Hormony

REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW
Regulacja nerwowa – wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynną
gruczołów wydzielania dokrewnego
wytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń
neuronów np.wazopresyny lub oxytocyny
Regulacja metaboliczna – bezpośredni wpływ substratów
lub produktów metabolicznych
Regulacja hormonalna – układ samoregulujący oparty o sprzężenia zwrotne:
ujemne i dodatnie
działanie hormony pobudzające i hamujące
/ liberyny i statyny/
ROLA PODWZGÓRZA:
Czynność układu krążenia
Motoryka przewodu pokarmowego
Emocje
Temperatura ciała
Głód
Pragnienie
Równowaga wodno-elektrolitowa
Rytmy biologiczne
Zachowania seksualne
Czynność hormonalna
OŚRODKI PONADPODWZGÓRZOWE
PODWZGÓRZE
+
LIBERYNY
A B
C
PRZYSADKA
HORMONY
TROPOWE
GRUCZOŁY
OBWODOWE
HORMONY GRUCZOŁÓW
OBWODOWYCH
TKANKI
DOCELOWE
A - pętla długa sprzężenia zwrotnego ujemnego
B - pętla krótka sprzężenia zwrotnego ujemnego
C - sprzężenie zwrotne dodatnie
Schemat sprzężeń zwrotnych
PRZYSADKA MÓZGOWA
• cz. gruczołowa ( z kieszonki Rathkego ) 70%
gruczołu
- płat przedni
- cz. guzowa
- cz. pośrednia
• cz. nerwowa ( z wypuklenia dna III komory)
Hormony gonadotropowe
• FSH - u kobiet pobudza dojrzewanie
pęcherzyka Graffa i wzmaga wydzielanie
estrogenów
- u mężczyzn powiększenie cewek
nasiennych i pobudzenie spermatogenezy
• LH - u kobiet pobudzenie owulacji i powstanie
ciałka żółtego
- u mężczyzn stymulacja kk. Leydiga do
wydzielania testosteronu
DZIAŁANIE ESTROGENÓW
W OBRĘBIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH:
- KSZTAŁTOWANIE II I III-RZĘDOWYCH CECH PŁCIOWYCH
- NASILENIE MITOZ W ENDOMETRIUM, PRZYROST MASY MACICY,
- ZMIANY NABŁONKA POCHWY
- NASILENIE WYDZIELANIA ŚLUZU SZYJKOWEGO
- POBUDZENIE WZROSTU NABŁONKA JAJOWODÓW
- ZMIANY PROLIFERACYJNE PĘCHERZYKÓW W OBRĘBIE SUTKA
Efekty ogólnoustrojowe :
- działanie kościotwórcze ( hamują działanie IL-6, nasilają
wydzielanie kalcytoniny )
- nasilają biosyntezę białek wątrobowych
- korzystny wpływ na profil lipidowy
- wpływ na układ krążenia za pośrednictwem NO, endotelin,
prostaglandyn
Działanie gestagenów
W obrębie narządu rodnego
• Rozrost podścieliska,
wydzielanie gruczołów
• Przekrwienie i rozpulchnienie
mięśnia macicy
• Gęsty śluz, wzrost napięcia
mięśni szyjki
• Zmiany nabłonka pochwy
• Jajowód :wzrost czynności
wydzielniczej nabłonka,
hamowanie działania
prostaglandyn
• Sutek : wzrost pęcherzyków
gruczołowych, ograniczenie
wzrostu nabłonka przewodów
Działanie ogólnoustrojowe
•
•
•
•
•
•
•
Diuretyczne ( blokuje
aldosteron w cewce dalszej)
stężenia aminokwasów
Wzrost poziomu glikogenu
tkankowego
Obniżenie napięcia mięśni
gładkich ukł, moczowego i
pokarmowego
Wzrost wydalania Ca i P
Wzrost temperatury ciała
Skóra : działanie
antyandrogenne
Regulacja wydzielania
gonadotropin u mężczyzn
PODWZGÓRZE
Gn-RH
-
+
PRZEDNI PŁAT PRZYSADKI
MÓZGOWEJ
LH
TESTOSTERON
FSH
+
KOMÓRKI
LEYDIGA
+
-
INHIBINA
KOMÓRKI
SERTOLIEGO
JĄDRO
Tyrozyna
Tyroksyna
(T4)
Trijodotyronina
(T3)
„Odwrotna T3”
(nieaktywna)
APARAT
PRZYKŁĘBUSZKOWY
renina
ANGIOTENSYNOGEN
+
ZWIĘKSZENIE
CIŚNIENIA
W TĘTNICY NERKOWEJ
+
ZMNIEJSZENIE OBJĘTOŚCI PŁYNU ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEGO
+
ZWIĘKSZENIE OBJĘTOŚCI PŁYNU ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEGO
ANGIOTENSYNA I
+
enzym konwertujący
+
ANGIOTENSYNA II
+
KORA NADNERCZY
+
ALDOSTERON
Efekty biologiczne i mechanizm regulacji wydzielania aldosteronu
NERKA
(zmniejszone
wydzielanie sodu i wody)
URAZ
HAMUJĄCY
WPŁYW OUN
+
+
PODWZGÓRZE
+
CRH
PŁAT PRZEDNI
PRZYSADKI
ACTH
KORA
NADNERCZY
GLUKOKORTYKOSTEROIDY
+
TKANKI
I NARZĄDY
DOCELOWE
Regulacja wydzielania glukokortykosteroidów
EMOCJE
GENERATOR
RYTMU
DOBOWEGO
KATECHOLAMINY
REGULACJA WYDZIELANIA :
•ACETYLOCHOLINA
•POBUDZENIE UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
•HIPOGLIKEMIA
•STRES, HIPOKSJA, BÓL, GŁÓD
•WSTRZĄS
REGULACJA BIOSYNTEZY I WYDZIELANIA INSULINY
CZYNNIKI METABOLICZNE : GLUKOZA, AMINOKWASY,
PRODUKTY GLIKOLIZY,
CIAŁA KETONOWE,
ELEKTROLITY Ca, K, Na
CZYNNIKI HORMONALNE : POBUDZENIE : GLUKAGON,
SEKRETYNA, CCK,
OŚ ENTERO-INSULARNA
HAMOWANIE :
KATECHOLAMINY, INSULINA,
SOMATOSTATYNA
CZYNNIKI NERWOWE : UNERWIENIE ADRENERGICZNE
ALFA - HAMUJE, BETA- POBUDZA
REGULACJA WYDZIELANIA GLUKAGONU
CZYNNIKI METABOLICZNE : POBUDZAJĄ
AMINOKWASY CUKROTWÓRCZE
HAMUJĄ
GLUKOZA, KWASY TŁUSZCZOWE,
CIAŁA KETONOWE
CZYNNIKI HORMONALNE : - POBUDZAJĄ
CCK, KATECHOLAMINY,
GLIKOKORTYKOSTEROIDY, STH
HAMUJĄ
INSULINA, SEKRETYNA,
SOMATOSTATYNA
CZYNNIKI NERWOWE: POBUDZAJĄ
RECEPTORY BETA-ADRENERGICZNE
HAMUJĄ
RECEPTORY ALFA-ADRENERGICZNE
WCHŁANIANIE Z JELIT
1,25-(OH)2D3
PARATHORMON
1,25-(OH)2D3
WYDALANIE
Z MOCZEM
+
KALCYTONINA
PARATHORMON
KALCYTONINA
PULA
WAPNIA
OSOCZOWEGO
+
TWORZENIE
KOŚCI
Ca Ca Ca Ca Ca
Ca Ca
+
KALCYTONINA
1,25-(OH)2D3
+
Ca
Ca
Hormonalna kontrola stężenia wapnia w osoczu
Ca
UWALNIANIE WAPNIA
Z KOŚCI