Zasada równości kobiet i mężczyzn w obszarze bezrobocia i rynku

• priorytetów i powinności: obszar pracy domowej jest ważniejszy dla
kobiet, praca zawodowa dla mężczyzn;
Zasada równości kobiet i mężczyzn w
• wartości pracy: mężczyźni są twórczy, kobiety zaś odtwórcze. Takie
obszarze bezrobocia i rynku pracy
gospodarstwie domowym, i w zatrudnieniu (często praca kobiet w domu
przekonanie nakazuje niżej cenić pracę kobiet, a wyżej mężczyzn i w
jest wręcz niepostrzegana jako praca).
Ramy prawne i instytucjonalne:
Konstytucja
Ogólnie sformułowana zasada równości praw kobiet
i mężczyzn zapisana w Konstytucji RP w art. 33 ust.
2 gwarantuje równość kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu, dostępie do
awansów, wynagrodzeniach za pracę jednakowej wartości.
Kodeks pracy
Stereotypy płci w obszarze rynku pracy, dotyczą najczęściej:
Wskutek przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w polskim prawie
• predyspozycji: kobiety są „z natury” predysponowane do prac o
pracy znalazły się zapisy wszystkich 8 dyrektyw dotyczących równości
charakterze
płci w zatrudnieniu. Zasada równości w pracy i zakaz dyskryminacji są
opiekuńczym,
mężczyźni
zaś
do
prac
technicznych
i
wymagających siły fizycznej;
wyrażone w podstawowych zasadach prawa pracy (art. 112 i art. 113),
• cech charakteru: kobiety są „z natury” uległe, współpracujące,
skonkretyzowane w rozdziale IIa „Równe traktowanie w zatrudnieniu”
skrupulatne, natomiast mężczyźni – dominujący, łatwo podejmujący
(art. 183a–art. 183e). Określają one m.in. kategorie osób szczególnie
decyzje,
przekonania
narażonych na nierówne traktowanie – nakazują równość traktowania
wyznaczają mężczyźnie rolę zarządzającego (w domu sprawującego
pracowników (art. 181a §1), definiują pojęcie równego traktowania w
pieczę nad całością, w pracy – szefa), a kobiecie – wykonawczyni
zatrudnieniu (art. 183a §2), dyskryminacji bezpośredniej (art. 183a §3),
nastawieni
na
sukces
i
rywalizujący.
Takie
(„strażniczki ogniska domowego”, zajmującej stanowiska poboczne w
pracy zawodowej);
pośredniej (art. 183a §4), zezwalają pracodawcom na stosowanie
przygotowaniem zawodowym ze względu na ww. przesłanki (art. 123)
praktyk dyskryminacji pozytywnej (art. 183b §3), wskazują konkretne
oraz
obszary obowiązywania zasady równości (art. 183a §1), formułują
dyskryminację (art. 121).
dla
osób
prowadzących
agencje
zatrudnienia,
stosujących
zasadę jednakowego wynagrodzenia za taką samą pracę lub za pracę o
jednakowej wartości (art. 183c §1), definiują pojęcie pracy o jednakowej
wartości (art. 183c §3) i pojęcie jednakowego wynagrodzenia (art. 183c
§2), przesuwają na pracodawcę ciężar dowodowy w sprawach o
Równość
płci
dyskryminację (art. 183b §1), zaliczają do dyskryminacji molestowanie
Europejskiej
w
prawie
Unii
(art. 183a §5) i molestowanie seksualne (art. 183a §6). Dział ósmy
Kodeksu pracy „Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem”
Traktat
Amsterdamski,
likwidacji
z
priorytetów
promowanie równości kobiet i mężczyzn (art. 2, art. 3, ust. 2). Traktat
zakresie urlopu macierzyńskiego i wychowawczego – co jest szczególnie
wprowadza
ważne dla praktyki równości płci w Polsce (art. 180 §5, art. 183, art.
Wspólnotę do podejmowania inicjatyw mających na celu zwalczanie (…)
zapis:
artykuł
dyskryminacji
Unii
posiadających małe dzieci, ale także uprawnienia obojga rodziców w
istotny
do
jeden
Europejskiej
jeszcze
dążenie
za
przedstawia nie tylko wiele uprawnień kobiet będących w ciąży i
186, art. 180 §3, art. 1891).
uznaje
który
13,
który
kobiet
i
„upoważnia
wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie
etniczne, religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację
Ustawa
o
promocji
zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy
seksualną”.
Europejska
Strategia
Zatrudnienia
opiera
się
na
czterech
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
filarach. Właśnie czwarty filar dotyczy „wzmocnienia polityki równości
pracy zawiera zapisy zakazujące dyskryminacji m.in.
szans na rynku pracy”. Równości szans rozumianej szeroko, równych
ze
w
szans na rynku pracy kobiet i mężczyzn, ale także równych szans dla
pośrednictwie pracy (art. 19.6, art. 36.4), zapewnia
osób niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo. Po to, aby przeciwdziałać
względu
na
płeć
i
orientację
seksualną
też równość w korzystaniu z poradnictwa zawodowego (art. 38.2) i
wykluczeniu
kierowaniu
dyskryminację: kobiet, osób starszych lub o innej orientacji seksualnej,
na
szkolenia
(art.
40.6)
oraz
zakazuje
pracodawcom
formułowania wymagań dyskryminujących kandydatów do zatrudnienia
lub przygotowania zawodowego (art. 36.5). Ustawa ustala kary grzywny
dla pracodawców (min. 3 tys. zł) za odmowę zatrudnienia lub objęcia
społecznemu
grup
szczególnie
przekonaniach, pochodzeniu etnicznym czy wyznaniu.
narażonych
na
Szczegółowo o równości płci mówi wytyczna nr 6:
również podejmujemy działania mające na celu zachowanie równości
Państwa członkowskie powinny łączyć swoje polityki zatrudnienia z
szans kobiet i mężczyzn. Pracownicy realizujący zadania związane z
działaniem na rzecz zapewniania równości płci poprzez:
bezpośrednią obsługą osób bezrobotnych i poszukujących pracy (w tym
- wspomaganie aktywizacji kobiet na rynku pracy,
w
- redukcję różnic między kobietami i mężczyznami występujących we
zawodowego, informacji zawodowej, szkoleń zawodowych) posiadają
wskaźnikach dotyczących zatrudnienia i bezrobocia,
wiedzę
- redukcję różnic wysokości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn,
zatrudnieniu,
- umożliwianie kobietom godzenia obowiązków zawodowych z życiem
przekazują pracodawcom oraz innym partnerom rynku pracy materiały
prywatnym, poprzez zapewnienie dostępu do usług opiekuńczych,
informacyjne
zachęcanie do dzielenia obowiązków rodzinnych i zawodowych,
zawodowi w pracy z bezrobotnymi upowszechniają zasadę równości,
ułatwianie powrotu na rynek pracy po nieobecności spowodowanej np.
łamią stereotypy związane z rolą kobiety i mężczyzny w społeczeństwie,
urlopem macierzyńskim. Rządy państw członkowskich powinny usuwać
upowszechniają godzenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym.
przeszkody uniemożliwiające kobietom uczestnictwo w rynku pracy.
Zasada
równości
szans
kobiet
i
mężczyzn
w
projekcie
realizowanym w Powiatowym Urzędzie Pracy w Chełmnie, w
ramach
Poddziałania
6.1.2
Programu
Operacyjnego
Kapitał
Ludzki „Dobra kadra połową sukcesu 4” – w ramach projektu, którego
celem głównym jest udostępnianie pośrednictwa pracy oraz doradztwa
zawodowego, poprzez dofinansowanie etatów pośredników pracy i
doradców zawodowych. Uznaliśmy iż pomoc urzędu powinna mieć
charakter zorganizowany i planowany, tak aby osoba bezrobotna czuła,
że
jej
oczekiwania
wobec
urzędu
zostały
zaspokojone.
Ciężar
odpowiedzialności za te relacje spoczywa na urzędzie i właśnie dlatego
tak istotnym problemem jest jakość świadczonych usług. Aby ta jakość
była wysoka stwarzamy odpowiednie warunki personalne i lokalowe, jak
szczególności
w
w
zakresie
a
w
zakresie
stosowania
ramach
pośrednictwa
zasady
swoich
upowszechniających
pracy,
równego
stanowisk:
zasadę
poradnictwa
traktowania
pośrednicy
równości
płci,
w
pracy
doradcy
Literatura
1. Psychologia uprzedzeń, Todd D. Nelson, GWP 2003
2. Szklany Sufit. Bariery i ograniczenia karier kobiet. Monografia
zjawiska, red. Anna Titkow, Instytut spraw Publicznych,
warszawa 2003
3. STOP dyskryminacji ze względu na wiek, Akademia rozwoju
Filantropii w Polsce, Warszawa 2005
4. Dyskryminacja i lobbing w zatrudnieniu, K. Kędziora, K.
Śmieszek, warszawa 2008
5. Plan działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2006-2010,
Komisja Europejska, http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2006:0092:FI
N:PL:PDF
6. Polityka równości płci. Polska 2007. Raport, Warszawa:
UNDP/Fundacja „Fundusz Współpracy”
7. Kształcenie dziewcząt i chłopców. Naturalny porządek czy
dyskryminacja, G. Mazurkiewicz, Warszawa, CEO 2005
8. Równa szkoła – edukacja wolna od dyskryminacji, E. Majewska,
E. Rutkowska
9. Ślepa na płeć – edukacja równościowa po polsku. Raport
krytyczny, Fundacja Feminoteka
10. Aaaaby uczyć o równości płci, materiały edukacyjne
11. Projekt „Bez lęku, bez przemocy, bez uprzedzeń” – równość w
szkołach ponadpodstawowych
12. Krajowy monitoring na rzecz równości kobiet i mężczyzn,
Raporty eksperckie 2006, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Scholar
13. Kobiety w Polsce 2008, Główny Urząd Statystyczny
14. Program Operacyjny Kapitał Ludzki, MRR 2007
15. Poradnik „Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach
Programu operacyjnego Kapitał Ludzki” MRR 2009
16. Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej
kobiet w Polsce, red. I. Kotowska, Scholar 2009
17. Raport Kongresu Kobiet Polskich 2009
18. Rola kobiet w innowacyjnej przedsiębiorczości wysokich
technologii, Raport PARP
19. Wieloaspektowa diagnoza sytuacji kobiet na rynku pracy, Raport
MIPS
20. Projekt PIW EQUAL „Gender Index” – równość w miejscu pracy i
firmach
21. Projekt PIW EQUAL „Elastyczny pracownik, partnerska rodzina” –
równość poprzez przedszkola, elastyczne formy pracy
22. „Gender mainstreaming – jak skutecznie wykorzystać jego
polityczny potencjał” –
http://www.boell.pl/downloads/Gender_Mainstreaming_Web_PL.
pdf
23. Raport Komisji Europejskiej w sprawie równości kobiet i
mężczyzn
http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=339&news_id=1647
Strony www
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
www.bezuprzedzen.org
www.zysk50plus.pl
www.feminoteka.pl
www.gender.pl
www.gm.undp.org.pl www.kobieta.gov.pl
www.dyskryminacja.gov.pl
http://www.monitoring.rownystatus.gov.pl/?0,1
http://www.equal.gov.pl/Rowne+szanse/
www.efs.gov.pl
http://www.equal.org.pl/dokumenty.php?CID=23&lang=pl
www.kobieta.gov.pl
www.genderindex.pl
www.wstronedziewczat.org.pl