Historia propagandy

Historia propagandy
(wczesne cywilizacje)
O. Thomson, Historia propagandy, Książka i Wiedza 2001.
wykorzystanie umiejętności
upowszechniania informacji i wiedzy
pewnej grupy społecznej do
ukształtowania stanowiska i uzyskania
oczekiwanych działań innej grupy.
 Propaganda:
Walter Lippmann
Noam Chomsky
Oddziaływanie propagandy poprzez:
 poezję,
 literaturę,
 rzeźbę,
 obrazy,
 utwory muzyczne,
 dzieła architektury.
Typy propagandy
 racjonalna;
 częściowo
racjonalna, częściowo
emocjonalna;
 emocjonalna.
P. racjonalna
 Dominuje
zasada opierania się na faktach
i kryterium racjonalności oraz logiki.
 Taktyka
opiera się na wyborze faktów
odpowiadających celowi, a pomijaniu tych,
które termu nie służą.
P. recjonalno-emocjonalna
 Częściowo
racjonalne podejście do
zagadnienia, korzystanie z aluzji i
podobnych im technik mających na celu
wzmocnienie słabej argumentacji.
 Zaczyna
się od stosunkowo niezbyt
istotnych faktów, które rozdmuchiwano,
prowadząc do powstawania uprzedzeń.
P. emocjonalna
 Opiera
się wyłącznie na emocjach i ma
charakter subiektywny.
 Ważnym
elementem są obietnice i
przemówienia obliczone na wywołanie
silnych emocji – nienawiści, strachu, wiary,
uprzedzeń rasowych.
Żydzi
 Całkowite
lekceważenie mediów
wizualnych przy jednoczesnym
mistrzowskim opanowaniu języka i
struktury przekazu.
Jedyne wizualne symbole:
 Arka Przymierza
 sześcio- lub siedmioramienny świecznik
 Pięcioksiąg
(Tora –pięć
pierwszych ksiąg Starego
Testamentu) – jedno z
najgelnialniejszych dzieł
propagandowych, odczytywany
publicznie, szczególnie w trakcie
obrzędów.
 Docenili
muzyki.
znaczenie poezji i
 Koncepcja
odczytywania dawnych i
zapowiadanych katastrof jako kary za
nieposłuszeństwo stała się techniką
stosowaną przez całe stulecia. W dodatku
proroctwa miały na ogół formę rytmicznej
poezji.
Egipt
 Egipcjanie
rozwinęli na wyjątkową skalę
talent propagandowy i począwszy od
trzeciego tysiąclecia p.n.e. przez trzy
kolejne milenia potrafili utrzymać ścisłą
kontrolę nad zachowaniami społecznymi
dość licznej ludności.
 Płaskorzeźby
w kamieniu i cegle od 3100
r. p.n.e. ukazywały zwycięstwa królów oraz
jeńców prowadzonych do niewoli na
postronkach przeciągniętych przez nosy.
Faraon Ramzes II zabija jeńców po
bitwie z ludami morza, relief z
Medinet Habu
 Za
panowania Jahmesa (panował 15501525 p.n.e.) rozwinął się kult boga słońca
– Amona.
 Identyfikacja boga z faraonem, publiczne
głoszenie, że bóg podejmuje
najważniejsze decyzje wspólnie z władcą,
rozwinięcie kampanii propagandy
wizualnej ukazującej symbole boskie
razem z symbolami faraona
 We
wszystkich wielkich
miastach Egiptu
umieszczano na
ścianach rysunki lub
płaskorzeźby, co
spełniało ogromną rolę
propagandową.
 Przebieg
syryjskiej kampanii
Ramzesa II Wielkiego
(panował 1290-1224 p.n.e.)
wyryty został na murach
świątyń w całym Egipcie, a
obok zamieszczono tekst
epickiego poematu
opiewającego zwycięstwo
faraona.
 Jego posągi były większe od
dotychczasowych.
 Charakterystycznymi
elementami egipskiej
propagandy była znaczna
liczba czytelnych symboli.
 Wyobrażenia zwierząt
używano chętnie jako
metafor do ukazania woli i
siły boskiej.
Horus to jedno z głównych
bóstw egipskich,
przedstawiane pod
postacią sokoła,
 Dominującym
tematem egipskiej
propagandy było umacnianie aktualnie
panującej dynastii.
Mezopotamia
 Stałym
elementem propagandy Sumerów
były napisy sławiące aktualnie panujących,
a potępiające dawne dynastie,
umieszczane w miejscach publicznych.
Pismo klinowe przejęli Babilończycy po podbiciu Mezopotamii w II w. p.n.e.
Używali go jej dawni mieszkańcy Sumerowie
 Technika
kreowania opinii
wielkiego bohatera i
zwycięzcy – czyny
Gilgamesza, legendarnego
króla miasta Uruk. Teksty
ryto w kamieniu, a więc
miały charakter kamiennych
plakatów.
Asyryjczycy
 Ambicje
utworzenia
imperium miał król
Assurnazirpal II
(panował 883-859
p.n.e.), który uczynił
państwo Asyryjczyków
potęgą. Jego pałac
otaczały posągi
uskrzydlonych byków i
lwów.

Sargon II (722-705 p.n.e.) kazał ściany pałacu
pokryć malowidłami ukazującymi zwycięstwa
króla, podkreślającymi jego związek z bogami i
przedstawiającymi wymordowanych lub
wziętych do niewoli wrogów.
 Sanherib
wzniósł nowy
pałac w Niniwie. Przed
pałacem ciągnęła się
trzykilometrowa aleja,
wzdłuż której ustawiono
kamienne płyty pokryte
płaskorzeźbami
sławiącymi podboje
króla.
Niniwa, rekonstrukcja bramy
dawnej stolicy Asyrii (Irak)
Chiny
Propaganda opierała się głównie na:
 mitach,
 pomnikach,
 rytuałach.
Sławiono przodków i korzystano z
propagandy strachu (dostojnicy
odwiedzający cesarza musieli uklęknąć i
trzykrotnie skłonić głowę do samej ziemi;
należało to powtórzyć trzy razy).
 Szczególną
siłę oddziaływania miała
literatura propagandowa.
 Pierwszym i najbardziej wpływowym
dziełem był Pięcioksiąg Konfucjusza (551479 p.n.e.)
 Autor
doskonale zdawał sobie sprawę z
wagi procesu kształtowania człowieka i
władzy. Twierdził: „Edukacja rozpoczyna
się od poematu, kontynuowana jest
tekstami napisanymi, a wzmacniana
muzyką.”
 Inny
chiński system filozoficzny, taoizm,
wykształcił symbolikę, która, ze względu
na powszechność użycia, reprezentowała
społeczną jedność.