Zarządzanie programem kontroli zakażeń szpitalnych
advertisement
Jak efektywnie zarządzać programem kontroli zakażeń szpitalnych ? Tomasz Ozorowski XX Zjazd Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych, Wisła 20-23.04.2017 Elementy skutecznego programu kontroli zakażeń szpitalnych 1 Obecność struktur odpowiedzialnych za opracowanie i wdrażanie programu 2 Wsparcie administracji szpitala 3 Zarządzanie ryzykiem 4 Monitorowanie HAI 5 System wewnętrznej i zewnętrznej komunikacji 6 Opracowane i wdrożone procedury na podstawie medycyny opartej na faktach 7 Program edukacyjny dla personelu i pacjentów 8 Okresowe określanie priorytetów dla działania programu kontroli zakażeń wraz z oceną osiągania założonych celów. 2 Skuteczność profilaktyki zakażeń szpitalnych Rodzaj zakażenia Odcewnikowe zakażenia krwi Odsetek zakażeń, którym można zapobiec 65-70% Zakażenia dróg moczowych związanych z cewnikiem 65-70% Respiratorowe zapalenia płuc 55% Zakażenia miejsca operowanego 55% Umscheid C.: Estimating the proportion of healthcare-associated infections that are reasonably preventable and the related mortality and costs, Infect Control Hosp Epidemiol 2011; 32:101–14. Europejskie Centrum Profilaktyk i Kontroli Chorób 2013 „Core competencies for infection control and hospital hygiene professionals in the European Union Opracowanie programu i uzyskanie wsparcia liderów szpitala Zarządzanie programem poprzez opracowywanie projektów i planu działań Zarządzanie programem wg ECDC Przedstawienie zarządowi szpitala problemu zakażeń jako kluczowego dla bezpieczeństwa pacjentów z podkreśleniem konsekwencji zdrowotnych dla pacjentów, strat finansowych, utraty reputacji Przygotowanie i przedstawienie programu: cele, wskaźniki, zarys planu działania, związek z innymi programami bezpieczeństwa chorych Opracowanie strategii angażowania kluczowego personelu dla działania programu Wykorzystywanie wiedzy o szpitalu do elastycznego kształtowania programu Komunikacja z personelem Ustalanie priorytetów działania na podstawie aktualnych problemów/oceny ryzyka Organizacja lub współpraca w budowaniu pracy zespołowej Zarządzanie zespołem tak, aby zapewnić wspólnotę wizji i spójność działania Jak możemy podsumować nowoczesną epidemiologię ? Potrzeba skutecznej profilaktyki zakażeń Dostęp do wiarygodnych informacji o skutecznej profilaktyce zakażeń Zachowanie personelu medycznego W szpitalu zapewne istnieje powszechna zgoda ( w tym administracji szpitala), że profilaktyka zakażeń szpitalnych jest potrzebna Coraz łatwiejszy dostęp do wiarygodnych informacji jak zapobiegać zakażeniom szpitalnym Jednym z głównych powodów niepowodzeń działań profilaktyki zakażeń jest brak uzyskania aktywnego wsparcia personelu dla programu Saint i wsp.: Prevention hospital infections: real-world problems, realistic solutions, Oxford University Press, 2015 Przestrzeganie procedur – analiza 1653 OAiIT- USA Rodzaj zakażenia Przestrzeganie opisanych procedur Profilaktyka zakażeń związanych z cewnikiem centralnym 37-71% Zapalenia płuc związane z respiratorem 45-55% Zakażenia układu moczowego związane z cewnikiem 6-27% Stone i wsp. Am J Infect Control 2014;42:94-9 Dlaczego nigdy nie dezynfekujesz rąk kiedy się do mnie zbliżasz ?? MOTYWACJA WIEDZA WARTOŚCI Zarządzanie programem Krok I. Ustal zasoby ludzkie, podziel odpowiedzialność osób zarządzających programem Zarządzanie programem • W celu efektywnego wdrażania programu kontroli zakażeń szpitalnych, dyrekcja szpitala powinna określić lidera, jednoosobowo odpowiedzialnego za opracowanie programu kontroli zakażeń szpitalnych • Osoba odpowiedzialna jednoosobowo za opracowanie programu kontroli zakażeń szpitalnych jest podległa bezpośrednio dyrektorowi szpitala. Ustalanie płaszczyzny współpracy między pielęgniarką epidemiologiczną i przewodniczącym zespołu • Przewodniczący zespołu – trzy warianty: I. Przygotowany merytorycznie i zaangażowany II. Nieprzygotowany merytorycznie ale zaangażowany i z poczuciem odpowiedzialności , wysoka pozycja w strukturach szpitala– np. z-ca dyrektora ds. lecznictwa – wkracza w sytuacjach gdy konieczne jest angażowanie personelu – głównie lekarskiego III. Nierzygotowany, niezaangażowany…..dupek Zarządzanie programem Krok II. Ustal cele działania / priorytety Cele programu kontroli zakażeń szpitalnych 1. Ochrona pacjenta przed wystąpieniem zakażenia szpitalnego (HAI ang. Healthcare Associated Infection) 2. Zapobieganie oporności drobnoustrojów na antybiotyki 3. Uzyskanie powyższych celów w sposób ekonomicznie uzasadniony 4. 5. 6. Wypełnienie wymagań prawnych Szpitalna polityka antybiotykowa ? Ochrona pracowników przed zakażeniem ? Zarządzanie programem Krok III. Zrezygnuje z tego co nie działa lub minimalizuj czas poświęcany na działania, z których nic nie wynika - ale trzeba je prowadzić ZERWIJ ŁAŃCUCHY…… System pasywny, silnie zakorzeniony w Polsce, opiera się przede wszystkim na biernej obserwacji zdarzeń bez prowadzenia rzetelnych analiz, przedstawiania informacji zwrotnych i aktywnych działań Zarządzanie programem IV. Zebranie wiarygodnych danych Zbieranie danych • Monitorowanie • Obserwacja • Wykonywane ryzykowne procedury • Infrastruktura • Zatrudnienie Wynik: Zakażenia HAI Lekooporność Zużycie antybiotyków Proces: Higiena rąk Przestrzeganie wskazań do cewnikowania Zlecanie antybiotyków Zarządzanie programem Krok V. Analiza ryzyka • Bardzo ważny zapis dla szpitalnego systemu kontroli zakażeń szpitalnych • Dotyczy czynników ryzyka związanych z przeprowadzaniem procedur Zespół ds. kontroli zakażeń szpitalnych identyfikuje w szpitalu ryzyka do wystąpienia zakażeń szpitalnych opracowuje propozycje ich likwidacji lub ograniczenia Raport otrzymuje dyrektor szpitala Narodowy Program Ochrony Antybiotyków Zarządzanie programem VI. Planowanie pracy Planowanie pracy zespołu • Praca zespołu opiera się na opracowywaniu i wdrażaniu projektów – Plan wynikający z podstawowych działań zespołu jakim jest monitorowanie, szkolenie , identyfikacja i wygaszanie ognisk , kontrole wewnętrzne. – Plan i projekty czasowe: nie rzadziej niż raz do roku określane są czasowe cele, które ma realizować program oraz sposoby ich oceny. Określanie celów działania odbywa się na podstawie przeprowadzonej oceny czynników ryzyka występowania zakażeń szpitalnych czy lekoopornością drobnoustrojów oraz uzyskiwania informacji zwrotnej od personelu szpitala. Przykłady celów czasowych • Wzrost przestrzegania prowadzenia właściwej higieny rąk, pomiar ilościowy, • Zmniejszenie narażenia personelu na materiał zakażany, pomiar ilościowy, • Zmniejszenie zapadalności na zakażenia Clostridium difficile, • Zwiększenie wyszczepialności personelu przeciwko grypie, • Zmniejszenie ryzyka transmisji niektórych drobnoustrojów np. Klebsiella pneumoniae ESBL w OAiIT. Zarządzanie programem VII. Budowanie pracy zespołowej Budowanie pracy zespołowej • Dlaczego nie wystarczy napisanie procedury i wydanie jej drogą zarządzenia dyrektora ? – Ponieważ to nie działa !!! • Pielęgniarka epidemiologiczna jest członkiem oddziałowych zespołów terapeutycznych - nie jest ciałem obcym Budowanie zespołów • Kogo wybrać z oddziału ??: – zna oddział, potrafi mieć swoje zdanie w szukaniu rozwiązań problemów, ceniąca jakość pracy i bezpieczeństwo chorego, będąca w dobrych relacjach z innymi pracownikami • Pielęgniarka: osoba, która reprezentuje środowisko (pracuje przy łóżku chorego) : docenianie wkładu personelu pielęgniarskiego • Lekarz: związany z zakładem pracy, specjalność odpowiednia do zagadnienia, ma poważanie w środowisku Praca zespołu - opracowanie i wdrożenie głównych pakietów działań 1. Pakiet działań „ Profilaktyka miejsca operowanego” 2. Pakiet działań: „ Profilaktyka zakażeń krwi związanych z cewnikiem centralnym” 3. Pakiet działań : Profilaktyka zakażeń układu moczowego” 4. Pakiet działań : Profilaktyka zakażeń układu oddechowego” 5. Pakiet działań „ Profilaktyka zakażeń Clostridium difficile” 6. Pakiet działań: higiena rąk wg WHO Profilaktyka zakażeń Clostridium difficile – pakiety działań 1. Określenie zadań pielęgniarki, lekarza, salowej 2. Szybka diagnostyka: GDH + toksyna, dostępne w laboratorium mikrobiologicznym i analitycznym 3. Izolacja kontaktowa pacjentów z CD 4. Higiena rąk 5. Weryfikacja sytuacji, w których dochodzi do nadużywania antybiotyków , ograniczenie zużycia głównie fluorochinolonów 6. Dekontaminacja środowiska: miejsca dotykowe, dekontaminacja sali po pacjenci z CD, środki chlorowe 7. Monitorowanie zakażeń CD : liczba przypadków /10000 osobodni 29 Komunikacja • Komunikacja: 90% pracy lidera programu w strukturach biznesowych –„ Słuchamy po to by zrozumieć nie żeby odpowiedzieć” Ocena efektów działania Sposób działania zespołu HAI jest oparty na pracy zadaniowej, nastawionej na okresowym określaniu najważniejszych celów w zakresie kontroli HAI, ich realizację i ocenę efektów 1. Angażuj: wyjaśniaj dlaczego dana interwencja jest potrzebna, 2. Edukuj: dostarcz dowodów na skuteczność danej interwencji, 3. Wykonaj: zaplanowanie i wdrożenie interwencji np. poprzez pakiet działań, 4. Oceń: weryfikacja działania, skutki działania. Bryant K., i wsp.: SHEA White Paper: Necessary Infrastructure of Infection Prevention and Healthcare Epidemiology Programs: A Review, Infect Control Hosp Epidemiol 2016;37:371-80 FUNDAMENT • Każdy szpital ustala priorytety dla działań zmierzających do osiągnięcia celów programu. Priorytety wynikają z oceny ryzyka wystąpienia zakażeń szpitalnych, określanego na podstawie dostępnego piśmiennictwa oraz specyficznego dla danego szpitala. • Każdy szpital okresowo ocenia efekty podejmowanych działań w realizacji założonych celów. MISJA Zwiększyć bezpieczeństwo pacjentów. Zachować skuteczność antybiotyków. Współpraca i wypracowywanie porozumienia
