Rynek pieniądza a rynek dóbr i usług

ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY RYNKIEM PPIENIĄDZA A RYNKIEM DÓBR I USŁUG.
Na zależność między rynkiem pieniądza a rynkiem dóbr i usług ma stopa procentowa. Wielkość
zapotrzebowania na pieniądz zależy zarówno od wysokości stopy procentowej, jak i od poziomu
dochodu. Bezpośrednim skutkiem zwiększania pieniądza będzie obniżka stóp procentowych do
poziomu zapewniającego utrzymanie równowagi na rynku pieniężnym. Konsekwencją niższych
stóp procentowych jest przesunięcie krzywej popytu globalnego w górę. Ponieważ przedsiębiorstwa
korygują w górę swe plany inwestycyjne, a gospodarstwa domowe decydują się na zwiększenie
konsumpcji, dochód zwiększa się. W miarę jednak wzrostu dochodu zwiększa się także popyt na
pieniądz. Jeśli podaż pieniądza nie zwiększy się ponownie pojawi się nadwyżka popytu na pieniądz
i stopa procentowa będzie musiała dla przeciwwagi nieco wzrosnąć, aby mogła zostać utrzymana
równowaga na rynku pieniężnym. A ponieważ stopa procentowa nieco wzrosła, krzywa popytu
globalnego będzie musiała także przesunąć się z powrotem nieco w dół. Jest to efekt tłumienia.
Wypieranie natomiast polega na ograniczaniu wielkości popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego
sektora prywatnego pod wpływem wzrostów podatków państwa, który powoduje zwiększanie
rozmiarów popytu globalnego i w konsekwencji – wzrost stopy procentowej. Wydatki państwa nie
wypierają całkowicie prywatnych wydatków na konsumpcję i inwestycje. Krzywa popytu
globalnego przesuwa się wobec tego w górę. W skutek wzrostu stopy procentowej, ograniczenia
popytu inwestycyjnego i przesunięcie krzywej popytu konsumpcyjnego w dół, ekspansywny wpływ
zwiększenia wydatków państwa zostaje częściowo wytłumiony. Jeśli są obniżane podatki
początkowo prowadzi to do wzrostu konta nachylenia krzywej konsumpcji w stosunku do dochodu
narodowego, pobudzony tym wzrostem dochód podbija w górę stopę procentowa, podobnie jak
poprzednio powoduje przytłumienie ostatecznego wpływu bodźca fiskalnego. Efekt majątkowy
polega na przesunięciu się funkcji konsumpcji w górę (w dół) pod wpływem wzrostu (spadku)
zasobów majątkowych (bogactwa) gospodarstw domowych i zwiększeniu (spadku) wydatków na
każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych. Pieniądz i stopy procentowe
oddziaływają na wielkość wydatków konsumpcyjnych, wpływają zarówno na rozmiary podwyżki
kredytu konsumpcyjnego jak i na wysokość stopy procentowej od niego. Zwiększenie bazy
monetarnej powoduje wzrost rezerw gotówkowych systemu bankowego i umożliwia mu
rozszerzenie zakresu udzielania kredytu na cele konsumpcyjne w postaci przekraczania sald na
rachunkach. Z kolei niższa stopa procentowa, obniżając koszt kredytu konsumpcyjnego umożliwia
gospodarstwom domowym zaciąganie większych pożyczek nie zmniejszając przy tym ich zdolności
do spłaty odsetek i długu.