Chiny - dr IWO AUGUSTYŃSKI

Chiny
dr Iwo Augustyński
Gospodarka chińska przed reformą

Okres pierwszy – naśladownictwo modelu
radzieckiego z kilkoma wyjątkami:



mniej radykalna kolektywizacja rolnictwa,
rolnictwo chińskie było generalnie działem
samofinansującym,
głównym źródłem dochodów budżetowych były
przychody przedsiębiorstw państwowych a nie podatek
obrotowy
Gospodarka chińska przed reformą

Wysokie nakłady na przemysł ciężki

Inwestycje w przemyśle stalowym pochłaniały w tym
okresie ok. 85% całości nakładów inwestycyjnych

Inwestycje w rolnictwie ok. 8%

Stopa inwestycji kształtowała się na poziomie 20%-25%

W okresie 1953-78 przemysł ciężki powiększył
produkcję 27 razy, przemysł lekki 9 razy
Wielki Skok (1958-1960)


W rolnictwie utworzono system komun
niedopuszczających nawet istnienia działek
przyzagrodowych,
Utworzono mnóstwo małych, pracochłonnych
zakładów przemysłowych (80 mln Chińczyków było
zaangażowanych przy wytopie stali w
miniaturowych piecach hutniczych),

Doszło do zerwania współpracy z ZSRR

Przyjęcie doktryny samowystarczalności
Rewolucja Kulturalna (1966-1969)

Próba ukształtowania ”człowieka komunistycznego”

Recesja gospodarcza – średnio -2,5%
Po rewolucji Kulturalnej




1971 – uznanie ChRL za legalny rząd Chiński przez
USA i wejście do Rady Bezpieczeństwa ONZ,
Wejście na rynek kapitalistyczny i rezygnacja z
polityki samowystarczalności,
W latach 1971-74 wymiana zagraniczna Chin
wzrosła ponadtrzykrotnie,
1975 Program Czterech Modernizacji (wzrost
produkcji zbóż, stali, kształtowanie kapitału przez
zakupy zagranicznych fabryk i technologii),
Początki reform rynkowych


1976 r. - doście do władzy Deng Xiaopinga,
Redukcja inwestycji w przemyśle ciężkim na rzecz
przemysłu lekkiego i rolnictwa,

Zmniejszenie stopy akumulacji,

Zmiany w rolnictwie:

podwyżka cen produktów rolnych,

podniesienie cen dostaw obowiązkowych,

wprowadzenie 50% premii za dostawy ponadobowiązkowe,

powiększenie obszaru działek przyzagrodowych z 5% do 15%
użytków rolnych;
Początki reform rynkowych


W latach '80 pozwolono tworzyć małe
przedsiębiorstwa prywatne,
nieefektywne zakłady przemysłowe przekazywano
kolektywom pracowniczym,
Przyczyny sukcesu reform
I. Stworzenie systemu przywilejów dla biurokracji i
armii
II. Oparcie reformy na osobistym autorytecie Denga.
Zmiany w rolnictwie




Rozpad systemu kolektywnego
W zamian za prawo użytkowania działki ziemi
kolektywnej rodzina była zobowiązana do płacenia
renty, podatku rolnego oraz dostarczenia zespołowi
swego udziału w kwocie produkcyjnej,
Brak prywatyzacji ziemi,
Szybki rozwój przemysłu gminnego i wiejskiego
zatrudniającego ok. 150 mln pracowników – ok.
35% rocznie w latach '80 i ok. 30% w latach '90
Zmiany w rolnictwie


Osłabienie polityki jednego dziecka,
Zmniejszenie odsetka dzieci uczęszczających do
szkoły,

Zmniejszanie świadczeń socjalnych,

Degradacja środowiska naturalnego,

Wzrost nierówności:

miasto – wieś,

wschód – zachód,

bogaci - biedni.
Zmiany w sektorze pozarolniczym

Program reform (od '84 r.):


system cen kontrolowanych i cen wolnych,
pozbawienie administracji państwowej funkcji
gospodarczych,

system płac bazujący na pracy,

wprowadzenie nowych form własności.

wprowadzenie spółek joint ventures,

system kształcenia kadr kierowniczych dla gospodarki.
Zmiany w sektorze pozarolniczym



autonomia przedsiębiorstw państwowych w niektórych
dziedzinach,
reforma systemu bankowego,
wprowadzenie systemu kontraktowego do organizacji
przemysłu:

kontraktowy system zarządzania,

system odpowiedzialności menedżerskiej,

system kontraktów wewnętrznych.
Zmiany w sektorze pozarolniczym

komercjalizacja

1988 r. - wprowadzenie Kodeksu przedsiębiorstwa

kodyfikacja praw przedsiębiorstw państwowych,

dalsze rozszerzenie autonomii przedsiębiorstw,

1988 r. - ustawa o bankructwie przedsiębiorstwa,

1993 r. - ustawa o spółkach akcyjnych,

1997 r. - ustawa o spółkach partnerskich (o
nieograniczonej odpowiedzialności),
Zmiany w sektorze pozarolniczym



1999 r. - ustawa o przedsiębiorstwach
jednoosobowych,
2001 r. - członkostwo w WTO
2004 r. - zmiany w konstytucji dopuszczające
istnienie kapitału prywatnego i gwarantujące prawa
własności
Kapitał zagraniczny




Firmy zagraniczne płacą o połowę mniejsze podatki,
Głównym zadaniem firm zagranicznych jest
podnoszenie efektywności gospodarki chińskiej,
zwiększanie eksportu oraz wdrażanie nowych
technologii i technik,
Celem inwestycji zagranicznych nie jest
uzupełnianie braków kapitału,
Problemy z przestrzeganiem praw własności
intelektualnej,

Płatna edukacja,

60% usług służby zdrowia płacone prywatnie,