PROGRAM - Urząd Gminy Jaktorów

Załącznik
do Uchwały Rady Gminy Jaktorów
Nr VI/41/2007 z dnia 26 kwietnia 2007
PROGRAM
OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA
GMINY JAKTORÓW
NA LATA 2007 - 2010
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2011 - 2013
1
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP .................................................................................................................................. 4
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
WPROWADZENIE............................................................................................................. 4
PODSTAWA OPRACOWANIA............................................................................................. 4
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU ................................................................................... 4
CEL PROGRAMU ............................................................................................................. 5
ZAWARTOŚĆ PROGRAMU ................................................................................................ 5
WYJAŚNIENIA SKRÓTÓW ................................................................................................ 6
2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY JAKTORÓW ........................................... 7
2.1. POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE GMINY I UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE ................ 7
2.2. DEMOGRAFIA, LUDNOŚĆ I SYSTEM OSADNICZY GMINY ................................................. 10
2.3. SYTUACJA GOSPODARCZA ............................................................................................ 11
3. CHARAKTERYSTYKA I OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA,
ZASOBÓW NATURALNYCH ORAZ TECHNICZNEJ INFRASTRUKTURY
OCHRONY ŚRODOWISKA ............................................................................................ 15
3.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA ............................... 15
3.2. TECHNICZNA INFRASTRUKTURA OCHRONY ŚRODOWISKA ............................................. 17
3.2.1. Zaopatrzenie w wodę ......................................................................................... 17
3.2.2. Kanalizacja i oczyszczanie ścieków ................................................................... 19
3.2.3. Gospodarka odpadami ...................................................................................... 19
3.2.4. Gospodarka cieplna........................................................................................... 19
3.2.5. Gazyfikacja ........................................................................................................ 19
3.2.6. Sieć energetyczna .............................................................................................. 20
3.2.7. Sieć komunikacyjna ........................................................................................... 20
3.3. IDENTYFIKACJA MOCNYCH I SŁABYCH STRON, SZANS I ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO NA OBSZARZE GMINY JAKTORÓW, ANALIZA SWOT ........................ 21
3.4. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W ZAKRESIE STANU I OCHRONY ŚRODOWISKA ................ 22
4. STAN I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY
JAKTORÓW ...................................................................................................................... 22
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
ZANIECZYSZCZENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH ................................. 23
ZANIECZYSZCZENIA POWIERZCHNI ZIEMI ..................................................................... 25
ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO.................................................. 25
HAŁAS .......................................................................................................................... 26
PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE ................................................................................ 26
NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA I POWAŻNE AWARIE ................................ 27
5. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA .................................................................................................................. 28
5.1. PROGRAMY SEKTOROWE I REGIONALNE ....................................................................... 28
5.2. CELE, ZAŁOŻENIA I KIERUNKI ROZWOJU GMINY............................................................ 29
5.3. ZAŁOŻENIA POLITYKI EKOLOGICZNEJ W ODNIESIENIU DO GMINY, LIMITY
RACJONALNEGO WYKORZYSTANIA ZASOBÓW ŚRODOWISKA ......................................... 33
5.3.1. Limity krajowe ujęte w „II Polityce ekologicznej państwa” ............................. 34
5.3.2. Podział limitów krajowych na limity wojewódzkie i powiatowe ....................... 35
6. CELE EKOLOGICZNE I KIERUNKI ICH REALIZACJI ......................................... 36
6.1. CELE EKOLOGICZNE DO ROKU 2013 WRAZ Z KIERUNKAMI DZIAŁAŃ ............................. 37
2
6.2. CELE EKOLOGICZNE DO ROKU 2010 .............................................................................. 45
7. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ I URUCHAMIANIA
ŚRODKÓW FINANSOWYCH ......................................................................................... 46
8. MONITORING I ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM, W TYM
PROGRAMEM................................................................................................................... 53
8.1. MONITORING STANU ŚRODOWISKA I MONITORING POLITYKI EKOLOGICZNEJ ................ 54
8.2. WDRAŻANIE I ZARZĄDZANIE PROGRAMEM................................................................... 54
8.3. HARMONOGRAM WERYFIKACJI CELÓW I KIERUNKÓW DZIAŁAŃ ORAZ TERMINÓW
PRZYGOTOWYWANIA RAPORTÓW Z WYKONANIA PROGRAMU ....................................... 56
8.4. EDUKACJA EKOLOGICZNA ............................................................................................ 56
8.5. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O STANIE ŚRODOWISKA I WYKONANIU PROGRAMU.... 56
9. ZAŁĄCZNIK - HARMONOGRAM WDRAŻANIA PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA GMINY JAKTORÓW ................................................................. 57
3
1. WSTĘP
1.1. Wprowadzenie
Program ochrony środowiska ma za zadanie pomoc w rozwiązywaniu istniejących
problemów w zakresie ochrony środowiska, a także przeciwdziałać zagrożeniom, które mogą
pojawić się w przyszłości. „Program ochrony środowiska dla Gminy Jaktorów” jest zarówno
długoterminowym planem strategicznym do roku 2013, jak też planem wdrożeniowym do roku
2010.
W myśl art. 10 Ustawy o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o
odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001r. (Dz.U. z 2001r. Nr 100, poz.
1085) niniejszy program ochrony środowiska został opracowany zgodnie z polityką ekologiczną
państwa. Wdrożenie programu umożliwi osiągnięcie celów założonych w tej polityce oraz realizację
zasad, a także stworzenie i funkcjonowanie na analizowanym obszarze zintegrowanego zespołu
instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska naturalnego, spełniającego wymagania
określone w przepisach o ochronie środowiska.
1.2. Podstawa opracowania
Opracowanie niniejszego Gminnego Programu Ochrony Środowiska wynika z:
 art. 10 Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001r. Nr 100, poz. 1085),
 art. 17 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001r. Nr 62,
poz. 627, z późn. zm.):
Gmina w celu realizacji polityki ekologicznej państwa sporządza gminny program ochrony
środowiska uwzględniając wymagania art. 14 ww. ustawy, tj.: na podstawie aktualnego stanu
środowiska określa w szczególności:

cele ekologiczne,

priorytety ekologiczne,

rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,

środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i
środki finansowe.
1.3. Główne założenia Programu
W związku z tym, że istnieje ścisła zależność pomiędzy stanem środowiska, jakością jego
poszczególnych komponentów i rozwojem gospodarczym gminy, w Programie zaprezentowano:
 podejście
sektorowe,
w
odniesieniu
do
analizy
aktualnego
stanu
środowiska
oraz
monitorowania jego przyszłych zmian,
4
 podejście integralne, dotyczące określenia działań niezbędnych do realizacji w dziedzinie
ochrony środowiska, związanych z głównymi kierunkami rozwoju gminy.
Niniejszy Gminny Program Ochrony Środowiska uwzględnia: założenia, kierunki rozwoju,
zadania oraz inne dane istotne przy sporządzaniu ww. dokumentu, wynikające, m.in. z opracowań,
tj.:
-
strategia rozwoju gminy,
-
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
-
waloryzacja przyrodnicza gminy,
-
plany zaopatrzenia w media,
-
gminny plan gospodarki odpadami,
-
inwestycyjne plany wieloletnie, program rozwoju lokalnego,
-
raport WIOŚ o stanie środowiska na terenie gminy (z 2006 r.).
Przy
sporządzaniu
niniejszego
Gminnego
Programu
Ochrony
Środowiska
zostały
uwzględnione wymagania obowiązujących przepisów prawnych, dotyczących ochrony środowiska i
racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych.
Ponadto przy sporządzaniu niniejszego Programu Ochrony Środowiska uwzględnione zostały:
 wytyczne Ministerstwa Środowiska dotyczące opracowywania programów ochrony środowiska,
 II Polityka ekologiczna państwa, Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa,
 Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego (2003 r.),
 Program ochrony środowiska dla powiatu grodziskiego (2004 r.).
1.4. Cel Programu
Gminny Program Ochrony Środowiska daje wytyczne dla formułowania polityki ochrony
środowiska w gminie. Zawarte w nim zadania pozwolą zapewnić odpowiednie warunki życia
mieszkańców gminy przy zakładanym rozwoju gospodarczym. Długoterminowy cel Programu
sformułowany został następująco:
Harmonijny, zrównoważony rozwój Gminy, w którym wymagania ochrony środowiska mają
nie tylko istotny wpływ na przyszły charakter Gminy, ale również wspierają jej rozwój gospodarczy.
1.5. Zawartość Programu
Opracowanie niniejsze obejmuje zakresem:
 określenie aktualnego stanu środowiska w gminie,
 prognozowane zmiany w zakresie ochrony środowiska,
 działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie ochrony środowiska,
 określenie celów, zadań i instrumentów finansowych służących realizacji zamierzonych celów,
 system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
 Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Jaktorów na lata 2007 - 2015 stanowiący
integralną część niniejszego Gminnego Programu Ochrony Środowiska.
5
1.6. Wyjaśnienia skrótów
GPOŚ – Gminny Program Ochrony Środowiska
PPOŚ – Powiatowy Program Ochrony Środowiska
WPOŚ – Wojewódzki Program Ochrony Środowiska
PEP – Polityka Ekologiczna Państwa
KPGO – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami
WPGO – Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
PPGO – Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami
GPGO – Gminny Plan Gospodarki Odpadami
PRL – Plan Rozwoju Lokalnego
RLM – równoważna liczba mieszkańców
µg/m3 – mikrogramy / metr sześcienny
mg / l – miligramy / litr
SO2 – dwutlenek siarki
NO2 – dwutlenek azotu
CO2 – dwutlenek węgla
PM10 – pył zawieszony
BZT5 – biologiczne zapotrzebowanie tlenu
ChZT – chemiczne zapotrzebowanie tlenu
UE – Unia Europejska
PIG – Państwowy Instytut Geologiczny
WIOŚ – Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska
6
2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY JAKTORÓW
2.1. Położenie administracyjne gminy i uwarunkowania środowiskowe
Gmina Jaktorów jest gminą wiejską położoną w województwie mazowieckim i powiecie
grodziskim. Od południa graniczy z gminą Radziejowice, od zachodu z miastem Żyrardów i gminą
Wiskitki, od północy z Gminą Baranów, a od strony wschodniej z gminą Grodzisk Mazowiecki.
Gmina Jaktorów położona jest około 40 km od Warszawy, od strony zachodniej.
Rys.1 Powiat grodziski
Powierzchnia gminy wynosi 5 524 ha, w tym użytki rolne - 4 290 ha, (co stanowi 78%),
lasy i grunty leśne - 485 ha (7%) oraz pozostałe grunty - 749 ha (15%).
Przez teren gminy przechodzi droga wojewódzka nr 719 oraz linia kolejowa relacji
Skierniewice - Warszawa i linia kolejowa CMK.
7
Rys. 2. Mapa gminy Jaktorów
Gmina Jaktorów leży w obrębie południowo-wschodniej części mezoregionu Równiny
Łowicko-Błońskiej. Powierzchnia terenu jest tu prawie płaska, a jej spadki nie przekraczają 2 %.
Jedynie w rejonie Wydm Międzyborowskich i krawędzi doliny rzeki Tucznej rzeźba terenu jest nieco
bardziej urozmaicona. Teren opada bardzo łagodnie w kierunku północno-zachodnim w przedziale
rzędnych od powyżej 130 m n.p.m. do poniżej 93,7 m n.p.m. na północnych obrzeżach w pobliżu
Garbnika. Pod względem geomorfologicznym teren gminy położony jest na wysoczyźnie
polodowcowej rozciętej południkowo dolinami rzek Pisi Tucznej, Wierzbianki oraz ich dopływami.
Warunki naturalne terenu gminy, tj. rzeźba terenu, jakość gleb, zasoby wód powierzchniowych i
gruntowych, pokrycie terenu i klimat, należy ocenić jako korzystne dla osadnictwa i działalności
gospodarczej.
Gmina Jaktorów charakteryzuje się niezbyt korzystnymi warunkami glebowymi do
produkcji rolnej. W strukturze gleb największy udział mają gleby bielicowe niskich klas bonitacji V i
VI. Występowanie gleb lepszych, tj. klas bonitacji głównie IV i lokalnie III, wiąże się zazwyczaj z
płytkim zaleganiem glin zwałowych, co na większą skalę ma miejsce w północnej części gminy.
Najstarszymi utworami przypowierzchniowymi na terenie gminy są gliny zwałowe, które tworzą
płaską wysoczyznę morenową w północnej części gminy oraz holoceńskie torfy, namuły i piaski
humusowe i piaski wodnolodowcowe. Teren jest w większości płaski, jedynie w rejonie Wydm
Międzyborowskich i krawędzi rzeki Tucznej, rzeźba terenu jest nieco urozmaicona. Pod względem
geomorfologicznym teren gminy położony jest na wysoczyźnie polodowcowej rozciągniętej między
dolinami ww. rzek. Gliny zwałowe tworzą płaską wysoczyznę morenową w północnej części gminy.
W rejonie Grabnika powstała rozległa niecka wytopiskowa, wypełniona holoceńskimi torfami,
namułami i piaskami humusowymi. W końcu plejstocenu i na początku holocenu, rozwinęły się
intensywne procesy eolityczne, w wyniku których powstały Wydmy Międzyborowskie. W
obniżeniach bezodpływowych rzek i tarasów zalewowych osadziły się piaski humusowe, torfy i
8
namuły. Na terenie gminy nie występują w ilościach mających znaczenie złoża pospolitych
surowców mineralnych.
Gmina Jaktorów położona jest na pograniczu dwóch podregionów hydrogeologicznych:
środkowomazowieckiego i zachodniomazowieckiego. Teren ten charakteryzuje się ograniczonymi
możliwościami w zakresie zaopatrzenia w wodę z zasobów podziemnych. Jedynie w okolicach
Bieganowa zlokalizowano czwartorzędową dolinę kopalną, w obrębie której znajduje się wydajne
ujęcie wód podziemnych na potrzeby wodociągu grupowego na terenie gminy. Gmina leży w
obrębie zlewni IV rzędu rzek Pisi Tucznej i Wierzbianki. Na terenie gminy brak większych
naturalnych zbiorników wodnych. Występują tu liczne drobne „oczka” wodne oraz lokalne
zagłębienia o charakterze efemerycznym. Pod względem poziomu wód gruntowych na terenie
gminy można wyróżnić dwa różne typy obszarów o odmiennym sposobie występowania
najpłytszych wód gruntowych. Doliny rzeczne i rozległe obszary na wysoczyźnie polodowcowej,
gdzie wody gruntowe tworzą ciągły poziom wodonośny. Wody gruntowe charakteryzujące się
swobodnym zwierciadłem kontaktują się z wodami otwartymi. W obrębie niższych partii terenu
poziom zwierciadła wody układa się płytko, zwykle płycej niż 1 m p.p.t., a na wyżej położonych
obszarach, na ogół niewiele niżej, bo w przedziale 1,0-1,2 m p.p.t. Głębiej wody gruntowe
występują
praktycznie
jedynie
w
obrębie
utworów
eolicznych
Międzyborowa
i
okolic.
Najniekorzystniejsze warunki występowania wód gruntowych praktycznie dyskwalifikujące te tereny
pod względem lokalizacji inwestycji budowlanych wiążą się z dolinami rzecznymi. Tereny leżące w
dolinach rzecznych narażone są na okresowe podtapianie lub zalewanie wodami powodziowymi.
Obszary wysoczyznowe, na których bezpośrednio od powierzchni terenu lub pod płytkim
nadkładem występują gliny zwałowe. Tereny te charakteryzują się brakiem ciągłej warstwy
wodonośnej, a wody gruntowe występują najczęściej jedynie okresowo w cienkiej pokrywie
piaszczystej lub deluwialnej leżącej na trudno przepuszczalnych glinach zwałowych. Bardzo słabe
warunki filtracji sprawiają, że podziemny poziomy przepływ wody jest praktycznie niemożliwy.
Woda gruntowa gromadzi się dzięki miejscowej infiltracji i zanika w wyniku parowania. W okresach
mokrych praktycznie na całym obszarze występują wody stagnujące – wody przypowierzchniowe
występują często pod postacią izolowanych soczewkowatych warstw wodonośnych, wysoki stan
wód utrzymuje się względnie długo.
Wg Romera rejon Jaktorowa należy do dzielnicy klimatycznej Wielkich Dolin, a wg podziału
rolniczo – klimatycznego Gumińskiego jest to dzielnica środkowa. Cechy charakterystyczne klimatu
tej strefy to: średnia temperatura roczna 7-8 0C, 100-120 dni przymrozkowych, okres wegetacyjny
210 – 220 dni, opad roczny poniżej 550 mm, parowanie terenowe powyżej 500 mm rocznie (może
to powodować deficyt wody w glebie), utrzymanie się pokrywy śnieżnej 38 – 60 dni, najczęstszy
kierunek wiatrów z zachodu, wysoka roczna suma promieniowania słonecznego (ok. 84 kcal/cm 2),
średnie usłonecznienie 4,5 godz., średnia temperatura najcieplejszego miesiąca (lipiec) 17,8 0C,
średnia temperatura najzimniejszego miesiąca (luty 2,8
C). Warunki naturalne terenu -
0
ukształtowanie powierzchni terenu, ekspozycja, rodzaj powierzchni i jej właściwości fizyczne, szata
roślinna powodują wzrost przestrzennego zróżnicowania klimatu.
9
2.2. Demografia, ludność i system osadniczy gminy
Sieć osadniczą na obszarze gminy Jaktorów stanowi 17 wsi, podzielonych na 14 sołectw:
Bieganów, Budy-Grzybek, Budy Michałowskie, Stare Budy A, Stare Budy B, Budy Zosine, Chyliczki,
Grądy, Henryszew, Jaktorów A, Jaktorów B, Jaktorów – Kolonia, Międzyborów, Sade Budy. Sieć
osadnicza ma charakter skoncentrowany w obszarach położonych przy głównych trasach
komunikacyjnych. Na pozostałych terenach jest ona rozproszona i ma charakter siedlisk rolniczych.
Największe skupisko zabudowy jednorodzinnej skoncentrowało się w Kolonii Chylicach i
Międzyborowie, Sadych Budach. Ośrodkiem centralnym gminy jest Jaktorów – największe skupisko
mieszkańców gminy, porównywalne z nim pod względem wielkości jest skupisko ludności w
Międzyborowie i przyległych doń miejscowościach.
Gęstość zaludnienia na terenie gminy Jaktorów wynosi 174 osoby/km2. W porównaniu z
wielkościami dla Polski (122 osoby/km 2) teren gminy zalicza się do najgęściej zaludnionych
obszarów w kraju. Biorąc pod uwagę odnotowywane w gminie wzrastające dodatnie saldo migracji
i utrzymujące się zainteresowanie osiedlaniem na obszarze gminy, tendencja ta będzie się
utrzymywać. Notuje się stały wzrost liczby mieszkańców. W porównaniu z rokiem 1995 liczba
mieszkańców zwiększyła się o ponad 850 osób. Średnia liczebność gospodarstwa domowego w
gminie wynosi 3,49 osób. Ze względu na wysoki udział osób w wieku przedprodukcyjnym w
strukturze mieszkańców sytuacja demograficzna gminy jest korzystna. Struktura wiekowa ludności
jest korzystna dla rozwoju gminy. W gminie notuje się niekorzystne tendencje, jeśli chodzi o
przyrost naturalny.
Wykaz miejscowości z podaniem liczby mieszkańców na terenie gminy Jaktorów
przedstawiono w tabeli poniżej.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Nazwa miejscowości
Bieganów
Budy Michałowskie
Budy Zosine
Budy-Grzybek
Chylice
Chylice-Kolonia
Chyliczki
Grabnik
Grądy
Henryszew
Jaktorów
Jaktorów-Kolonia
Kołaczek
Mariampol
Międzyborów
Sade Budy
Stare Budy
Razem:
Liczba mieszkańców
540
159
280
845
808
1464
37
9
113
319
859
840
23
48
1340
1358
671
9713
Źródło: Dane z Urzędu Gminy
10
2005.
W tabeli poniżej przedstawiono liczbę mieszkańców gminy Jaktorów w latach 1995 –
Lata
Gmina Jaktorów
Obszar wiejski
1995 r.
2000 r.
2005 r.
8837
8547
9598
Źródło: Dane z Urzędu Gminy
W tabeli poniżej zestawiono liczbę mieszkańców gminy Jaktorów w rozbiciu na
poszczególne rodzaje zabudowy.
Gmina Jaktorów /obszar wiejski/
Typ zabudowy
Ilość budynków
Liczba mieszkańców
Wielorodzinna
-
-
Jednorodzinna
2100
7350
Zagrodowa
800
2450
Źródło: Dane z Urzędu Gminy
Wskaźniki migracji w gminie Jaktorów potwierdzają potencjał rozwojowy gminy.
Analizując je można przyjąć tezę, iż teren gminy jest bardzo dobrym miejscem do osiedlania się.
Tendencja ta jest wspólna dla całego regionu wokół miasta stołecznego Warszawy. Wskaźniki
liczby mieszkańców są niepokojące ze względu na zbyt silną tendencję wzrostową (wysoka
dodatnia migracja) przy braku istniejącej infrastruktury zapewniającej mieszkańcom podstawowy
standard życia (głównie brak kanalizacji, brak pełnego wyposażenia w urządzenia do gromadzenia
odpadów).
2.3. Sytuacja gospodarcza
Dogodne
położenie
komunikacyjne
gminy
Jaktorów
oraz
bliskość
aglomeracji
warszawskiej stwarza dobre warunki do rozwoju przemysłu i usług.
W tabeli poniżej podano liczbę jednostek zarejestrowanych w systemie REGON ogółem na
terenie gminy.
Nazwa gminy
1996 r.
2006 r.
Jaktorów
591
950
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Urząd Gminy
Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat można zaobserwować systematyczny wzrost ogólnej
liczby podmiotów gospodarczych: firm handlowych, usługowych, zakładów gastronomicznych. W
prywatnej przedsiębiorczości gospodarczej dominują zdecydowanie handel i usługi. Zwiększająca
11
się systematycznie liczba podmiotów gospodarczych działających w tych sektorach świadczy o
aktywności mieszkańców gminy i właściwym wykorzystywaniu walorów wynikających z położenia i
dobrej sieci komunikacyjnej. Podmioty gospodarcze w gminie Jaktorów prowadzą działalność
gospodarczą głównie w zakresie:
-
sprzedaży detalicznej, handlu obwoźnego,
-
usług budowlanych, remontowych, stolarskich, instalacji elektrycznych i hydraulicznych,
-
prowadzenia sklepów,
-
obsługi, naprawy pojazdów mechanicznych, sprzedaż pojazdów i części samochodowych,
-
towarowego transportu drogowego.
Do połowy lat dziewięćdziesiątych rolnictwo pełniło w gminie funkcję wiodącą. Obszar ten
charakteryzuje się jednak niezbyt korzystnymi warunkami glebowymi do produkcji rolnej.
W strukturze gleb największy udział mają gleby bielicowe niskich klas bonitacji – V i VI, a wyższe
klasy (IV i V) występują jedynie lokalnie. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności
przeprowadzonego przez GUS w 2002 r. z pracy w swoim gospodarstwie rolnym utrzymywało się
jedynie
293
osoby,
co
stanowiło
7,7%
czynnych
zawodowo
mieszkańców
gminy.
W
gospodarstwach rolnych działających na terenie gminy dominuje produkcja mieszana z niewielką
przewagą produkcji roślinnej, przede wszystkim zbóż. Celem produkcji jest głównie produkcja na
własne potrzeby. Przeważają gospodarstwa małe 1 i 2 hektarowe.
Mimo dużego procentu w ogólnej powierzchni użytków rolnych, działalność rolnicza
prowadzona jest na bardzo niskim poziomie. Właściciele gruntów rolnych, zmieniają przeznaczenie
gruntów i sprzedają na działki pod zabudowę jednorodzinną. Zła sytuacja w rolnictwie, a poza tym
słaba klasa ziemi, wysoki poziom wód gruntowych, powoduje, iż rolnicy, a zwłaszcza młodzi
zaprzestają swojej działalności i szukają pracy w okolicznych miastach. Czynnych zawodowo
mieszkańców jest 5141, co stanowi 57,8%. Stopa bezrobocia wynosi ok. 11,8%. Dochód z
rolnictwa nie stanowi jednak jedynego źródła utrzymania mieszkańców, większość utrzymuje się z
pracy w zakładach, fabrykach mieszczących się w dużych miastach.
Wykaz największych firm prowadzących działalność na terenie gminy Jaktorów
zamieszczono w tabeli poniżej.
Nazwa firmy
„POLNIX
Branża
Adres
PRODUCTION” 96-316 Międzyborów, ul. Jagiellońska 15
S.C.
Produkcja i dystrybucja wszelkiego rodzaju
osłon roślinnych (donice ceramiczne i gliniane)
B.B. BUTCHER P.P.H.U. Jaktorów Kolonia, ul. Gen. Skokowskiego Zakład produkcji wyrobów garmażeryjnych,
Bogusław Kołodziejczyk
68, 96-313 Jaktorów
wędlin i mięsa
DROMET-S.W.H
Chylice-Kolonia, ul. 3 Maja 4, 96-313 Produkcja i sprzedaż elementów złączonych dla
DRĄZIKOWSCY" SP.J.
Jaktorów
budownictwa
ENIGMA SPÓŁKA JAWNA Sade Budy, ul. Królowej Marysieńki 44, Produkcja chemii gospodarczej i kosmetyków
MAJEWSKI STERNICKI
96-316 Międzyborów
12
F.U.H.
"AKBA" Jaktorów-Kolonia, ul. Nowowiejskiego 26, Montaż i sprzedaż akumulatorów
AKUMULATORY Wiesław 96-313 Jaktorów
Szulc
Firma Produkcyjna A&A Henryszew, ul. Topolowa 21, 96-316 Produkcja: śniegowce, kalosze, klapki oraz
Sp.J. Martoń Oleszkiewicz Międzyborów
obuwie robocze i specjalistyczne
KWAZAR CORPORATION Budy-Grzybek, ul. Chełmońskiego 144, Produkcja i sprzedaż opryskiwaczy
SPÓŁKA Z O.O.
P.P.U.H.
96-313 Jaktorów
„IRMET” Sade Budy, ul. Generała Andersa 19, 96- Produkcja maszyn i urządzeń specjalnych i
IRENEUSZ SZYMAŃCZAK
STACJA
316 Międzyborów
nietypowych oraz części zamiennych
PALIW Stare Budy, ul. Żyrardowska 43, 96-313 Stacja paliw
KRUPIŃSCY SP. J.
SZREDER
Jaktorów
AUTO 96-316 Międzyborów, ul. Kościuszki 35
CENTRUM Szreder Alicja
ASO
Salon
samochodów
używanych,
serwis
samochodów
"MIKRUS" Sade Budy, ul. Chełmońskiego 12A, 96- Autoryzowana
stacja
obsługi
pojazdów
FILUTOWSCY SP. JAWNA 316 Międzyborów
mechanicznych
Maciak
Firma transportowa (ok. 17 samochodów)
Tomasz
T.M. Jaktorów-Kolonia, ul. Żyrardowska 25
Usługi Transportowe
Skrzypczyński Zbigniew – 96-313 Jaktorów, ul. Pomorska 23
Firma transportowa (ok. 11 samochodów)
„ANION”
SLAVOV
SLAVCHO
– Sade Budy, ul. Długa 14
Firma transportowa (ok. 17 samochodów)
„KAT”
Tomasz
Sobotka Jaktorów-Kolonia, ul. Żyrardowska 21
Firma transportowa (ok. 14 samochodów)
„SOBTRANS”
Zekar Sp. z o.o.
96-316 Stare Budy, ul. Żyrardowska 59
Produkcja chemicznych środków myjących
Źródło: Dane z Urzędu Gminy.
Na terenie gminy Jaktorów działają następujące jednostki i placówki, m.in.: Bank PKO
S.A., SKOK, placówki pocztowe w Jaktorowie i Międzyborowie, placówki medyczne i weterynaryjne:
2 apteki w Jaktorowie, 1 punkt apteczny w Międzyborowie, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej
„Medycyna Rodzinna” filia w Jaktorowie ul. Warszawska 35, Niepubliczny Zakład Zdrowotny w
Międzyborowie ul. Chopina, Gabinet stomatologiczny w Jaktorowie ul. Warszawska 35, Gabinet
stomatologiczny w Międzyborowie ul. Chełmońskiego, Lecznica weterynaryjna w Jaktorowie ul.
Warszawska, Lecznica weterynaryjna w Międzyborowie ul. Chopina.
Wykaz podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Jaktorów (stan na dzień
31.05.2006 r.) zamieszczono w tabeli poniżej.
Lp.
Nazwa jednostki
Ilość
1.
OSOBY FIZYCZNE
896
2.
SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO
35
3.
SPÓŁKI Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO
4
4.
SPÓŁDZIELNIE
5
13
5.
STOWARZYSZENIA I ORGANIZACJE SPOŁECZNE
10
JEDNOSTKI OGÓŁEM:
950
Źródło: Dane z Urzędu Gminy
Wykaz przedsiębiorców działających na terenie gminy Jaktorów przedstawia tabela poniżej.
Lp.
Branża
Ilość
1.
Działalność usługowa związ. z uprawami rolnymi, chowem i hodowlą zwierząt; zagosp. terenów zieleni
22
2.
Wydobywanie żwiru i piasku
2
3.
Przetwórstwo przemysłowe, działalność usługowa
133
4.
Budownictwo
140
5.
Handel hurtowy, detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli, art. użytku domowego
350
6.
Gastronomia
7.
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
102
8.
Pośrednictwo finansowe
23
9.
Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
90
10.
Edukacja
17
11.
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna
20
12.
Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała
47
4
Razem:
950
Źródło: Dane z Urzędu Gminy
Gmina Jaktorów przekształca się bardzo szybko z gminy o charakterze rolniczym na
obszar o charakterze mieszkaniowym. Łatwe połączenia komunikacyjne z dużymi aglomeracjami,
niska opłacalność pracy w rolnictwie powoduje, że tereny rolnicze gminy są chętnie zamieniane na
tereny mieszkaniowe, rekreacyjne. Brak dużych zakładów przemysłowych, małe zanieczyszczenie
środowiska powoduje, że mieszkańcy dużych miast chętnie osiedlają się na tym terenie. Z roku na
rok jest coraz więcej działek rekreacyjnych zamieszkałych tylko w sezonie. Przyczyną tego stanu
rzeczy jest mniejsze zainteresowanie rolnictwem, migracja młodych rdzennych mieszkańców do
miast oraz wykup ziemi przez ludność napływową, która nie zajmuje się rolnictwem. Gmina posiada
niekorzystne warunki do działalności rolniczej. Na większości terenów występują gleby niskich klas
bonitacji V i VI. Dochód z rolnictwa jest źródłem utrzymania zaledwie kilku procent mieszkańców.
Coraz
więcej
osób
podejmuje
działalność
gospodarczą.
Na
terenie
gminy
Jaktorów
zarejestrowanych jest 950 podmiotów gospodarczych. Tereny, które są zajmowane pod działalność
gospodarczą najczęściej lokalizowane są wzdłuż trasy 719 ze względu na łatwość dojazdu.
14
3. CHARAKTERYSTYKA I OCENA AKTUALNEGO STANU
ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH ORAZ
TECHNICZNEJ INFRASTRUKTURY OCHRONY ŚRODOWISKA
3.1. Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska
Na
terenie
Gminy
Jaktorów
nie
ma
zlokalizowanych
uciążliwych
źródeł
emisji
przemysłowych. Obszar ten jednak narażony jest na przenoszone zachodnimi i wschodnimi
wiatrami zanieczyszczenia emitowane przez zakłady przemysłowe znajdujące się na obszarach
ościennych miast – Żyrardowa, Grodziska Mazowieckiego oraz aglomeracji warszawskiej.
Zanieczyszczenia powietrza pochodzą także od powszechnie używanego (zwłaszcza w sezonie
grzewczym) paliwa stałego, co powoduje emisję do atmosfery: CO2, SO2 i pyłów. Istotnym
zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego jest spływ ścieków, infiltracja ścieków z
nieszczelnych szamb oraz odcieków z „dzikich” wysypisk. Rozwój budownictwa mieszkaniowego i
rekreacyjnego znacznie zwiększył ilość szamb przydomowych nie zawsze spełniających wymagania
ochrony środowiska (m.in. nieszczelność szamb). Zanieczyszczenia gleby pochodzą także ze
spalania materiałów pędnych, szczególnie wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 719 relacji Warszawa –
Skierniewice, jak również trakcji kolejowej Warszawa – Łódź i CMK. Jednak wpływ szkodliwych
czynników nie spowodował daleko idących niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym.
Starając się ten stan zachować i nie dopuścić do zwiększania zanieczyszczenia, gmina od wielu lat
prowadzi działania proekologiczne.
Obszar gminy Jaktorów charakteryzuje się niską lesistością, wynoszącą około 7 %. Brak tu
dużych zwartych kompleksów leśnych. Występują jedynie liczne śródpolne i przyzagrodowe
zagajniki sosnowe, brzozowe oraz zadrzewienia olszowe w miejscach podmokłych. Największe
tereny leśne na obszarze gminy rozciągają się w okolicy Międzyborowa i Maruny Suchej.
15
Najczęściej są to lasy należące do osób fizycznych; administrowane są przez Nadleśnictwo
Radziwiłłów. W ciągu ostatnich lat widoczny jest stały wzrost powierzchni terenów zalesionych,
powodowane jest to odłogowaniem terenów rolniczych i porastaniem ich brzozą, olszą, osiką,
dębem szypułkowym. Pod względem lesistości gmina plasuje się na jednym z ostatnich miejsc w
województwie. W związku z tym opracowano program zwiększenia lesistości. Ochroną objęto
kompleks lasów na terenach „Wydm Międzyborowskich”. Tereny te ze względu na walory
krajobrazowe mają duże znaczenie turystyczne i rekreacyjne.
Najistotniejsza dla oceny środowiska naturalnego gminy Jaktorów jest jej lokalizacja na
terenie Bolimowsko – Radziejowickiego z doliną środkowej Rawki Obszaru Chronionego Krajobrazu
- część zachodnia i południowo – zachodnia gminy (Rozporządzenie Wojewody Skierniewickiego Nr
36 z dn. 28.07.1997r.). Najcenniejsze elementy środowiska położone w obrębie tej strefy to:
-
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Wydmy Międzyborowskie" o pow. całkowitej 31,4 ha, z
porastającymi je lasami sosnowymi (Rozporządzenie Nr 36 Wojewody Mazowieckiego z dnia
23.01.2001 r.) Zespół utworzony został na bazie dawnego Pomnika Przyrody Nieożywionej Wydmy Międzyborowskie położonego we wsi Międzyborów i Sade Budy - w celu otoczenia
większą ochroną tego unikatowego na skalę kraju obszaru o walorach krajobrazowych i
przyrodniczych.
-
Dolina rzeki Pisi Tucznej i jej starorzecza wraz z nadbrzeżną roślinnością. Proponuje się
utworzenie na tym terenie od południowej granicy gminy do stawów SGGW rezerwatu
krajobrazowego lub użytku ekologicznego. Obszar o szerokości 25 m od skarpy rzeki lub
starorzecza to unikalny na zachodnim Mazowszu typ środowiska i krajobrazu (nie uregulowana
rzeka w silnie zurbanizowanym otoczeniu, malownicze meandry, zakola, bogata fauna i flora,
liczne okazy starych drzew kwalifikujących się na pomniki przyrody) - winien być chroniony.
-
Doliny
rzeczne
z
przyległymi
lasami
tworzą
korytarze
powiązań
ekologicznych
o znaczeniu ponadlokalnym. Doliny nie powinny być przegradzane, zabudowywane, aby nie
utrudniać migracji mas powietrza, fauny i przepływu ew. wody powodziowej.
W obszarze chronionego krajobrazu obowiązuje nadrzędna zasada utrzymania właściwych
proporcji terenów zurbanizowanych, związanych z uprzemysłowieniem i rolnictwem oraz terenów
leśnych, wód otwartych i trwałych użytków zielonych.
Okolica stawów należących do SGGW jest siedzibą rzadkich okazów ptaków – perkoz,
stanowisko bociana czarnego. Unikatowy zespół 5 alei – kasztanowej, lipowej, świerkowej,
robiniowej, klonowej znajdującej się w lesie w Marunie Suchej.
Na terenie gminy Jaktorów zarejestrowane są następujące pomniki przyrody:
-
dąb szypułkowy nr rej. woj. 1/32, decyzja z dn. 28.09.1972 r. w m. Budy Grzybek – obumarły
-
2 sosny pospolite – Budy Grzybek ul. Ks. Baranowskiego oraz w m. Budy Michałowskie
-
wierzba krucha w Jaktorowie – 2 szt. (obok pomnika Ostatniego Tura).
16
Ponadto, na terenie gminy istnieje około 30 starych drzew spełniających kryteria pomników
przyrody i 1 głaz narzutowy. Jak najszybciej winny być one otoczone opieką prawną.
Gmina
Jaktorów
posiada
duży
potencjał
rekreacji
i
wypoczynku.
Czynnikami
przyciągającymi mieszkańców miast spragnionych czystego powietrza i spokoju są walory gminy
wynikające z bliskości jej położenia na terenie Bolimowsko – Radziejowickiego z doliną środkowej
Rawki Obszaru Chronionego Krajobrazu, które zostały przedstawione powyżej, brak większych
zakładów przemysłowych, które mogłyby zanieczyszczać środowisko, tereny leśne, trasy szlaków
turystycznych wiodących przez obszar gminy. Rozwojowi rekreacji sprzyja bliskość aglomeracji
warszawskiej i dogodny dojazd (droga wojewódzka Nr 719 i linia kolejowa Warszawa - Łódź).
Walory krajobrazowe gminy podnosi teren Wydm Międzyborowskich i malownicza dolina rzeki Pisi
Tucznej. W bezpośrednim sąsiedztwie - przemysłowego Żyrardowa, znajdują się ciekawe
przyrodniczo obiekty przyrody nieożywionej - "Wydmy Międzyborowskie" (Międzyborów),
stanowiące zespół przyrodniczo - krajobrazowy oraz tzw. topiela będąca ostoją ptaków i zwierząt
(Bieganów). Doliny rzeczne przecinające gminę mają znaczenie ponadlokalne. Wraz z przyległymi
kompleksami leśnymi tworzą one korytarze powiązań ekologicznych o znaczeniu regionalnym. Dla
celów turystycznych i ochrony środowiska przyrodniczego planowane jest również utworzenie
rezerwatu krajobrazowego w dolinie rzeki Pisi Tucznej od granicy z Kuklówką do jaktorowskich
stawów SGGW.
3.2. Techniczna infrastruktura ochrony środowiska
W celu ochrony środowiska na obszarze gminy Jaktorów od wielu lat prowadzone są
działania proekologiczne. Do roku 1996 wybudowano sieć gazową, która obejmuje swym
zasięgiem dwa największe tereny zabudowy zwartej - Jaktorów i Międzyborów. W roku 1997
przystąpiono do budowy sieci wodociągowej, a w roku 2007 planowana jest budowa sieci
kanalizacyjnej. Rozwój budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego i rekreacyjnego zwiększył
znacznie ilość indywidualnych szamb przydomowych, nie zawsze spełniających wymagania
ochrony środowiska.
Infrastruktura techniczna jest tym elementem w układzie gminy, dzięki któremu wszystkie
jego składniki zespolone zostają w jedną całość. W skład jej wchodzą sieci związane z uzbrojeniem
terenu oraz stan układu komunikacyjnego.
3.2.1. Zaopatrzenie w wodę
Obecnie na terenie gminy Jaktorów funkcjonuje jedno ujęcie wody na potrzeby
zaopatrzenia zbiorowego i znajduje się ono we wsi Bieganów. Oprócz tego gmina zaopatrywana
17
jest w wodę z ujęcia w Kozerach Nowych znajdującego się na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki
(awaryjne ujęcie wody).
Stacja uzdatniania wody zlokalizowana na terenie gminy we wsi Bieganów pracuje w
oparciu o studnię o wydajności eksploatacyjnej zatwierdzonej - 90 m3/h. Stacja zlokalizowana na
terenie gminy Grodzisk Mazowiecki może podać do sieci wodociągowej max. 36,0 m 3/h wody.
Aktualne potrzeby wodne gminy mieszczą się w granicach wydajności źródła wody.
Do gminnej sieci wodociągowej podłączone jest 63,28 % ludności gminy. Podpisano 1.800
umów na odbiór wody, z czego 37 to umowy z podmiotami gospodarczymi. Do sieci podłączone są
również budynki użyteczności publicznej znajdujące się na terenie gminy, tj. szkoły w
Międzyborowie i Jaktorowie, Urząd Gminy, Ośrodek Zdrowia. Łączne zużycie wody z sieci
wodociągowej wyniosło w 2003 roku 240,2 tys. m3. Gospodarstwa domowe oraz podmioty
gospodarcze nie podłączone do sieci wodociągowej korzystają z własnych, przydomowych ujęć
wody, a ich podłączenie do sieci jest obecnie nieuzasadnione ze względów ekonomicznoodległościowych. W okresie perspektywicznym przy wzroście potrzeb wodnych gminy związanych z
rozwojem budownictwa mieszkaniowego konieczne będzie dobudowanie na istniejącej stacji
wodociągowej zbiorników wyrównawczych i montaż pomp drugiego stopnia lub budowa nowej
Stacji Uzdatniania Wody.
CHARAKTERYSTYKA SYSTEMÓW ZAOPATRZENIA W WODĘ – GMINA JAKTORÓW
Wyszczególnienie
SUW Bieganów
SUW Kozery
Stacja Uzdatniania Wody
w Bieganowie dz. nr
257/5
1512
Stacja Uzdatniania Wody
Hozery
Kozery Nowe dz.85/39
672
Wydajność potencjalna istniejących urządzeń do ujmowania i
uzdatniania wody, średnia dobowa [m3/d]
2160
960
Liczba mieszkańców podłączonych do danego wodociągu
zbiorczego
1320 (umów, przyłączy) 630 umów (przyłączy)
5280 mieszkańców
2520 mieszkańców
Stan formalnoprawny:
Czy obiekt spełnia warunki pozwolenia wodnoprawnego
Czy uzdatniona woda spełnia wymogi wody do picia (wg
Rozp. Ministra Zdrowia z 19.11.2002 - Dz. U. Nr 203, poz.
1718)
Krótki opis technologii uzdatnia wody
spełnia
Nazwa ujęcia
Wydajność rzeczywista urządzeń do ujmowania i uzdatniania
wody, średnia dobowa [m3/d]
spełnia
Znajdują się 3 filtry oraz zbiornik reakcji
technologia - napowietrzanie otwarte wody
surowej za pomocą strumienicy, przetrzymywanie
napowietrzonej wody surowej w zbiorniku reakcji
przez 1O min. Filtracja przez złoże piaskowe o
uziarnieniu od 0,6 do 0,8 oraz uaktywnione
tlenkami manganu, dezynfekcja wody
podchlorynem sodu dawką do 1,5 gC!2/m3. Woda
ze studni tłoczona jest do zbiornika reakcji potem
zostaje napowietrzona następnie dopływa do
zbiornika reakcji. Pompami tłoczona jest na zespół
filtrów, po czym gromadzona jest w zbiornikach
wyrównawczych, a następnie dostarczona do sieci.
18
Sieć wodociągowa długość [km], stan techniczny sieci
100 km, stan bardzo
dobry
32,8 km, stan bardzo
dobry
Jednostka organizacyjna zajmująca się eksploatacją systemów Samodzielne stanowisko ds. inwestycyjnowodociągowych
technicznych Urzędu Gminy w Jaktorowie Inspektor Andrzej Muszyński tel. (046) 855-21-88
Cena 1 m3 wody dla mieszkańców
1,39 zł (z VAT)
Stopień zwodociągowania, liczba mieszkańców podłączona do 63,28 %
wodociągów zbiorczych/liczba wszystkich mieszkańców gminy
Źródło: Dane z Urzędu Gminy
3.2.2. Kanalizacja i oczyszczanie ścieków
Gmina Jaktorów nie posiada oczyszczalni ścieków ani sieci kanalizacyjnej obsługującej
osiedla wiejskie. Przewiduje się budowę kanalizacji sanitarnej dla terenu całej gminy w oparciu o
istniejące oczyszczalnie ścieków w Żyrardowie. Do czasu wybudowania systemu kanalizacji
sanitarnej, ścieki komunalne odprowadzane będą do indywidualnych zbiorników na nieczystości
płynne i wywożone na zlewnię przy najbliższej oczyszczalni. Niestety z powodu nieszczelności
szamb indywidualnych ścieki socjalno – bytowe częściowo przedostają się do gruntu i
zanieczyszczają środowisko naturalne. Wody opadowe odprowadzane są do naturalnych cieków
wodnych, studzienek burzowych i rowów odwadniających bez ich uprzedniego oczyszczenia. W
celu uregulowania stanu wodno-prawnego konieczna jest budowa podoczyszczalni wód
deszczowych.
3.2.3. Gospodarka odpadami
Została szczegółowo scharakteryzowana w Planie gospodarki odpadami dla gminy
Jaktorów stanowiącym integralną część niniejszego Programu.
3.2.4. Gospodarka cieplna
Zaopatrzenie w ciepło oparte jest na indywidualnych źródłach ciepła oraz kotłowniach
opalanych węglem, koksem lub gazem przewodowym ogrzewających zakłady produkcyjne urzędy,
szkoły. Szacuje się, że tylko ok. 30% gospodarstw indywidualnych w gminie korzysta do
ogrzewania pomieszczeń z gazu ziemnego, a w pozostałych 70% paliwem jest węgiel kamienny i
koks. Istnieje zatem konieczność modernizacji urządzeń grzewczych poprzez zastosowanie
wysokowydajnych paliw o niskim stopniu emisji zanieczyszczeń (ogrzewanie gazowe, elektryczne,
olejowe).
3.2.5. Gazyfikacja
Przez teren gminy w jej południowo-zachodniej części przebiega gazociąg wysokoprężny
relacji Warszawa - Częstochowa. Większość terenu gminy jest już zgazyfikowana. Ogółem
19
przekazano do użytku 100 km sieci gazowej dla 1300 odbiorców we wsiach: Jaktorów, Chylice,
Kolonia Chylice, Budy Grzybek, Jaktorów Kolonia, Budy Stare, Międzyborów, Bieganów, Sade Budy,
Henryszew. Wysokie koszty ponoszone przez odbiorców gazu zarówno przy budowie sieci jak i
wysokie koszty eksploatacji, a także ciągły wzrost cen gazu spowodował znaczny spadek ilości
potencjalnych odbiorców w stosunku do projektowanej liczby podanej w koncepcji. Utrzymująca
się tendencja spadkowa nie rokuje dalszej rozbudowy sieci gazowej.
3.2.6. Sieć energetyczna
Teren gminy zasilany jest w energię elektryczną z GPZ-tu znajdującego się w południowej
części miasta Żyrardowa i z GPZ-tu w Grodzisku Mazowieckim. Na terenie gminy dominują linie
napowietrzne SN i NN. Jedynie w nowych osiedlach mieszkaniowych występują linie kablowe NN.
Ze względu na małe możliwości sieci przesyłowych w niektórych miejscowościach występuje
niedobór mocy. Sieć energetyczna na terenie gminy wymaga modernizacji i przebudowy.
3.2.7. Sieć komunikacyjna
Sieć komunikacyjną gminy Jaktorów tworzą:
- droga wojewódzka - nr 719 Warszawa - Skierniewice, w średnim stanie technicznym;
- 5 odcinków dróg powiatowych (zestawione w tabeli poniżej):
Lp.
Numer drogi
Kierunek
1.
3832W
Seroki - Gągolina - Baranów - Jaktorów
2.
1514W
Jaktorów - Budy Zosiny
3.
1515W
Kopiska Małe - Maruna,
4.
1516W
Baranów- Budy Stare
5.
4701W
Oryszew - Grądy - Henryszew - Międzyborów.
Długość
27,5 km ( w tym 3,5 km to
drogi gruntowe w złym
stanie technicznym)
Drogi o nawierzchni bitumicznej stanowią tylko 12% w ogólnej długości dróg, z czego 10%
wymaga natychmiastowej modernizacji. Pozostałe drogi to drogi gruntowe i częściowo ulepszone
żużlem lub żwirem. Stan nawierzchni jest zróżnicowany, remontów i modernizacji wymagają
głównie drogi gminne. Drogi w gminie Jaktorów wymagają modernizacji i zmiany kategorii. Wiele
dróg to drogi o nawierzchni gruntowej i gruntowej ulepszonej. Często drogi te są zniszczone i nie
posiadają odwodnień.
Układ komunikacyjny Jaktorowa zapewnia połączenia między miejscowościami w gminie
oraz połączenia z sąsiednimi gminami. Podstawowym powiązaniem komunikacyjnym z sąsiednimi
miejscowościami jest linia kolejowa PKP Warszawa - Skierniewice - Łódź, przebiegająca przez
Jaktorów i Międzyborów.
20
W północnej części gminy we wsi Grabnik docelowo ma przebiegać autostrada A2 relacji
Warszawa – Poznań. Projektowana autostrada ze względu na brak węzła będzie niedostępna z
obszaru gminy. Z chwilą realizacji autostrady A2 należy zakładać obniżenie obciążenia ruchem
tranzytowym na drodze wojewódzkiej 719. Nastąpi jednocześnie wzrost obciążenia tej drogi
ruchem regionalnym w zakresie dojazdów do aglomeracji warszawskiej i węzła autostradowego w
Wiskitkach i okolicach Grodziska Mazowieckiego.
3.3. Identyfikacja mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń
środowiska przyrodniczego na obszarze gminy Jaktorów, analiza
SWOT
Mocne strony




Słabe strony
Brak dużych zakładów przemysłowych uciążliwych dla 
Dynamiczny wzrost liczby mieszkańców gminy
środowiska na terenie gminy
spowodowany dodatnią migracją (rosnąca antropopresja i
Niski poziom zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego
urbanizacja)
Relatywnie niski poziom przemysłowych i energetycznych

Niski stopień zalesienia gminy
zanieczyszczeń powietrza

Niewystarczające wykorzystanie krajobrazu gminy i jej
walorów przyrodniczych
Urozmaicony krajobraz naturalny – zróżnicowanie

przyrodnicze i przestrzenne



odprowadzanie ścieków (nieszczelne szamba) i odpadów
Znaczący potencjał terenów niezagospodarowanych
stałych („dzikie” wysypiska)
Korzystne warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa

ekologicznego
Słabo
rozbudowana
infrastruktura
techniczna,
brak
kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków
Brak intensywnego rolnictwa, produkcja rolna głównie na
własne potrzeby
Degradacja środowiska przez niekontrolowane

Utrudnienia migracji fauny przez bariery ekologiczne, tj.
linia kolejowa, drogi szybkiego ruchu

Brak kompleksowego monitoringu środowiska na terenie
gminy
Szanse



Zagrożenia

Utrzymanie lobby proekologicznego
Bliskość aglomeracji warszawskiej, miast Żyrardów,
Rozwój systemów infrastruktury technicznej, zwłaszcza
Grodzisk Mazowiecki (wzrastająca urbanizacja,
budowa kanalizacji sanitarnej
antropopresja)
Kontrola
mieszkańców
gminy
w
zakresie
odbioru 
Emisja przemysłowych i energetycznych zanieczyszczeń
odpadów (wymagana przepisami ewidencja umów na
powietrza atmosferycznego z aglomeracji warszawskiej i
odbiór odpadów przez Urząd Gminy)
pobliskich miast

Rosnące natężenie ruchu drogowego - zwiększający się
hałas i zanieczyszczenia komunikacyjne - powietrza i
gleby w sąsiedztwie dróg szybkiego ruchu

Zagrożenie dla mieszkańców gminy i środowiska w
przypadku katastrofy kolejowej lub drogowej, z udziałem
pojazdów przewożących substancje niebezpieczne

Planowana budowa autostrady A2 łączącej Warszawę z
Berlinem (odcinek w obrębie gminy)
Źródło: Oprac. na podstawie danych Urzędu Gminy
21
3.4. Identyfikacja problemów w zakresie stanu i ochrony środowiska
1. Brak sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków na terenie gminy.
2. Zagrożenie zanieczyszczeniami spowodowanymi przez nieszczelne szamba indywidualne i
„dzikie” wysypiska – zanieczyszczenie gleby, wód powierzchniowych i podziemnych.
3. Zła jakość wód rzeki Pisi.
4. Szlaki komunikacyjne o dużym natężeniu ruchu (zanieczyszczenia komunikacyjne powietrza,
gleby w sąsiedztwie dróg szybkiego ruchu, wzrastający hałas).
5. Przebiegająca
przez
centrum
gminy
linia
kolejowa
oraz
krzyżowanie
się
szlaków
komunikacyjnych stanowi zagrożenie dla mieszkańców i środowiska w przypadku powstania
katastrofy kolejowej lub drogowej, szczególnie, gdy przewożone są toksyczne środki
przemysłowe.
6. Zanieczyszczenie środowiska spowodowane używaniem węgla i koksu do systemów
grzewczych.
7. Konieczność
zachowania
obowiązujących przepisów
walorów
w
środowiska
zakresie
ochrony
przyrodniczego
środowiska
oraz
przy niskiej
przestrzegania
świadomości
ekologicznej mieszkańców.
8. Na terenie gminy dominują drogi o średnim i złym stanie technicznym, co negatywnie wpływa
na kolizyjność, niszczenie pojazdów oraz zwiększa hałas i zanieczyszczenie powietrza i gleby w
sąsiedztwie dróg.
9. Brak kompleksowego monitoringu środowiska na terenie gminy.
4. STAN I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
GMINY JAKTORÓW
Obszar
gminy
Jaktorów znajduje
się
w
obrębie
południowo-wschodniej części
mezoregionu Równiny Łowicko-Błońskiej i jest enklawą o dobrze zachowanym środowisku
przyrodniczym. Korzystnie wpływają na stan czystości powietrza tereny rolne (nieużytki) i leśne
(lasy stanowią 7% obszaru gminy). Emisja gazów i pyłów pochodzących spoza obszaru gminy,
natężenie hałasu spowodowane nasilającym się ruchem na drodze wojewódzkiej nr 719 relacji
Warszawa-Skierniewice, trakcji kolejowej Warszawa - Skierniewice i linii kolejowej CMK stwarzają
pewne uciążliwości i wpływają na jakość środowiska. Transport kołowy jak i kolejowy mogą także
stanowić potencjalne źródła nadzwyczajnych zagrożeń ekologicznych.
Zagrożenia dla środowiska naturalnego w gminie Jaktorów zostały podzielone na stwarzające:
1. duże zagrożenie:

droga wojewódzka 719,
22

tereny kolejowe,

„dzikie” wysypiska odpadów,

brak sieci kanalizacyjnej, nieszczelne szamba,

kotłownie opalane koksem i węglem,
2. średnie zagrożenie:

ulice lokalne,

tereny zabudowy usługowej,

tereny zabudowy mieszkaniowej,

tereny zabudowy jednorodzinnej na małych działkach,

cmentarze z zielenią,

ujęcie wody,
3. małe zagrożenie:

tereny zabudowy jednorodzinnej na dużych działkach,

tereny rolne,

ogrody działkowe,

tereny rekreacji publicznej.
4.1. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych
Na terenie gminy Jaktorów (zgodnie z informacją WIOŚ w Warszawie, 2006 r.) WIOŚ nie
prowadzi monitoringu wód powierzchniowych oraz podziemnych. Monitoring wód podziemnych
nie jest również prowadzony na tym obszarze przez PIG. Najbliżej terenu gminy Jaktorów
zlokalizowane punkty badań (monitoring PIG) wód podziemnych znajdują się na obszarze powiatu
sochaczewskiego. Natomiast najbliższe punkty monitoringu (prowadzonego przez WIOŚ) wód
powierzchniowych w stosunku do obszaru gminy Jaktorów zlokalizowane są na terenie sąsiednich
gmin (tabela poniżej, WIOŚ, badania z 2005r.). Brak badań monitoringowych na obszarze gminy
Jaktorów utrudnia ilościowo - jakościową ocenę stopnia zanieczyszczeń wód. Na podstawie
poniższych wyników badań można przypuszczać, iż podobnie sytuacja przedstawia się odnośnie
jakości wód powierzchniowych na obszarze analizowanej gminy. Przyczyną zanieczyszczenia
wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy są głównie ścieki i odcieki z
nieszczelnych szamb, „dzikich” wysypisk odpadów, spływy powierzchniowe z pól.
Zestawienie ocen jakości wód płynących objętych monitoringiem diagnostycznym WIOŚ w 2005 roku
Rzeka
Punkt
Km
pomiarowo biegu
- kontrolny rzeki
Gmina
Powiat
Klasa
ogólna
Wyniki pomiarów wskaźników substancji odpowiadających
IV lub V klasie jakości wód w poszczególnych punktach
pomiarowych
nazwa
klasa
jednostka
stężenie
23
Pisia
Gągolina
Pisia
Gągolina
Rokitnica
Rokitnica
Radziejowice
Wiskitki
47, 2
30,9
Natolin,
powyżej
11,1
ujścia Mrowny
Rokitno,
ujście do
Utraty
1,0
Radziejowic Żyrardó
e
w
Wiskitki
Grodzisk
Mazowiecki
Grodzisk
Żyrardó
w
Błonie
W-wa
Zachodni
a
wskaźnika
wska źnika
IV
BZT5
ChZT-Mn
ChZT-Cr
Amoniak
Azot Kjeldahla
Selen
ogólny węg.org.
Lb.b. coli fek.
Og. lb. b. coli
IV
IV
IV
IV
IV
V
V
V
V
mgO2/l
mgO2/l
mgO2/l
mg NH4/l
mg N/l
mg Se/l
mgC/l
n/100 ml
n/100 ml
3,9
8,8
26,5
1,3
2,1
0,023
12,8
2550
2950
7,1
12,9
48,4
3,3
6,56
0,033
36,5
6200
6200
2
6,3
16,4
0,28
0,68
0,013
6,6
240
240
V
ChZT-Mn
ChZT-Cr
Amoniak
Azot Kjeldahla
Selen
ogólny węg.org.
Fosforany
Fosfor ogólny
Lb.b. coli fek.
Og. lb. b. coli
IV
IV
IV
IV
V
V
V
V
V
V
mgO2/l
mgO2/l
mg NH4/l
mg N/l
mg Se/l
mgC/l
mg PO4/l
mg P/l
n/100 ml
n/100 ml
8,8
31,5
1,3
2,1
0,17
12,8
1,7
0,6
26436
29920
12,2
41,1
3,2
3,6
0,47
24,8
3,8
1,29
62000
62000
7,4
17,7
0,43
1,29
0,016
5,4
0,5
0,22
240
240
IV
IV
IV
IV
IV
IV
IV
IV
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
mg Pt/l
mg O2/l
mg O2/l
mg O2/l
mg O2/l
mg C/l
mg NH4/l
mg N/l
mg NO2/l
mg N/l
mg PO4/l
mg P/l
uS/cm
mg Se/l
n/100 ml
n/100 ml
38,33
6,492
6,083
10,36
45,65
14,04
2,423
2,35
42,59
36,28
0,85
37,22
8,076
2,957
2012
0,0425
102800
104700
45
10,24
9,0
13,1
56,8
20,3
2,69
2,8
73,53
58,9
2,298
60,7
18,3
6,43
3443
0,064
110000
110000
30
3,3
3,0
7,88
30,2
10,7
2,1
1,7
7,495
7,89
0,066
8,7
0,612
0,418
737
0,023
24000
46000
IV
IV
IV
IV
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
mg Pt/l
mg/l
mg Al/l
mg O2/l
mg O2/l
mg O2/l
mg O2/l
mg NH4/l
mg N/l
mg NO2/l
mg N/l
mg PO4/l
mg P/l
uS/cm
mg Se/l
mg Fe/l
n/100 ml
n/100 ml
34,17
27,55
0,247
2,128
6,71
7,583
12,46
44,18
20,47
18,96
0,755
20,29
5,235
2,169
1427
0,0318
1,295
50410
97500
50
103
0,547
2,8
11,21
25
30,8
85,2
47,0
39
2,626
40
14,9
6,08
2650
0,045
3,65
110000
110000
20
4
0,079
1,61
2,12
3,0
5,84
27,2
1,043
1,75
0,066
3,97
0,543
0,313
560
0,014
0,342
4300
24000
V
V
Barwa
Tlen rozp.
BZT5
ChZT-Mn
ChZT-Cr
Ogólny węg.
org.
Ind.sap. fitopl.
Indeks sap. per.
Amoniak
Azot Kjeldahla
Azotyny
Azot ogólny
Fosforany
Fosfor ogólny
Przew. elektrol.
Selen
Lb.b.coli fek
Og. Lb.b. coli
Barwa
Zawiesina
ogólna
Glin
Ind.sap.fitopl.
Tlen rozp.
BZT5
ChZT-Mn
ChZT-Cr
Amoniak
Azot Kjeldahla
Azotyny
Azot ogólny
Fosforany
Fosfor ogólny
Przew. elektrol.
Selen
Żelazo
Lb. b. coli fek.
Og. lb. b. coli
średnio - maksy roczne
malne
Źródło: Dane WIOŚ w Warszawie, badania z 2005 r.
24
mini malne
4.2. Zanieczyszczenia powierzchni ziemi
Na terenie gminy Jaktorów źródła zanieczyszczenia powierzchni ziemi stanowią: ścieki,
odcieki z nieszczelnych szamb, „dzikie" wysypiska, zanieczyszczenia gleby pochodzące ze spalania
materiałów pędnych, szczególnie wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 719 relacji Warszawa Skierniewice, jak również trakcji kolejowej Warszawa - Łódź i CMK. Wpływ szkodliwych czynników
nie spowodował daleko idących niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym.
4.3. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
Na
terenie
gminy
Jaktorów
nie
występują
źródła
zanieczyszczeń
powietrza
atmosferycznego, które mogłyby wpłynąć w znaczącym stopniu na jego stan czystości. Nie ma tu
stacji pomiaru zanieczyszczeń powietrza. Gmina jest zlokalizowana w strefie grodziskiej. Dla terenu
tej strefy stacja monitoringu powietrza jest Grodzisku Mazowieckim przy ul. Kościuszki. Stacja
obsługiwana jest przez Wojewódzką Stację Sanitarno – Epidemiologiczną. W tabeli poniżej
przedstawiono (zgodnie z informacją WIOŚ w Warszawie, 2006r.)
wyniki z pomiarów
zanieczyszczeń ze stacji w Grodzisku Mazowieckim za rok 2005.
Zanieczyszczenie
Czas
%
Precentyl
uśredniania
zatwierdzonych
stężeń
wyników
Sśr.
Wartość
Liczba
Klasa
[µg/m3]
dopuszczalna
przekroczeń
strefy
w roku
SO2
24 h
80
15 (S99,2)
1,9
125/3 razy
0
A
NO2
Rok
80
-
19,8
40
-
A
80
-
38,6
40
-
C
93 (S90,4)
-
50/35 razy
74
kalendarzowy
PM10
Rok
kalendarzowy
24 h
Źródło: Dane WIOŚ w Warszawie, 2006 r.
Benzen
Rodzaj
Adres
stanowiska
Liczba
Sśr. [µg/m3]
Wartość
pomiarów
Klasa strefy
dopuszczalna
Tłowa
ul. Żwirki i Wigury
7
2,2
Komunikacyjna
ul. Żyrardowska
8
3
5
A
Źródło: Dane WIOŚ w Warszawie, 2006 r.
Strefę grodziską (zgodnie z informacją WIOŚ w Warszawie, 2006 r.) ze względu na
przekroczenie dopuszczalnego poziomu PM10 zakwalifikowano w rocznej ocenie jakości powietrza
za 2005 rok do klasy C, dla której istnieje ustawowy wymóg opracowania programu ochrony
powietrza. Wyniki modelowania matematycznego imisji zanieczyszczeń powietrza w województwie
25
mazowieckim zaprezentowano w „Rocznej Ocenie Jakości Powietrza w województwie mazowieckim
raport za rok 2005” (zamieszczony na stronie internetowej WIOŚ: www.wios.warszawa.pl). Wyniki
modelowania są w formie map. Na terenie powiatu grodziskiego nie zanotowano żadnych
przekroczeń.
Na
ww.
stronie
internetowej
zamieszczone
są
wcześniejsze
niż
powyżej
przedstawiona oceny jakości powietrza (wg WIOŚ w Warszawie).
Gmina Jaktorów nie posiada własnych, uciążliwych źródeł emisji przemysłowych. Źródła
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego zarówno przemysłowe i energetyczne zlokalizowane
na terenie sąsiednich miast Grodzisk Mazowiecki, Żyrardów oraz aglomeracji warszawskiej
wywierają wpływ na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego obszaru gminy Jaktorów.
Obszar ten narażony jest na przenoszone zachodnimi i wschodnimi wiatrami zanieczyszczenia
emitowane przez zakłady przemysłowe znajdujące się na ww. terenach miast ościennych.
Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pochodzą także od powszechnie używanego
(zwłaszcza w sezonie grzewczym) paliwa stałego - emisja niska COX, SO2 i pyłów z indywidualnych
palenisk w gospodarstwach domowych. Źródło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na
terenie analizowanej gminy stanowi również emisja spalin samochodowych, zwłaszcza na
odcinkach tras o największym na tym terenie natężeniu ruchu pojazdów (wzdłuż drogi
wojewódzkiej). Emisja spalin koncentruje się liniowo wzdłuż przebiegu tras. Największe
oddziaływanie występuje w najbliższym otoczeniu dróg w pasie szerokości do 50 – 100 m, w
zależności od charakteru obszaru, przez który przebiega trasa i natężenia ruchu pojazdów.
4.4. Hałas
Hałas jest jednym z najbardziej uciążliwych czynników determinujących jakość środowiska.
Decydujący wpływ na stan klimatu akustycznego ma motoryzacja, ruch kolejowy oraz działalność
przemysłowa. Hałas - zwłaszcza motoryzacyjny - wykazuje tendencję wzrostową.
Do najważniejszych czynników mających wpływ na klimat akustyczny gminy Jaktorów
zaliczyć należy przede wszystkim: komunikację drogową, ze szczególnym udziałem pojazdów
ciężarowych. Źródło hałasu na terenie gminy stanowi również linia kolejowa. Hałas komunikacyjny
występuje wzdłuż dróg (zwłaszcza drogi wojewódzkiej) i trasy kolejowej w pasie szerokości do 50 –
300 m - w zależności od charakteru terenu (zabudowa, zalesienia, teren otwarty) oraz natężenia
ruchu pojazdów. Pozostałe źródła hałasu na terenie gminy stanowią: warsztaty samochodowe,
stolarskie itp. Występujące na terenie gminy źródła hałasu mają charakter lokalny.
Na terenie gminy Jaktorów (wg informacji WIOŚ w Warszawie, 2006r.) w zakresie emisji
hałasu pomiarów nie wykonywano.
4.5. Promieniowanie niejonizujące
26
Źródłami emisji pól elektromagnetycznych o szkodliwym dla otoczenia promieniowaniu
niejonizującym są głównie linie energetyczne o napięciu znamionowym powyżej 110 kV. Wzdłuż
tras przebiegu tych linii niezbędne jest zachowanie stref ochronnych szerokości odpowiadających
wielkości napięć znamionowych, gdzie wyklucza się zabudowę, a korzystanie z zasobów środowiska
i sposób zagospodarowania jest ograniczony.
4.6. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska i poważne awarie
Przez teren gminy Jaktorów przebiega gazociąg wysokoprężny. Instalacja ta może
stanowić potencjalne zagrożenie środowiska w przypadku zaistnienia poważnych awarii (np.
uszkodzenie, rozszczelnienie instalacji).
Przez teren gminy przebiegają trasy kolejowa i drogowe, którymi przewożone są
substancje niebezpieczne. W wyniku kolizji pojazdów przewożących materiały niebezpieczne może
wystąpić niebezpieczeństwo skażenia środowiska (w przypadku uszkodzenia zbiorników, cystern,
pożaru, wycieku itp.).
Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych zakładów przemysłowych mogących spowodować
nadzwyczajne zagrożenia środowiska. W tabeli poniżej zamieszczono wyniki kontroli WIOŚ w
Warszawie (w latach 2005 – 2006) w zakładach na terenie gminy Jaktorów, (dane WIOŚ z
2006r.).
OBIEKTY KONTROLOWANE
Kwazar Corp. s.c.
Budy Grzybek
B.B. BUTCHER s.c.
Kolonia Jaktorów
WYNIKI KONTROLI
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład był w 2005 r. przedmiotem interwencji:
- w zakresie hałasu
w dn. 5.09.2005 r. WIOŚ w Warszawie przeprowadził kontrolne pomiary hałasu
emitowanego do środowiska w wyniku działalności PPHU B.B. BUTCHER;
pomiary wykazały, iż wystąpiło w 1 punkcie pomiarowym przekroczenie poziomu
dopuszczalnego (równoważny poziom dźwięku wyniósł 60,8 dB) ustalonego w
rozporządzeniu MŚ z 29.07.2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku (Dz.U. Nr 178, poz. 1841);
- w zakresie emisji do powietrza
Zakład posiada decyzję Starosty Grodziskiego z 3.10.2005 nr 130/05,
określającą dopuszczalną emisję zanieczyszczeń do powietrza, zgodnie z którą
Zakład zobowiązany jest do okresowych pomiarów wielkości emisji.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Zakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Usługi Ślusarsko – Tokarskie oraz
Galwanizerstwo Stare Budy 52
POLNIX PRODUCTION s.c. ul.
Jagiellońska 15 w Międzyborowie
Usługi Transportowe Tomasz Maciak,
ul. Żyrardowska 21, Jaktorów Kolonia
Zakład Ślusarski Edward Janiszewski,
ul. Wojska Polskiego 15A, Międzyborów
Jan Marczakiewicz RZD w Chykicach,
ul. Parkowa 9 Jaktorów
PUH MIKRUS s.c., ul. Chełmońskiego
12 A, Międzyborów
Wielobranżowy Zakład Usługowy
„DROGOMISTRZ”, ul. Żyrardowska
25A, Jaktorów
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe POLZakład w latach 2005-2006 nie był przedmiotem interwencji oraz nie były
CYNK Anna Słomczyńska, Chylice
naliczane dla niego kary za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska.
Kolonia, ul. Chełmońskiego 25
Źródło: Dane WIOŚ w Warszawie, 2006 r.
27
5. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA
5.1. Programy sektorowe i regionalne
Gminny
Program
Ochrony
Środowiska
(GPOŚ)
w
swoich
ustaleniach
bazuje
na
obowiązujących przepisach prawa w zakresie ochrony środowiska i programach ochrony
środowiska wyższego szczebla oraz dokumentach planistycznych będących podstawą polityki
regionalnej zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym, a także dokumentach
planistycznych i strategicznych na poziomie analizowanej gminy. Zgodność GPOŚ z programami
szczebla wyższego i ze strategicznymi dokumentami planistycznymi jest warunkiem koniecznym
jego skutecznej realizacji i uzyskania wymaganej spójności. Systematyczne wdrażanie zadań
przewidzianych w GPOŚ pozwoli na zrównoważony rozwój obszaru gminy, poprawę stanu
środowiska i wzrost jakości życia mieszkańców.
Przy sporządzaniu niniejszego Programu brano pod uwagę zapisy różnych programów
rządowych oraz regionalnych, a także programów i opracowań gminnych i sektorowych, zwłaszcza:

II Polityki Ekologicznej Państwa (II PEP),

Programu wykonawczego do II polityki ekologicznej państwa,

Narodowej strategii ochrony środowiska,
28

Spójnej polityki strukturalnej rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa,

Polityki leśnej państwa,

Strategii rozwoju turystyki,

aktualnych rządowych dokumentów programowych dotyczących ochrony środowiska i
racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi,

Programu ochrony środowiska dla województwa mazowieckiego (2003 r.) WPOŚ,

Programu ochrony środowiska dla powiatu grodziskiego (2004 r.) PPOŚ,

Planu gospodarki odpadami dla gminy Jaktorów (2006 r.) GPGO,

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jaktorów z
elementami strategii rozwoju gminy (2000 r.),

Programu rozwoju lokalnego gminy Jaktorów (2005 r.) PRL,

Kierunkowego programu rozwoju linii dużych prędkości w Polsce (1995 r.),

Studium trasowania linii kolejowej dla V>300 km/godz.
5.2. Cele, założenia i kierunki rozwoju gminy
Gmina Jaktorów przekształca się z gminy o charakterze rolniczym w kierunku modelu
bardziej złożonego funkcjonalnie. Polega to na wprowadzeniu funkcji rekreacji, turystyki,
mieszkalnictwa
nie
związanego
z
rolnictwem,
wprowadzenia
terenów
o
przeznaczeniu
wielofunkcyjnym oraz przemian strukturalnych rolnictwa do dostosowania go do aktualnych
potrzeb gospodarczych.

Gospodarowanie przestrzenią

Ochrona obszarów o dobrych glebach przed przeznaczeniem na cele nierolnicze.

Obszary okresowo mokre i podtapiane, przyległe do dolin rzecznych i występujące w
obniżeniach terenu użytkowane głównie jako łąki i pastwiska – wyłączone ze zmiany
aktualnej formy zagospodarowania.

Budowa technicznej infrastruktury służącej ochronie środowiska – głównie budowa
kanalizacji sanitarnej.

W zakresie ochrony środowiska przyrodniczego na obszarze gminy – poprawa stanu
istniejącego, wprowadzanie i urządzanie nowych obiektów, obszarów chronionych.

Ochrona środowiska przyrodniczego

zachowanie i ochrona istniejących obszarów leśnych,

wprowadzanie dolesień (zalesienia gleb V, VI klasy),

zachowanie, ochrona i bieżąca konserwacja istniejących parków, zieleńców, skwerów,

wprowadzanie zieleni uzupełniającej na terenach budownictwa mieszkaniowego,

wprowadzenie nowej zieleni izolacyjnej (m.in. przy drogach),

otoczenie szczególną ochroną naturalnych obszarów zieleni wykształconej w sąsiedztwie
cieków wodnych, zieleni śródpolnej, jako zespołów wykształconych w istniejących
warunkach środowiskowo-wodnych,
29

doliny rzeczne z przyległymi lasami, tworzącymi korytarze powiązań ekologicznych o
znaczeniu ponadlokalnym – nie wprowadzanie elementów stanowiących przegrodzenia,
zabudowy, co mogłoby utrudniać migrację mas powietrza, zwierzyny i mogłoby stwarzać
zagrożenie powodziowe,

w obrębie Bolimowsko - Radziejowickiej Strefy Krajobrazu Chronionego – przestrzegać
zasad zagospodarowania i inwestowania regulowanych przez Rozporządzenie Wojewody
Skierniewickiego Nr 36 z dnia 28.07.1997 r. w sprawie wyznaczenia BolimowskoRadziejowickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu,

w obrębie ww. strefy na obszarze utworzonego tu Zespołu Przyrodniczo - Krajobrazowego
„Wydmy Międzyborowskie” - ochrona istniejącej tu flory i fauny – bez prawa zabudowy i
ingerencji w środowisko przyrodnicze,

ochrona doliny rzeki Pisi Tucznej i jej starorzecza,

proponuje się utworzenie na ww. terenie od południowej granicy gminy do stawów SGGW
rezerwatu krajobrazowego lub użytku ekologicznego; obszar o szerokości 25 m od skarpy
rzeki lub starorzecza winien być wyłączony z zabudowy i ingerencji w środowisko, a
ewentualnie użytkowanie pozostawione – rolnicze, jak dotychczas; ochrona wymagana ze
względu na unikalny na zachodnim Mazowszu typ środowiska i krajobrazu (nie
uregulowana rzeka w silnie zurbanizowanym otoczeniu, malownicze meandry, zakola,
starorzecza, bogata fauna i flora, liczne okazy starych drzew kwalifikujących się na
pomniki przyrody);

podjąć działania na rzecz uznania za pomniki przyrody około 30 starych drzew rosnących
na terenie gminy.
Wody gruntowe i powierzchniowe – ochrona poprzez właściwą gospodarkę ściekami:

zakaz odprowadzania nie oczyszczonych ścieków wprost do gruntu lub cieków
powierzchniowych,

ścieki
odprowadzane
(do
czasu
skanalizowania
gminy)
do
szczelnych
szamb,
systematycznie opróżnianych przy pomocy wozów asenizacyjnych do oczyszczalni w
Żyrardowie lub Grodzisku Mazowieckim,

ścieki deszczowe – wody deszczowe odprowadzane powierzchniowo i przez infiltrację do
gruntu na terenie własnych działek, wody deszczowe z terenów utwardzonych wymagają
oczyszczenia z substancji ropopochodnych, zawiesin i odprowadzenia do odbiorników (do
zbiorników odparowywalnych),

ścieki technologiczne – oczyszczane z zanieczyszczeń przemysłowych w granicach działek
i odprowadzone (do czasu skanalizowania) do szamb szczelnych (systematycznie
opróżnianych za pomocą wozów asenizacyjnych),

adaptacja cieków wodnych i rzek z zakazem zanieczyszczania i zasypywania,
pozostawienie pasów gruntu szerokości nie mniej niż 5 m od górnej skarpy cieku (rowu
melioracyjnego) i 25 m od górnej skarpy rzeki umożliwiających przejazd i dostęp w celach
konserwacyjnych,
30

na terenach zmeliorowanych sposób zagospodarowania terenu, w miarę możliwości
dostosowywać do istniejącej sieci drenarskiej, ewentualna przebudowa sieci drenarskich –
uzgodniona z zarządzającym siecią,

w strefie krajobrazu chronionego obowiązuje wymóg uzgadniania wszelkich inwestycji z
Konserwatorem Przyrody.
Eliminacja niekorzystnych oddziaływań na środowisko i zagrożeń:

zakaz bezpośredniego wprowadzania do gruntu za pośrednictwem szamba lub
bezpośrednio do wód powierzchniowych ścieków socjalno – bytowych i gnojowicy,

wprowadzenie nakazu ogrzewania w oparciu o nieszkodliwe ekologiczne czynniki
grzewcze – gaz przewodowy, olej niskosiarkowy, energia elektryczna,

prawidłowe
rozwiązania
komunikacyjne
prowadzące
do
zmniejszenia
zagrożeń
i
uciążliwości wynikających z możliwości katastrof drogowych i kolejowych z udziałem
cystern, zbiorników gazu, niebezpiecznych chemikaliów,

zakaz lokalizacji inwestycji, użytkowania terenu w sposób grożący degradacją środowiska
przyrodniczego,

adaptacja cieków wodnych i rzek z zakazem zanieczyszczania i zasypywania,

na terenie Chronionego Krajobrazu zachowanie lasów i zadrzewień w maksymalnym
stopniu.

Gospodarka wodna i ściekowa
Gospodarka wodna i ściekowa stanowią jeden z najważniejszych czynników zachowania
równowagi pomiędzy rozwojem gospodarczym, społecznym i rozwojem środowiska przyrodniczego.
Głównym celem jest ochrona zasobów wodnych zapewnienie odpowiednich ilości i
odpowiedniej jakości wody w czasie i przestrzeni dla racjonalnego i trwałego zaspokojenia potrzeb
związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym.
Realizacja tego celu wymaga wielu kompatybilnych i solidarnych działań – monitorowania
zamian zachodzących w środowisku, ochrony form przyrody i edukacji proekologicznej
społeczeństwa oraz systematycznej rozbudowy sieci wodociągowej i budowy sieci kanalizacyjnej.

Gazyfikacja, energia cieplna i elektryczna

rozbudowa sieci gazowej,

modernizacja kotłowni węglowych,

zmiana oświetlenia ulic na energooszczędne,

termomodernizacja budynków.

Zachowanie bioróżnorodności środowiska
31
Zachowanie bioróżnorodności środowiska stanowi jeden z głównych celów ochrony
przyrody. Dotyczy to zarówno całej zmienności ekosystemów i różnorodności jak i bogactwa świata
roślin, zwierząt i mikroorganizmów.
Metodą na obronę różnorodności jest ochrona bierna ekosystemów naturalnych,
równoznaczna z ochroną ścisłą. Celem jej jest ochrona naturalnego przebiegu procesów
przyrodniczych, przy całkowitym zaniechaniu ingerencji człowieka.
W odniesieniu do ekosystemów powstałych w wyniku wielowiekowej działalności człowieka,
stosuje się ochronę czynną. Ochrona czynna, czyli inaczej ochrona częściowa, oznacza możliwość
ingerowania w zachodzące procesy przyrodnicze, w celu utrzymania określonego stanu ekosystemu
i wpływanie na procesy przyrodnicze tak, aby przebiegały w odpowiednim kierunku.
Ustawowo obszar chronionego krajobrazu, obejmuje wyróżniające się krajobrazowo tereny,
o różnych typach ekosystemów. Zagospodarowanie tych ekosystemów powinno zapewnić stan
względnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych.

Edukacja proekologiczna społeczeństwa

podnoszenie świadomości mieszkańców gminy w dziedzinie ochrony środowiska,

integrowanie mieszkańców gminy, wokół problemów ochrony środowiska na terenie gminy,

współpraca z placówkami oświatowymi i organizowanie akcji „sprzątania świata”, konkursów,

dbanie o ład i estetykę w gminie - tworzenie zieleńców, parków, kwietników w poszczególnych
miejscowościach gminnych,

wytyczanie ścieżek ekologicznych, dydaktycznych.

Kierunki
w
zakresie
gospodarki
wodno
–
ściekowej
i
ochrony
wód
powierzchniowych i podziemnych:

dostosowanie parametrów jakości wody pitnej do obowiązujących norm unijnych, (co wymagać
będzie przeprowadzenia zmian w procesie uzdatniania wody wodociągowej),

modernizacja stacji uzdatniania wody, modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej,

poprawa stosunków wodnych i zapobieganie nadmiernym stratom wody - renowacja urządzeń
melioracyjnych i zwiększenie retencyjności gleb w wyniku wyłączenia z gospodarczego
wykorzystania terenów podmokłych i źródliskowych,

ochrona wód powierzchniowych - ograniczenie stosowania wysokotoksycznych środków
nawożenia oraz ochrony roślin w strefach brzegowych cieków wodnych,

ograniczenie infiltracji i spływów powierzchniowych zanieczyszczonych wód opadowych likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów, przechowywanie nawozów sztucznych i środków
ochrony roślin oraz obornika i gnojowicy na powierzchniach zabezpieczonych przed kontaktem
ze środowiskiem gruntowo – wodnym,

obowiązek przechowywania nawozów sztucznych i obornika na nieprzepuszczalnych płytach ze
ścianami bocznymi oraz gnojowicy w szczelnych zbiornikach, celem zabezpieczenia wycieków
agresywnych zanieczyszczeń do gruntu i przedostawania się do wód gruntowych i
32
podziemnych,

ochrona wód gruntowych - eliminacja źródeł ich zagrożeń (szamba) oraz modernizacja i rozwój
sieci kanalizacyjnej sanitarnej,

budowa kanalizacji na terenie gminy Jaktorów z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni w
Żyrardowie,

budowa oczyszczalni przydomowych,

ochrona ujęć wód podziemnych na cele publiczne - przestrzeganie przepisów dotyczących
zasad zagospodarowania w strefach, w tym likwidacja istniejących źródeł zanieczyszczeń i
niedopuszczenie do powstawania nowych,

optymalizacja zużycia wody do celów różnych dziedzin gospodarki
- zbilansowanie
zapotrzebowania wody i racjonalne jej używanie.

Kierunki rozwoju gospodarki leśnej:

ochrona obszarów leśnych przed zmianą sposobu użytkowania,

powiększanie obszarów leśnych przez zalesienie użytków rolnych mało przydatnych do
produkcji rolniczej,

zwiększenie powierzchni lasów ochronnych przede wszystkim na obszarach podatnych na
erozje i zanieczyszczenia, w obszarach źródliskowych rzek oraz w rejonach o dużej
atrakcyjności rekreacyjnej,

przystosowanie do różnorodnych form rekreacji i turystyki obszarów leśnych korzystnych dla
wypoczynku.

Kierunki rozwoju ciepłownictwa i gazownictwa:

sukcesywne
zwiększanie
udziału
proekologicznych
nośników
energii
zmniejszających
zanieczyszczenie środowiska – modernizacja kotłowni węglowych,

sukcesywna rozbudowa sieci gazowej w celu stopniowej eliminacji ogrzewania paliwami
stałymi.
5.3. Założenia polityki ekologicznej w odniesieniu do gminy, limity
racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska
1. Gospodarka rolna i ochrona środowiska

pomoc w zalesianiu gruntów nieprzydatnych do produkcji rolnej realizowana w ramach
Krajowego Programu Zwiększania Lesistości,

zagospodarowanie płodów rolnych na bazie istniejących i nowopowstałych zakładów
przetwórstwa rolnego,

wsparcie inicjatyw prowadzenia rolnictwa ekologicznego (biodynamicznego, zintegrowanego),

restrukturyzacja obszarów wiejskich,

pomoc w realizacji programów rolno-środowiskowych,
33

zadrzewienia śródpolne, tworzenie użytków ekologicznych, pomników przyrody,

prace konserwatorskie na istniejących obiektach chronionych i parkach wiejskich.
2. Infrastruktura techniczna

budowa kanalizacji sanitarnej,

rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej, stacji uzdatniania wody,

rozbudowa sieci gazowej,

modernizacja kotłowni węglowych,

wprowadzanie energooszczędnego oświetlenia ulic,

termomodernizacja budynków.
3. Edukacja ekologiczna

stworzenie dostępnego systemu informacji o środowisku przyrodniczym,

zintensyfikowanie edukacji ekologicznej społeczeństwa,

upowszechnienie ekologicznych metod gospodarowania w rolnictwie.
5.3.1. Limity krajowe ujęte w „II Polityce ekologicznej państwa”
W „II Polityce ekologicznej państwa”, przyjętej przez Radę Ministrów w 2000 r., a
następnie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2001 r., ustalone zostały następujące ważniejsze
limity krajowe, związane z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i poprawą stanu
środowiska:

zmniejszenie wodochłonności produkcji o 50 % w stosunku do stanu w 1990 r.
(w przeliczeniu na PKB i wartość sprzedaną w przemyśle);

ograniczenie materiałochłonności produkcji o 50 % w stosunku do 1990 r. w taki sposób, aby
uzyskać
co
najmniej
średnie
wielkości
dla
państw
OECD
(w
przeliczeniu
na jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB);

ograniczenie zużycia energii o 50 % w stosunku do 1990 r. i 25 % w stosunku do 2000 r.
(w przeliczeniu na jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB);

dwukrotne
zwiększenie
udziału
odzyskiwanych
i
ponownie
wykorzystywanych
w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r.;

odzyskanie i powtórne wykorzystanie co najmniej 50 % papieru i szkła z odpadów
komunalnych;

pełna
(100
%)
likwidacja
zrzutów
ścieków
nieoczyszczonych
z
miast
i
zakładów
przemysłowych;

zmniejszenie
ładunku
zanieczyszczeń
odprowadzanych
do
wód
powierzchniowych,
w stosunku do stanu z 1990 r., z przemysłu o 50 %, z gospodarki komunalnej (na terenie
miast i osiedli wiejskich) o 30 % i ze spływu powierzchniowego – również o 30 %;

ograniczenie emisji pyłów o 75 %, dwutlenku siarki o 56 %, tlenków azotu o 31 %,
niemetanowych lotnych związków organicznych o 4 % i amoniaku o 8 % w stosunku
34
do stanu w 1990 r.;

do końca 2005 r. wycofać z użytkowania etylinę i przejść wyłącznie na stosowanie benzyny
bezołowiowej;

wzrost lesistości do 30 % w 2020 r. zgodnie z krajowym programem zwiększenia lesistości
(2003r.);

budowa zbiorników na gnojowicę i płyt gnojowych w gospodarstwach hodowlanych, aby
ograniczyć zanieczyszczenie wód azotanami pochodzącymi z rolnictwa (do 2008 r.);

zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w produkcji energii do 7,5 % do 2010 r.;

stworzenie zintegrowanego systemu obszarów chronionych w ramach sieci NATURA 2000.
Ww. limity dotyczą celów do osiągnięcia najpóźniej do 2010 r.
Limity powyższe nie były korygowane przy sporządzaniu „Polityki ekologicznej państwa na
lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010”. W programach gminnych
mogą zostać ujęte w zależności od specyficznych warunków danej gminy.
Powyższe limity zostały przyjęte jako punkt odniesienia przy określaniu celów niniejszego
Gminnego Programu Ochrony Środowiska.
5.3.2. Podział limitów krajowych na limity wojewódzkie i powiatowe
Brak dostatecznych podstaw planistycznych spowodował, że zarówno Rada Ministrów,
przyjmując w czerwcu 2000r. II Politykę ekologiczną państwa, jak i ustawa Prawo ochrony
środowiska nie dokonały podziału limitów krajowych na limity regionalne. Dlatego też przytoczone
powyżej wskaźniki liczbowe należy traktować jako wielkości orientacyjne, przeznaczone do
porównań międzyregionalnych i porównań tempa realizacji celów polityki ekologicznej państwa w
poszczególnych powiatach i gminach z tempem realizacji tej polityki na szczeblu krajowym.
Tylko w dwóch przypadkach może mieć miejsce określona procedura „przydziału” limitów
dla poszczególnych powiatów. Chodzi o ładunki zanieczyszczeń odprowadzanych do wód
powierzchniowych i do powietrza w takim zakresie, w jakim w ramach monitoringu środowiska
zostaną zidentyfikowane obszary, w których nie są osiągnięte wymagane poziomy jakości wód oraz
obszary przekroczeń dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu. Ustalone programy działań
naprawczych dla tych obszarów (w postaci programów ochrony wód i programów ochrony
powietrza), mogą ustalać limity regionalne.
Nie przewiduje się natomiast żadnej procedury odgórnego ustalania limitów gminnych,
poza ewentualnymi porozumieniami między Ministerstwem Środowiska, a zainteresowanymi
samorządami. Przypadki takie mogłyby mieć miejsce na przykład w odniesieniu do miast
przygranicznych, jeśli wynikałoby to z umów dwustronnych z państwami sąsiednimi.
Sporządzając programy ochrony środowiska poszczególne powiaty lub gminy, kierując się
interesem swoich mieszkańców, mogą ustalić własne limity powiatowe lub gminne, wzorowane na
wymienionych wyżej wskaźnikach. Samorządy szczebla podstawowego powinny także sprecyzować
zadania
szczegółowe
w
zakresie
ochrony
środowiska
dotyczące
estetyki
terenów
35
ogólnodostępnych, postępowania ze zwierzętami (w tym domowymi), utrzymania obiektów
użyteczności publicznej oraz posesji prywatnych itp.
6. CELE EKOLOGICZNE I KIERUNKI ICH REALIZACJI
Dla osiągnięcia wyznaczonych limitów (wg PEP) sformułowano dla Gminy Jaktorów cele
do realizacji zgodnie z programami ochrony środowiska szczebla wyższego (WPOŚ, PPOŚ).
Cele ekologiczne długoterminowe będą stanowić podstawę planowania działań w zakresie
ochrony środowiska dla Gminy Jaktorów do roku 2013. Zostały one sformułowane w oparciu o:

analizę i ocenę stanu istniejącego środowiska oraz technicznej infrastruktury ochrony
środowiska na obszarze gminy;

tendencje mające istotne znaczenie dla przyszłości gminy i najważniejsze kierunki
rozwojowe (wynikające, m.in. z Programu rozwoju lokalnego gminy Jaktorów do roku
2013);

limity i cele wynikające z PEP i programów wyższego szczebla - WPOŚ, PPOŚ;

obowiązujące i przewidywane unormowania prawne w zakresie ochrony środowiska.
Cele ekologiczne w niniejszym Gminnym Programie Ochrony Środowiska (GPOŚ) określono
w odniesieniu do Gminy Jaktorów wg (niżej zamieszczonej) listy celów sformułowanych w PEP.
Cel 1.
Gospodarka wodna
Cel 2.
Gospodarka odpadami
36
Cel 3.
Poprawa jakości środowiska (powietrze, hałas)
Cel 4.
Racjonalizacja użytkowania surowców
Cel 5.
Ochrona powierzchni ziemi
Cel 6.
Racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych
Cel 7.
Przeciwdziałanie poważnym awariom
Cel 8.
Zwiększenie świadomości ekologicznej – edukacja ekologiczna
Cel 9.
Monitoring środowiska
Cele w niniejszym GPOŚ są zgodne z celami Programów szczebla wyższego, tj.:
 Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego (WPOŚ, 2003 r.),
 Program ochrony środowiska powiatu grodziskiego (PPOŚ, 2004 r.),
6.1. Cele ekologiczne do roku 2013 wraz z kierunkami działań
CEL 1. GOSPODARKA WODNA
Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych
i ochrona zasobów wód podziemnych
Celem jest systematyczna poprawa stanu czystości wód powierzchniowych na terenie
gminy poprzez zmniejszenie, a docelowo wyeliminowanie spływu nawozów do cieków oraz
skanalizowanie obszaru gminy, budowę oczyszczalni przydomowych oraz sukcesywną likwidację
szamb.
Zakłada się zmniejszać sukcesywnie i eliminować zagrożenia, które mogą ograniczać
możliwość wykorzystania zasobów wód powierzchniowych gminy, tj.:

zanieczyszczenia bakteriologiczne,

stężenia zanieczyszczeń biogennych i organicznych,

procesy eutrofizacji.
Działania w zakresie ochrony wód powierzchniowych będą prowadzone w kierunku
rozbudowy
i
modernizacji
infrastruktury
technicznej
(budowa
kanalizacji
sanitarnej
z
odprowadzeniem ścieków poza teren gminy Jaktorów – do oczyszczalni ścieków w Żyrardowie).
37
Ponadto coraz większy nacisk będzie kładziony na zmniejszenie zanieczyszczeń obszarowych (m.in.
zmniejszenie nawożenia lub zmiana użytkowania z gruntów ornych na użytki zielone na terenach
bezpośrednio przyległych do brzegów rzek).
W zakresie ochrony wód podziemnych i powierzchniowych wprowadzany będzie
monitoring lokalny, ochrona ujęć wód podziemnych oraz ochrona zbiorników wód podziemnych,
likwidacja „dzikich” wysypisk, kierowanie odpadów do unieszkodliwiania i odzysku poza teren
gminy, deponowanie odpadów na składowiskach posiadających odpowiednie zabezpieczenia przed
infiltracją odcieków do wód gruntowych (poza terenem gminy), kierowania ścieków sanitarnych do
oczyszczania poza teren gminy, budowa nowoczesnych stanowisk do składowania obornika i
zbiorników na gnojówkę w gospodarstwach rolnych.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wiąże się z koniecznością zrealizowania wymogów
dotyczących całkowitego wyeliminowania ze ścieków niektórych substancji niebezpiecznych
bezpośrednio zagrażających życiu i zdrowiu ludzi oraz uzyskania bezpiecznych wskaźników
emisyjnych dla poszczególnych substancji, zagrażających ekosystemom wodnym.
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej odprowadzającej ścieki do
oczyszczalni poza terenem gminy
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej odprowadzającej ścieki z terenu gminy Jaktorów do
oczyszczalni ścieków w Żyrardowie – (wg zamieszczonego w dalszej części niniejszego opracowania
– harmonogramu rzeczowo – finansowego).
Dalsza racjonalizacja zużycia wody
Racjonalizacja poboru i wykorzystania wody będzie realizowana zarówno w sektorze
gospodarczym, jak i w indywidualnych gospodarstwach domowych (m.in. kontynuacja instalacji
wodomierzy, zabezpieczenie hydrantów przed niekontrolowanym poborem wody).
W rolnictwie promowane będzie stosowanie najlepszych dostępnych praktyk rolniczych, co
powinno również doprowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na wodę i jednocześnie
ograniczenia ładunków odprowadzanych do odbiorników zanieczyszczeń.
Ograniczenie spływu powierzchniowego
Oprócz źródeł punktowych znaczący udział w zanieczyszczeniu wód płynących mają
zanieczyszczenia pochodzące ze spływów obszarowych, związanych z uprawą pól i nawożeniem.
Stosowane będą rozwiązania zmierzające do ograniczenia w rolnictwie związków biogennych, m.in.
zmniejszenie nawożenia, zmiana sposobu użytkowania z gruntów ornych na użytki zielone w
strefach brzegowych rzek, kontrola przestrzegania stref buforowych wzdłuż cieków wodnych.
Dyrektywa 91/676/EWG o ochronie wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi
38
ze źródeł rolniczych nakłada na państwa członkowskie konieczność opracowania co najmniej
jednego kodeksu dobrej praktyki rolniczej, który musi być propagowany na terenie całego kraju.
Ograniczanie poboru wód podziemnych
Wody podziemne winny stanowić rezerwę wody pitnej, w związku z tym ograniczony do
minimum będzie ich pobór na inne cele.
Modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowych i stacji uzdatniania
wody
W celu osiągnięcia do 2010 r. jakości wody w sieci odpowiadającej standardom UE
(dostosowanie jakości wody pitnej do Dyrektywy 80/778/EWG, m.in. zawartość związków Fe< 0,02
g/m3, Mn 0,02 g/m3), planuje się na terenie gminy inwestycje, tj.: budowa nowych, modernizacja
istniejących
odcinków
zamieszczonego
w
sieci
dalszej
wodociągowych,
części
modernizacja
niniejszego
opracowania
stacji
uzdatniania
harmonogramu
wody
(wg
rzeczowo
–
finansowego).
Ograniczenie zanieczyszczenia wód podziemnych
Na zanieczyszczenie narażone są przede wszystkim wody pierwszego horyzontu. Aby
zapobiec degradacji wód w pierwszej kolejności uporządkowana zostanie gospodarka ściekowa na
obszarze gminy poprzez: budowę sieci kanalizacji sanitarnej odprowadzającej ścieki z terenu gminy
Jaktorów do oczyszczalni ścieków w Żyrardowie, sukcesywną likwidację szamb. Ponadto
prowadzone będą działania w celu likwidacji „dzikich” wysypisk odpadów, budowa nowoczesnych
stanowisk do składowania obornika i zbiorników na gnojówkę.
Ponadto wzmocniona będzie kontrola i uświadamiane konsekwencje zanieczyszczeń
właścicielom gospodarstw domowych. Bardzo duże znaczenie będzie miało zatem prowadzenie
edukacji w tej dziedzinie, jak również w zakresie stosowania zasad dobrych praktyk rolniczych.
CEL 2. GOSPODARKA ODPADAMI
Cele, działania i harmonogram zadań do realizacji w zakresie gospodarki odpadami w
gminie Jaktorów zostały szczegółowo przedstawione w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami
(GPGO, 2007r.), stanowiącym integralną część niniejszego Gminnego Programu Ochrony
Środowiska.
CEL 3. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA (POWIETRZE, HAŁAS)
39
Sukcesywne ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza
atmosferycznego, głównie ze źródeł rozproszonych
Działania planowane w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego w gminie Jaktorów:
rozbudowa
sieci
gazowej,
modernizacja
kotłowni
opalanych
węglem,
przeprowadzenie
termomodernizacji (wg harmonogramu rzeczowo – finansowego w dalszej części opracowania).
Ograniczanie niskiej emisji
Ograniczanie niskiej emisji będzie następować w wyniku rozbudowy sieci gazyfikacyjnej na
terenie gminy, modernizacji kotłowni lokalnych. Na terenach, gdzie względy ekonomiczne nie
pozwolą na rozwój gazyfikacji w znaczącym stopniu wykorzystywane będą lokalne zasoby energii
odnawialnej i wprowadzane takie źródła energii, jak gaz płynny lub olej opałowy.
Oprócz emisji zanieczyszczeń typowych przy spalaniu tradycyjnych paliw, dodatkowym
problemem jest fakt spalania w paleniskach domowych materiałów powodujących emisje
specyficznych substancji do powietrza (m.in. opakowania z tworzyw sztucznych, butelki PET itp.).
Istotnym jest zatem prowadzenie edukacji i uświadomienie mieszkańcom zagrożeń powodowanych
przez spalanie odpadów.
Poprawa stanu technicznego dróg i pojazdów
Niezbędne jest rzetelne egzekwowanie okresowych kontroli stanu technicznego pojazdów.
Pojazdy w złym stanie technicznym powinny być zatrzymywane i nie dopuszczane do ruchu. Emisję
ze źródeł ruchomych reguluje w UE szereg dyrektyw ustanawiających wymogi techniczne i
dopuszczalne wartości dla zanieczyszczeń, które stopniowo będą wprowadzane w Polsce.
Konieczne jest podniesienie standardu dróg i poprawa ich stanu technicznego. W związku z
tym prowadzona będzie systematyczna modernizacja odcinków dróg na terenie gminy.
Zmniejszenie uciążliwości hałasu
Najbardziej uciążliwym na terenie gminy źródłem hałasu jest hałas komunikacyjny kolejowy i drogowy. Przy czym ten ostatni, z uwagi na rozwój motoryzacji stanowić będzie
największe zagrożenie w nadchodzących latach. Coraz częściej problem ten dotyczy nie tylko
mieszkańców terenów znajdujących się w pobliżu większych tras komunikacyjnych, ale także dróg
dojazdowych i okolic. Konieczne działania to modernizacja dróg, wprowadzanie sukcesywne, na
odcinkach dróg o największym natężeniu ruchu przebiegających na obszarach ze zwartą zabudową
mieszkaniową, zabezpieczeń w postaci ekranów akustycznych i pasów zieleni ochronnej.
W II PEP za cel w horyzoncie czasowym do 2010r. uznano, m.in. ograniczenie hałasu na
40
obszarach wokół głównych dróg i szlaków kolejowych do poziomu nieprzekraczającego w porze
nocnej 55 dB (poziom równoważny), 65 dB (chwilowe przekroczenia).
Ograniczenie negatywnego wpływu hałasu komunikacyjnego
W celu ograniczenia negatywnego wpływu hałasu komunikacyjnego, zwłaszcza drogowego
zakłada się możliwość odcinkowego wprowadzenia zabezpieczeń akustycznych w postaci ekranów
dźwiękochłonnych i/lub zieleni izolacyjnej (po przeprowadzeniu uprzednich pomiarów hałasu,
ekspertyz,
które
wskazałyby
odcinki
lokalizacji
i
konieczność
zastosowania
określonych
zabezpieczeń). Ponadto do zmniejszenia hałasu przyczyniać się będzie systematyczne podnoszenie
jakości dróg (m.in. w wyniku ich modernizacji).
CEL 4. RACJONALIZACJA UŻYTKOWANIA SUROWCÓW
Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii
Lokalnie alternatywą dla spalania paliw tradycyjnych jest wykorzystanie źródeł
energii, tj.: biomasa, energia wód płynących i energia słoneczna. Obowiązek
uwzględnienia wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w polityce społeczno gospodarczej i politykach sektorowych wynika nie tylko z polityki UE, ale również z
rezolucji Sejmu RP z 1999 r. W II Polityce Ekologicznej Państwa za cel do 2010 r. uznano
co najmniej podwojenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w stosunku do
2000 r. Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii wymaga jednak szczegółowej
analizy możliwych do osiągnięcia korzyści.
CEL 5. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI
Wyeliminowanie źródeł zanieczyszczeń powierzchni ziemi.
Podejmowane będą działania w celu eliminacji źródeł zanieczyszczeń powierzchni ziemi na
terenie gminy, tj.:
 sukcesywna likwidacja „dzikich” wysypisk, zwłaszcza na terenach leśnych i przy ciekach,
 sukcesywna likwidacja szamb (powodujących na skutek nieszczelności zanieczyszczenia
środowiska gruntowo – wodnego);
 budowa kanalizacji sanitarnej z odprowadzeniem ścieków na oczyszczalnię poza terenem gminy;
 objęcie wszystkich mieszkańców Gminy selektywna zbiórką odpadów
 opracowanie i wdrożenie systemów zbierania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
urządzeń elektrycznych i elektronicznych
41
 stworzenie gminnego punktu zbierania odpadów niebezpiecznych, surowców wtórnych i innych
odpadów problemowych
 budowa nowoczesnych stanowisk do składowania obornika i zbiorników na gnojówkę;
 odbiór odpadów z terenu gminy przez jednostki wywozowe i wywóz do unieszkodliwiania i
odzysku w instalacjach (posiadających odpowiednie zezwolenia) poza terenem gminy;
 wykonywanie nasadzeń ochronnych (na terenach narażonych na erozję).
CEL 6. RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH
Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej oraz
rozwój systemu obszarów chronionych.
Głównym celem w ochronie przyrody na terenie gminy jest:

zachowanie i ochrona przed nieuzasadnionym przekształceniem istniejących obszarów i
obiektów przyrodniczych objętych ochroną prawną, przestrzeganie wymogów prawnych
dotyczących tych form ochronnych,

zabezpieczenie cennych wartości i ochrona bioróżnorodności poprzez wprowadzenie nowych
form ochrony prawnej.
Ponadto zakłada się:
 zwiększenie powierzchni leśnej gminy poprzez zalesienie gruntów rolnych, które wypadły z
produkcji,
 zalesienie obszarów o małej odporności ekologicznej (stref wododziałowych, obszarów
źródliskowych, zboczy dolin rzecznych, terenów podatnych na erozję),
 zakaz zabudowy w strefie ekologicznej, obejmującej tereny rolne wzdłuż cieków, dolin rzecznych
i zbiorników wodnych, dopuszcza się natomiast budowę stawów hodowlanych i rekreacyjnych,
 ochronę obszarów leśnych, cieków wodnych, terenów zieleni parkowej.
Zgodnie z "II Polityką Ekologiczną Państwa" wspierane powinny być takie formy i sposoby
zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, które sprzyjają zachowaniu i wzrostowi
różnorodności biologicznej. W tym celu na terenie gminy intensywne rolnictwo będzie ograniczane
do obszarów charakteryzujących się glebami o dobrej jakości, na jakich już dzisiaj jest prowadzone,
zaś
tereny
o
wyższych
walorach
przyrodniczych
będą
przeznaczane
pod
ekstensywne
gospodarowanie.
Zakłada się ograniczanie do niezbędnego minimum stosowania dużych dawek środków
ochrony roślin i nawozów sztucznych, jako że powoduje to przyrodniczą degradację, nie tylko pól
ornych, ale też obszarów przyległych.
CEL7. PRZECIWDZIAŁANIE POWAŻNYM AWARIOM
Kontrola i wyznaczenie optymalnych tras przewozu substancji
42
niebezpiecznych oraz kontrola techniczna instalacji mogących w
wypadku awarii spowodować zagrożenie dla mieszkańców i
środowiska.
Największe zagrożenie dla mieszkańców i środowiska na terenie gminy Jaktorów może
powstać w wyniku kolizji, katastrofy kolejowej lub drogowej z udziałem pojazdów przewożących
substancje niebezpieczne. W celu przeciwdziałania poważnym awariom są: prowadzone przez
odpowiednie służby, (m.in. drogowe, kolejowe, policję) systematyczne kontrole przewozów
substancji niebezpiecznych, stanu technicznego pojazdów, czasu pracy kierowców oraz wyznaczane
optymalne trasy przewozu substancji niebezpiecznych. Odpowiednie służby techniczne nadzorują
instalacje, mogące w przypadku zaistnienia awarii powodować zagrożenia środowiska (na terenie
gminy - gazociąg wysokoprężny – potencjalne zagrożenie w przypadku np. uszkodzenia,
rozszczelnienia instalacji).
CEL 8. ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ
- EDUKACJA EKOLOGICZNA
Prowadzenie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży w szkołach
oraz kampanii informacyjno – edukacyjnych dla mieszkańców gminy.
W zakresie edukacji ekologicznej zakłada się działania, m.in.:

podnoszenie świadomości mieszkańców gminy w dziedzinie ochrony środowiska poprzez
prowadzenie kampanii informacyjno - edukacyjnych,

integrowanie mieszkańców gminy wokół problemów ochrony środowiska na terenie gminy,

prowadzenie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży w szkołach na trenie gminy,

współpraca Władz Gminy z placówkami oświatowymi, (m.in. przy organizowaniu akcji
„sprzątania świata”, konkursów ekologicznych w szkołach itp.), współpraca z organizacjami
ekologicznymi działającymi w regionie.
CEL 9. MONITORING ŚRODOWISKA
Wykorzystanie wyników badań monitoringowych środowiska do oceny
efektywności realizacji Gminnego Programu Ochrony Środowiska
Wyniki badań monitoringowych środowiska będą wykorzystywane jako pomoc do oceny
efektywności realizowanych działań, zawartych w niniejszym Programie, mających na celu poprawę
jakości środowiska w gminie. Będą one pomocne jako wskaźniki (mierniki stanu środowiska) przy
sporządzaniu okresowych raportów z realizacji Programu. Obowiązek sporządzania ww. raportów
wynika z art. 18 ustawy z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z
43
późn. zm.) - z wykonania Gminnego Programu Ochrony Środowiska Wójt Gminy sporządza co 2
lata raporty, które przedstawia Radzie Gminy.
Rozwój monitoringu powietrza atmosferycznego
Niska emisja, pochodząca głównie z lokalnych kotłowni i gospodarstw indywidualnych
stanowi lokalnie poważny problem. Niska emisja jest zagadnieniem trudnym do szybkiego
rozwiązania ze względu na brak informacji o rozkładzie przestrzennym emisji, a także bardzo duże
rozproszenie jej źródeł. Dodatkowo, uciążliwości związane z niską emisją charakteryzują się
sezonowością - wyraźnie wzrastają w sezonie grzewczym, zaś w lecie ich znaczenie jest niewielkie.
Konieczne jest wprowadzenie monitoringu, który pozwoliłby pozyskać informacje o poziomie emisji
na poszczególnych obszarach gminy i wyznaczyć rejony, w jakich w pierwszej kolejności powinna
być ona ograniczana.
Monitoring wód podziemnych i powierzchniowych
Wskazane
jest
wprowadzenie
badań
monitoringowych
wód
podziemnych
i
powierzchniowych na terenie gminy przez odpowiednie instytucje i służby ochrony środowiska
(PIG, WIOŚ). Duże znaczenie gospodarcze oraz występujące powszechnie zagrożenie wód
podziemnych zmusza do prowadzenia stałej ich kontroli. Dobrze rozwinięty monitoring ma na celu
wspomaganie działań zmierzających do likwidacji lub ograniczenia ujemnego wpływu czynników
antropogenicznych oraz określenia trendów i dynamiki zmian jakości wód podziemnych.
Zakłada się sukcesywne podwyższanie jakości wód powierzchniowych i podziemnych na
obszarze gminy na skutek prowadzenia działań w zakresie sukcesywnej eliminacji źródeł ich
zanieczyszczeń (głównie uporządkowanie gospodarki ściekowej w gminie i ograniczenie spływów
powierzchniowych nawozów). Badania monitoringowe są konieczne dla systematycznej oceny
stanu wód powierzchniowych i podziemnych w gminie, która będzie miernikiem efektywności
założonych w niniejszym Programie działań na rzecz poprawy czystości wód.
Monitoring hałasu
Dotychczas (wg danych WIOŚ) nie prowadzono na terenie gminy Jaktorów pomiarów
emisji hałasu. Materiałem wyjściowym do podjęcia jakichkolwiek działań ograniczających jego
emisję jest dokładne rozpoznanie miejsc przekroczenia norm. W związku z tym należałoby
przeprowadzić badania klimatu akustycznego w miejscach najbardziej zagrożonych jego
oddziaływaniem (odcinki dróg i linii kolejowej przecinające obszary zwartej zabudowy).
44
6.2. Cele ekologiczne do roku 2010
Cele ekologiczne krótkoterminowe - do roku 2010 dla Gminy Jaktorów sformułowano
zgodnie z programami ochrony środowiska szczebla wyższego (WPOŚ i PPOŚ) oraz określono
kierunki działań dla osiągnięcia tych celów.
Wiele kierunków działań znajdujących swoje zapisy w okresie krótkoterminowym do roku
2010 jest do ciągłego wdrażania. Ich zapis w strategii krótkoterminowej ma za zadanie
podkreślenie dużej wagi i konieczności ich wdrażania już w krótkim horyzoncie czasowym.
Planowane cele do osiągnięcia do roku 2010 w zakresie gospodarki odpadami, zostały
przedstawione szczegółowo wraz z wyznaczonymi limitami w Gminnym Planie Gospodarki
Odpadami (GPGO), który stanowi integralną część niniejszego Gminnego Programu Ochrony
Środowiska (GPOŚ).
CEL 1. GOSPODARKA WODNA

Przywrócenie
wysokiej
jakości
wód
powierzchniowych
i
ochrona
zasobów
wód
podziemnych

Uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego ochrony głównych zbiorników
wód podziemnych

Budowa nowych odcinków i modernizacja sieci wodociągowej i stacji uzdatniania wody

Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i likwidacja szamb, rozbudowa kanalizacji deszczowej
CEL 2. GOSPODARKA ODPADAMI

Działania i harmonogram zadań - w GPGO
CEL 3. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA (POWIETRZE, HAŁAS)

Sukcesywne ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, głównie ze
źródeł rozproszonych poprzez:
- modernizację kotłowni węglowych (np. na gazowe, olejowe),
- rozbudowę sieci gazowych
- termomodernizację obiektów użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych

Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców gminy poprzez
- modernizację dróg (poprawę nawierzchni dróg)
- wprowadzenie zagadnień akustycznych planach zagospodarowania przestrzennego
CEL 4. RACJONALIZACJA UŻYTKOWANIA SUROWCÓW

Ograniczenie poboru wód podziemnych poprzez:
- instalacja wodomierzy,
- zabezpieczenie hydrantów przed niekontrolowanym poborem wody

Stosowanie energooszczędnych technik i technologii poprzez:
45
- modernizację oświetlenia ulic na energooszczędne
CEL 5. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI

Objęcie wszystkich mieszkańców selektywna zbiórką odpadów

Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów i likwidacja szamb

Budowa kanalizacji sanitarnej z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni poza teren gminy

Zalesienia obszarów narażonych na erozję
CEL 6. RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH

Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej

Rozwój systemu obszarów chronionych i wprowadzenie nowych form ochrony przyrody

Pielęgnacja i konserwacja istniejących zasobów przyrodniczych i form ochrony przyrody
CEL 7. PRZECIWDZIAŁANIE POWAŻNYM AWARIOM

Kontrola i wyznaczenie optymalnych tras przewozu substancji niebezpiecznych

Kontrola techniczna instalacji mogących w wypadku awarii spowodować zagrożenie
środowiska
CEL 8. ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ – EDUKACJA EKOLOGICZNA

Zapewnienie społeczeństwu powszechnego dostępu do informacji o środowisku

Zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawach ochrony środowiska

Prowadzenie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży w szkołach poprzez:
- wprowadzenie programów edukacyjnych dla uczniów
-
organizację imprez o tematyce ekologicznej takich jak: Dzień Ziemi, Dzień Ochrony
Środowiska, sprzątanie świata

Prowadzenie
kampanii
informacyjno
–
edukacyjnych
dla
mieszkańców
Gminy
i
przedsiębiorców poprzez:
- prezentacje treści ekologicznych w wydawanym w gminie biuletynie „Wieści z Gminy”
- organizowanie konkursów i imprez masowych związanych z tematyką ochrony środowiska
np. konkurs na najładniejszy ogród przydomowy
CEL 9. MONITORING ŚRODOWISKA

Prowadzenie monitoringu poszczególnych komponentów środowiska

Wykorzystywanie wyników badań monitoringowych środowiska, prowadzonych na terenie
gminy, do oceny efektywności realizacji Gminnego Programu Ochrony Środowiska
7. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ I
URUCHAMIANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH
46
W niniejszym rozdziale zamieszczono harmonogram zadań dla realizacji założonych w
Programie celów do roku 2013, z podaniem okresu ich realizacji i określeniem kosztów.
Harmonogram realizacji zadań, wynikających z niniejszego Programu, dostosowywany będzie do
możliwości pozyskiwania środków finansowych.
47
HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY JAKTORÓW, NA LATA 2010 – 2013
CEL 1. GOSPODARKA WODNA
KIERUNEK DZIAŁAŃ
II.1. Opracowanie programu
gospodarki wodnej
II.2. Modernizacja ujęć i
stacji uzdatniania wody w
celu dostosowania jakości
wody do picia
II.3. Budowa i modernizacja
sieci wodociągowej
ZADANIA
II.1.1. Przygotowanie planu gospodarowania
zasobami wody w gminie z uwzględnieniem planu
oczyszczania rowów i konserwacji urządzeń
melioracyjnych
II. 2.2. Modernizacja stacji wodociągowej:
- w m. Kozery
II. 3.1. Budowa sieci wodociągowej:
- w m. Stare Budy, Budy Zosine, Budy
Michałowskie
II. 3.2. Budowa ujęcia wody i SUW
- w m. Budy Grzybek (Kołaczek)
II.4. Poprawa działania
systemów melioracji
II. 4.1. Modernizacja rowów melioracyjnych:
- na terenie gminy Jaktorów
II.5. Uporządkowanie
gospodarki ściekowej
II. 5.1. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej
- na terenie gminy Jaktorów
II. 5.2. Montaż przydomowych oczyszczalni
ścieków na terenie wsi o bardzo rozproszonej
zabudowie (gdzie nie dotrze sieć kanalizacyjna)

JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
Urząd Gminy,
WZMiUW,
RZGW
X
2011 –
2013
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.
(WFOŚiGW)
X
Urząd Gminy
Urząd Gminy,
Prywatni właśc.
X
X
X
X
X
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne
X
X
X
X
X
X
Urząd Gminy
Urząd Gminy
WZMiUW
Starostwo
grodziskie
Urząd Gminy
Urząd Gminy,
Mieszkańcy
Gminy, ODR
X
12 000 tys.
zł
18 000 tys.
zł
20 000 tys.
zł
X
X
X
X
X
X
X
na terenie gminy Jaktorów nie planuje się budowy oczyszczalni ścieków; ścieki będą odprowadzane do oczyszczalni w Żyrardowie
48
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.
(WFOŚiGW),
fundusze unijne
Budżet gminy,
środki własne
mieszkańców, f.
ochr. śr., f. unijne
CEL 2. GOSPODARKA ODPADAMI
KIERUNEK DZIAŁAŃ
ZADANIA
III. Gospodarka odpadami – zadania razem
(wg GPGO – stanowiącego integralną część GPOŚ)
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
Urząd Gminy,
RZGO, jednostki
wywozowe,
mieszkańcy
wg GPGO
2011 –
2013
wg GPGO
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
f. unijne, środki
jednostek wywoz,
środki mieszk.
CEL 3. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA (POWIETRZE, HAŁAS)
KIERUNEK DZIAŁAŃ
ZADANIA
IV. 1. Eliminowanie węgla
jako paliwa w lokalnych
kotłowniach i gospodarstwach
domowych i zastępowanie go
innymi, bardziej
ekologicznymi nośnikami
ciepła
IV. 1.1. Modernizacja kotłowni węglowych na gaz
- w gminie Jaktorów
IV. 2. Zmniejszenie zużycia
paliw i emisji zanieczyszczeń
do powietrza atmosferyczn.
IV. 3. Ograniczenie emisji
hałasu do środowiska
IV. 2.1. Termomodernizacja, remonty i docieplanie
budynków użyteczności publicznej
IV. 1.2. Budowa sieci gazowych
- nowe odcinki sieci dla nowopowstających
budynków i osiedli mieszkaniowych
IV. 3.1. Poprawa nawierzchni dróg; budowa i
modernizacja dróg i infrastruktury drogowej
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
Właściciele
obiektów,
Urząd Gminy
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
X
Właściciele
obiektów, bud.,
mieszkańcy,
Urząd Gminy
Urząd Gminy,
Właśc. obiektów
Zarządcy dróg,
Urząd Gminy
X
2011 –
2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Środki właścicieli
obiektów, budżet
gminy, f. ochr.
środ., f. unijne
Środki właśc,
mieszk., budżet
gminy, f. ochr.
środ., f. unijne
Budżet gminy, f.
ochr. środ., f.
unijne, śr. własn.
Środki własne,
fund. unijne
CEL 4. RACJONALIZACJA UŻYTKOWANIA SUROWCÓW
KIERUNEK DZIAŁAŃ
V.1. Zmniejszenie zużycia
wody
V.2. Zmniejszenie zużycia
energii elektrycznej
ZADANIA
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
V.1.1. Zabezpieczenie hydrantów przed
niekontrolowanym poborem wody
V.2.1. Remont oświetlenia dróg i ulic
Urząd Gminy
V.2.2. Wymiana oświetlenia dróg i ulic na
energooszczędne
Urząd Gminy
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
Urząd Gminy
49
2011 2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Budżet gminy
Budżet gminy
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.
CEL 5. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI
KIERUNEK DZIAŁAŃ
ZADANIA
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
VI. 1. Ograniczanie
negatywnego wpływu na
środowisko zanieczyszczeń
pochodzących z działalności
rolniczej
VI. 2. Ochrona gleb przed
erozją
VI. 1.1. Budowa nowoczesnych stanowisk do
składowania obornika i zbiorników na gnojówkę w
gospodarstwach rolnych
Urząd Gminy,
ODR, Rolnicy
VI. 2.1. Program zalesień dla gleb erodowanych
VI. 2.2. Zalesienia gleb erodowanych
VI.3. Likwidacja „dzikich”
wysypisk odpadów,
oczyszczanie z odpadów
pasów przy drogach,
likwidacja i rekultywacja
wyrobisk po eksploatacji
kopalin (piasek, żwir i in.)
VI.3.1 Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów
Nadleśnictwa,
Właściciele
terenu, Urząd
Gminy
Właściciele
terenu,
Urząd Gminy
VI.4. Objęcie wszystkich
mieszkańców Gminy
selektywną zbiórka odpadów
VI.4.1. Opracowanie i wdrożenie selektywnej
zbiórki odpadów
VI.3.2 Oczyszczanie z odpadów pasów przy
drogach; gminne akcje „sprzątania śmieci”
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
X
Zarządcy dróg,
właściciele
terenu, Urząd
Gminy, szkoły
mieszkańcy
Urząd Gminy
firm odbierające
odpady na terenie
Gminy
X
X
2011 2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
50
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
środki rolników,
fundusze ochrony
środowiska,
fundusze unijne
Środki własne,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne,
budżet gminy
Środki własne,
budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne
Środki własne,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne,
budżet gminy
Środki własne,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne,
budżet gminy
CEL 6. RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH
KIERUNEK DZIAŁAŃ
ZADANIA
VII. 1. Tworzenie zwartych
powierzchni leśnych
VII. 1.1 Zalesienia gleb klasy VI
VII. 2. Tworzenie nowych,
ochrona istniejących
obszarów chronionych;
działania konserwatorskie
VII. 2.1 Utworzenie użytków ekologicznych,
pomników przyrody i in.
VII. 2.2 Prace konserwatorskie na istniejących
obiektach chronionych i parkach wiejskich
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
Właśc. gruntów,
Nadleśnictwa,
Urząd Gminy
Urząd Gminy,
Nadleśnictwa
Właśc. obiektów,
Urząd Gminy
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
X
X
X
X
2011 2013
X
X
X
X
X
X
X
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Środki własne,
fund. ochr. środ.,
budżet gminy
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.
Fund. ochr. środ.,
budżet gminy
CEL 7. PRZECIWDZIAŁANIE POWAŻNYM AWARIOM
KIERUNEK DZIAŁAŃ
VIII. 1. Zwiększenie
bezpieczeństwa przewozów
substancji niebezpiecznych
ZADANIA
VIII.1.1. Modernizacja dróg gminnych,
powiatowych, wojewódzkich, instalacja
zabezpieczeń środowiska (m.in. separatorów olejów)
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
2007
Zarządcy dróg,
Urząd Gminy
X
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
20010
X
X
X
2011 2013
X
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Budżet wojew.,
powiatu i gminy,
fundusze unijne
CEL 8. ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ – EDUKACJA EKOLOGICZNA
KIERUNEK DZIAŁAŃ
IX. 1. Zwiększenie
świadomości ekologicznej
mieszkańców gminy, w tym
dzieci i młodzieży szkolnej
ZADANIA
IX. 1.1. Organizowanie akcji tj. „Sprzątanie świata”,
zajęć dydaktycznych, kół zainteresowań, konkursów
ekologicznych itp. w szkołach na terenie Gminy
IX. 1.2. Wyposażanie szkół w akcesoria i
przedmioty dydaktyczne związane z ochroną
środowiska
IX. 1.3. Organizowanie wyjazdów dzieci i
młodzieży na „Zielone Szkoły”
IX. 1.4. Kampania informacyjno – edukacyjna
społeczeństwa; popularyzacja zasad ochr. środow.
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
Urząd Gminy,
szkoły,
organizacje
ekologiczne,
mieszkańcy
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
X
X
51
X
X
2011 2013
X
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Budżet gminy,
fund. ochr. środ.,
fundusze unijne
środki organizacji
ekologicznych
CEL 9. MONITORING ŚRODOWISKA
KIERUNEK DZIAŁAŃ
ZADANIA
X. 1. Monitoring wód, hałasu, X. 1.1. Prowadzenie badań w wyznaczonych
powietrza atmosf., przyrody
punktach pomiarowych
JEDNOSTKI
REALIZUJĄCE
WIOŚ, PIG
TERMIN REALIZACJI
2008
2009
2010
2007
2011 2013
wprowadzenie badań na terenie gminy – uzależnione od służb
ochrony środowiska prowadzących badania monitoringowe
Źródło: Oprac. na podst. danych z: Urzędu Gminy, GPGO, PPOŚ, WPOŚ, PEP, SRG, PRL, WIOŚ, PIG
52
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Budżet państwa
8. MONITORING I ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM, W TYM
PROGRAMEM
Celem monitoringu jest zwiększenie efektywności polityki środowiskowej poprzez zbieranie,
analizowanie i udostępnianie danych dotyczących jakości środowiska i zachodzących w nim zmian.
Informacja o stanie środowiska jest niezbędna do ustanawiania priorytetów ochrony środowiska,
do monitorowania, egzekwowania i przestrzegania przepisów ochrony środowiska, do integrowania
polityki. Będzie służyć zarówno podejmującym decyzje, jak i społeczeństwu, sektorowi
prywatnemu, pozarządowym organizacjom ekologicznym i wszystkim zainteresowanym grupom.
Monitorowanie jest procesem, który ma na celu analizowanie stanu zawansowania Programu i
jego zgodności z postawionymi celami. Istotą monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co
zostało a co nie zostało zrobione oraz modyfikowanie dalszych poczynań w taki sposób, aby
osiągnąć zakładany cel w przyszłości. Istotnym elementem monitorowania jest wypracowanie
technik
zbierania
informacji
oraz
opracowanie
odpowiednich
wskaźników,
które
będą
odzwierciedlały efektywność prowadzonych działań. W tabeli poniżej zamieszczono wskaźniki
monitoringu realizacji Programu ochrony środowiska dla gminy Jaktorów.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Zwodociągowanie
WSKAŹNIKI MONITORINGU REALIZACJI PROGRAMU
Stan na 2005 r.
~63 %
Poziom dla 2010 r.
~80 %
Poziom dla 2013 r.
~90 %
Skanalizowanie (i doposaż. w
oczyszczalnie przydomowe)
Emisja SO2 (śr. dobowa)
0%
~60 %
~70 %
1,9 µg/m3
1,7 µg/m3
1,5 µg/m3
Emisja NO2 (śr. roczna)
19,8 µg/m3
19,0 µg/m3
18,0 µg/m3
PM10 (śr. roczna)
38,6 µg/m3
35 µg/m3
30 µg/m3
Wody powierzchniowe*
Wody podziemne*
Obsługa w zakresie odbioru
odpadów od mieszkańców
Wskaźnik lesistości
Brak badań (brak
poziomu odniesienia)
Brak badań (brak
poziomu odniesienia)
odpady zmieszane ~79%,
segregowane – 0 %
7%
Określenie po wprowadzeniu badań
monitoringowych na terenie gminy
Określenie po wprowadzeniu badań
monitoringowych na terenie gminy
odpady zmieszane i
odpady zmieszane i
segregowane ~100 %
segregowane ~100 %
10 %
12 %
Źródło: Oprac. na podst. danych Urzędu Gminy, PEP, WPOŚ, PPOŚ, GPGO, WIOŚ
* - WIOŚ, PIG nie prowadzi badań
Realizacja Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jaktorów będzie poddawana
sprawdzeniu na poszczególnych etapach (co 2 lata) i na koniec każdego okresu programowania
(2007-2010, 2011-2013). Kontroli podlegać będzie stopień realizacji poszczególnych celów,
monitorowanie postępu wdrażania zaplanowanych działań, ich zgodności z harmonogramem,
sposób finansowania oraz rezultaty.
53
W wyniku wdrożenia celów, działań zaplanowanych w GPOŚ na lata 2007 – 2013
przewiduje się osiągnięcie następujących wskaźników ogólnych, m.in.:
 wzrost poziomu skanalizowania i zwodociągowania gminy,
 poprawa jakości powietrza, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń,
 poprawa jakości wód powierzchniowych, podziemnych,
 poprawa jakości wody pitnej poprzez modernizację stacji uzdatniania wody,
 zwiększenie lesistości gminy.
Przyjmuje się, iż lista wskaźników monitorowania Programu ochrony środowiska będzie
sukcesywnie poszerzana i modyfikowana (m.in. wprowadzenie na obszarze gminy przez służby
ochrony środowiska np. WIOŚ monitoringu kompleksowego poszczególnych komponentów
środowiska pozwoli na określenie poziomów odniesienia dla jakości wód powierzchniowych,
podziemnych i umożliwi kontrolowanie ich zmian, poprawy w aspekcie prowadzonych działań i
zadań w ramach realizacji Programu).
8.1. Monitoring stanu środowiska i monitoring polityki ekologicznej
Monitoring - system kontroli stanu środowiska - jest narzędziem wspomagającym prawne,
finansowe i społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Dostarcza on informacji o efektach
wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska.
Monitoring polityki ochrony środowiska oznacza, że wdrażanie Programu będzie podlegało
regularnej ocenie. Monitoring ten będzie obejmował:

określenie stopnia wykonania działań,

określenie stopnia realizacji przyjętych celów,

ocenę rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami a ich wykonaniem,

analizę przyczyn tych rozbieżności.
Koordynator wdrażania programu będzie oceniał co dwa lata stopień wdrożenia Programu. Do
20010 na bieżąco będzie monitorowany postęp w zakresie wdrażania zdefiniowanych działań, a
pod koniec 2010 roku nastąpi ocena rozbieżności między celami zdefiniowanymi w Programie i
analiza przyczyn tych rozbieżności. Wyniki oceny będą stanowiły wkład dla następnego Programu,
w którym zostaną zdefiniowane działania na lata 2010-2013.
.
8.2. Wdrażanie i zarządzanie Programem
Niniejszy Program jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań
do 2013r. oraz wymagającym ciągłej pracy nad podnoszeniem jego jakości (modyfikacja i
aktualizacja Programu). Wdrożeniu Programu towarzyszyć będzie jego ewaluacja, która będzie się
opierać na pozyskiwaniu obiektywnej informacji o jego przebiegu, skutkach i publicznym odbiorze.
54
Realizacja Programu ochrony środowiska gminy Jaktorów uzależniona będzie od wysokości
pozyskanych środków zarówno krajowych, jak i z funduszy strukturalnych. Biorąc pod uwagę
prognozę dopuszczalnej wysokości zobowiązań w poszczególnych latach i wysokość środków, jakie
mogą być wydatkowane bezpośrednio z budżetu, możliwości finansowe Gminy wskazują, że na
realizację przyjętych celów zabezpieczą 25% wkładu w stosunku do uzyskanych środków
wspólnotowych.
Za wdrażanie niniejszego Programu odpowiedzialne będą Władze samorządowe Gminy
Jaktorów.
Efektywne
administracji
wdrażanie
samorządowej,
(organizacjami)
włączonymi
a
niniejszego
także
w
dobrej
zagadnienia
Programu
wymaga
współpracy
między
ochrony
dużego
zaangażowania
wszystkimi
środowiska.
instytucjami
Wdrażanie
polityki
długoterminowej oraz strategii krótkoterminowej rozpocznie się w okresie zmian systemu
prawnego, wynikających z dostosowywania polskiego ustawodawstwa do przepisów Unii
Europejskiej. Zmiany te mogą mieć wpływ na strukturę zarządzania środowiskiem, a co za tym
idzie na strukturę zarządzania Programem.
Funkcję Instytucji Zarządzającej i koordynującej realizację niniejszego Programu będzie pełnił
specjalnie powołany zespół pracowników Urzędu Gminy. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej
obejmuje m.in.:
 zapewnienie zgodności realizacji Programu z poszczególnymi dokumentami programowymi
wyższego rzędu, w tym w szczególności w zakresie zamówień publicznych, zasad konkurencji,
ochrony środowiska, jak też zagwarantowanie przestrzegania zasad zawierania kontraktów
publicznych,
 zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz przebiegu
realizacji projektów w ramach Programu,
 zapewnienie przygotowania i wdrożenia planu działań w zakresie informacji i promocji Programu,
 przygotowanie co 2 lata raportów na temat wdrażania Programu,
 zbieranie informacji do raportów o nieprawidłowościach w zakresie wdrażania Programu,
 dokonanie oceny po zakończeniu okresu realizacji Programu.
Władze samorządowe gminy Jaktorów, jako instytucja wdrażająca niniejszy Program,
odpowiedzialne będą za:
 opracowanie i składanie wniosków o finansowanie zewnętrzne,
 bezpośrednią realizację zadań w zakresie przygotowania przetargów, gromadzenia dokumentacji
bieżącej, nadzoru nad wykonawcą pod kątem terminowości i jakości wywiązania się z
zobowiązania,
 zapewnienie informowania o współfinansowaniu przez UE realizowanych projektów,
 raportowanie wdrażania Programu.
55
8.3. Harmonogram weryfikacji celów i kierunków działań oraz
terminów przygotowywania raportów z wykonania Programu
Ustawa z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska, art. 18, (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z
późn. zm.) nakłada na Wójta Gminy obowiązek sporządzenia co 2 lata raportu z wykonania
Gminnego Programu Ochrony Środowiska (GPOŚ) i przedłożenia go Radzie Gminy.
Harmonogram
weryfikacji
celów
i
kierunków
działań
oraz
terminów
przygotowywania raportów z wykonania Programu - zamieszczono jako załącznik do
niniejszego opracowania.
Wdrożenie systemów informatycznych oraz modyfikacja systemu statystyki publicznej,
państwowego monitoringu środowiska i pozostałych mechanizmów nadzoru i kontroli - umożliwi
dokonywanie co 2 lata oceny realizacji gminnych programów ochrony środowiska oraz oceny
realizacji programów naprawczych poszczególnych komponentów środowiska.
8.4. Edukacja ekologiczna
Podstawowe znaczenie dla szerokiego, społecznego udziału w urzeczywistnianiu celów
ekologicznych ma odpowiednia edukacja ekologiczna oraz zapewnienie powszechnego dostępu do
informacji o środowisku i stworzenie instytucjonalnego zabezpieczenia dla wyrażania przez
społeczeństwo swoich opinii i wpływania na podejmowane, istotne dla środowiska decyzje.
Znaczenie edukacji ekologicznej jako istotnego elementu ochrony środowiska będzie rosło
w najbliższych latach. Zgodnie z założeniami "II Polityki Ekologicznej Państwa" do głównych celów i
działań w perspektywie do roku 2010 należy zaliczyć prowadzenie działań na rzecz wzrostu
świadomości ekologicznej i kształtowania opinii społeczeństwa. Promowane będzie umiarkowane
użytkowanie zasobów biologicznych i praktyki oszczędnego i rozsądnego gospodarowania.
Edukacja ekologiczna będzie kontynuowana i rozwijana w gminie począwszy od przedszkoli
i szkół podstawowych oraz wśród społeczności lokalnej gminy. W prowadzeniu edukacji będzie
wykorzystywany potencjał pozarządowych organizacji ekologicznych.
W placówkach oświatowych na terenie gminy będą organizowanie konkursy ekologiczne,
akcje zbiorowe, m.in. ”Sprzątanie świata”. Poprzez edukację na rzecz zrównoważonego rozwoju
upowszechniana będzie wiedza wśród dzieci i młodzieży, o tym jak wpływa na stan środowiska
działalność ludzka, jak powinna być realizowana, aby jej efekty nam nie szkodziły oraz jakie
podstawy należy nabyć wobec życia w środowisku przyrodniczym, kulturowym i społecznym.
8.5. Upowszechnianie informacji o stanie środowiska i wykonaniu
Programu
Obecnie informacja ekologiczna w Polsce dostępna jest dla społeczeństwa poprzez:
publikacje Głównego Urzędu Statystycznego, publikacje Ministerstwa Środowiska, publikacje służb
państwowych - Inspekcję Ochrony Środowiska, Państwowy Zakład Higieny, Inspekcję Sanitarną,
56
publikacje o charakterze edukacyjnym i popularyzatorskim jednostek naukowo-badawczych,
publikacje opracowane przez organizacje pozarządowe, Polski Klub Ekologiczny, Ośrodki i Centra
Edukacji Ekologicznej, Fundacje Ekologiczne, prasę popularnonaukową o tematyce ekologicznej,
programy telewizyjne i radiowe, targi i giełdy ekologiczne, plakaty, filmy, festiwale i konkursy
ekologiczne, akcje edukacyjne i promocyjne, internet.
Gromadzenie i udostępnianie informacji dotyczących środowiska jest jednym z zadań, m.in.
Inspekcji Ochrony Środowiska (IOŚ) - zgodnie z art. 28 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska.
Zgodnie z tym założeniem IOŚ do celów swojej działalności włączyła zadania edukacji ekologicznej
i szerokiego informowania społeczeństwa o faktycznym stanie środowiska oraz działaniach
mających na celu jego ochronę, w tym również z realizacji wykonania założeń przyjętych w
powyższym opracowaniu. W ramach realizacji tych zadań WIOŚ prowadzi formy działalności, m.in.:
opracowuje cyklicznie raporty o stanie środowiska na terenie województwa (w tym gminy), które
przekazywane są władzom lokalnym, placówkom oświatowym i bibliotekom oraz poprzez sieć
wojewódzkich inspektoratów, wszystkim zainteresowanym na terenie kraju.
Przedstawiciele WIOŚ zgodnie z wymaganiami wynikającymi z art. 8 a ust. 2 ustawy o
Inspekcji Ochrony Środowiska, przygotowują i przedstawiają radom powiatów i sejmiku
województwa coroczną informację o stanie środowiska i podejmowanych działaniach na rzecz jego
poprawy.
Ustawa z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska, art. 18, (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z
późn. zm.) nakłada na Wójta Gminy obowiązek sporządzenia co 2 lata raportu z wykonania
Gminnego Programu Ochrony Środowiska (GPOŚ) i przedłożenia go Radzie Gminy.
57
58
9. ZAŁĄCZNIK
HARMONOGRAM WDRAŻANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY JAKTORÓW
LP.
1
LATA
2007
2008
1.2 Cele i zadania krótkookresowe
2008
2015
2008
2011
2007
2009
Monitoring stanu środowiska
2.1 Prowadzenie badań
2.2 Wskaźniki stanu środowiska
3
2010
2011
2012
2013
Program ochrony środowiska do 2013r.
1.1 Cele i zadania długookresowe
2
2009
Ocena realizacji programu ochrony środowiska
3.1 Monitoring osiągnięcia celów ekologicznych
3.2 Monitoring realizacji celów i działań
3.3 Monitoring postaw realizatorów
3.4 Raporty z realizacji programu ochrony środowiska
3.5 Monitoring społeczny
59
2010
2013
2012
2019
2012
2015
ITD.