Akredytacja w laboratorium Oskar Gojrzewski Akredytacja - procedura, w wyniku której upoważniona jednostka organizacyjna (mająca określone zadania i strukturę) oficjalnie uznaje, że pewna jednostka organizacyjna lub osoba jest kompetentna do wykonywania określonych zadań. Co oznacza posiadanie akredytacji dla laboratorium badawczego? Dla laboratorium – to sposób na potwierdzenie biegłości do wykonywania badań, pomiarów czyli formalne uznanie kompetencji laboratorium. Dla klienta – ułatwienie w wyborze wiarygodnych dostawców usług w tym zakresie Wyniki badań z laboratorium posiadającego akredytację są honorowane prawie na całym świecie Polskie Centrum Akredytacji PCA – jedyna uprawniona jednostka w Polsce, która jest upoważniona do przeprowadzania oceny akredytacyjnej laboratoriów na zgodność z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Norma PN-EN ISO/IEC 17025:2005 „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących” To nic innego jak zbiór wymagań (technicznych i systemowych), które musi spełnić laboratorium aby mogło uzyskać certyfikat akredytacji PCA Laboratorium z akredytacją daje rzetelne wyniki które mogą być wykorzystane np: - w sprawach sądowych (np. przy przedstawianiu dowodów) - środowiskowych ( np. wymagania dotyczące emisji zanieczyszczeń do środowiska) - handlowych (np. dopuszczenie żywności do sprzedaży) - badawcze np. odkrywanie nowych materiałów Warunki wpływające na wyniki - personel - warunki lokalowe i środowiskowe - metody badań - wyposażenie - konrola jakości - pobieranie próbek - postępowanie z obiektami do badań/wzorcowań Czynnik ludzki czyli personel Laboratorium powinno mieć personel kierowniczy i techniczny, który posiada uprawnienia i zasoby niezbędne do realizacji swoich obowiązków. Kierownictwo laboratorium powinno zapewnić, aby każdy kto obsługuje określone wyposażenie, przeprowadza badania, ocenia wyniki i podpisuje sprawozdania z badań miał kompetencje. Do realizacji określonych zadań personel powinien być kwalifikowany, zależnie od wymagań, na podstawie właściwego wyksztalcenia, doświadczenia i/lub wykazanych umiejętności Warunki lokalowo- środowiskowe Laboratorium powinno zapewnić, że warunki środowiskowe nie spowodują unieważnienia wyników ani nie wpłyną ujemnie na wymaganą jakość pomiarów a to znaczy że: - warunki w laboratorium powinny umożliwiać prawidłowe wykonanie badania i spełnić wymagania techniczne mogące wpłynąć na wyniki badań, - warunki powinny być monitorowanie, nadzorowanie i rejestrowanie, a w przypadku kiedy zagrożą poprawności wyników, badania powinny być wstrzymane - należy rozgraniczyć sąsiadujące obszary, gdzie wykonuje się czynności wzajemnie się wykluczające (nie dopuścić przed wzajemnym zanieczyszczaniem), - laboratorium należy utrzymywać w należytej czystości i porządku. Wyposażenie Laboratorium powinno być wyposażone we wszystkie elementy wyposażenia do pomiarów i badań, niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia badań. Wyposażenie i jego oprogramowanie, używane do badania powinno zapewniać wymaganą dokładność oraz spełniać odpowiednie specyfikacje dotyczące badań. Należy ustalić programy wzorcowania wyposażenie powinno być sprawdzane i/lub wzorcowane przed użyciem. Wyposażenie powinno być obsługiwane przez upoważniony personel a to znaczy, że laboratorium używa sprzętu: - o odpowiedniej, wymaganej dokładności, - sprawnego sprawdzonego przed użyciem, - obsługiwane przez upoważniony personel, z zapisaną historią pracy Metody badań Laboratorium powinno stosować metody badań ,które spełniają wymagania klienta i są właściwe do badań których wykonania się podejmuje. Jeżeli klient nie określił metody, która ma być zastosowań, laboratorium powinno wybrać właściwe metody spośród opublikowanych w normach międzynarodowych, regionalnych lub krajowych. Można też wykorzystywać metody opracowane przez laboratorium lub zaadoptowane przez laboratorium, jeżeli są one odpowiednie do przewidywanego zastosowania i zostały zwalidowane laboratorium powinno potwierdzić, że jest w stanie prawidłowo realizować metody znormalizowane, zanim wprowadzi je do badań. Kontrola jakości wyniku Laboratorium powinno mieć procedury sterowania jakością w celu monitorowania miarodajności podejmowanych badań. Uzyskiwane dane powinny być zapisywane w taki sposób, aby możliwe było śledzenie kierunków ich zmian oraz, jeżeli to możliwe, powinny być stosowane techniki statystyczne w celu przeglądu wyników. Monitorowanie powinno być planowane i poddawane przeglądom i może obejmować: a) regularne korzystanie z certyfikowanych materiałów odniesienia b) udział w programach porównań międzylaboratoryjnych lub programach badań biegłości. Przygotował Oskar Gojrzewski Źródło: https://www.port.org.pl/wp-content/uploads/2017/10/Anna_Krawczuk_NanoTox_2017.pdf
