EKOLOGIA

Co to jest ekologia???
• jest to dziedzina biologii badająca wzajemne
zależności pomiędzy organizmami i zespołami
organizmów a ich środowiskiem
• nazwę ,,ekologia’’ wprowadził niemiecki
biolog Ernest Haeckel w 1869 roku
• słowo ekologia pochodzi z języka greckiego –
oikos oznacza dom, otoczenie, natomiast logos
– słowo, opowieść, nauka
OCHRONA PRZYRODY
OCHRONA ŚRODOWISKA
ochrona róznorodności
gatunkowej organizmów,
tworzenie parków
narodowych, rezerwatów
przyrody, pomników przyrody i
innych obszarów chronionych,
edukacja
działania zapobiegające
zniszczeniu środowiska oraz
zabiegi mające zachować lub
przywrócić równowagę
biologiczną, edukacja
organizmy
organizmy
środowisko
Ekosystem
Jest to układ ekologiczny złożony z biocenozy i
jej nieożywionego, fizycznego środowiska –
biotopu, które wzajemnie na siebie oddziałują
• biocenoza – zespół populacji roślinnych oraz
zwierzęcych
powiązanych
wzajemnymi
zależnościami i żyjących w określonym
środowisku
• biotop nieożywione środowisko życia
organizmów
Zamknięty obieg materii
•
konsumenci
producenci
obumarłe szczątki
roślinne i zwierzęce
proste związki
nieorganiczne
destruenci
Materia krąży w ekosystemie, a energia przez ekosystem przepływa
Krążenie pierwiastków i związków
w przyrodzie
CO2
spalanie
węgiel
kamienny
i brunatny
oddychanie
fotosynteza
zwierzęta
rośliny
rozkład
minerazlizacja
N2
bakterie brodawkowe
roślin motylkowatych
zwierzęta
bakterie nitryfikacyjne
bakterie
denitryfikacyjne
rośliny
bakterie
azotany(V)
H2O
parowanie
opady
rośliny
morza i oceany
gleba
rzeki i jeziora
Zanieczyszczenia zatruwające
atmosferę:
• naturalne (pyły i gazy wulkaniczne, sól morska,
działalność wiatru – piasek z wydm)
• powstające w wyniku działalności człowieka
(spalanie paliw, - węgla, ropy naftowej, gazu
ziemnego;
opady
pyłu
pochodzenia
hutniczego; pył zawieszony w powietrzu –
emisja z kominów hutniczych; chemizacja
rolnictwa i leśnictwa; zanieczyszczenia
radioaktywne
Porosty - bioindykatory
• efekt cieplarniany – spowodowany głównie
wzrostem stężenia CO2 w atmosferze; warstwa
tego gazu działa jak dach w szklarni –
przepuszcza światło słoneczne, które ogrzewa
Ziemię i wody, ale niezużyta część tego
promieniowania nie może z powrotem trafić
poza atmosferę
schemat powstawania
efektu cieplarnianego
• Dziura ozonowa – rozrzedzenie ozonowe zjawisko spadku stężenia ozonu (O3) w
stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuje
głównie na obszarach podbiegunowych;
spowodowane w głównej mierze przez freony,
które od cząsteczki ozonu odrywają jeden
atom tlenu – następuje rozrzedzenie ozonowe
O
O
freon
O
O=O
Zmniejszenie zanieczyszczeń
powietrza poprzez:
• modernizację zakładów przemysłowych
• stosowanie energooszczędnych technologii
• ograniczenie strat energii w przemyśle i
sektorze mieszkaniowym
• ogrzewanie gazowe, elektryczne w zamian za
paleniska domowe i kotłownie węgla
• odnawialne źródła energii
• ograniczenie emisji dwutlenku siarki
• zmniejszenie emisji spalin samochodowych
• zmniejszenie
toksyczności
spalin
samochodowych – katalizatory
• eliminacji ciężkiego transportu w miastach –
obwodnice
• częstsze korzystanie ze środków publicznego
transportu, rowerów
Zagrożenia gleby:
• monokultury – zubożenie gleby
• wycinanie lasów i pożary roślinności –
wzmożona
erozja
gleby,
pustynnienie
obszarów
• osuszanie podmokłych terenów
• regulacja rzek – obniżenie poziomu wód
gruntowych
• zbyt intensywne nawożenie
• ścieki i inne odpady
• stosowanie
chemicznych
owadobójczych,
środków
chwastobójczych
i
grzybobójczych
• zajmowanie
obszarów
rolniczych
budownictwo przemysłowe i mieszkalne
• intensywny wypas bydła - erozja
pod
Zmiany w drzewie iglastym
wywołane zanieczyszczeniami:
tlenki węgla
dwutlenek siarki
tlenki azotu
węglowodory
Ozon
Metale
obumarła górna część
przerzedzona korona
przedwczesny opad
liści (igieł)
uszkodzenie korzeni
zanikanie mikoryzy
Ochrona gleby poprzez:
•
•
•
•
•
•
prawidłowe zabiegi rolnicze
stosowanie płodozmianów
wapnowanie gleb zakwaszonych
przeciwdziałanie erozji
rekultywację terenów zdewastowanych
racjonalne użytkowanie gleb i ich ochrona
przed zanieczyszczeniami
• zagospodarowanie odpadów komunalnych
Zanieczyszczenia hydrosfery
spowodowane są:
• przedostawaniem się do wód substancji
odpadowych
• skażeniem wód metalami ciężkimi (ołów, rtęć)
• gromadzeniem się resztek organicznych
• chemizacją rolnictwa i leśnictwa
• zasoleniem wód śródlądowych
• brakiem oczyszczalni ścieków, spływaniem
ścieków bezpośrednio do rowów, potoków,
rzek lub do gleby
• niewłaściwie prowadzonymi melioracjami
gruntów ornych
• nieracjonalnym korzystaniem z zasobów
wodnych
• wyciekami ropy naftowej z platform
wiertniczych i uszkodzonych tankowców
• zatapianiem odpadów w oceanach
• zanieczyszczeniami
termicznymi
z
elektrowni
• przedostawaniem się do wód gruntowych
szkodliwych substancji z wysypisk śmieci
Klasy czystości wód:
• I klasa – wody najczystsze nadające się do:
– bytowania
w
warunkach
naturalnych
ryb
łososiowatych
– zaopatrzenia ludności w wodę do picia
– stosowania
wymagających
w
zakładach
wody
przemysłowych
najwyższej
(spożywczych, farmaceutycznych)
jakości
• II klasa – wody nadające się do:
– bytowania w warunkach naturalnych ryb
innych niż łososiowate
– hodowli zwierząt gospodarskich
– celów rekreacyjnych, uprawiania sportów
wodnych, urządzania kąpielisk
• III klasa – wody nadające się do:
– zaopatrzenia zakładów przemysłowych nie
wymagających wody najwyższej jakości
– nawadniania terenów rolniczych i upraw
ogrodowych
Metody oczyszczania ścieków:
• mechaniczne – polega na oddzieleniu części
stałych zanieczyszczeń na kratach, sitach lub
przez sedymentację w osadach, gdzie opadają
one na dno (I stopień oczyszczania)
• biologiczne – odbywa się przy udziale bakterii;
ścieki muszą być silnie napowietrzone;
podczas tego oczyszczania ścieków zachodzi
rozkład związków organicznych, będących
zanieczyszczeniami (II stopień oczyszczania)
• chemiczne
–
stosowane
w
celu
wyeliminowania występujących w wodzie
zanieczyszczeń związkami mineralnymi, np.:
związkami fosforu (III stopień oczyszczania);
metody chemiczne oparte są na procesach
utleniania, redukcji, wytrącania i zobojętniania
Zanieczyszczenia hydrosfery można
zmniejszyć poprzez:
• oczyszczanie ścieków
• ograniczanie
ilości
zanieczyszczeń
wprowadzanych do wód
• stosowanie wodooszczędnych technologii
produkcji lub technologii o zamkniętych
obiegach wody
• racjonalne gospodarowanie wodą
Odpady - recykling
makulatura - gazety, magazyny, katalogi
prospekty, papier do pisania, zeszyty, książki,
kartony, mapy, torebki i worki papierowe,
pudełka papierowe, tektura falista
szkło – czyste słoiki bez zakrętek, czyste
butelki szklane białe i kolorowe (po sokach,
alkoholach) bez korków i zakrętek
tworzywa sztuczne – jednorazowe
butelki po napojach PET, opakowania po
środkach chemii gospodarczej, kubki po
produktach mlecznych, pojemniki po artykułach
sypkich, duże folie opakowaniowe, worki
foliowe, artykuły gospodarstwa domowego
metal - puszki i pojemniki po produktach
spożywczych, drobny metal pochodzący z
gospodarstw domowych
Zasoby nieodnawialne:
•
•
•
•
•
•
•
•
węgiel kamienny
węgiel brunatny
ropa naftowa
gaz ziemny
pierwiastki promieniotwórcze
wapienie
piaskowce
granity
Alternatywne źródła energii:
•
•
•
•
energia wody (biała energia)
energia wiatru
energia Słońca (energia solarna)
energia fal morskich i oceanicznych (energia
pływów)
• ciepło wnętrza Ziemi (energia geotermalna)
Ochrona przyrody
Oznacza
ona
zachowanie,
właściwe
wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i
składników przyrody, w szczególności dziko
występujących
roślin
i
zwierząt
oraz
kompleksów przyrodniczych i ekosystemów
Ochrona przyrody ma na celu:
• utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności
ekosystemów
• zachowanie różnorodności gatunkowej
• zachowanie dziedzictwa geologicznego
• zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i
ekosystemów
• kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec
przyrody
• przywracanie do stanu właściwego zasobów i
składników przyrody
Formy ochrony przyrody:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
park narodowy
rezerwat przyrody
park krajobrazowy
obszar chronionego krajobrazu
ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
pomnik przyrody
stanowisko dokumentacyjne
użytek ekologiczny
zespół przyrodniczo krajobrazowy
Park narodowy:
Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami
przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i
edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na
którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory
krajobrazowe.
W ramach polskich parków narodowych wyróżnia się 3 strefy:
strefę ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i strefę
ochrony krajobrazu. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z
2004 r. wokół parku obowiązkowo wyznacza się otulinę parku
narodowego.
Dziękujemy za
uwagę