EEG BIOFEEDBACK jako metoda neuroterapii

EEG BIOFEEDBACK
jako metoda neuroterapii
Serdecznie zapraszam na
prezentację

Co to jest EEGBIOFIDBACK?
•
Biofeedback, jak wynika z nazwy jest sposobem zwrotnego podawania informacji o przebiegu i
parametrach monitorowanej czynności fizjologicznej. Uzyskane tą drogą informacje umożliwiają kontrolę i
optymalizację monitorowanego parametru, a tym samym czynności fizjologicznej. Proces zwracania
informacji zwany jest sprzężeniem zwrotnym, z angielskiego "Feedback", a ponieważ dotyczy funkcji
żywych organizmów, zwany jest : Biofeedback. Proces monitorowania parametru fizjologicznego,
najczęściej jest uwarunkowany jakimś paradygmatem (koncepcja modelowania sprzężenia zwrotnego), a
próbę spełnienia uwarunkowań paradygmatu nazywamy treningiem biofeedback..
•
EEG Biofeedback, zatem, jest to metoda zaliczana do technik neurotechnologicznych i dotyczy pracy z
mózgiem .Wykorzystuje wiedzę medyczną ,psychologiczna, pedagogiczną, bioinzynieryjną do ulepszania
funkcji mózgu, przede wszystkim funkcji poznawczych, dzięki zmianie jego czynności bioelektrycznej i
stymulacji neuroplastyczności . Metoda pozwala na uzyskanie swiadomej konroli w zakresie funkcji
mózgu, przebiegającej poza nasza świadomością .
Mózg stanowi część centralnego (ośrodkowego) układu nerwowego, który u kręgowców mieści się w czaszce.
Ludzki mózg
stanowi masę różowawo-szarej tkanki i jest złożony z około 10 miliardów komórek nerwowych (zwanych
neuronami), z których każda łączy się z innymi, a wszystkie sprawują kontrolę nad całością procesów
umysłowych .Organ ten jest naturalnym produktem setek tysięcy, a nawet milionów lat ewolucji. Osiągając średni ciężar
zaledwie 1,36 kg, ta sieć połączeń nerwowych jest w stanie, w trudny do wytłumaczenia sposób, regulować
funkcjonowanie wszystkich układów fizjologicznych i anatomicznych naszego ciała, odbierając
równocześnie (i przy okazji ucząc się) nieprzerwany strumień myśli, odczuć i wspomnień .
Praca mózgu , to nieustanne wysyłanie elektrycznych fal- umownie nazwanych ;Alfa, Beta, Gmma, Theta
Fale mózgowe są elektrycznymi falami generowanymi w każdym mózgu. Czynność bioelektryczna mózgu,
zarówno spontaniczna, jak i wywołana, jest skutkiem aktywności neuronów kory mózgu pozostających w
stałej łączności z neuronami struktur podkorowych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pasmo Alfa (8-12 Hz)
To jest miejsce głębokiego odpoczynku, ale niedostateczne dla medytacji. W Alfie,
zaczynamy uzyskiwać dostęp bogactwa kreatywności, które znajdują się poniżej naszej
świadomej świadomości - to jest brama, wejście do głębszych stanów świadomości. Alfa jest
też siedzibą częstości, znanej jako Schuman Rezonans - częstotliwości rezonansu pola
elektromagnetycznego ziemi.
Dystrybucja: regionalna, zwykle zajmuje cały płat kory; duże amplitudy w potylicy przy
zamkniętych oczach.
Subiektywne, emocjonalne stany: odprężony, nieruchomy, ale nie senny; cichy, świadomy.
Powiązane czynności i zachowania : rozmyślanie, brak działania. Twórcza "esencja ",
natchnienie, motywacja, marzycielski. Odprężony, ale jeszcze czujny.
Fizjologiczne korelacje: odprężony, gojący się. Skutki treningu: wytworzenie relaksu i
odpoczynku. Redukcja stresu.
niska alfa: 8 - 10 Hz: wewnętrzna świadomość samointegracji umysł/ciało, równowaga
wysoka alfa: 10 - 12 Hz : skupianie się , gojący się , łączenie ciała i umysł
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pasmo Beta > 12 Hz.
Beta pasmo ma a stosunkowo duży zasięg i jest definiowane jak coś powyżej alfa pasma. Sprzyjające do
inspirującej energii i działania; scharakteryzowany przez logiczne, analityczne, intelektualne myślenie,
werbalną komunikację.
Pasmo niska beta ( 12 – 15 Hz) – SMR: rytm sensomotoryczny ,czuciowo-ruchowy.
Nazywany również niska Beta
Dystrybucja: zlokalizowana półkulowo i w płatach (czołowy, potyliczny, itd.)
Subiektywne emocjonalne stany: odprężony jeszcze ogniskujący się, integrujący.
Zadania i zachowania: niskie SMR może odzwierciedlać " ADD ", brak zogniskowanej uwagi;
wysokie SMR - wysoce czujna, fizyczna cisza.
Powiązane czynności i zachowania: jest hamowany przez ruch; unieruchomienie ciała może powiększać
SMR
Skutki treningu: wzrost SMR może produkować odprężeń ogniska, polepsza koncentrację uwagi. Pomocny
w porządkowaniu deficytów uwagi.
Pasmo środkowa beta (15 – 18 Hz). Nazywana również Beta1
•
WYSOKIE BETA 1
•
Ty jesteś szeroko - przebudzony, czujny. Twój umysł jest ostry, skupiony. Ty wykonujesz zadania
szybk, łatwo i jesteś uzbrajany aby pracować z pełną uwagą. W Beta stanie, neurony pracują
„ogniście obficie „ i szybko, a Ty realizujesz, osiągasz szczytowe zadania. Nowe pomysły i
rozwiązania problemów błyskawicznie rodzą się w Twoim umyśle. Beta trening jest jednym z
najczęściej używanych protokołem w eegbiofeedback dla ADD.
Beta - koncentrowania programy pomagają przygotować się do egzaminu, uprawiać sport,
umożliwiają prezentację, analizę i organizowanie informacji, i inne działalności, gdzie umysłowa
raźność i wysokie poziomy koncentracji są kluczowe dla naszego sukcesu.
Dystrybucja: lokalizowana na różnych obszarach. Może się ogniskować przy jednej elektrodzie.
Subiektywne emocjonalne stany: myślenie, świadomy siebie i otoczenia.
Powiązane czynności i zachowania: umysłowa działalność, zewnętrznie skupiona uwaga.
Fizjologiczne korelacje: raźny, czynny ale nieporuszony (nie zdenerwowany, nie poirytowany)
Skutki treningu: może powiększać umysłowe zdolności, koncentrację, raźność, inteligencję (IQ)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pasmo Gamma ( 40 Hz )
Fale 36 – 44 Hz są jedyną grupą częstotliwości, znalezioną w każdej części mózgu. To dlatego przyjmuje
się, że kiedy mózg musi równocześnie przerobić informację w różnych częściach, to używa 40Hz
działalności do równoczesnego przetwarzania.
Dystrybucja: bardzo zlokalizowana
Subiektywne emocjonalne stany: myślenie; integracyjne myślenie. Procesy skojarzeniowe.
Powiązane czynności i zachowania: wysokiego szczebla przetwarzanie informacji, wiążące różne
modalności i skojarzenia.
Fizjologiczne korelacje: przetwarzanie i obróbka skojarzeniowych informacji
Skutki treningu: mało poznane. Uważa się za najbardziej wydajną pracę umysłową i twórczą.
Aktywacja wysokich fal beta następuje również w stanach skrajnych przeżyć i emocji.
• Pasmo Theta (4-8) Hz.
•
•
•
•
•
Theta „leży” bezpośrednio na progu podświadomości. W Biofeedback, kojarzone z najgłębszym poziomem
medytacji. Theta jest też identyfikowane jako brama do nauki i pamięci. Theta medytacje zwiększają
kreatywność, proces uczenia się, Theta redukuje stres, budzi intuicję i inne pozazmysłowe percepcje
umiejętności.
Dystrybucja: zwykle regionalna, może zajmować znaczne obszary kory, może być zlateralizowana albo
rozproszona.
Subiektywne emocjonalne stany: intuicyjny, twórczy, fantazjujący, obrazowy, twórczy, sennie przełączający
myśli. Odzyskujący nieświadomy materiał. Powiązane czynności i zachowania: twórczy, intuicyjny; ale też
może być oszalały, nieskupiony, rozkojarzony.
Korelacje fizjologiczne: gojenie się, integracja umysł/ciało.
Skutki treningu: jeśli promowane mogą wywołać fantazjowanie, stany bliskie transowi - jeśli dobrze znosi
stany hipnotyczne. Hamowana(redukowana), może ulepszać koncentrację, zdolność ogniskowania
uwagi. Na ogół nadmiar fal Theta (płaty czołowe) powoduje dekoncentracje i problemy w skupieniu uwagi
(ADD, ADHD). Charakterystyczne dla depresji, zamkniętych uszkodzeń głowy oraz epilepsji. Patologiczny
nadmiar thety obrazuje śpiączkę(coma) typu theta.
•
Dominacja poszczególnych składowych fal, zmienia poziom świadomości ( stan podświadomy,
nieświadomy itd.). Obecność EEG rytmu wskazuje, że mózg wykonuje jakąś działalność angażując
jednocześnie miliony komórek, które działają w synchronicznym trybie. Ta działalność występuje w
pierwszym rzędzie, w najwyższych 4 warstwach ( ok. 6 mm grubości) zewnętrznej warstwy
kory mózgowej. Wszystkie składowe fal mózgowych są zawsze produkowane, ale przewagę pewnych
pożądanych fal mózgowych można uzyskać wysiłkiem woli i systematycznym treningiem. Produkcja
pewnych pożądanych fal, a innych, niepożądanych – redukcja, jest istotą treningu eegbiofeedback
•
EEG Neurobiofeedback jest bezinwazyjną metodą diagnostyczno-terapeutyczną, polegającą na
wzmacnianiu lub hamowaniu fal bioelektrycznych mózgu w pewnych zakresach. Metoda ta wykorzystuje
uczenie się poprzez warunkowanie instrumentalne, z zastosowaniem specjalistycznej aparatury EEG i
odpowiedniego oprogramowania komputerowego. Osoba poddawana treningowi EEG Neurobiofeedback
uczy się za pośrednictwem gry komputerowej kontrolować aktywność swojego mózgu, na zasadzie tzw.
sprzężenia zwrotnego
•
Mózg ma dość duże możliwości samo naprawy poprzez przeorganizowanie synaptyczne (co rozumie się
m.in. jako zmiany w rozgałęzieniach dendrytowych neuronów) powodujące zmiany we wzorcach
połączeń synaptycznych.
•
Takie synaptyczne przeorganizowanie jest kluczowym mechanizmem każdego procesu uczenia się, również
tego odbywającego się w trakcie odbudowy czynności po uszkodzeniu mózgu .
OBSZARY MÓZGU
•
Najbardziej znaną prezentacją obszarów funkcjonalnych kory mózgowej, jest mapa zaproponowana przez
niemieckiego anatoma Korbiniana Brodmana z 1909r. Wyróżnił on 47 różnych stref kory mózgowej,
odpowiedzialnej za wykonywanie i nadzór różnych funkcji.
• Płat czołowy Myślenie, planowanie, i centralne funkcje kierownicze
•
•
•
(wykonawcze),
wykonanie ruchów
Płat ciemieniowy Percepcja somatosensoryczna, integracja informacji
wzrokowej
i ułożenia ciała w przestrzeni
Płat skroniowy Funkcje językowe i percepcja słuchowa włączone w pamięć
trwałą i emocje
Płat potyliczny Percepcja wzrokowa i przetwarzanie
Funkcje lewej i prawej półkuli
Dzięki funkcjonalnej specjalizacji poszczególnych części i obszarów mózgu, zwiększa
się jego ogólny potencjał. Każda z półkul dokonuje analizy otrzymywanych
bodźców, a następnie wymienia informacje z przeciwną stroną mózgu, kiedy
znaczna część procesów analitycznych została już wykonana. Dysponując obiema
półkulami zdolnymi do niezależnej pracy, człowiek jest w stanie przetwarzać
jednocześnie dwa strumienie informacji. W drugim etapie następuje porównanie i
konsolidacja informacji, pozwalające na szersze i jednocześnie bardziej dogłębne
rozumienie
.
Specjalizacje półkul mózgowych
LEWA PÓŁKULA
PRAWA PÓLKULA
STOPNIOWO
ETAPOWO,
KOLEJNO
DETALE,
LOGIKA,
ROZUM,
REGUŁY,
ZASADY,
ANALIZA,
AGRESJA,
SWIADOMOŚC CZASU,
DOSŁOWNOŚĆ ,
SLOWA,
SYMBOLE,
INTELEKT,
WIEDZA POLICZLNA,
MYSLENIE MATEMATYCZNE,
NAUKA
CAŁOSCIOWO,
, UCZUCIA,
INTUICJA,
KREATYWOŚĆ
TWÓRCZOŚĆ
SYNTEZA,
ULEGŁOŚĆ,
ŚWIADOMOŚĆPRZESTRZENI,
METAFORYCZNOŚĆ,
OPISOWOŚĆ,
GESTYKULACJA,
WYOBRAXNIA,
ZMYSŁOWOŚĆ,
WIEDZA EMPIRYCZNA,
MYŚLENIE OBRAZAMI (MUZYKA , SZTUKA, TANIEC)
•
Badania medyczne rozpoczęte w latach 50 -tych XX wieku pozwoliły stwierdzić, że obie półkule mózgowe
są połączone ze sobą za pomocą spoidła wielkiego (corpus callosum). Ten pomost zbudowany z włókien
nerwowych tworzy sieć komunikacyjną między obiema połówkami.
•
Przewaznie dominująca półkulą, jest lewa.. Jeśli dominująca jest prawa, to relacje zachodzą odwrotnie.
Biofeedback jest znaną już od dawna techniką terapeutyczną, wykorzystywaną do uczenia się
samoregulacji funkcji biologicznych (np. w treningu Schultza), które przebiegają w sposób
nieświadomy, np.: oddychanie, ciśnienie krwi, temperatura skóry, rąk i nóg. Natomiast
metoda EEG Biofeedback jest samodzielną regulacją przebiegu fal mózgowych
Osoba poddawana treningowi EEG Neurobiofeedback uczy się za pośrednictwem gry
komputerowej kontrolować aktywność swojego mózgu, na zasadzie tzw. sprzężenia
zwrotnego.
Metodę tę zawdzięczamy amerykańskiemu neurofizjologowi prof. Barry'emu Stermanowi,
który w latach 80. prowadził na Florydzie badania wpływu oparów paliwa rakietowego na
OUN kosmonautów.
Uzyskane w laboratoriach efekty terapeutyczne pozwoliły zastosować metodę EEG
Neurobiofeedback w leczeniu: padaczek (szczególnie lekoopornych), depresji, zaburzeń snu,
specyficznych problemów w uczeniu się, zaburzeń koncentracji uwagi, rozwojowych wad
mowy, podwyższonego napięcia mięśniowego, stresu pourazowego, migren, alkoholizmu,
stereotypii ruchowych, nietrzymania moczu i kału.
•
Obecnie w Ameryce i Europie Zachodniej jest ona bardzo popularna. Aparaty EEG Neurobiofeedback
wykorzystywane są do wspomagania leczenia w klinikach, sanatoriach, a także w ośrodkach
psychologiczno-pedagogicznych.
Zaletą tej metody jest brak niepożądanych efektów ubocznych oraz możliwość prowadzenia terapii już z
dziećmi młodszymi, które ukończyły 3-4 rok życia i potrafią zainteresować się prostą grą komputerową
Zastosowanie EEG-BIOFEEDBACK
•
•
•
•
•
•
•
•
- ADD, ADHD ( nadpobudliwość psychoruchowa - duża skuteczność !!! )
- anoreksja, bulimia
- agresja , ataki paniki , autyzm
- bezdech senny , ból przewlekły
- choroba Alzheimera , choroba dwubiegunowa, choroba Lyme
- depresja
- jąkanie, lęk
- migrena , moczenie nocne , mózgowe porażenie dziecięce
- natręctwo myślowe
- niepokój psychoruchowy , nerwice
- obniżone poczucie własnych wartości, opóźnienie rozwoju dziecka, upośledzenie umysłowe
- padaczka , parkinsonizm
- schizofrenia, psychozy
- somnambulizm ( lunatyzm )
- stresu
- stwardnienie rozsiane
- syndrom Tourette'a i choroba tikowa
- syndrom przed menstrualny
- trema
- udar mózgu , uraz czaszki, wylew
- uzależnienia : od alkoholu, od jedzenia, od leków, narkotyków, seksu, itp
- zaburzenia autoimmunologiczne (alergie)
- zaburzenia koncentracji uwagi i sekwencyjnego przetwarzania
- zaburzenia pamięci
- zaburzenia procesu uczenia się (dysleksja, dysgrafia, itp. )
- zaburzenia snu
- zaburzenie planowania swoich poczynań
- zaburzona samoocena
• Treningi dla zdrowych
•
•
•
•
Wskazane dla polepszenia kondycji psychicznej i fizycznej. Trening eeg
biofeedback wpływa na refleks,skracając czas reakcji, co jest bardzo ważne dla
każdego kierowcy pojazdu silnikowego. Wyrównawczy trening eeg biofeedback
zalecany jest dla dzieci w okresach przejściowych : przedszkole-szkoła, szkoła
podstawowa-gimnazjum.
Przed egzaminami : matura, prawo jazdy, ważne zaliczenia - 15-20 sesji może
pomóc w :
- skutecznej nauce
- opanowaniu emocji
- optymalnej pracy mózgu !!!........polepszamy współpracę różnych obszarów
korowych realizujących
• procesy postrzegania (audialne, wizualne) oraz ich przetwarzanie.
•
Terapia ma szczególne zastosowania w przypadkach
pracy mózgu w warunkach ekstremalnych :
- nauka, egzaminy
- sport wyczynowy
- ekstremalne zawody: policja, wojsko, piloci, ochrona
- kadra kierownicza , menadżerzy
- konstruktorzy, twórcy
- dziennikarze i artyści
- tremy, poczucie mniejszej wartości.
Jak wygląda terapia EEG BIOFEEDBACK?...
• Co jest potrzebne do stosowania metody?
•
•
•
•
Program Brainfeedback III,
komputer, dwa monitory (dla terapeuty i pacjenta),
3 elektrody (miseczkowa, uszna, uziemiająca) lub czepek,
wygodny drewniany fotel
Gabinet….
Czepek….
Elektrody…
Co robi terapeuta?
• Umieszcza na głowie pacjenta elektrody w ściśle określone, wymierzone
miejsca….
• m następnie na własnym monitorze śledzi pracę jego mózgu, hamując
występowanie fal niepożądanych, wzmacniając fale pożądane (ułatwia
bądź utrudnia grę)
Monitor terapeuty podczas treningu
Co robi pacjent (uczeń)?
Siedzi wygodnie w fotelu z
podłączonymi na głowie
elektrodami i gra w wideogrę,
koncentrując się i skupiając
uwagę na monitorze
Monitor pacjenta – przykładowe
wideogry
Przykładowe, orientacyjne
liczby sesji :
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
-
poprawa sprawności psycho-fizycznej, pamięci : 15-20 sesji ( dla zdrowych)
moczenie się, kłopoty ze snem, koszmary senne : w okolicach 20 sesji
bóle głowy, migreny : 20-40 sesji
łagodna depresja, łagodny niepokój, gniew z furią : 30-40 sesji
dwubiegunowe zaburzenie, Tourette Syndrom , Anorexia/Bulimia : powyżej 40 sesji
łagodne ADD : 30-40 sesji
autyzm : spodziewaj się zauważalnej poprawy po 40 sesjach.
Z uwagi na specyfikę zaburzenia, wskazany zakup urządzenia i trening domowy
- ADHD z zaburzeniami nauki : w okolicach 60 sesji
- ciężkie ADHD z chorobliwą niemożnością uczenia się : powyżej 60 sesji
- koncentracja, dysleksja : 40, 40-60-80 w zależności od typu dysleksji i towarzyszących dysfunkcji
- padaczki : powyżej 40 sesji
- paraliż mózgowy: spodziewaj się zauważalnych efektów efektów przy większej liczbie sesji. Zauważalnie,
powyżej 40-60. Zazwyczaj długofalowa terapia. Należy rozważyć decyzję o indywidualnym zakupie urządzenia
neurofeedback.
- wylewy, udary : 60-80 sesji, specyficznie - powyżej 100 ( rozległe uszkodzenie, odległe czasowo)
- dysfunkcje po urazach mózgowo-czaszkowych( po śpiączce) : z reguły powyżej 100-150 sesji.
Należy rozważyć decyzję o indywidualnym zakupie urządzenia neurofeedback .
• Źle poprowadzona terapia (np. czoła),
może dać nieoczekiwane rezultaty 
•
• Dziękuje za uwagę…