Mikroekonomia WYK cz 1

MIKROEKONOMIA
Ujmuje zjawiska i procesy gospodarcze z punktu widzenia
poszczególnych podmiotów gospodarczych
Podmiot gospodarczy to osoba fizyczna lub prawna która prowadzi działalność gospodarczą.
-
gospodarstwa domowe
przedsiębiorstwa
instytucje finansowe, banki
gospodarstwa rolne
Podejmują decyzje mikroekonomiczne dotyczące
funkcjonowania poszczególnych podmiotów.
Gospodarstwa domowe zawierają w sobie oprócz konsumentów oraz grupy ludzi pracujących
właścicieli środków produkcji potrzebnych do uruchomienia działalności gosp, właścicieli
kapitału.
Z punktu widzenia ekonomi, podejmowanych decyzji przedsiębiorstwa podejmują decyzje
mikroekonomiczne ( zaopatrzenie, zatrudnienie, marketing, produkcja sprzedaż )
Natomiast decyzje makroekonomiczne które dotyczą gospodarki całego kraju podejmuje
państwo.
Dotyczą one:
- tempa wzrostu gospodarczego ( rozwój powinien mieć charakter zrównoważony )
- związane z wielkością dochodu narodowego ( dochód narodowy powinien się zawierać w
proporcjach 70% konsumpcja 30% akumulacja ( rozwój )
GOSPODARKA TOWAROWA
1. Gospodarka naturalna 8000 – 6000 lat.pne
Samo produkcja towarów niezbędnych do życia, nie przeznaczonych do sprzedaży.
Występował hierarchiczny podział dóbr
(niewolnictwo)
2. Gospodarka towarowa
- Prosta produkcja towarowa (drobnotowarowa)
rolnictwo, feudalizm. Właściciel środków produkcji jest prywatny, sam (z rodziną)
produkuje określone towary nie zatrudnia pracowników nie płaci za prace.
- Rozwinięta gospodarka towarowa ( powstanie kapitalizmu) 2 poł. XIX w.
Wytwarzanie towarów przeznaczonych do sprzedaży, produkcja przemysłowa, masowa
oparta na zatrudnianiu pracowników, na umowę o prace.
Przesłanki powstania gospodarki towarowej
Warunki powstania gospodarki towarowej:
1. Społeczny podział pracy
(proces trwający od początku społeczeństwa ludzkiego, trwający do dzisiaj )
etapy:
- wyodrębnienie rolnictwa z pasterstwa
- wyodrębnienie grupy rzemieślników ( narzędzie produkty)
- powstanie warstwy kupców
- obecnie podział pracy definiuje postęp techniczny (specjalizacja)
Towar
Jest to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży.
Właściwości towaru:
-
-
wartość użytkowa
Są to cechy fizyczne, jakościowe towaru które decydują o tym czy jest on przydatny do
zaspokojenia potrzeb.
Wartość wymienna (wartość)
Definiują zużyte środki oraz praca ludzka jakie zostały włożone na wytworzenie
określonego towaru
Wartość wymienna jest to relacja wymienna pomiędzy określonymi towarami.
Wymiana towaru za towar (wymiana barterowa)
Formy określania wartości towaru
-
1. Prosta przypadkowa forma wartości ( towar A za towar B)
2. Rozwinięta forma wartości
Wartość wszystkich towarów na rynku określano w stosunku do kilku wybranych
towarów ekwiwalentów
Towar ekwiwalent
służy do określania wartości wszystkich pozostałych towarów na rynku.
Cechy towaru ekwiwalentu:
Powinien sam sobą reprezentować określoną wartość i przechowywać ją w czasie, oraz
być łatwo podzielny.
3. Ogólna (ekwiwalentna) forma wartości
Z kilku towarów ekwiwalentów wybrany jest jeden.
4. Pieniężna forma wartości towaru.
Zmiany form pieniądza:
metale(kruszce szlachetne)
początkowo kilka różnych metali (wagowo, pieczęcie, złote monety)
VII w Luidory, Ecu, Sou (złote, srebrne, miedziane)
Pieniądz gorszy wypiera lepszy (lepszy odkładamy, obracamy gorszym)
Bimetalizm (dwa rodzaje kruszcu)
Parytet monetarny (jednolita relacja między dwoma rodzajami kruszcu)
Do II wojny świat. Monometalizm (oparte na jednym kruszcu)
Pieniądz papierowy
Teoria pieniądza
Pieniądz kruszcowy
Pieniądz kruszcowy to towar który w sposób trały spełnia rolę powszechnego ekwiwalentu
Posiada:
- wartość (wyraża się wartością kruszcu z jakiego jest zrobiony)
- wartość użytkową (wyraża się w spełnianiu określonych funkcji)
Funkcja pieniądza kruszcowego:
-
Miernik wartości (określa skale cen, mierzy wartość innych towarów)
Środek cyrkulacji (środek wymiany pośredniczy w wymianie towarów)
Środek tezauryzacji (odkładany w celu oszczędności)
Środek płatniczy ( również, pieniądz kredytowy)
Pieniądz światowy (spełnia wszystkie funkcje na rynkach światowych)
(Pieniądz kruszcowy pozostaje pieniądzem światowym do 1972r.
Złota jest za mało i jest nietrwałe, ściera się)
Pieniądz papierowy
Pieniądz papierowy jest pieniądzem symbolicznym, znakiem wartości, który na mocy ustawy
prawnej w danym państwie spełnia funkcje pieniądza.
Pieniądz papierowy ma siłę nabywczą tzn. zdolność do zakupienia określonej ilości towarów
za jednostkę danego pieniądza.
Wartość użytkowa pieniądza papierowego wyraża się w spełnianiu funkcji pieniądza.
Funkcja pieniądza papierowego:
-
Miernik wartości
Środek cyrkulacji
Środek tezauryzacji (nie zawsze – inflacja)
Pieniądz światowy (niektóre)
Pieniz kredytowy
Występuje w postaci:
- Weksli
Pieniądz dłużny, zobowiązujący osobę podpisaną na wekslu do zwrotu zaciągniętej
pożyczki w ustalonym czasie i przy ustalonym oprocentowaniu.
- Czeków
Polecenie dla banku wypłacenia określonej kwoty osobie posiadającej czek lub
wskazanej na czeku.
- Banknotów
Był pieniądzem kredytowym wystawianym przez bank pod zastaw kruszców
oddanych do banku.
Banknotem można było płacić
Banki emitowały więcej banknotów niż miały pokrycia w złocie
Emisja banknotów została zawieszona w 1972r.
- kart kredytowych
Pieniądz elektroniczny nie ma fizycznej postaci, jest zapisem w pamięci komputera.
Ilość pieniądza w obiegu
Suma towarów i usług obecnych na rynku
Ilość pieniądza = ------------------------------------------------Szybkość obiegu pieniądza
Im szybciej pieniądz krąży tym mniej pieniądza trzeba wyemitować
wartość towarów sprzedawanych na kredyt
Sc
X
+ terminowe płatności kredytów
- rozliczenia kompensacyjne między przedsiębiorcami
= ------------------------------------------------------------------------
N
równowaga
gospodarcza
szybkość obiegu pieniądza
Inflacja – zbyt dużo pieniądza w stosunku do potrzeb
Deflacja – zbyt mało pieniądza w stosunku do potrzeb
Dewaluacja pieniądza jest związana z procesem inflacji
Dewaluacja – urzędowe obniżenie wartości pieniądza dane go kraju w stosunku do innych
walut.
Rewaluacja – urzędowe podwyższenie wartości pieniądza danego kraju w stosunku do innych
walut.
Obecnie istnieje płynny parytet monetarny (kursy walutowe), kształtują się on na rynkach
międzynarodowych w zależności od wielkości popytu na daną walutę.
INFLACJA
Jest procesem charakteryzującym się występowaniem wzrostu cen towarów i usług przy
jednoczesnym spadku siły nabywczej pieniądza.
Inflacja występuje gdy następuje powszechny wzrost cen w gospodarce przy równoczesnym
spadku dochodów i jest to proces który trwa dłużej niż 1 rok.
Przyczyny inflacji
-
ilość pieniądza w obiegu (zbyt dużo)
wielkość popytu (za mało towaru) inflacja popytowa
wzrastające koszty (gospodarki przestarzałe) inflacja kosztowa
wynika z struktury gospodarki (przestarzała gospodarka) strukturalna
Inflacja jawna
Występuje gdy mamy do czynienia z wzrostem cen. (rynkowa)
Inflacja ukryta
Ujawnia się tym że coraz trudniej kupić określony towar (socjalizm)
-
rynek producenta
decydują o cenach i ilości towaru
-
rynek sprzedawcy
Rodzaje inflacji
Inflacja krocząca – kilku procentowa, jednocyfrowa
(długo uważano ze jest korzystna dla gospodarki, ożywia, lata 60 – te)
(lata 70 – te. B. Duża inflacja)
Inflacja galopująca – kilkanaście %
Inflacja galopująca – pow. 50%
ANALIZA RYNKU
Agora – Łac.
Forum – Grek.
Market – Ang.
Rynek dawniej to miejsce.
Rynek to ogół stosunków wymiennych pomiędzy sprzedającymi a kupującymi.
Podział rynku:
Kryterium
Przedmiot wymiany:
- rynki towarowe i usług konsumpcyjnych
- rynek środków pracy
- rynek pracy
- rynek finansowy
Kryterium
Podmiot dokonujący transakcji:
- rynek wolnokonkurencyjny
- rynek monopolowy (monopson – jeden kupujący)
- rynek pośredni
Rynek wolnokonkurencyjny:
Cechy:
Dowolna ilość podmiotów biorących udział w wymianie towarowej
Towary danego rodzaju są identyczne pod względem jakości i mają tą samą
cenę.
3. Istnieje pełna elastyczność cenowa względem popytu i podaży.
4. Istnieje pełna swoboda przepływu kapitału z jednej gałęzi przemysłu do
drugiej.
1.
2.
Podstawowym prawem rządzącym rynkiem wolnokonkuręcyjnym jest prawo popytu i
podarzy.
Cena jest to ilość pieniędzy jaką trzeba zapłacić za dany towar
Popyt to zapotrzebowanie na dany towar po określonej cenie
Podaż to ilość towarów i usług zaoferowana do sprzedaży po określonej cenie.
Krzywa popytu:
Zależność odwrotnie proporcjonalna ( wzrasta podaż towaru cena maleje i odwrotnie)
Determinanty popytu (wpływają na przesunięcie krzywej popytu)
 Wysokość dochodu
 Gusty konsumentów
 Moda
 Warunki klimatyczne
 Miejsce zamieszkania
 Struktura wieku
Paradoks Giffena
Do pewnego momentu w miarę wzrostu ceny popyt wzrasta później gwałtownie spada
(chleb)
Efekt Veblena i efekt spekulacyjny
Pomimo wzrostu cen popyt nie wzrasta (spekulacja)
Efekt snobizmu
Snob reaguje odwrotnie niż typowy konsument (pomimo niskiej ceny kupuje mało)
Efekt owczego pędu
Naśladowca pomimo wzrastających cen (niezależnie od ceny) kupuje dużo.
Krzywa podaży (zależność wprost proporcjonalna, ilość towaru wzrasta, cena wzrasta)
(im więcej kupujemy tym drożej)
Determinanty podaży:

Koszty (większe – produkcja mniejsza
Mniejsze – produkcja większa)
Rynek towarów komplementarnych
Rynek towarów uzupełniających się
Rynek towarów substytucyjnych
Rynek towarów zastępujących się
Elastyczność cenowa popytu i podarzy
Elastyczność popytu
Jest to względna zmiana popytu w stosunku do względnej zmiany ceny.
Sztywna
Wzrost ceny nie wpływa na popyt. (Towary elementarne niezbędne do życia.)
Proporcjonalna
o ile zmieni się cena o tyle zmieni się popyt
Mniej niż proporcjonalna
(towary potrzebne drożeją ale jeszcze je kupujemy)
Duża elastyczność
Mała zmiana ceny powoduje dużą zmianę popytu
Elastyczność cenowa podaży.
Elastyczność popytowa cen
Jest stosunkiem procentowej zmiany ceny do procentowej zmiany popytu.
Informuje o ile zmieni się cena jeżeli popyt zmieni się o 1%
Fleksybilność ceny (wielkość ceny)
Elastyczność podażowa cen
Wyraża współczynnik ekspansybilności cen który mówi o ile zmieni się cena jeżeli
podaż zmieni się np. o 1%
Elastyczność mieszana popytu (krzyżowa)
Zależna od determinantów
Elastyczność dochodowa popytu
Zależna od dochodu
RUWNOWAGA RYNKOWA