb tektoniczny, antyklina, płaszczowina, monoklina, niecka
17
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
11. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2009).
Poziom rozszerzony.
Mapa: Fragment Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Zadanie 11. (2 pkt)
Na mapie konturowej świata literami od A do C oznaczono tarcze prekambryjskie, a cyframi od 1 do 3 rowy
oceaniczne.
Na podstawie: Atlas geograficzny dla szkół średnich, PPWK, Warszawa – Wrocław, 2000
Zapisz w tabeli nazwy geograficzne wskazanych na mapie obiektów, wybierając spośród podanych.
Tarcze: Dekaoska, Gujaoska, Gwinejsko-Nigeryjska, Fennoskandzka Rowy: Aleucki, Mariaoski, Atakamski,
Sundajski
18
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
Zadanie 13. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono jednostki tektoniczne Polski.
Na podstawie: Dorota Makowska, Podręcznik do geografii fizycznej dla szkoły średniej, WSiP, Warszawa
1998
Profil hipsometryczny wykonany wzdłuż południka 21°E na terenie Polski
Na podstawie profilu hipsometrycznego, mapy geologicznej i własnej wiedzy uzupełnij tabelę, wpisując
nazwy jednostek tektonicznych oraz nazwy krain geograficznych odpowiadające obszarom zaznaczonym na
profilu literami A, B i C. Nazwy krain geograficznych wybierz z podanych poniżej.
Pojezierze Wielkopolskie, Wyżyna Lubelska, Nizina Śląska, Nizina Mazowiecka, Kotlina Sandomierska,
Pojezierze Mazurskie, Nizina Podlaska, Wyżyna Kielecko-Sandomierska
19
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
12. Egzamin maturalny z geografii (maj 2009).
Poziom podstawowy.
Mapa: Fragment Gór Świętokrzyskich.
Zadanie 17. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono wybrane pasma górskie w Górach Świętokrzyskich.
Na podstawie: Edward Świtalski, Zdzisław Preisner, Geografia Polski, Oficyna Wydawnicza Turpress, Toruo 2001
Na podstawie rysunku i własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub
literę F, gdy zdanie jest fałszywe.
Pasma: Chęcioskie i Masłowskie są wyrzeźbione z tego samego rodzaju skał. ........
Pasma: Chęcioskie i Zelejowskie są wyrzeźbione ze skał osadowych. ........
Pasma: Zgórskie i Dymioskie są wyrzeźbione ze skał magmowych. ........
20
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
12. Egzamin maturalny z geografii (maj 2009).
Poziom rozszerzony.
Mapa: Fragment Gór Świętokrzyskich.
Zadanie 17. (1 pkt)
Na mapie zaznaczono literami A – D miejsca położone na granicach płyt litosfery.
Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie dwa miejsca znajdujące się w strefie subdukcji.
1. . ......... 2. ..........
Zadanie 18. (2 pkt)
Korzystając z określeo podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy
procesy powstawania skał.
granit, plutonizm, metamorfizm, piasek, sedymentacja szczątków organicznych, marmur, diageneza
21
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
13. Egzamin maturalny z geografii (maj 2010).
Poziom podstawowy.
Mapa: Fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Zadanie 13. (1 pkt)
Na rysunkach przedstawiono układy warstw skalnych charakterystyczne dla obszarów o zaburzonej
budowie tektonicznej.
Podaj numery rysunków przedstawiających układy warstw skalnych, w których nastąpiło:
– pochylenie i sfałdowanie warstw pod wpływem bocznego nacisku o kierunku poziomym ………………………..
– przerwanie ciągłości warstw i pionowe przemieszczenie obszaru położonego między uskokami
………………………………
– powstanie części wypukłych nazywanych antyklinami i części wklęsłych, czyli synklin. ……………………………….
Zadanie 14. (2 pkt)
Południowa częśd Europy leży w strefie czynnego wulkanizmu.
a) Podaj nazwę położonego we Włoszech na Półwyspie Apenioskim wulkanu, którego wybuch w 79 r.
zniszczył między innymi miasta Herkulanum i Pompeje.
..........................................................................
Z wulkanów może wydostawad się lawa, pary, gazy wulkaniczne oraz produkty stałe.
b) Podaj trzy przykłady stałych produktów erupcji wulkanicznej.
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
22
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo
13. Egzamin maturalny z geografii (maj 2010).
Poziom rozszerzony.
Mapa: Fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Zadanie 10. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny.
Na podstawie: Srokosz W., Geografia – zadania, wskazówki, zasady oceniania, Nowa Era, Warszawa 2004 r.
a) Uzupełnij poniższe zdania, wpisując właściwe określenie spośród podanych w nawiasach, tak aby zdania
dotyczące zamieszczonego przekroju geologicznego były prawdziwe.
Uskok powstał (wcześniej / później) . ................................... niż warstwa skał bazaltowych.
Transgresja morska miała miejsce w (jurze / permie) . ................................... .
Pozostałością zlodowacenia są (iły i łupki krystaliczne / piaski i gliny) . ................................... .
b) Określ wiek względny warstwy wapieni.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Na podstawie dostępnych materiałów OKE oraz CKE zebrał i opracował: Dariusz Hryo
23
Zebrał i opracował: Dariusz Hryo