Jak zabezpieczyć się przed wszawicą?
advertisement
WSTYD I ZANIEDBANIE – prawda czy fałsz? - PO 30 LATACH ZNÓW WSZAWICA W PRZEDSZKOLACH Wszawica to choroba bardzo stygmatyzowana przez społeczeństwo. Jakie są pierwsze objawy wszawicy i jakie są metody jej leczenia? Czy wszawica to tylko problem patologicznych rodzin? Stereotyp: wszawica kojarzy się z brudem, brakiem higieny i niedbalstwem. Dlatego to jeden z bardziej wstydliwych problemów, o których zazwyczaj nie mówimy, bojąc się opinii otoczenia. Fakt: wbrew powszechnej opinii, wszy lubią też włosy czyste, dlatego mogą się pojawić nawet na głowach osób dbających o higienę. Jedno jest pewne, to bardzo wstydliwy temat dla człowieka, tym bardzie kiedy nabawił się tych pasożytów przypadkowo a w tym przypadku niestety możemy tylko zaapelować do wszystkich rodziców: Uważajcie i sprawdzajcie systematycznie głowy swoim dzieciom, bo jeśli nie, to szykuje nam się plaga wszawicy, która dotyczy wszystkich nie tylko dzieci! Czujność i jeszcze raz czujność rodziców i profilaktycznie zlewanie głów środkami odstraszającymi ; kiedyś robiono sobie płukanki włosów z wody z octem i to odstraszało te pchły ale na dzień dzisiejszy jest wiele rożnych preparatów, które nie pozostawiają po zastosowaniu aż takiego zapachu, więc tym bardziej nie jest to już aż tak wstydliwe. Gdzie występuje wszawica? Powszechne przekonanie, że występowanie wszy związane jest z brudem, ubóstwem oraz brakiem przestrzegania podstawowych zasad higieny, spowodowało, że temat wszawicy jest w naszym kraju tematem tabu. A fakty są takie, że wszawica od zawsze, występuje na całym świecie. Problem dotyczy wszystkich kontynentów, stref klimatycznych i populacji. Wszawica głowowa częściej dotyczy dzieci niż osób dorosłych. Rozprzestrzenianiu się zakażenia sprzyjają duże skupiska ludzkie, a możliwości jej przenoszenia są bardzo różnorodne. Wszawicą można zarazić się w przedszkolach, szkołach, na koloniach i obozach organizowanych dla dzieci i młodzieży, przez pożyczanie czapek, szalików czy wspólne korzystanie z grzebieni. Miejscem gdzie wszawica występuje najczęściej są szkoły i przedszkola. Jak zabezpieczyć się przed wszawicą? Wszawicą można zarazić się TYLKO przez bezpośredni kontakt, dlatego zaleca się, aby: Profilaktyczna kontrola włosów dzieci stała się nawykiem rodziców, zwłaszcza, jeżeli w szkole lub przedszkolu panuje wszawica. Istnieje duże prawdopodobieństwo zarażenia! Domownicy nie korzystali wspólnie z rzeczy osobistego użytku, takich jak: grzebień lub szczotka, gumki do włosów, ręczniki, czapki, szaliki i inne ubrania. Unikać bezpośredniego kontaktu głowami (włosami) z innymi ludźmi. Zasada ta dotyczy przede wszystkim dzieci. Nie ma skutecznych metod zapobiegających zakażeniu się wszawicą. Jak rozpoznać wszy u dzieci? Najbardziej charakterystycznym objawem wszawicy jest świąd. Gdy nasze dziecko nieustannie drapie się po głowie, należy niezwłocznie skontrolować skórę głowy i włosy dziecka. Gnidy (jaja wszy) występują zwykle u nasady włosów, mają biały kolor i przypominają łupież (w przeciwieństwie do łupieżu nie da się ich łatwo usunąć). Wszy występują najczęściej za uszami i z tyłu głowy tuż nad karkiem. Dorosłe osobniki widoczne są gołym okiem. Ponieważ odnóży nie widać, wyglądają jak „ziarenka sezamu". Jeżeli stwierdzimy lub tylko podejrzewamy u dziecka wszawicę, powinniśmy niezwłocznie przejrzeć głowy pozostałych domowników i skontaktować się z farmaceutą lub lekarzem. Jak leczyć? Wszawicę można wyleczyć. W tym celu należy: ściśle trzymać się zaleceń lekarza/ farmaceuty, sprawdzić czy zakupiony specyfik jest bezpieczny dla dzieci zapytać farmaceutę, czy produkt nie powoduje alergii i nie drażni skóry głowy zastosować odpowiedni preparat, który pomoże skutecznie a zarazem bezpiecznie wyeliminować chorobę, pamiętać, że każde leczenie trzeba powtórzyć po 7-8 dniach, aby mieć pewność, że nie nastąpi nawrót wszawicy. Dodatkowo warto wiedzieć, że: Wesz głowowa nie potrafi przeżyć bez swojego żywiciela - człowieka, dlatego też odkażanie domu lub mieszkania nie jest konieczne, Wesz głowowa nie bytuje na zwierzętach domowych (pies, kot), dlatego nie musisz przeglądać sierści zwierząt w obawie, że mogą być przyczyną zakażenia, Wszy nie skaczą i nie pływają i dlatego do zakażenia może dojść jedynie przez bezpośredni kontakt głowy z głową, Problem dotyczy w równym stopniu chłopców i dziewczynek. Wiadomo, jednak, że dzieci z dłuższymi włosami łatwiej mogą zostać zainfekowane, Należy sprawdzać głowę dziecka raz na 2 tygodnie oraz po każdym powrocie dziecka z wakacji lub wycieczek szkolnych. CO ZROBIĆ, GDY DZIECKO MA OWSIKI Sama myśl o tym, że dziecko mogłoby mieć robaki, jest okropna. Niestety, owsiki to często spotykane w naszym klimacie pasożyty. Na szczęście, stosunkowo łatwo można sobie z nimi poradzić. Owsik mieszka w przewodzie pokarmowym, jedynym jego żywicielem jest człowiek. Zakazić się można jedząc niemyte owoce lub warzywa, na których znajdują się jaja tego pasożyta. Z jaj, w jelitach wylęgają się owsiki, które w ciągu 2 do 4 tygodni osiągają pełną dojrzałość. Potem nocami samica wychodzi na zewnątrz i składa jaja na skórze dziecka, w okolicach odbytu. Są one pokryte lepką wydzieliną, która powoduje nieprzyjemny świąd. Drapiąc się, często zupełnie nieświadomie, przez sen, dziecko przenosi jaja na ręce, a stamtąd na znajdujące się w pobliżu przedmioty lub bezpośrednio do buzi. Jaja trafiają znowu do przewodu pokarmowego i cykl się powtarza. Zakażenie owsikami może przebiegać bezobjawowo, ale najczęściej zakażone dziecko zaczyna gorzej spać, w nocy kręci się i wierci, drapie po pupie, traci apetyt, jest blade, ma podkrążone oczy, czasem zaczyna się moczyć, skarżyć na bóle brzucha, jest nadpobudliwe. U dziewczynek może także dojść do infekcji sromu i pochwy, co objawia się pieczeniem i białymi upławami. Zauważyłaś takie objawy u swojego dziecka? Podpowiadamy, co powinnaś zrobić. Idź do lekarza Od tego trzeba zacząć. Wizyta u lekarza jest konieczna, ponieważ wszystkie leki stosowane przy owsicy są na receptę. Przed zapisaniem leków lekarz zapewne zleci badanie kału, by potwierdzić diagnozę. Czasem badanie niczego nie wykazuje, chociaż dziecko ma owsiki. Aby wynik badania był pewny, kał powinno się badać przez kilka dni z rzędu. Potwierdzić owsicę można także za pomocą przezroczystej taśmy klejącej. Jej kawałek trzeba przykleić w okolicach odbytu wczesnym rankiem, przed wstaniem z łóżka. Jaja pasożytów, jeśli są, przykleją się do taśmy. Niektórzy lekarze jednak przepisują leki nieco w ciemno, kierując się objawami, bo wychodzą z założenia, że objawy kliniczne są wystarczającym wskazaniem do leczenia. Lekarz ma do wyboru kilka leków, dzieciom najczęściej podaje się pyrantelum w zawiesinie. Kuracja jest krótka, ale trzeba ją powtórzyć w ciągu dwóch tygodni, a niektórzy lekarze zalecają nawet trzy etapy. Ponieważ leki działają na dorosłe osobniki, a nie na ich jaja, ponowne przyjęcie leków gwarantuje także wytrucie tych robaków, które wylęgły się z jaj po kuracji. Lecz całą rodzinę Niestety, owsikami bardzo łatwo się zarazić. To dlatego problem szczególnie często dotyka tych maluchów, które chodzą do żłobka lub przedszkola. Wielu rodziców uważa ten temat za wstydliwy i nie mówi o nim innym rodzicom. A przecież dopóki leki nie zostaną podane wszystkim dzieciom w grupie, robaki będą powracać. Jeśli więc okaże się, że twój maluch ma owsicę, musisz poinformować o tym panie w przedszkolu lub szkole, by można było przeprowadzić kurację u wszystkich. Zasada ta dotyczy także domowników i osób na co dzień stykających się z dzieckiem. Leki trzeba podać wszystkim i co ważne, rozpocząć leczenie tego samego dnia. Zmień dietę Leczenie należy wspomagać dietą, która pobudzi perystaltykę jelit i pomoże usunąć z nich owsiki. Warto jeść produkty bogate w błonnik: kasze, chleb razowy, warzywa strączkowe, surowe warzywa i owoce, a ograniczać przetworzone węglowodany. Dziecko nie powinno także dostawać słodyczy. Możesz walczyć z owsikami sposobami naszych babć - kiedyś pasożyty zwalczano właśnie dietą. Pomocny może być czosnek, kiszona kapusta, sok z kiszonej kapusty, sok z czerwonych buraków. Cenionym niegdyś preparatem w walce z owsicą, była pasta ze świeżych, zmielonych pestek dyni wymieszanych z miodem. Należy ją podawać codziennie rano na czczo, po łyżeczce, przez 3 tygodnie. Posprzątaj dokładnie Niestety, jaja owsików bardzo łatwo się roznoszą - zostają na pościeli, a stamtąd wraz z kurzem wędrują po całym mieszkaniu. A ponieważ poza organizmem człowieka zachowują zdolność do zakażania aż przez 3 tygodnie, bardzo łatwo zarazić się powtórnie. Dlatego prócz leczenia trzeba bardzo dokładnie wysprzątać cały dom. Pościel, ręczniki, piżamę i bieliznę osobistą trzeba wyprać w temperaturze 90 stopni i, albo oddać do magla, albo przeprasować gorącym żelazkiem. Uprać trzeba także zasłony, kapy na łóżko, pluszaki. Rzeczy, których nie da się wyprać, trzeba bardzo dokładnie odkurzyć i wytrzeć na mokro. Po sprzątaniu torebkę z odkurzacza należy wyjąć, włożyć do torebki plastikowej, zawiązać ją i dopiero wtedy wyrzucić do śmietnika. Warto również przetrzeć odkurzacz. Zabawki dziecka, np. klocki, lalki, samochody, trzeba dokładnie wymyć pod bieżącą gorącą wodą, a nawet sparzyć wrzątkiem, jeśli to tylko możliwe. Niestety, jaja robaków są odporne na ujemną temperaturę, dlatego np. wywieszanie pościeli na balkon nie przyniesie efektów. Takie dokładne sprzątanie warto powtórzyć wraz z powtórnym leczeniem, tak by mieć pewność, że usunięcie pasożyta z organizmu, zbiega się z usunięciem jego jaj z otoczenia. Ważna higiena Niestety, ani leki ani dokładne sprzątanie nie pomogą, jeśli dziecko nie nauczy się dbać o higienę. Najważniejsze jest dokładne mycie rąk gorącą wodą z mydłem po każdej wizycie w toalecie i przed posiłkiem. Warto dbać o to, żeby maluch miał krótko obcięte paznokcie i co wieczór szorować je szczoteczką, ponieważ to właśnie pod paznokciami bardzo łatwo przenieść jaja pasożytów. Zasady tej powinni przestrzegać wszyscy domownicy. Trzeba też pilnować, żeby dziecko nie wsadzało rąk do buzi, szczególnie poza domem, nie jadło brudnymi rękami i nigdy nie spożywało niemytych owoców (nawet z babcinej działki). CO TO JEST ŚWIERZB? Świerzb jest schorzeniem dermatologicznym, który najczęściej występuje u osób przebywających w złych warunkach higienicznych i miejscach przeludnionych. Szczególnie narażone są dzieci w wieku szkolnym, które zarażają się podczas zabaw. Dodatkowo czynnikiem sprzyjającym pojawieniu się problemów ze skórą jest obniżona odporność organizmu, spowodowana np. stresem lub nadmiernym przyjmowaniem antybiotyków. ŚWIERZB U DZIECI Zakażenie wywołane przez świerzbowca ludzkiego najczęściej dotyka dzieci w wieku szkolnym ale zdarza się również u niemowląt. Roztocza przenoszą się poprzez kontakt z przedmiotami oraz bezpośredni kontakt między dziećmi ale również źródłem zakażenia może być dorosły. OBJAWY Objawy, które wskazują na zakażenie to m.in.: silny świąd nasilający się w nocy lub po kąpieli, pojawienie się swędzących pęcherzy pękających po drapaniu, łuszczenie zgrubiałej skóry. Często dochodzi również do wtórnego zakażenia bakteryjnego, co powoduje wysypkę oraz powiększenie węzłów chłonnych. U niemowląt zwykle świerzbowiec atakuje fałdki skóry, pachy, pachwiny, również między palcami rąk, na szyi, głowie, okolic pępka. U nieco starszych dzieci pasożyt może pokazać się na dłoniach i podeszwach stóp. Długo nieleczone zakażenie oprócz bardzo niemiłych dolegliwości, które mogą występować nawet całe życie, może wywołać epidemię w szkole. Środowisko szkolne sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się roztoczy, dlatego ważna jest bezzwłoczna reakcja rodziców na pojawiające się u ich dzieci pierwsze objawy. Wczesne rozpoznanie świerzbu ułatwia leczenie i jest mniej dokuczliwe dla dziecka, dlatego tak ważne jest nielekceważenie pierwszych sygnałów i zgłoszenie się do lekarza. Terapia dodatkowo powinna zostać przeprowadzona przez wszystkich członków rodziny. Oprócz przyjmowania leków zaleca się częstą zmianę bielizny, ubrań, pościeli, ręczników i pranie ich w wysokiej temperaturze. W szczególności zadbajmy o dokładne umycie zabawek i innych przedmiotów z, którymi mają kontakt nasze dzieci. Właściwe przestrzeganie higieny osobistej, codzienna kąpiel, mycie rąk, ubrań, ręczników oraz miejsca snu, zmniejsza ryzyko zakażenia i jest najlepszą metodą walki ze świerzbem. Uczmy tego swoje dzieci a zarówno one jak i my unikniemy wielu nieprzyjemnych dolegliwości. PRZYCZYNY Czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo zakażenia są złe warunki sanitarne oraz duże zbiorowiska, które sprzyjają niekontrolowanemu rozwojowi choroby skóry, poprzez kontakt bezpośredni np. podawanie ręki podczas witania. Oprócz tego wpływ na świerzb ma obniżona odporność, np. spowodowana przyjmowaniem antybiotyków, stresem lub chorobami autoimmunologicznymi. Zakażenie następuje głównie drogą bezpośredniego kontaktu, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów. Choć wyjątkiem jest tutaj pościel, ponieważ rozgrzanie ciała sprzyja przedostawaniu się zapłodnionych samic do naskórka. Świerzbowce nie mogą przeżyć więcej niż 3-4 dni poza skórą, dlatego też bielizna chorego nie powinna być używana przez okres około dwóch tygodni, do czasu aż pasożyt samoistnie zginie. Zakażenia świerzbowcem zwierzęcym np. od krów, psów, kotów i gołębi, zdarzają się bardzo rzadko i nie mają cech klinicznych świerzbu. LECZENIE Samo leczenie świerzbu nie sprawia obecnie większych problemów. Choć wyjątkiem jest tu bardzo zaawansowana postać schorzenia np. świerzb norweski z wtórnym zakażeniem bakteryjnym. Leczenie choroby skóry najczęściej polega na stosowaniu przepisanej przez lekarza maści i smarowaniu zakażonej skóry. Ważne jest aby leczenie wykonywać zgodnie z ulotką dołączoną do leku. Kuracja trwa zazwyczaj kilka dni w zależności od wielkości infekcji. Dużym postępem było wprowadzenie do leczenia świerzbu iwermektyny - leku stosowanego przez weterynarzy. Jednorazowa dawka doustna 150-200 ug/kg mc. powoduje ok. 75% uleczeń, a jeśli zmiany nie ustępują, powtórzenie tej samej dawki po 15 dniach jest skuteczne u 96% chorych. Objawy uboczne są nieznaczne, także iwermektyna prawdopodobnie wyprze dotychczasowe leczenie zewnętrzne. Leczenie na własną rękę tzw. domowe sposoby nie powinny być stosowane. Świerzb jest chorobą wysoce zakaźną i zawsze powinien być zdiagnozowany przez lekarza i leczony odpowiednimi środkami, dostępnymi tylko na receptę. Najczęściej w celu potwierdzenia diagnozy postawionej na podstawie zmian klinicznych zaleca się przeprowadzenie badań laboratoryjnych na obecność pasożytów. Należy pamiętać o leczeniu całej rodziny, aby zapobiec ponownym zakażeniom. PRFILAKTYKA Najlepszą i niezastąpioną metodą uniknięcia świerzbu jest profilaktyka. Choroby zakaźne mają szczególną tendencje do rozprzestrzenia się w miejscach zaniedbanych i dużych zbiorowiskach. Nieodpowiedni styl życia i nieprzestrzeganie zasad zdrowego odżywiania sprawia, że ryzyko dolegliwości ze strony pasożyta wzrasta. Tymczasem to właśnie silny, dobrze odżywiony organizm jest największym wrogiem świerzbowca. Ryzyko zakażenia można zmniejszyć lub nawet wyeliminować poprzez przestrzeganie podstawowych zasad higieny: codzienna kąpiel całego ciała, częste mycie rąk codzienna zmiana bielizny osobistej częsta zmiana bielizny pościelowej, pranie jej w wysokiej temperaturze i prasowanie częsta zmiana odzieży, właściwe jej pranie i prasowanie spanie na oddzielnych posłaniach używanie wyłącznie własnych przedmiotów osobistego użytku – ręczniki Głównym niebezpieczeństwem związanym z występowaniem schorzenia jest jej wysoka zaraźliwość. Dlatego po dostrzeżeniu zmian na skórze chory powinien zadbać, by zakażenie nie rozprzestrzeniało się dalej. W tym celu wskazane jest aby unikał: drapania swędzących miejsc na skórze oraz bezpośredniego kontaktu z innymi ludźmi. Bardzo dobre efekty daje wczesne rozpoznanie choroby skóry, które łączy się z prowadzeniem przeglądów higienicznych, szczególnie w żłobkach, szkołach, internatach, domach opieki społecznej i innych skupiskach ludzi. Jeśli tylko dostrzeżemy niepokojące nas objawy, szybko powinniśmy zgłosić się do lekarza i ściśle z jego wskazówkami przeprowadzić kurację z uwzględnieniem wszystkich domowników, niezależnie od tego, czy występują u nich objawy chorobowe.
