Konkurs Biologiczny dla gimnazjalistów województwa

Konkurs Biologiczny
dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego
w roku szkolnym 2015/2016
Etap wojewódzki
KLUCZ ODPOWIEDZI DO ZADAŃ ZAMKNIĘTYCH
Za każde z pytań testowych można uzyskać 1 pkt.
Nr pytania
Oczekiwana odpowiedź
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
A
C
A
C
A
B
A
A
A
D
D
B
C
D
B
C
D
A
A
C
1
KARTA ODPOWIEDZI DO ZADAŃ OTWARTYCH
Za zadania otwarte możliwa do zdobycia ilość punktów podana jest przy każdym zadaniu.
W poniższym schemacie oceniania prezentowane są przykładowe prawidłowe odpowiedzi.
W nawiasach podane są nieobowiązujące uzupełnienia odpowiedzi, zaś sformułowania
rozdzielone ukośnikiem są traktowane jako równoważne.
Etap wojewódzki
KARTA ODPOWIEDZI DO ZADAŃ OTWARTYCH
ZADANIE
21 (2 pkt)
Poniżej przedstawiono kilka zdań opisujących proces doboru naturalnego. Oceń ich
prawdziwość używając oznaczeń P- prawda; F - fałsz.
numer zdania
1
P
2
F
3
P
4
P
5
F
ocena poprawności
Za wskazanie 5 prawidłowych odpowiedzi - 2 pkt;
za wskazanie 4 lub 3 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie 2 lub mniej prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
ZADANIE
22 (2 pkt)
a. Określ, jaki był problem badawczy do tego doświadczenia?
Jaka część rośliny jest odpowiedzialna za powstawanie fototropizmu ?
W której części roślin znajduje się czynnik reagujący na oświetlenie ?
Czy istnieją substancje chemiczne przekazujące bodziec świetlny z wierzchołka do innych
części rośliny?
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi odnoszącej się do miejsca powstawania substancji
chemicznych - 1 pkt.
2
b. Podaj nazwę hormonu roślinnego odpowiedzialnego za to zjawisko.
Auksyny
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
23 (3 pkt)
a. Uporządkuj struktury widoczne na rysunku w taki sposób, aby powstał cykl życiowy
paproci.
1 - 4 - 3 - 2 - 5 (-1)
lub 1 - 4 - 3 - 5 - 2 (-1)
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
b. Wypisz numery wszystkich struktur, które należą do pokolenia gametofitu.
2,3,5
Za wskazanie wszystkich, wyłącznie prawidłowych punktów - 1 pkt.
c. Wyjaśnij pojęcie: komórka diploidalna.
komórka diploidalna - komórka zawierająca podwójną liczbę chromosomów homologicznych
(2n)
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
24 (3 pkt)
a. Oceń prawdziwość zdań używając oznaczeń P- prawda; F - fałsz.
numer zdania
1
P
2
P
3
P
4
F
ocena poprawności
Za wskazanie 4 prawidłowych odpowiedzi - 2 pkt;
za wskazanie 3 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 3 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
3
b. Wyjaśnij, czym różni się sztuczny system klasyfikacji od systemu naturalnego.
system naturalny -klasyfikacja organizmów oparta na znajomości związków pokrewieństwa
/podobieństwa genetycznego.
system sztuczny - klasyfikacja organizmów oparta na wybranych cechach
(np. morfologicznych) (nie oddająca ich związków pokrewieństwa)
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
25 (3 pkt)
a. Podaj genotypy wszystkich osób.
Jacek: X dY ; Agata: X DX D lub X DX d; mama: X DX d ; tata: XDY
Za wskazanie 5 lub 4 prawidłowych odpowiedzi - 2 pkt;
za wskazanie 3 lub 2 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 3 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
b. Wyjaśnij, na czym polega daltonizm.
Daltonizm jest niezdolnością do spostrzegania różnic pomiędzy niektórymi lub wszystkimi
barwami, które normalnie są dostrzegane przez inne osoby. Uwarunkowana jest
nieprawidłową budową siatkówki ( wada czopków).
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
26 (3 pkt)
a. Na podstawie powyższych informacji wskaż numery wszystkich z poniższych chorób,
które mogą być efektem długotrwałego działania kortyzolu (zastosuj odpowiednie
oznaczenia).
1, 3, 4, 5.
Za wskazanie wszystkich, wyłącznie prawidłowych punktów - 1 pkt.
4
b. Wskaż przykład sytuacji, w której poziom kortyzolu wzrasta.
stres/ cykl dobowy/ niski poziom glukozy we krwi
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
c. Podaj nazwę organu wytwarzającego kortyzol.
nadnercza (kora)
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
27 (2 pkt)
W poniższym tekście wykreśl wyrazy tak, aby podana informacja była prawdziwa.
W niskiej temperaturze:
 naczynia krwionośne występujące blisko powierzchni skóry rozszerzają się/zwężają
się;
 mięsień przywłosowy kurczy się/ rozkurcza się;
 następuje zmiana aktywności tarczycy i wydzielana jest wtedy mniejsza/większa ilość
tyroksyny;
 oddechy są przyspieszone/spowolnione.
Za wskazanie 4 prawidłowych odpowiedzi, prawidłowo zaznaczonych - 2 pkt;
za wskazanie 3 prawidłowych odpowiedzi, prawidłowo zaznaczonych - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 3 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
ZADANIE 28 (3 pkt)
Uzupełnij tekst wpisując w miejsca oznaczone cyframi odpowiednie wyrazy.
1. chityny
3. strzępkami
2. tłuszcze / glikogen
4. owocniki
Za wskazanie 4 prawidłowych odpowiedzi - 2 pkt;
za wskazanie 3 lub 2 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 2 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
5
b. Podkreśl nazwy wszystkich organizmów należących do grzybów.
muchomor, kropidlak, toczek, huba, drożdże, morszczyn, euglena, sinice.
Za wskazanie wszystkich, wyłącznie prawidłowych, organizmów- 1 pkt.
ZADANIE
29 (2 pkt)
a. Sformułuj hipotezę do przeprowadzonego doświadczenia.
Nawożenie gleby wpływa pozytywnie na rozwój biocenozy (wzrost ilości producentów,
konsumentów).
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
b. Z podanych organizmów ułóż łańcuch pokarmowy.
ziemniak
mszyca
biedronka
sikorka
krogulec
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi, uwzględniającej prawidłowy kierunek przepływu
materii - 1 pkt.
ZADANIE
30 (4 pkt)
a. Rysunek przedstawia budowę chromosomu. Nazwij struktury oznaczone literami
A i B.
A chromatyda
B centromer
Za wskazanie 2 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 2 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
b. Wskaż, w jakim etapie cyklu życiowego komórki można obserwować chromosomy.
W trakcie podziałów komórkowych / kariokinez /profaza/metafaza/anfaza
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
6
c. Uporządkuj w odpowiedniej kolejności etapy ekspresji genu zachodzące w komórce
bakterii.
1- 4-5-2-7-6-3
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
d. Podaj nazwę procesu zachodzącego na rybosomach.
translacja ( biosynteza białka)
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
31 (4 pkt)
a. Nazwij struktury oznaczone literami a-d.
a. zastawka dwudzielna /mitralna
b. zastawka aorty /zastawka półksiężycowata
c. zastawka pnia płucnego /zastawka półksiężycowata
d. zastawka trójdzielna
Za wskazanie 4 prawidłowych odpowiedzi - 2 pkt;
za wskazanie 3 lub 2 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 2 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
b. Opisz, w jaki sposób komórki budujące serce są zaopatrywane w tlen i substancje
odżywcze.
Substancje te docierają z krwią prowadzoną przez naczynia włosowate (wieńcowe).
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
c. Nazwij naczynia krwionośne doprowadzające krew do lewego przedsionka.
Żyły płucne.
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
7
ZADANIE
32 (4 pkt)
a. Połącz w pary nazwę tkanki oraz jej funkcję (użyj odpowiednich symboli).
tkanka
1
E
2
A
3
F
4
D
5
6
B
7
C
8
G
funkcja
Za wskazanie 8 prawidłowych odpowiedzi - 3 pkt;
za wskazanie 7 lub 6 prawidłowych odpowiedzi - 2 pkt;
za wskazanie 5 lub 4 prawidłowych odpowiedzi - 1 pkt;
za wskazanie mniej niż 4 prawidłowych odpowiedzi - 0 pkt.
b. Podaj definicję tkanki.
Tkanka zespół komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach, podobnym
pochodzeniu, przemianie materii i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji
na rzecz całego organizmu.
Za wskazanie prawidłowej pełnej odpowiedzi - 1 pkt.
ZADANIE
33 (2 pkt)
a. Wskaż kolejność, w jakiej pojawiały się rośliny (użyj odpowiednich symboli).
1- 3 - 2
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
b. Nazwij rodzaj sukcesji, który miał tu miejsce.
Sukcesja wtórna
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
8
ZADANIE
34 (3 pkt)
a. Wskaż cechę odróżniającą odpowiedź pierwotną od wtórnej organizmu.
W odpowiedzi pierwotnej poziom przeciwciał wzrastał dłużej / ostatecznie powstała mniejsza
ilość przeciwciał /synteza przeciwciał rozpoczęła się od zera/odpowiedź pierwotna związana
jest z pierwszym kontaktem organizmu z danym antygenem.
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
b. Podaj nazwę komórek wytwarzających przeciwciała.
Leukocyty/ limfocyty B/ komórki plazmatyczne.
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
c. Wykorzystując informacje zawarte na wykresie wyjaśnij, w jaki sposób na
funkcjonowanie układu odpornościowego wpływa podanie szczepionki.
Antygeny zawarte w szczepionce wymuszą powstanie pierwotnej odpowiedzi / powstanie
odpowiednich przeciwciał.
Za wskazanie prawidłowej odpowiedzi - 1 pkt.
9