Temat: Promieniotwórczość cz. I

KONSPEKT LEKCJI OTWARTEJ
nauczyciel prowadzący:
nauczyciel obserwujący:
......................................
.......................................
klasa ....................
data .....................
Temat: Promieniotwórczość cz. I
Cele lekcji:
cel ogólny:
-Uczniowie poznają przyczyny i skutki samorzutnych przemian jądrowych
cele szczegółowe:
Uczniowie:
- poznają nowe pojęcia: promieniotwórczość ( radioaktywność ), rozpad α, rozpad β,
pierwiastek promieniotwórczy
- poznają podstawowe wiadomości na temat trwałości jąder
- dowiadują się na czym polegają rozpady promieniotwórcze α i β
- dowiadują się co to jest promieniowanie jądrowe i poznają jego właściwości
- poznają sylwetki twórców nauki o promieniotwórczości
Metody pracy:
- podająca, pokaz filmu.
Formy pracy:
- praca samodzielna
Środki dydaktyczne:
- plansze, film, ćwiczenia
Przebieg lekcji:
I. Faza wstępna:
- sprawy organizacyjne
- przypomnienie wiadomości: budowa jądra ( protony, neutrony, nukleony ), liczba atomowa,
liczba masowa, co to są izotopy
II. Faza realizacyjna:
Wykład na temat trwałości jąder.
Najważniejsze elementy które powinien zawierać wykład:
Jądro to układ stosunkowo niedużej liczby elementów. Ma od 1 (atom wodoru) do
około 280 (jądra najcięższych atomów) nukleonów. Nukleony w jądrze znajdują się w ruchu.
Dzięki czemu istnieje jądro- ( dzięki silnemu oddziaływaniu między nukleonami, ale
w jądrze działają też bardzo silne siły odpychania między naładowanymi dodatnio
protonami). Siły odpychania działają destrukcyjnie dla jądra, starają się je rozerwać tym
silniej, im jest cięższe jądro ( im ma więcej protonów). Trwałość jąder to kwestia relacji
między oddziaływaniami silnymi wiążącymi nukleony, a destrukcyjnymi- odpychającymi,
Trwałe są wszystkie jądra z wyjątkiem technetu i prometu, a także z wyjątkiem
pierwiastków znajdujących się w układzie okresowym powyżej ołowiu. Trzeba dodać, że
trwałe jądra mają tylko określone izotopy pierwiastków ( każdy pierwiastek ma też wiele
nietrwałych izotopów)
W trakcie wykładu można zwrócić uwagę na kilka ciekawych liczb:
- w przyrodzie istnieją 92 pierwiastki (na Ziemi nie występują w sposób naturalny technet i
promet)
- trwałych pierwiastków jest na Ziemi 80
- 25 pierwiastków człowiek otrzymuje sztucznie
- obecnie wszystkich poznanych izotopów, w większości wytworzonych przez człowieka jest
około 3 tysiące.
Po wysłuchaniu wykładu uczniowie wykorzystując zdobyte wiadomości - utrwalają je,
wykonują ćwiczenie 8.7.4
Jak mogą samoistnie rozpadać się jądra?
- omówienie rozpadu α ( atom rozszczepia się, tworząc nowy atom – położony w układzie
okresowym 2 miejsca wstecz i emitując cząstkę α – jądro helu złożone z 2 protonów i 2
neutronów)
- omówienie rozpadu β ( atom rozszczepia się, tworząc nowy atom- położony w układzie
okresowym 1 miejsce dalej i emitując cząstkę β- elektron ). Należy w tym punkcie wyjaśnić
skąd w jądrze bierze się elektron.
Przedstawienie rozpadów jądrowych za pomocą równań – ćwiczenie 8.7.3 –pierwsze
przykłady
Podkreślenie, że rozpady promieniotwórcze to zjawiska fizyczne, ale wszechstronnie
powiązane z chemią.
Właściwości promieniowania jądrowego α, β i γ
Dwie uczennice wcześniej wyznaczone przedstawiają postacie twórców nauki o
promieniotwórczości: M. Skłodowska – Curie, A. Becquerel.
Nauczyciel poleca uczniom dodatkową literaturę:
- Ewa Curie - „Maria Curie”
- Józef Hurwic - „ Twórcy nauki o promieniotwórczości”
- artykuł na gazetce szkolnej - „Stwórcy materii”- rozmowa z profesorem A. Sobiczewskim
III. Podsumowanie lekcji:
Uczniowie oglądają krótki film: „Promieniotwórczość naturalna”
Ocena uczennic prezentujących postacie uczonych.
Zadanie domowe: ćwiczenie 8.7.1, 8.7.2, dokończyć ćwiczenia 8.7.3, 8.7.4 , oraz
przygotować krótko ( np. w punktach ) argumenty za i przeciw rozwojowi energetyki
jądrowej.