sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Egzamin maturalny maj 2009 GEOGRAFIA POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI po br an oz ww w. sq lm ed ia. pl sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 1. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie pasma górskiego i miejscowoĞci na podstawie mapy i fotografii. Poprawna odpowiedĨ: A. àysogóry B. Bodzentyn Zadanie 2. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za rozpoznanie na podstawie mapy czterech przedstawionych opisem obiektów. Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie dwóch lub trzech obiektów. Poprawna odpowiedĨ: Miejska Góra Mokry Bór Jodáowy Dwór Kakonin Zadanie 3. Korzystanie z informacji Odczytanie informacji geograficznych zapisanych na mapie. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za odczytanie z mapy wysokoĞci bezwzglĊdnej wskazanego miejsca. Poprawna odpowiedĨ: 290 m n.p.m. Zadanie 4. Korzystanie z informacji Wykorzystanie mapy do wykonania pomiarów i obliczeĔ matematyczno-geograficznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawny sposób obliczenia odlegáoĞci w terenie na podstawie skali mapy i podanie poprawnego wyniku. Przykáad poprawnej odpowiedzi: OdlegáoĞü ma mapie: 4,2 cm 1 cm í 0,6 km 4,2 cm í x km x = 2,5 km OdlegáoĞü w terenie wynosi 2,5 km 3 sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 5. Korzystanie z informacji Selekcjonowanie informacji geograficznych wedáug okreĞlonego kryterium. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie dwóch wzniesieĔ, na stokach których znajdują siĊ rumowiska skalne, zwane goáoborzami. Poprawna odpowiedĨ: Agata, àysa Góra Zadanie 6. Tworzenie informacji Uzasadnienie propozycji rozwiązania problemów istniejących w Ğrodowisku geograficznym. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za uzasadnienie dwoma argumentami wyboru miejscowoĞci na miejsce noclegu i wyjĞcia na piesze wycieczki do ĝwiĊtokrzyskiego Parku Narodowego. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ W Podáysicy znajdują siĊ gospodarstwa agroturystyczne, które moĪna wybraü na miejsce noclegu. Ɣ W bliskim sąsiedztwie Podáysicy przebiega szlak turystyczny, którym moĪna dojĞü na àysą GórĊ lub na àysicĊ. Zadanie 7. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za rozpoznanie na podstawie mapy czterech obiektów zaznaczonych na profilu topograficznym. Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie dwóch lub trzech obiektów. Poprawna odpowiedĨ: Gajówka Rachtanka í 4 Granica obszaru ochrony Ğcisáej àysica í 2 Granica ĝwiĊtokrzyskiego Parku Narodowego í 5 Rzeka Czarna Woda í 3 Zadanie 8. Korzystanie z informacji Selekcjonowanie informacji wedáug okreĞlonego kryterium. 0í2 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch walorów przyrodniczych i 1 punkt za podanie dwóch walorów pozaprzyrodniczych. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie jednego waloru przyrodniczego i jednego pozaprzyrodniczego. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Walory przyrodnicze: Ɣ rumowisko skalne (goáoborze) Ɣ pomnik przyrody Buk Jagieááy Walory pozaprzyrodnicze: Ɣ Klasztor ĝwiĊtego KrzyĪa Ɣ Muzeum StaroĪytnego Hutnictwa w Nowej Sáupi 4 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 9. Tworzenie informacji Zaproponowanie rozwiązania problemu istniejącego w Ğrodowisku geograficznym. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech propozycji dziaáaĔ mających na celu ograniczenie wpáywu masowej turystyki na Ğrodowisko przyrodnicze wskazanego obszaru. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch propozycji dziaáaĔ. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Propagowanie wáaĞciwych zachowaĔ turystów poprzez zamieszczanie stosownych informacji na tablicach przy szlakach turystycznych. Ɣ Uruchomienie systemu monitoringu szlaków turystycznych. Ɣ Przeniesienie wystawy ĝwiĊtokrzyskiego Parku Narodowego poza obszar ochrony Ğcisáej. Zadanie 10. a) Korzystanie z informacji Wykorzystanie wyników obserwacji astronomicznych do okreĞlenia poáoĪenia obiektów w przestrzeni. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie na podstawie rysunku dáugoĞci trwania dnia w czasie przesilenia letniego. Poprawna odpowiedĨ: 24 godz. b) Korzystanie z informacji Wykorzystanie wyników obserwacji astronomicznych do okreĞlenia poáoĪenia obiektów w przestrzeni. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie na podstawie rysunku miejsca obserwacji astronomicznych. Poprawna odpowiedĨ: koáo podbiegunowe póánocne Zadanie 11. a) Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie na mapie synoptycznej trzech oĞrodków ciĞnienia. Poprawna odpowiedĨ: Od lewej: N, N, W b) Korzystanie z informacji Selekcjonowanie informacji wedáug okreĞlonego kryterium. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie miasta, w którym wiatr wieje z najwiĊkszą prĊdkoĞcią. Poprawna odpowiedĨ: ParyĪ 5 sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 12. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie przedstawionych na klimatogramach danych klimatycznych do dwóch miast. Poprawna odpowiedĨ: Zakopane – A, ParyĪ – D Zadanie 13. Korzystanie z informacji Wykonanie obliczeĔ matematyczno-geograficznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za obliczenie rocznej amplitudy temperatury powietrza. Przykáad poprawnej odpowiedzi: 15° C – (–5° C) = 20° C Zadanie 14. Korzystanie z informacji Wykorzystanie podanych informacji oraz wáasnej wiedzy do przedstawienia zaleĪnoĞci miĊdzy zdarzeniami i zjawiskami zachodzącymi na wskazanym obszarze. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech argumentów potwierdzających wpáyw cyrkulacji monsunowej na Īycie ludzi. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch argumentów. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Nierównomierne w ciągu roku zaopatrzenie w wodĊ, np. gáĊboki deficyt wody w czasie poprzedzającym nadejĞcie monsunu letniego. Ɣ NadejĞcie monsunu letniego umoĪliwia uprawĊ wiĊkszoĞci roĞlin Īywieniowych (np. zbóĪ). Ɣ KoniecznoĞü ewakuacji ludnoĞci w czasie powodzi wywoáanych deszczami monsunowymi. Zadanie 15. Tworzenie informacji Zaproponowanie rozwiązania problemu istniejącego w Ğrodowisku geograficznym. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech propozycji dziaáaĔ rządu mających na celu záagodzenie negatywnych skutków opadów monsunowych. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch propozycji dziaáaĔ. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Gromadzenie zapasów wody pitnej, ĪywnoĞci i lekarstw dla ludnoĞci poszkodowanej podczas powodzi. Ɣ Pomoc dla rolników, którzy utracili zbiory w czasie powodzi. Ɣ Wprowadzenie systemu wczesnego ostrzegania przed powodzią. 6 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 16. WiadomoĞci i rozumienie Przedstawienie i wyjaĞnienie zróĪnicowania fizycznogeograficznego oceanów i mórz ze szczególnym uwzglĊdnieniem Morza Baátyckiego. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie dwóch klimatycznych przyczyn, mogących spowodowaü zmianĊ zasolenia wody morskiej. Poprawna odpowiedĨ: B. Spadek rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Baátyku. C. Wzrost Ğredniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Baátyku. Zadanie 17. Korzystanie z informacji Porównanie obszarów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za ocenĊ prawdziwoĞci trzech zdaĔ dotyczących skaá, z których są wyrzeĨbione wybrane pasma w Górach ĝwiĊtokrzyskich. Poprawna odpowiedĨ: Od góry: F, P, F Zadanie 18. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie na schematycznym rysunku trzech elementów lodowca górskiego. Poprawna odpowiedĨ: pola firnowe lodowca – B jĊzor lodowcowy – A granica wiecznego Ğniegu – C Zadanie 19. a) WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią zjawisk geologicznych wywoáujących klĊski Īywioáowe. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy przedstawionej opisem fali. Poprawna odpowiedĨ: Nazwa fali: tsunami b) WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią zjawisk geologicznych wywoáujących klĊski Īywioáowe. Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie trzech przyczyn wystĊpowania tsunami. Poprawna odpowiedĨ: B. powstanie uskoku w dnie morza C. podmorski wybuch wulkanu E. powstanie podmorskiego osuwiska 7 0í1 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 20. WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie wpáywu czynników przyrodniczych na rozmieszczenie ludnoĞci na Ğwiecie. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za przyporządkowanie czynników przyrodniczych jako przyczyn maáej lub duĪej gĊstoĞci zaludnienia do czterech zaznaczonych na mapie obszarów. Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie czynników przyrodniczych do dwóch lub trzech obszarów. Poprawna odpowiedĨ: 1 í B, 2 í A, 3 í E, 4 – C Zadanie 21. WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie wpáywu czynników przyrodniczych na ksztaátowanie siĊ sieci osadniczej i wykazanie siĊ znajomoĞcią mapy politycznej Ğwiata. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za wskazanie dwóch miast poáoĪonych na wybrzeĪach oraz podanie nazw paĔstw, w których te miasta są poáoĪone. Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie jednego miasta oraz podanie nazwy paĔstwa, w którym ono jest poáoĪone albo 1 punkt za wskazanie dwóch miast (bez podania nazw paĔstw, w których są poáoĪone). Poprawna odpowiedĨ: Bombaj í Indie Rio de Janeiro í Brazylia Zadanie 22. a) Korzystanie z informacji Odczytanie informacji geograficznych zapisanych na wykresie. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za odczytanie z piramidy páci i wieku liczebnoĞci osób w podanej grupie wiekowej. Poprawna odpowiedĨ: D. 430 tys. b) WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie struktury páci i wieku spoáeczeĔstw. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie przyczyny duĪej liczebnoĞci roczników ludnoĞci Polski we wskazanym przedziale wieku. Przykáad poprawnej odpowiedzi: WyĪ kompensacyjny po II wojnie Ğwiatowej, spowodowany zwiĊkszeniem liczby urodzeĔ po ustaniu zagroĪenia bytu rodziny wywoáanego dziaáaniami wojennymi. 8 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 23. a) Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie na mapie trzech krain geograficznych Polski. Poprawna odpowiedĨ: 3 – Pojezierze Suwalskie 5 – WyĪyna Lubelska 7 – Bieszczady b) WiadomoĞci i rozumienie Przedstawienie i wyjaĞnienie zróĪnicowania sposobów gospodarowania w rolnictwie Polski. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie trzech obszarów Polski o korzystnych warunkach dla rolnictwa. Poprawna odpowiedĨ: 2, 4, 5 Zadanie 24. WiadomoĞci i rozumienie Przedstawienie na przykáadzie Polski roli parków narodowych w zachowaniu naturalnych walorów Ğrodowiska. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za rozpoznanie trzech parków narodowych Polski przedstawionych opisami. Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie dwóch parków narodowych. Poprawna odpowiedĨ: Ojcowski Poleski Gór Stoáowych Zadanie 25. a) Korzystanie z informacji Porównanie zjawisk przedstawionych w Ĩródle informacji. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za odczytanie z wykresu informacji i podanie nazwy paĔstwa, w którym nastąpiáa najwiĊksza zmiana wielkoĞci wydobycia wĊgla kamiennego w podanym okresie. Poprawna odpowiedĨ: Indie b) Korzystanie z informacji Porównanie zjawisk przedstawionych w Ĩródle informacji. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za porównanie na podstawie wykresu tendencji zmian w wydobyciu podanego surowca w dwóch krajach. 9 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Przykáad poprawnej odpowiedzi: W latach 1950í2000 w RPA wystĊpowaá ciągáy wzrost wydobycia wĊgla kamiennego, natomiast w Polsce do koĔca lat 70. XX w. wydobycie rosáo, a od 1980 r. nastąpiá jego spadek. Zadanie 26. Tworzenie informacji Scharakteryzowanie problemów istniejących w Ğrodowisku geograficznym. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie dwóch pozytywnych i dwóch negatywnych skutków spoáeczno-ekonomicznych procesu restrukturyzacji surowcowych okrĊgów przemysáowych. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie jednego skutku pozytywnego i jednego negatywnego. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Skutki pozytywne: Ɣ ObniĪenie kosztów produkcji w zrestrukturyzowanych przedsiĊbiorstwach. Ɣ Wzrost konkurencyjnoĞci i efektywnoĞci zmodernizowanych zakáadów przemysáowych. Skutki negatywne: Ɣ Ponoszenie kosztów związanych z modernizacją zakáadów przemysáowych. Ɣ Wzrost bezrobocia w początkowej fazie restrukturyzacji. Zadanie 27. WiadomoĞci i rozumienie Scharakteryzowanie gospodarczego wykorzystania zasobów oceanów. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie dwóch przyczyn intensywnego wykorzystywania mórz szelfowych. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie jednej przyczyny. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Pod dnem mórz szelfowych znajdują siĊ záoĪa surowców energetycznych (ropy naftowej, gazu ziemnego). Ɣ W morzach szelfowych znajdują siĊ bogate áowiska ryb. Zadanie 28. Tworzenie informacji Przedstawienie powiązaĔ i zaleĪnoĞci w systemie czáowiek – przyroda í gospodarka w postaci modelu przyczynowo-skutkowego. Zdający otrzymuje 1 punkt za uzupeánienie schematu przedstawiającego proces prowadzący do degradacji lasów. Poprawna odpowiedĨ: BĺEĺAĺC/D 10 0í1 przyczynowo-skutkowego sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Geografia – poziom podstawowy Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 29. a) Korzystanie z informacji Rozpoznanie sektorów gospodarki przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie sektorów gospodarki na podstawie danych przedstawiających strukturĊ zatrudnienia. Poprawna odpowiedĨ: W kolejnoĞci od lewej: B, A, C b) Korzystanie z informacji Przedstawienie zaleĪnoĞci miĊdzy zjawiskami na podstawie Ĩródáa informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za sformuáowanie wniosku na podstawie analizy danych statystycznych w tabeli. Przykáad poprawnej odpowiedzi: W krajach o wyĪszym PKB na 1 osobĊ wystĊpuje niĪszy wskaĨnik zgonów niemowląt. Zadanie 30. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za rozpoznanie na mapie konturowej czterech paĔstw w Europie, powstaáych po 1989 r. Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie dwóch lub trzech takich paĔstw. Poprawna odpowiedĨ: A. àotwa B. Sáowacja D. BoĞnia i Hercegowina E. Macedonia Zadanie 31. WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią obszarów konfliktów i napiĊü na Ğwiecie. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie trzech paĔstw, na obszarze których leĪy terytorium Kurdystanu. Poprawna odpowiedĨ: Irak, Iran, Turcja 11 po br an oz ww w. sq lm ed ia. pl sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Egzamin maturalny maj 2009 GEOGRAFIA POZIOM ROZSZERZONY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI po br an oz ww w. sq lm ed ia. pl sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 1. WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią metod prezentacji informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazw dwóch metod kartograficznego przedstawiania zjawisk, zastosowanych na mapie szczegóáowej. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ izarytmiczna Ɣ sygnaturowa Zadanie 2. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie profilu terenu do linii profilu zaznaczonej na mapie. Poprawna odpowiedĨ: Nr 2 Zadanie 3. Korzystanie z informacji Odczytanie informacji geograficznych zapisanych na mapie. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie dwóch obiektów zaznaczonych na mapie wzdáuĪ podanego szlaku turystycznego. Poprawna odpowiedĨ: A. Muzeum Wsi Kieleckiej E. Buk Jagieááy Zadanie 4. Korzystanie z informacji Wykorzystanie mapy do wykonania pomiarów i obliczeĔ matematyczno-geograficznych. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za poprawny sposób obliczenia nachylenia stoku i podanie poprawnego wyniku. Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawny sposób obliczenia (bez poprawnego wyniku). Przykáad poprawnej odpowiedzi: OdlegáoĞü ma mapie: 1,6 cm 1 cm – 0,6 km 1,6 cm – x x = 0,96 km RóĪnica wysokoĞci: 612 m n.p.m. – 470 m n.p.m. = 142 m ĝrednie nachylenie stoku: 142 m 960 m x 100% § 14,8% ĝrednie nachylenie stoku wynosi 14,8% 15 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 5. Korzystanie z informacji Porównanie obszarów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech róĪnic miĊdzy Ğrodowiskiem przyrodniczym dwóch obszarów. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch róĪnic. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Obszar w polu D2 charakteryzuje siĊ mniejszą lesistoĞcią. Ɣ Obszar w polu D2 charakteryzuje siĊ wiĊkszą gĊstoĞcią sieci rzecznej. Ɣ W polu D2 wystĊpują mniejsze deniwelacje terenu. Zadanie 6. Korzystanie z informacji Rozpoznanie obiektów przedstawionych w Ĩródle informacji geograficznej. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie typu osadnictwa podanych wsi. Poprawna odpowiedĨ: DĊbno – wielodroĪnica, Porąbki – ulicówka Zadanie 7. Korzystanie z informacji Przetworzenie informacji geograficznych zapisanych w róĪnej postaci. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za poprawną ocenĊ prawdziwoĞci czterech zdaĔ dotyczących przekroju geologicznego. Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawną ocenĊ trzech zdaĔ. Poprawna odpowiedĨ: Od góry: P, F, F, P Zadanie 8. WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie przebiegu zewnĊtrznych procesów geologicznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie procesu, który przyczyniá siĊ do powstania goáoborza. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Wietrzenie mrozowe polega na rozsadzaniu skaáy pod wpáywem ciĞnienia wytwarzanego przez wielokrotnie zamarzającą i rozmarzającą wodĊ w szczelinach skalnych. Woda, przechodząc ze stanu ciekáego w stan staáy, zwiĊksza swoją objĊtoĞü i wywierając wiĊksze ciĞnienie na Ğciany szczelin w skale, rozsadza je na bloki. Zadanie 9. Korzystanie z informacji Wykorzystanie wyników obserwacji do wykonania obliczeĔ astronomiczno-geograficznych. 0í2 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawny sposób obliczenia dáugoĞci geograficznej i poprawny wynik oraz 1 punkt za poprawny sposób obliczenia szerokoĞci geograficznej i poprawny wynik. Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawny sposób obliczenia dáugoĞci i szerokoĞci geograficznej (bez poprawnych wyników). 16 sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Przykáad poprawnej odpowiedzi: Tarnów: Ȝ = 21ºE ij = 50ºN DáugoĞü geograficzna miejscowoĞci X: 1º í 4 min x º í 8 min x = 2º 21ºE + 2º = 23ºE SzerokoĞü geograficzna miejscowoĞci X: hgT = 90º + į í ijT 21 marca į = 0º hgT = 90º í ijT hgT = 90º í 50º = 40º hgX = hgT í 3º hgX = 40º í 3º = 37º hgX = 90º í ijX ijX = 90º í hgX = 90º í 37º = 53ºN WspóárzĊdne geograficzne miejsca X: 53ºN, 23ºE Zadanie 10. WiadomoĞci i rozumienie Scharakteryzowanie ruchów Ziemi oraz ich nastĊpstw. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie przyczyny poáoĪenia Ziemi w peryhelium i aphelium. Poprawna odpowiedĨ: B. eliptycznego ksztaátu orbity ziemskiej. Zadanie 11. WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie zróĪnicowania klimatycznego Ziemi. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch czynników klimatotwórczych wpáywających na zróĪnicowanie temperatury powietrza we wskazanych miejscach na Ziemi. Przykáad poprawnej odpowiedzi: W tabeli od góry: Nr 1, 2 í prądy morskie Nr 3, 4 í rozkáad lądów i mórz Zadanie 12. Korzystanie z informacji Uzupeánienie Ĩródáa informacji geograficznej (rysunku). 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za przedstawienie na rysunku kierunku bryzy dziennej. Poprawna odpowiedĨ: Kierunek bryzy dziennej od morza w stronĊ lądu. Zadanie 13. a) Korzystanie z informacji Przetworzenie informacji geograficznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za odczytanie z wykresu przedziaáów szerokoĞci geograficznych, w których zasolenie wód oceanicznych jest wyĪsze od Ğredniego zasolenia Wszechoceanu. Przykáad poprawnej odpowiedzi: 10°–27°N, 16°–42°S 17 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi b) WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie przestrzennego zróĪnicowania zasolenia wód oceanicznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch przyczyn wysokiego zasolenia wód oceanicznych w przedstawionych na wykresie przedziaáach szerokoĞci geograficznych. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Maáe sumy rocznych opadów atmosferycznych. Ɣ DuĪe parowanie przy wysokich temperaturach i maáej wilgotnoĞci powietrza. Zadanie 14. a) Korzystanie z informacji Klasyfikowanie informacji wedáug podanego kryterium. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie typu klimatu, w którym leĪą obszary charakteryzujące siĊ ujemnym bilansem wodnym. Poprawna odpowiedĨ: B. zwrotnikowym kontynentalnym suchym. b) Korzystanie z informacji Klasyfikowanie informacji wedáug podanego kryterium. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie zaznaczonych na mapie regionów do obszarów o dodatnim lub ujemnym bilansie wodnym. Poprawna odpowiedĨ: Obszary o dodatnim bilansie wodnym: B, C, E, obszary o ujemnym bilansie wodnym: A, D Zadanie 15. a) WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią genezy jezior. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za uporządkowanie zbiorników wodnych wedáug wieku. Poprawna odpowiedĨ: Od najstarszego: Gopáo, àebsko, SoliĔskie b) WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią rozmieszczenia jezior. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie zbiorników wodnych na mapie. Poprawna odpowiedĨ: àebsko – 1, Gopáo – 3, SoliĔskie – 5 Zadanie 16. Zaproponowanie rozwiązania problemu istniejącego 0í2 w Ğrodowisku geograficznym. Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech przykáadów dziaáaĔ sáuĪących zmniejszeniu niedostatku wody pitnej. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch przykáadów dziaáaĔ. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Budowanie zbiorników retencyjnych na rzekach. Ɣ Racjonalne gospodarowanie wodą (np. zamkniĊte obiegi wody, nawadnianie kroplowe). Ɣ Odsalanie wody morskiej. Tworzenie informacji 18 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 17. Korzystanie z informacji Wykazanie siĊ znajomoĞcią cech ruchów gáównych páyt litosfery. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie dwóch miejsc poáoĪonych w strefie subdukcji. Poprawna odpowiedĨ: B, D Zadanie 18. WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią genezy skaá. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za uzupeánienie schematów przedstawiających etapy powstawania trzech skaá. Zdający otrzymuje 1 punkt za uzupeánienie schematów przedstawiających etapy powstawania dwóch skaá. Poprawna odpowiedĨ: Wierszami od góry: Ɣ granit, metamorfizm Ɣ sedymentacja szczątków organicznych, marmur Ɣ piasek, diageneza Zadanie 19. Wykorzystanie informacji zapisanych w róĪnej postaci Korzystanie z informacji oraz wáasnej wiedzy do opisania oraz wyjaĞnienia 0í1 zdarzeĔ, zjawisk i procesów. Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie zmiany kierunku Noteci z poáudnikowego na równoleĪnikowy. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Noteü wykorzystuje pradolinĊ, którą páynie na zachód zgodnie ze spadkiem terenu. Zadanie 20. OkreĞlenie wpáywu czynników zewnĊtrznych na przebieg procesów w obrĊbie poszczególnych sfer 0í2 Ziemi i na relacje miĊdzy tymi sferami. Zdający otrzymuje 2 punkty za przyporządkowanie cech Ğrodowiska przyrodniczego dwóm wskazanym na rysunku obszarom. Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie cech jednemu obszarowi. Poprawna odpowiedĨ: 1. piaski, bielicowe 2. gliny zwaáowe, brunatne i páowe Korzystanie z informacji Zadanie 21. a) Przedstawienie zróĪnicowania przebiegu zewnĊtrznych procesów geologicznych i ich efektów rzeĨbotwórczych na obszarze Polski. Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie obszaru zagroĪonego osuwiskami. Poprawna odpowiedĨ: C. Beskid Niski WiadomoĞci i rozumienie 19 0í1 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi b) WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie przebiegu zewnĊtrznych procesów geologicznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch antropogenicznych przyczyn powstawania osuwisk. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Wylesienie stoków górskich. Ɣ Zachwianie mechanicznej równowagi mas skalnych na skutek odkrywkowej eksploatacji surowców. Zadanie 22. Korzystanie z informacji Wykonanie obliczeĔ w zakresie geografii spoáecznoekonomicznej. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za trzy poprawne obliczenia wskaĨników obrazujących ruch naturalny ludnoĞci i poprawne wyniki. Zdający otrzymuje 1 punkt za dwa poprawne obliczenia i poprawne wyniki albo 1 punkt za poprawny sposób wszystkich obliczeĔ (bez poprawnych wyników). Przykáad poprawnej odpowiedzi: Saldo migracji 11 tys – 47 tys = –36 tys. Przyrost rzeczywisty (–36 tys) + 374 tys – 370 tys = –32 tys. Liczba ludnoĞci w dniu 31.12.2006 38157 tys + (–36 tys) + 4 tys = 38125 tys. Zadanie 23. WiadomoĞci i rozumienie Scharakteryzowanie wielkich religii na Ğwiecie. 0í2 Zdający otrzymuje po 1 punkcie za kaĪde trzy poprawnie uzupeánione komórki tabeli dotyczącej wybranych religii wystĊpujących w Azji. Poprawna odpowiedĨ: Hinduizm B – 2 Islam C – 1 ChrzeĞcijaĔstwo A – 4 Zadanie 24. WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie wpáywu czynników przyrodniczych na strukturĊ uĪytkowania ziemi. 0í2 Zdający otrzymuje po 1 punkcie za przyporządkowanie kraju do odpowiedniego diagramu i podanie dwóch cech Ğrodowiska przyrodniczego warunkujących strukturĊ uĪytkowania ziemi. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Diagram A – WĊgry Ɣ WystĊpowanie klimatu umiarkowanego ciepáego. Ɣ DuĪą czĊĞü powierzchni kraju pokrywają Īyzne gleby (np. czarnoziemy). 20 sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Diagram B – Szwecja Ɣ WystĊpowanie klimatu umiarkowanego cháodnego. Ɣ DuĪą czĊĞü powierzchni kraju pokrywają maáo Īyzne gleby (np. bielicowe). Zadanie 25. Korzystanie z informacji Wybranie najistotniejszych informacji dla danego zagadnienia. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie dwóch krajów z rolnictwem intensywnym. Poprawna odpowiedĨ: Oznaczenia literowe krajów: B, E Zadanie 26. WiadomoĞci i rozumienie Przedstawienie zmian w gospodarce Ğwiata spowodowanych restrukturyzacją i modernizacją. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech przyczyn przenoszenia produkcji przemysáowej z krajów wysoko rozwiniĊtych do krajów rozwijających siĊ. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dwóch przyczyn. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ TaĔsza siáa robocza w krajach rozwijających siĊ niĪ w krajach wysoko rozwiniĊtych. Ɣ Restrykcyjna polityka w zakresie ochrony Ğrodowiska w krajach wysoko rozwiniĊtych. Ɣ Liberalne prawo podatkowe w krajach rozwijających siĊ. Zadanie 27. WiadomoĞci i rozumienie Podanie czynników lokalizacji oĞrodków przemysáu metalurgicznego w Polsce. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie gáównego czynnika lokalizacji dla trzech oĞrodków przemysáu metalurgicznego w Polsce. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie czynnika lokalizacji dla dwóch oĞrodków. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Konin í baza energetyczna Gáogów í baza surowcowa Bukowno í baza surowcowa Zadanie 28. WiadomoĞci i rozumienie Przedstawienie zmian w gospodarce Polski spowodowanych restrukturyzacją i modernizacją. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie przykáadów trzech dziaáaĔ skáadających siĊ na proces restrukturyzacji hutnictwa Īelaza w Polsce. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie przykáadów dwóch dziaáaĔ. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Zmiana asortymentu produkowanych towarów na bardziej konkurencyjne w stosunku do wyrobów produkowanych w innych paĔstwach. Ɣ Redukcja zatrudnienia. Ɣ Zamykanie starych, nierentownych zakáadów. 21 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 29. Korzystanie z informacji Sformuáowanie i wyjaĞnienie prawidáowoĞci na podstawie informacji zapisanych w róĪnej postaci. 0í2 Zdający otrzymuje 1 punkt za sformuáowanie prawidáowoĞci dotyczącej rozmieszczenia oĞrodków przemysáu rafineryjnego w Europie Zachodniej i 1 punkt za jej wyjaĞnienie. Przykáad poprawnej odpowiedzi: PrawidáowoĞü: OĞrodki przemysáu rafineryjnego koncentrują siĊ w strefie wybrzeĪy w portach morskich. WyjaĞnienie: Kraje zachodnioeuropejskie wykorzystują gáównie importowaną ropĊ, która jest dostarczana tankowcami i dlatego jest przerabiana w portach lub w ich pobliĪu. Zadanie 30. a) Tworzenie informacji Przewidywanie tendencji zmian w Ğrodowisku geograficznym. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wymienienie dwóch konsekwencji ekonomicznych lub spoáecznych, które mogą nastąpiü w wyniku eksploatacji transkontynentalnej linii kolejowej w Australii. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ Wzrost liczby mieszkaĔców miejscowoĞci leĪących wzdáuĪ linii kolejowej. Ɣ Uáatwienie wywozu surowców mineralnych z centrum kraju do portów. b) Tworzenie informacji Przewidywanie tendencji zmian w Ğrodowisku geograficznym. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wymienienie dwóch zalet transportu towarów podaną linią kolejową. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Ɣ MoĪliwoĞü jednorazowego przewozu towarów masowych. Ɣ Maáe zuĪycie energii w przeliczeniu na jednostkĊ masy przewoĪonych towarów. Zadanie 31. a) Korzystanie z informacji Klasyfikowanie informacji wedáug podanego kryterium. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie klimatogramów do podanych miast. Poprawna odpowiedĨ: Alice Springs – C Darwin – B b) Korzystanie z informacji Klasyfikowanie informacji wedáug podanego kryterium. Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie cechy klimatu zaznaczonego na mapie miasta. Poprawna odpowiedĨ: D. Przewaga opadów w póároczu cháodnym. 22 0í1 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 32. Przedstawienie wspóázaleĪnoĞci w systemie czáowiek í 0í2 Ğrodowisko przyrodnicze í gospodarka. Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie trzech przyczyn i trzech nastĊpstw zmniejszania powierzchni wilgotnego lasu równikowego w Amazonii. Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie áącznie czterech lub piĊciu przyczyn i nastĊpstw. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Przyczyny: Ɣ zakáadanie pól uprawnych i pastwisk Ɣ eksploatacja surowców mineralnych Ɣ pozyskiwanie cennych gatunków drewna Tworzenie informacji NastĊpstwa: Ɣ przyspieszenie tempa erozji Ɣ zagáada wielu gatunków roĞlin i zwierząt leĞnych Ɣ przemieszczenie rdzennych mieszkaĔców (Indian) Zadanie 33. WiadomoĞci i rozumienie Opisanie przykáadów dziaáaĔ podejmowanych przez rządy paĔstw w celu rozwiązywania problemów transgranicznych. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie zainteresowania Szwecji zamianą zadáuĪenia Polski w ekokonwersjĊ. Przykáad poprawnej odpowiedzi: ĝcieki przemysáowe i komunalne, pochodzące z obszaru Polski, dostają siĊ rzekami do Baátyku. Szwecja, tak jak Polska, leĪy nad Baátykiem. DziĊki wzrostowi wydatków na ochronĊ Ğrodowiska w Polsce moĪe poprawiü siĊ stan wód Baátyku u wybrzeĪy Szwecji, a co za tym idzie moĪe zwiĊkszyü siĊ populacja ryb i dochody z ryboáówstwa. Zadanie 34. a) Tworzenie informacji Scharakteryzowanie problemów istniejących w Ğrodowisku geograficznym. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie wpáywu wysokiego ciĞnienia atmosferycznego na powstanie smogu w Londynie. Przykáad poprawnej odpowiedzi: W strefie wysokiego ciĞnienia wystĊpuje zstĊpujący ruch powietrza, utrudniający odpáyw zanieczyszczeĔ znad obszaru, na którym te zanieczyszczenia są emitowane. b) Tworzenie informacji Scharakteryzowanie problemów istniejących w Ğrodowisku geograficznym. 0í1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie antropogenicznego Ĩródáa pochodzenia dwutlenku siarki – skáadnika smogu. Przykáad poprawnej odpowiedzi: Spalanie wĊgla, ropy, gazu (zawierających siarkĊ) w paleniskach domowych, fabrykach, Ğrodkach transportu. 23 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Geografia – poziom rozszerzony Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 35. WiadomoĞci i rozumienie Przedstawienie gáównych ugrupowaĔ integracyjnych na Ğwiecie. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za przyporządkowanie czĊĞci Ğwiata do dwóch organizacji integracyjnych. Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie czĊĞci Ğwiata do jednej organizacji. Poprawna odpowiedĨ: NAFTA – Ameryka Póánocna OPEC – Afryka, Azja, Ameryka Poáudniowa Zadanie 36. WiadomoĞci i rozumienie Rozpoznanie na mapie miejsc wystĊpowania konfliktów. 0í2 Zdający otrzymuje 2 punkty za rozpoznanie na mapie trzech miejsc wystĊpowania konfliktów. Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie na mapie dwóch miejsc. Poprawna odpowiedĨ: Konflikt w strefie Gazy – 2 Wojna miĊdzy plemionami Tutsi i Hutu – 6 Wojna domowa w Darfurze – 5 24