Instytucje rynku finansowego

advertisement
INSTYTUCJE RYNKU
FINANSOWEGO
AGENDA
INSTYTUCJE NADZORCZE I REGULACYJNE
ORGANIZACJE SAMORZĄDOWE
ORGANIZACJE KOMERCYJNE
2
INSTYTUCJE NADZORCZE
I REGULACYJNE
Instytucje nadzorcze i
regulacyjne
Komisja Nadzoru
Finansowego
Giełda Papierów
Wartościowych
Centralna Tabela Ofert
Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych
Narodowy Bank Polski
Rada Polityki Pieniężnej
Bankowy Fundusz
Gwarancyjny
Krajowa Izba Rozliczeniowa
4
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Komisja Nadzoru Finansowego to organ administracji
państwowej sprawujący niezależny, zintegrowany nadzór
finansowy nad:
sektorem bankowym,
rynkiem kapitałowym,
rynkiem ubezpieczeniowym,
rynkiem emerytalnym,
instytucjami pieniądza elektronicznego.
Powstała 19 września 2006 r. na mocy ustawy z dnia 21
lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym
Przejęła kompetencje Komisji Papierów Wartościowych i
Giełd, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy
Emerytalnych, a od 1 stycznia 2008 r. także kompetencje
Komisji Nadzoru Bankowego.
5
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Zadania KNF
podejmowanie działań służących prawidłowemu
funkcjonowaniu rynku finansowego;
podejmowanie działań mających na celu rozwój
rynku finansowego i jego konkurencyjności;
podejmowanie działań edukacyjnych i
informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku
finansowego;
udział w przygotowywaniu projektów aktów
prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem
finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
6
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Zadania KNF
stwarzanie możliwości polubownego i
pojednawczego rozstrzygania sporów między
uczestnikami rynku finansowego, w
szczególności sporów wynikających ze
stosunków umownych między podmiotami
podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami
usług świadczonych przez te podmioty;
wykonywanie innych zadań określonych
ustawami.
7
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Cele KNF
Celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest
zapewnienie prawidłowego funkcjonowania
tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa
oraz przejrzystości, zaufania do rynku
finansowego, a także zapewnienie ochrony
interesów uczestników tego rynku.
8
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
W skład Komisji wchodzą:
Przewodniczący Andrzej Jakubiak powoływany przez Prezesa
Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję.
dwóch zastępców przewodniczącego powoływanych i
odwoływanych przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek
Przewodniczącego.
czterech członków (przedstawiciele):
Przedstawiciel Ministra Finansów (Minister właściwy ds. instytucji
finansowych albo jego przedstawiciel),
Przedstawiciel Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Minister właściwy
ds. zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel),
Pierwszy wiceprezes Narodowego Banku Polskiego (Prezes
Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego Wiceprezes
Narodowego Banku Polskiego),
Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ds. finansów
publicznych.
Komisja może nakładać kary pieniężne w przypadkach
określonych w ustawie. Należności z tytułu nakładanych kar
pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa.
9
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
KNF udziela zezwoleń i prowadzi rejestr:
firm inwestycyjnych (banki prowadzące działalność maklerską,
domy maklerskie, zagraniczne firmy inwestycyjne,
zagraniczne instytucje kredytowe),
agentów firm inwestycyjnych,
banków powierniczych,
towarzystw i funduszy inwestycyjnych,
podmiotów prowadzące obsługę funduszy inwestycyjnych,
przedstawicielstw podmiotów zagranicznych,
powszechnych towarzystw emerytalnych i otwartych funduszy
emerytalnych,
pracowniczych towarzystw emerytalnych i pracowniczych
funduszy emerytalnych,
podmiotów prowadzących rynki regulowane,
towarzystw ubezpieczeń.
10
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Nadzór bankowy
Zgodnie z ustawą Prawo bankowe celem nadzoru jest
zapewnienie:
bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na
rachunkach bankowych,
zgodności działalności banków z przepisami prawa oraz z
decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.
Zgodnie z ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym
od 1 stycznia 2008 r., nadzór bankowy jest sprawowany
przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).
Utworzenie niezależnego, zintegrowanego nadzoru
finansowego to decyzja wymuszona przez zmiany na rynku:
rosnące znaczenie międzynarodowych grup finansowych
oraz wzajemne przenikanie się produktów finansowych.
11
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Funkcje nadzoru bankowego
licencyjna – udzielanie zezwoleń
kontrolna – przeprowadzanie stałych i możliwie szybkich analiz sytuacji
banków i całego sektora bankowego
badanie przestrzegania limitów koncentracji zaangażowań,
badanie przestrzegania określonych przez KNF norm dopuszczalnego
ryzyka w działalności banków, zarządzania ryzykiem działalności,
ocena sytuacji finansowej banków - badanie wypłacalności, jakości
aktywów, płynności płatniczej, wyniku finansowego banków,
badanie jakości systemu zarządzania bankiem (systemu zarządzania
ryzykiem i kontroli wewnętrznej),
badanie zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych,
akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych
bankowych papierów wartościowych z przepisami,
badanie zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek
pieniężnych.
dyscyplinarna – bezpośrednie oddziaływanie na banki, możliwość
zastosowania przymusu i określonych w prawie sankcji
regulacyjna – wyznaczenie minimalnych standardów bezpieczeństwa w
12
działalności bankowej (tzw. norm ostrożnościowych)
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Rynek ubezpieczeń
czuwa nad całością działań towarzystw
ubezpieczeniowych w Polsce
chroni prawa i interesy osób ubezpieczonych
zapobiega utracie płynności przez towarzystwa i
ich braku wypłacalności
wydaje zezwolenia na działalność brokera i
pośrednika ubezpieczeniowego
kontroluje towarzystwa, brokerów i pośredników
13
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
Rynek emerytalny
pełni nadzór nad otwartymi funduszami
emerytalnymi oraz wydaje zezwolenia na ich
działalność
prowadzi rejestrację pracowniczych programów
emerytalnych i pełni nadzór nad ich prawną
realizacją
chroni interesy uczestników otwartych funduszy
emerytalnych oraz pracowniczych programów
emerytalnych
prowadzi działalność informacyjno-edukacyjną
14
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
powstała 16 kwietnia 1991 roku
założona przez Skarb Państwa jako spółka
akcyjna
kapitał zakładowy GPW wynosi 42 mln zł i
jest podzielony na 12.174.400 akcji
imiennych o wartości nominalnej 1 złoty
każda oraz 29.797.600 akcji zwykłych
imiennych serii B o wartości nominalnej 1
złoty, nie dających prawa do dywidendy
15
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Celem Giełdy Papierów Wartościowych jest:
organizowanie publicznego obrotu papierami
wartościowymi (prowadzenie giełdy papierów
wartościowych)
promowanie obrotu papierami wartościowymi
upowszechnianie informacji związanych z
obrotem papierami wartościowymi
16
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Do podstawowych zadań giełdy można zaliczyć:
organizowanie handlu papierami wartościowymi
(koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert
kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i
realizacji transakcji)
ustalanie kursów papierów wartościowych w oparciu o
zlecenia kupujących i sprzedających, stąd też zwany
jest on rynkiem kierowanym zleceniami
licencjonowanie uczestników handlu
ustalanie zasad giełdowych oraz kontrola ich
przestrzegania
zapewnianie przejrzystości rynku, równego dostępu do
informacji i zawierania transakcji
17
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Zasady działania Giełdy określają:
Ustawa o Obrocie instrumentami
finansowymi
Statut Giełdy
Regulamin Giełdy
18
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Akcjonariuszami giełdy mogą być:
domy maklerskie
Skarb Państwa (w 2007 roku akcje będące w
posiadaniu Skarbu Państwa stanowiły 98,81% kapitału
zakładowego)
banki
towarzystwa funduszy inwestycyjnych
towarzystwa emerytalne
zakłady ubezpieczeń
emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do
publicznego obrotu i notowanych na giełdzie
19
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Organami Giełdy są:
Walne Zgromadzenie
Rada Giełdy
Zarząd Giełdy
20
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Zarząd składa się z 5 osób:
prezesa wybranego na okres trzech lat przez Walne
Zgromadzenie
czterech członków
kieruje bieżącą działalnością Giełdy
określa zasady wprowadzania papierów
wartościowych do obrotu,
określa datę rozpoczęcia działania członka giełdy
na giełdzie na wniosek członka giełdy,
nadzoruje działalność maklerów giełdowych i
członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego.
21
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Rada Giełdy składa się z 12 przedstawicieli:
banków
domów maklerskich
instytucji finansowych
izb gospodarczych
Emitentów
nadzoruje działalność Giełdy,
dopuszcza do obrotu giełdowego papiery
wartościowe,
decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu członka
giełdy.
22
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
jest najbardziej znaczącą i spektakularną częścią
rynku wtórnego
Giełda traktowana jest jako miejsce:
wyceny kapitału
oceny możliwości rozwojowych podmiotów
gospodarczych
miejsce stanowiące barometr gospodarki
23
BONDSPOT
W roku 2009 GPW stała się większościowym udziałowcem MTS
CeTO, która 18.09.2009 zmieniła nazwę na BondSpot SA
jest spółką akcyjną prowadzącą regulowany rynek pozagiełdowy i
mogącą tworzyć platformy elektronicznego obrotu papierami
wartościowymi i instrumentami finansowymi na rynku
nieregulowanym niepodlegającym nadzorowi KNF
Regulowany rynek pozagiełdowy BondSpot jest miejscem debiutu
małych spółek, które nie mogą spełnić rygorystycznych warunków
dopuszczeniowych na GPW. Spółki, które starają się o wejście na
BondSpot, są zobligowane do sporządzenia memorandum
informacyjnego, czyli uproszczonego prospektu emisyjnego.
Pomimo wieloletnich prób rozwój rynku był i jest bardzo powolny,
a wartość obrotów na tym rynku ciągle pozostaje na bardzo
niskim poziomie.
24
BONDSPOT
Celem działania rynku pozagiełdowego BondSpot jest:
organizowanie i prowadzenie publicznego i niepublicznego obrotu
papierami wartościowymi oraz prawami majątkowymi
opracowywanie zasad i przepisów obowiązujących na regulowanym
rynku pozagiełdowym
egzekwowanie obowiązujących na nim przepisów i zasad
pełnienie nadzoru nad prowadzonym na tym rynku obrotem,
gwarantującego odpowiedni poziom i integralność rynku
obsługa elektronicznego systemu obrotu
udostępnianie informacji o ofertach, notowaniach, transakcjach
Rynek Papierów Wartościowych BondSpot obejmuje następujące
segmenty:
Rynek Instrumentów Dłużnych - notowane są listy zastawne, obligacje
komunalne, obligacje korporacyjne, obligacje bankowe oraz obligacje
skarbowe,
Rynek Akcji, na którym notowane są akcje małych i średnich
przedsiębiorstw,
Rynek Certyfikatów Inwestycyjnych.
25
NewConnect
W sierpniu 2007 r. GPW uruchomiła alternatywny
system obrotu NewConnect.
Dedykowany młodym przedsiębiorstwom zaliczanych
do grupy małych i średnich o krótkiej historii
działalności, działającym w branży nowych technologii
(np. IT, biotechnologia, alternatywne źródła energii itp.),
o wysokim potencjale wzrostu (potencjalnie wysoka
dynamika przychodów i zysków), poszukujących
dodatkowych środków finansowych na ekspansję.
Zmniejszone wymagania formalno-prawne i
informacyjne oraz brak konieczności czasochłonnego
tworzenia prospektu emisyjnego (jedynie dokument
informacyjny)
Możliwość przeprowadzenia oferty prywatnej
(skierowanej jedynie do 99 inwestorów)
26
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
jest spółką akcyjną, która działa na podstawie:
Kodeksu Spółek Handlowych
ustawy o obrocie papierami wartościowymi
kapitał zakładowy KDPW wynosi 21 mln zł i jest
podzielony na 21 tyś akcji imiennych,imiennych i
nie dających prawa do dywidendy, o wartości
nominalnej 1000 zł każda.
Udziałowcami KDPW są w równych częściach:
Ministerstwo Skarbu Państwa
Narodowy Bank Polski
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
27
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
KDPW z mocy prawa:
wypełnia funkcję depozytu dla wszystkich papierów
wartościowych obracanych w kraju w obrocie
a także jest izbą rozrachunkową dla obrotu tymi
papierami
28
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Zadania operacyjne KDPW
rejestracja emisji papierów wartościowych
dopuszczonych do obrotu publicznego na
kontach depozytowych w postaci
zdematerializowanej
29
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Zadania operacyjne KDPW
obsługa emitentów oraz wykonywanie praw z papierów
wartościowych, np:
obsługa wypłaty dywidendy i wypłaty odsetek
podział akcji
połączenia emisji
realizacja prawa poboru
subskrypcja akcji nowej emisji
wykup papierów dłużnych
wystawianie świadectw depozytowych,
realizacja obligacji zamiennych
30
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Zadania operacyjne KDPW
nadzór nad zgodnością ilości papierów wartościowych
znajdujących się w obrocie z wielkością emisji
rozliczanie wszystkich transakcji papierami wartościowymi w
obrocie publicznym, instrumentami pochodnymi od pap.
wartościowych w obrocie publicznym , instrumentami pochodnymi
od instrumentów nie będących papierami wartościowymi.
W wyniku zawarcia transakcji Krajowy Depozyt dokonuje
krajowych i zagranicznych transferów papierów pomiędzy
kontami depozytowymi uczestników oraz realizuje przelewy
pieniężne pomiędzy rachunkami uczestników w banku
rozliczeniowym.
gwarantowanie rozliczeń poprzez gromadzenie i zarządzanie
funduszami gwarancyjnymi
31
KRAJOWY DEPOZYT
PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
Zarządzanie Funduszem Rozliczeniowym tworzonym z wpłat
uczestników, a jego celem jest zapewnienie wykonania rozliczeń
w przypadku braku na rachunku uczestnika środków pieniężnych
niezbędnych do rozliczenia transakcji. Prowadzona jest codzienna
aktualizacja wpłat do wyodrębnionych funkcjonalnie części
Funduszu Gwarantowania Rozliczeń:
Transakcji Giełdowych,
Regulowanego rynku pozagiełdowego BondSpot,
Giełdowych Transakcji Terminowych.
Zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat
utworzonym w celu gwarantowania środków pieniężnych i
papierów wartościowych znajdujących się na rachunkach
inwestycyjnych w przypadku upadłości domów maklerskich i
banków prowadzących rachunki papierów wartościowych. System
funkcjonuje od 1 stycznia 2003 roku, a górna granica środków nim
objętych od 1 stycznia 2008 roku wynosi 22.000 Euro.
32
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
bierze udział w upowszechnianiu informacji i
prowadzeniu edukacji dotyczącej rynku
kapitałowego
utrzymuje kontakty z zagranicznymi izbami
rozliczeniowymi, stowarzyszeniami
międzynarodowymi, przygotowuje, dystrybuuje
pisma i publikacje
33
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
swoje zadania KDPW wykonuje współdziałając z
uczestnikami
Uczestnikami KDPW mogą być wyłącznie:
banki, domy maklerskie
emitenci papierów wartościowych, które znajdują
się w publicznym obrocie
fundusze inwestycyjne, towarzystwa funduszy
inwestycyjnych , zakłady ubezpieczeń , giełdy
papierów wartościowych
34
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
Rachunkom papierów wartościowych
prowadzonym przez uczestników systemu
depozytowo - rozliczeniowego powinny
odpowiadać konta depozytowe albo
rachunki papierów wartościowych
prowadzone przez KDPW.
35
NARODOWY BANK POLSKI
System bankowy w Polsce:
Banki:
Narodowy Bank Polski
Banki komercyjne (w tym specjalistyczne)
Banki spółdzielcze
Komisja Nadzoru Finansowego
Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Krajowa Izba Rozliczeniowa
Związek Banków Polskich
36
NARODOWY BANK POLSKI
działa w Polsce od 1945 roku na podstawie:
konstytucji RP
ustawy o NBP
podstawowym celem działalności NBP jest:
utrzymanie stabilnego poziomu cen, umacnianie
polskiego pieniądza, przy jednoczesnym wspieraniu
polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to
podstawowego celu NBP
37
NARODOWY BANK POLSKI
Cel NBP jest osiągany poprzez:
kształtowanie i realizację polityki pieniężnej
tworzenie warunków instytucjonalnych dla
zapewnienia niezbędnego poziomu
bezpieczeństwa finansowego i stabilności sektora
bankowego
regulowanie zasad i mechanizmów w celu
zapewnienia płynności rozliczeń pieniężnych w
gospodarce
38
NARODOWY BANK POLSKI
Działalność operacyjna NBP obejmuje:
emitowanie znaków pieniężnych (regulacja ilości
pieniądza w obiegu)
udzielanie kredytów bankom komercyjnym
przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych
aktywne uczestnictwo w międzybankowym rynku
pieniężnym
organizowanie obrotu walutami obcymi
wykonywanie bankowej obsługi budżetu państwa
39
NARODOWY BANK POLSKI
Narodowy Bank Polski posługuje się w realizacji założeń
polityki monetarnej instrumentami tj.
stopy procentowe banku centralnego
Stopa lombardowa NBP (koszt pozyskania pieniądza w NBP) - 6%
Stopa depozytowa NBP (oprocentowanie depozytu w NBP) - 3%
wyznaczają pasmo wahań stopy procentowej overnight na rynku
międzybankowym,
Stopa referencyjna NBP - minimalna rentowność 7-dniowych bonów
pieniężnych, wpływa napoziom krótkoterminowych rynkowych stóp
procentowych – 4,5%
Stopa redyskonta weksli - 4,75%
stopa rezerw obowiązkowych - stabilizuje bieżące warunki
płynnościowe w sektorze bankowym, podwyższenie stopy
umożliwia regulację zbyt dużej podaży pieniądza i zmniejszenie
presji inflacyjnej,
miernik kwoty (od wkładów złotowych płatnych na żądanie, wkładów
złotowych - terminowych, wkładów w walutach obcych płatnych na
żądanie i od wkładów terminowych w walutach obcych itp. – 3,5%) jaką
banki komercyjne są zobowiązane wpłacić do banku centralnego w celu
40
zabezpieczenia wypłacalności.
NARODOWY BANK POLSKI
operacje otwartego rynku to podstawowy instrument
umożliwiający utrzymywanie krótkoterminowych rynkowych
stóp procentowych na poziomie spójnym z realizacją
ustalonego przez RPP celu inflacyjnego.
Narodowy Bank Polski oddziałuje na warunki płynnościowe w
sektorze bankowym, aby stawka POLONIA (średnia ważona stawka
operacji przeprowadzonych na rynku pieniężnym o terminie O/N)
kształtowała się w pobliżu stopy referencyjnej NBP.
Operacje podstawowe przeprowadzane regularnie (7-dniowym
terminem zapadalności). Na przetargach obowiązuje rentowność na
poziomie stopy referencyjnej NBP
W okresach utrzymywania się nadpłynności, NBP emituje bony
pieniężne.
W okresach niedoboru płynności, NBP zasila sektor bankowy za
pomocą transakcji repo. Ich zabezpieczenie stanowią papiery
wartościowe akceptowane przez NBP.
41
NARODOWY BANK POLSKI
Operacje dostrajające ograniczają wpływ zmian w
warunkach płynnościowych w sektorze bankowym na
wysokość krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych.
Obejmują one operacje absorbujące (emisję bonów
pieniężnych NBP, transakcje reverse repo) oraz zasilające
(przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP, transakcje
repo – SBB – sell, buy it back – NBP zobowiązuje się do
odkupienia bonów skarbowych po określonej cenie i w
określonym terminie)
kurs walutowy - Rada Polityki Pieniężnej może
zadecydować, że dążenie do stabilizowania inflacji wymaga
dokonania interwencji na rynku walutowym.
W przypadku przystąpienia Polski do ERM II, interwencje na
rynku walutowym mogą być wykorzystywane do stabilizowania
kursu złotego w celu spełnienia kryterium stabilności kursu
walutowego.
42
NARODOWY BANK POLSKI
Struktura NBP:
Prezes NBP
Rada Polityki Pieniężnej (RPP)
Zarząd NBP
43
NARODOWY BANK POLSKI
Prezes NBP
powoływany przez Sejm na wniosek prezydenta
kadencja trwa 6 lat
kadencja wygasa w razie śmierci lub rezygnacji
Prezesa NBP można odwołać tylko w szczególnych
przypadkach, np. długotrwała choroba, wyrok sądu
za przestępstwo, orzeczenie Trybunału Stanu o
zakazie zajmowania kierowniczych stanowisk
jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,
przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi
NBP, reprezentuje NBP na zewnątrz.
reprezentuje interesy RP w międzynarodowych
instytucjach bankowych i instytucjach finansowych. 44
NARODOWY BANK POLSKI
Rada Polityki Pieniężnej
RPP składa się z 10 członków:
3 powoływanych przez Prezydenta RP
3 wybiera Sejm
3 powoływanych przez Senat
dziesiątym członkiem i przewodniczącym RPP
jest prezes Narodowego Banku Polskiego
Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani
są na 6 lat.
45
NARODOWY BANK POLSKI
Rada Polityki Pieniężnej
Zadania RPP:
ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przekłada je
do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem
przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej
składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki
pieniężnej na 5 miesięcy przed zakończeniem roku
budżetowego
dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie
realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady
rachunkowości NBP, przedłożone przez Prezesa NBP.
46
NARODOWY BANK POLSKI
Rada Polityki Pieniężnej
RPP posługuje się narzędziami:
ustala wysokość stóp procentowych NBP
ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków
określa górne granice zobowiązań wynikających z
zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych
instytucjach bankowych i finansowych
zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z
działalności NBP
przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP
ustala zasady operacji otwartego rynku
47
NARODOWY BANK POLSKI
Zarząd NBP
kieruje bieżącą działalnością NBP
w jego skład wchodzą:
Prezes NBP jako przewodniczący
od 6 do 8 członków zarządu (w tym 2
wiceprezesów NBP)
48
NARODOWY BANK POLSKI
Zarząd NBP
Zarząd NBP wykonuje zadania, które nie są w
kompetencji innych organów NBP, tj:
ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych
ocena funkcjonowania całego systemu bankowego
ustalanie prowizji i opłat stosowanych przez NBP
określanie zasad gospodarowania funduszami NBP
organizacja i podział zadań NBP
49
NARODOWY BANK POLSKI
Niezależność NBP w 5 płaszczyznach:
wytaczanie i realizacja celów polityki pieniężnej
dbałość o stabilność systemu bankowego (nadzór
sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego)
realacje z innymi segmentami polityki gospodarczej
(niezależność wobec władzy ustawodawczej i
wykonawczej, współpraca z równorzędnymi partnerami
– np.rządem)
tryb powoływania i odwoływania władz banku
(tendencja do stabilizowania władz banku)
gospodarka finansowa (niezależność finansowa)
50
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
System bezpieczeństwa sektora bankowego stanowią:
Komisja Nadzoru Finansowego
Nadzór właścicielski
Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Niezależni biegli rewidenci (tzw. audytorzy – badający m.in.
Sprawozdania finansowe banków)
Inne instytucje i organizacje, np:
Urząd Antymonopolowy
Związek Banków Polskich
Krajowa Izba Rozliczeniowa
Agencje ratingowe
51
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
działa na podstawie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym z 1994 roku
Cele BFG:
ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach bankowych
osób fizycznych i prawnych
udzielanie pomocy finansowej bankom, które utraciły lub
znalazły się w obliczu utraty wypłacalności
wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z
silnymi jednostkami bankowymi,
gromadzenie informacji oraz bieżąca i okresowa analiza
rozwoju sytuacji finansowej banków ukierunkowana na
podejmowanie inicjatyw oraz działań zapobiegających
pogłębianiu się występujących zagrożeń.
52
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
Finansowanie działalności BFG jest oparte na
środkach wnoszonych przez:
banki komercyjne (tzw. fundusz ochrony
środków gwarantowanych)
Bank Centralny (tzw. fundusz pomocowy)
53
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
Interwencje BFG
Pomoc finansowa dla banków:
gdy istnieje zagrożenie wypłacalności banku
zwrotna pomoc finansowa na warunkach
lepszych niż rynkowe tylko na usunięcie
stanu zagrożenia wypłacalności
54
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
Interwencje BFG
Wypłata gwarantowanych depozytów:
następuje po ogłoszeniu przez sąd upadłości banku
KNF, w przypadku gdy aktywa banku nie wystarczają na zaspokojenie
jego zobowiązań, podejmuje decyzję o zawieszeniu działalności banku.
Jeżeli KNF nie podejmie decyzji o przejęciu zawieszonego banku przez
inny bank, to występuje do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie
upadłości zawieszonego banku. Sąd powinien rozpatrzyć wniosek o
ogłoszenie upadłości banku w ciągu miesiąca od jego otrzymania
wypłata gwarancji następuje do określonych kwot
dla wkładów do 1000 EURO zwrot w 100%
dla wkładów od 1000 do 22500 EURO zwrot w 90%
Sejm przyjął 23.10.08 nowelizację ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym - dla wkładów do 50000 EURO zwrot w 100%. Aby
nowelizacja stała się obowiązującym prawem musi zostać podpisana
przez prezydenta RP (który w ciągu 21 dni zarządza jej ogłoszenie w
Dzienniku Ustaw RP).
55
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
aktywa funduszu lokowane są w:
skarbowe papiery wartościowe
bony NBP
aktywa funduszu nie mogą być przedmiotem
zastawu, nie mogą podlegać egzekucji
gdy zajdzie konieczność następuje
upłynnienie części papierów wartościowych
56
KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA
Przedmiot działalności:
wymiana zleceń płatniczych między bankami
rejestracja wzajemnych wierzytelności
wynikających ze zleceń
prowadzenie kurierskiej poczty bankowej
prowadzenie usług w zakresie
zabezpieczenia wymiany zleceń
57
KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA
wszyscy członkowie KIR są zobowiązani do zapłaty
zobowiązań wzajemnych
uczestnikami rozrachunków za pomocą KIR mogą
być banki, które posiadają w NBP rachunki bieżące
bank przyjmowany do KIR musi charakteryzować
się dobrą sytuacją finansową i płynnością
58
INSTYTUCJE
SAMORZĄDOWE
Instytucje samorządowe
Związek Maklerów i
Doradców
Związek Banków Polskich
Izba Domów Maklerskich
Stowarzyszenie Emitentów
Giełdowych
Izba Gospodarcza
Towarzystw Emerytalnych
Izba Zarządzających
Funduszami i Aktywami
Stowarzyszenie Inwestorów
Indywidualnych
60
ZWIĄZEK MAKLERÓW I
DORADCÓW
promuje wiedzę o rynku kapitałowym
kształtuje zwyczaje obrotu papierami
wartościowymi i zasady etyki zawodowej maklerów
i doradców
chroni interesy członków związku i podnosi ich
kwalifikacje
sprawuje nadzór nad wykonywaniem przez
członków zawodu
prowadzi działalność integracyjną
61
ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH
Samorządowa organizacja powołana do życia w 1991 r.
Dobrowolne członkowstwo obejmuje banki działające na obszarze
RP utworzone i działające na podstawie prawa polskiego.
reprezentuje i chroni wspólne interesy członków w zakresie
uregulowań prawnych dotyczących ustawodawstwa bankowego
deleguje przedstawicieli do współpracy z instytucjami doradczoopiniodawczymi, komisjami Sejmu i Senatu, NBP, rządem i
ministerstwami w zakresie funkcjonowania przepisów prawa
polskiego systemu bankowego,
organizuje wymianę informacji pomiędzy bankami,
prowadzi postępowanie pojednawcze i polubowne dla banków,
zajmuje się promocją sektora bankowego i jego usług,
wspiera standaryzację produktów i usług bankowych,
upowszechnia wiedzę na temat bankowości,
upowszechnia zasady dobrej praktyki bankowej,
popiera kształcenie zawodowe i koordynuje programy szkoleniowe
dla kadry bankowej.
62
IZBA DOMÓW MAKLERSKICH
reprezentuje podmioty prowadzące przedsiębiorstwa
maklerskie w Polsce
stwarza korzystne warunki rozwoju przedsiębiorstw
maklerskich
zapewnia wpływ biurom i domom maklerskim na
kształtowanie rynku kapitałowego
chroni uczestników obrotu papierami wartościowymi
poprzez stosowanie zasad dobrej praktyki
przedsiębiorstw maklerskich
współpracuje z administracją państwową i instytucjami
rynku kapitałowego w opracowywaniu i doskonaleniu
regulacji dotyczących rynku kapitałowego
63
IZBA DOMÓW MAKLERSKICH
współpracuje przy opiniowaniu projektów aktów
prawnych, których przedmiotem są regulacje dotyczące
publicznego obrotu papierami wartościowymi
upowszechnia wiedzę o rynku kapitałowym
prowadzi działalność edukacyjno-szkoleniową
kształtuje modelu podmiotu maklerskiego na wzór banku
inwestycyjnego
64
STOWARZYSZENIE EMITENTÓW
GIEŁDOWYCH
Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych powstało w 1993
roku i obecnie zrzesza ponad połowę spółek
giełdowych.
Celem stowarzyszenia jest:
konsolidacja środowiska emitentów i reprezentowanie
jego interesów (służy wiedzą i doradztwem w zakresie
regulacji rynku giełdowego oraz praw i powinności
uczestniczących w nim spółek),
aktywne uczestniczenie w procesach legislacyjnych,
działalność szkoleniowa (szerzenie i wymiany wiedzy
umożliwiającej rozwój rynku kapitałowego i nowoczesnej
gospodarki rynkowej w Polsce).
65
IZBA GOSPODARCZA TOWARZYSTW
EMERYTALNYCH
Powstała w 1999 roku. Jej celem działalności jest:
 ugruntowanie zaufania społecznego do nowego
systemu emerytur
 reprezentowanie wspólnych interesów towarzystw
emerytalnych wobec organów państwowych i opinii
publicznej.
Izba uczestniczy w pracach zespołów konsultacyjnych na
temat tworzonych projektów prawnych i praktycznych
rozwiązań dotyczących systemu emerytalnego.
Przygotowuje i publikuje materiały informacyjne o
charakterze edukacyjno-promocyjnym, a także współpracuje
z przedstawicielami mediów.
66
IZBA ZARZĄDZAJĄCYCH
FUNDUSZAMI I AKTYWAMI (IZFA)
Zrzesza na zasadzie dobrowolności towarzystwa funduszy
inwestycyjnych działające na polskim rynku i pracowników
towarzystw.
Głównymi celami działania Izby Zarządzających Funduszami i
Aktywami są:
reprezentowania interesów funduszy inwestycyjnych oraz jego
uczestników wobec instytucji regulujących rynek finansowy
wspieranie rozwoju towarzystw funduszy inwestycyjnych w
Polsce
upowszechnianie wiedzy o funduszach inwestycyjnych,
rozwijanie i doskonalenie zasad etyki zawodowej specjalistów
związanych z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi.
67
IZBA ZARZĄDZAJĄCYCH
FUNDUSZAMI I AKTYWAMI (IZFA)
Cele postawione przed Izbą realizowane są w szczególności poprzez:
przygotowywanie analiz i ekspertyz dotyczących projektów legislacyjnych i
innych zamierzeń regulacyjnych, ważnych dla towarzystw funduszy
inwestycyjnych i współpracujących z nimi instytucji rynku kapitałowego,
udział w pracach instytucji opiniodawczo-doradczych w sprawach dotyczących
funduszy inwestycyjnych i rynku kapitałowego,
organizowanie spotkań i konferencji poświęconych aktualnym problemom
związanym z działalnością funduszy inwestycyjnych,
gromadzenie i upowszechnianie informacji dotyczących sytuacji na rynku
funduszy inwestycyjnych,
rozwijanie i doskonalenie zasad etyki zawodowej specjalistów, inwestorów i osób
zawodowo związanych z rynkiem instrumentów inwestycyjnych w Polsce,
wspieranie procesu rozwoju rynku kapitałowego, aktywności gospodarczej i
transformacji polskiego prawa finansowego,
zbieranie i rozpowszechnianie informacji o członkach Izby i ich działalności w
Polsce i poza jej granicami.
68
STOWARZYSZENIE INWESTORÓW
INDYWIDUALNYCH
Powstało w 1999 roku w celu:
 obrony interesów indywidualnych
inwestorów
 popularyzacji wiedzy na temat rynku
kapitałowego
69
STOWARZYSZENIE INWESTORÓW
INDYWIDUALNYCH
Swoje cele organizacja osiąga poprzez:
- udział reprezentantów drobnych
akcjonariuszy w Walnych Zgromadzeniach
Akcjonariuszy wszystkich spółek giełdowych
- organizowanie dni otwartych w spółkach
- chęć stworzenia klubów inwestorskich
70
ORGANIZACJE
KOMERCYJNE
Organizacje komercyjne
Banki komercyjne
Domy maklerskie
Zakłady ubezpieczeń
Fundusze inwestycyjne
Fundusze emerytalne
72
BANKI KOMERCYJNE
Banki komercyjne - klasyczne instytucje
finansowe prowadzące głównie działalność
depozytową i udzielania kredytów
są pośrednikami i inwestorami na rynku
finansowym
73
BANKI INWESTYCYJNE
Banki inwestycyjne - instytucje finansowe, które
zajmują się bankowością inwestycyjną.
Bankowość inwestycyjna obejmuje wiele usług
finansowych, do których można zaliczyć przede
wszystkim:
przeprowadzanie i gwarantowanie emisji na
rynku pierwotnym,
działalność dealerską na rynku wtórnym
74
BANKI INWESTYCYJNE
konstruowanie i oferowanie nowych instrumentów
finansowych, przede wszystkim instrumentów
pochodnych,
zarządzanie inwestycjami w instrumenty
finansowe na zlecenie klientów
Niektóre banki komercyjne mogą prowadzić
działalność w zakresie bankowości inwestycyjnej,
są to tzw. banki uniwersalne.
Często bankowość inwestycyjną prowadzą również
domy maklerskie.
75
TOWARZYSTWA
UBEZPIECZENIOWE
Towarzystwa ubezpieczeniowe (zakłady
ubezpieczeń):
Towarzystwa ubezpieczeń na życie
Towarzystwa ubezpieczeń nieżyciowych (np.
majątkowych).
- aktywni uczestnicy rynku finansowego
- zazwyczaj występują w charakterze inwestorów
76
TOWARZYSTWA
UBEZPIECZENIOWE
działalność ubezpieczeniową mogą prowadzić tylko
zakłady ubezpieczeń mające formę:
spółki akcyjnej
towarzystw ubezpieczeń wzajemnych
wymogiem jest posiadanie zezwolenia Ministra
Finansów i obowiązek oddzielenia firm
prowadzących ubezpieczenia majątkowe od tych
zajmujących się ubezpieczeniami na życie
77
FUNDUSZE EMERYTALNE
Fundusze emerytalne - powstają w wyniku
przeznaczania przez pracodawców
regularnych składek na poczet przyszłych
emerytur pracowników
Środki funduszów emerytalnych są
inwestowane
78
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Fundusze inwestycyjne - powstają przez gromadzenie
środków pieniężnych uczestników tych funduszy.
Otrzymany w ten sposób portfel jest następnie
inwestowany. Uczestnik funduszu uzyskuje korzyści:
efekt skali, gdyż fundusz może nabywać instrumenty o
dużej wartości nominalnej (takie jak bony skarbowej, na
które nie stać pojedynczego drobnego inwestora)
profesjonalne zarządzanie inwestycjami, gdyż fundusz
zatrudnia zarządzających portfelem, którzy są
specjalistami w tej dziedzinie
79
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Mogą lokować środki pieniężne zebrane publicznie
lub niepublicznie, w papiery wartościowe i inne
prawa majątkowe określone w ustawie o
funduszach inwestycyjnych.
• Fundusz prowadzi swoją działalność
przestrzegając zasad ograniczania ryzyka
inwestycyjnego.
80
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Otwarte fundusze inwestycyjne. Mają
zmienną liczbę uczestników i zmienną
wielkość zaangażowanego kapitału. Udziały
takiego funduszu (zwane jednostkami
uczestnictwa) są w dowolnym momencie
kupowane przez inwestora i w dowolnym
momencie umarzane przez fundusz. Zmienia
się wartość jednostki uczestnictwa,
określona jako wartość aktywów netto
podzielona przez liczbę jednostek.
81
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Zamknięte fundusze inwestycyjne. Ich celem
jest inwestowanie na rynku finansowym.
Liczba udziałów w funduszu jest stała (chyba
że fundusz wyemituje dodatkowe udziały.
82
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Celami inwestycyjnymi funduszu są wyłącznie:
ochrona realnej wartości aktywów funduszu
osiąganie przychodów z lokat netto funduszu
wzrost wartości aktywów funduszu w wyniku
wzrostu wartości lokat,
jednakże fundusz nie gwarantuje osiągnięcia tych
celów.
83
Download