Pojęcie, klasyfikacja i kryteria diagnostyczne autyzmu

Pojęcie, klasyfikacja i kryteria diagnostyczne autyzmu.doc
(53 KB) Pobierz
Pojęcie, klasyfikacja i kryteria diagnostyczne autyzmu
Wyodrębnienia autyzmu i jego pierwszego opisu dokonał w 1943 roku austriacki pediatra
Leo Kanner na podstawie badanej grupy dzieci, wśród której zdiagnozował schizofreniczne,
psychotyczne i niepełnosprawne intelektualnie oraz takie, których zachowanie, nie spełniało
kryteriów diagnostycznych żadnego z wymienionych wcześniej zaburzeń. Zaburzenie, którym
dotknięte były te dzieci nazwał autyzmem wczesnodziecięcym i w jego przeświadczeniu oznaczał
on: „brak fantazji lub zdolności do kreowania rzeczywistości”[1]. Dokonał on również
wyróżnienia cech charakteryzujących zbadana populację. Są to:
 „niezdolność do rozwijania stosunków społecznych,
 stereotypowe, powtarzające się czynności w trakcie zabawy,
 wystąpienie zaburzeń w okresie niemowlęctwa,
 brak rozwoju mowy (mowa niekomunikatywna),
 zdolność mechanicznego zapamiętywania,
 dążenie do niezmienności,
 brak wyobraźni,
 opóźnienie w rozwoju językowym,
 odwracanie zaimków,
 echolalia”[2].
Ponad
sześćdziesiąt
lat
minęło,
od
pierwszego
zestawienia
cech
autyzmu,
a współcześnie nie ma jego jednoznacznej definicji. Dotychczas formułowane uwzględniają
w swej treści czas pojawienia się pierwszych symptomów, ich nasilenie, mechanizmy patologii.
27 czerwca 1977 roku Krajowe Stowarzyszenie Dzieci Autystycznych na Florydzie przyjęło tzw.
krótką definicję, w myśl której „autyzm jest poważnym upośledzeniem rozwojowym
występującym w całym okresie życia, które w sposób typowy dla niego zaczyna przejawiać się w
pierwszych 3 latach życia. (…) Objawy autyzmu są spowodowane uszkodzeniami mózgu i
obejmują: zaburzenia i opóźnienia w opanowywaniu nawyków życia codziennego, nawyków
społecznych i językowych”[3]. Kolejnymi definicjami, zaproponowanymi już na gruncie polskim
są m. in. autorstwa prof. Kazimierza Jacka Zabłockiego i dr Hanny Jaklewicz. Zdaniem prof.
Zabłockiego
„autyzm
wczesnodziecięcy
– to zespół poważnych zaburzeń rozwojowych dziecka, manifestujących się do 30 miesiąca życia,
związanych z wrodzonymi dysfunkcjami układu nerwowego”[4]. Dla dr Jaklewicz autyzm to
„zaburzenie rozwojowe, które ujawnia się w ciągu trzech pierwszych lat życia. Objawy (...)
dotyczą przede wszystkim zaburzeń w sferze funkcjonowania społecznego. Osiowym objawem
jest wycofywanie się z kontaktów społecznych, co warunkuje powstawanie kolejnych objawów
zespołu”[5]. Wartościowe wydaje się być także zaprezentowanie stanowiska jakie w kwestii istoty
autyzmu
zajęła
prof.
Uta
Frith.
W jej „autyzm jest wywołany szczególnymi zaburzeniami funkcji mózgu. Jego źródłem może być
którykolwiek z trzech czynników ogólnych: wada genetyczna, uraz mózgu lub jego choroba.
Autyzm stanowi zaburzenie rozwojowe i dlatego jego manifestacja w zachowaniu zmienia się w
raz
z
wiekiem
i
zdolnościami.
Jego
główną
cechą,
obecną
w
różnej
postaci
we wszystkich stadiach rozwoju i przy wszystkich poziomach zdolności, stanowi upośledzenie
socjalizacji, komunikacji i wyobraźni”[6]. W niniejszej pracy będą używane określenia autyzm i
autyzm
wczesnodziecięcy,
a
ich
znaczenie
będzie
zgodne
z
definicją
dr Jaklewicz, która dla ukazania specyfiki zaburzenia wydaje się być najdokładniejsza, gdyż jej
treść ujmuje zarówno czas wystąpienia pierwszych symptomów, jaki i największy obserwowany
w tym zaburzeniu deficyt, a mianowicie obniżenie kompetencji społecznych.
Prowadzone nad autyzmem badania zaowocowały wyodrębnieniem oprócz „czystego”
autyzmu także innych zaburzeń, które charakteryzują się obecnością pewnych jego cech oraz
zaktualizowaniem kryteriów diagnostycznych zebranych w systemach klasyfikacyjnych:
Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD) opracowanej przez Międzynarodową Organizację
Zdrowia (WHO) oraz Diagnostyczno-Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych (DSM)
Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (APA)[7].
Przez minione pięćdziesiąt lat usytuowanie autyzmu wśród innych zaburzeń ulegało
zmianom. Klasyfikowano go wśród psychoz dziecięcych (DSM-I, DSM-II), traktowano jako
rodzaj
schizofrenii
(ICD-8).
Dopiero
trzecia
wersja
podręcznika
DSM
włączyła
go do całościowych zaburzeń rozwoju (PDD), a jej rewizja (DSM-III R) wyodrębniła
go jako oddzielne zaburzenie w PDD. ICD-10 (1993) oraz DSM-IV (1994) także usytuowały
autyzm wśród PDD ustalając podobne kryteria diagnostyczne[8]. Poniższa tabela przedstawia
zaburzenia rozwoju, wśród których usytuowano autyzm w DSM-IV i ICD-10.
TABELA 5
Usytuowanie autyzmu wśród innych całościowych zaburzeń rozwoju
DSM-IV
ICD-10
 zaburzenie autystyczne
 autyzm dziecięcy
 głębokie zaburzenia rozwoju (nie ujęte w innych  autyzm atypowy
 zespół Retta
kategoriach diagnostycznych
 zaburzenie Retta
 inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne
 dziecięce zaburzenie dezintegracyjne
 zaburzenia hiperkinetyczne z upośledzeniem
 zespół Aspergera
umysłowym i ruchami stereotypowymi
 zespół Aspergera
 inne całościowe zaburzenia rozwojowe
 całościowe zaburzenia rozwojowe, nie określone
Źródło: E. Pisula, „Autyzm u …”, dz. cyt., s. 16; także: „Klasyfikacja zaburzeń psychicznych w
ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne”, Kraków-Warszaw 1998, s. 35-36.
Diagnozowanie autyzmu opiera się najczęściej na podstawie kryteriów sformułowanych
przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w związku z czym słuszne wydaje się być ich
zaprezentowanie:
TABELA 6
Kryteria diagnostyczne autyzmu w DSM-IV
A.
J a k o ś c i o w e z a b u r z e n i a i n t e r a k c j i s p o ł e c z n y c h , manifestujące się przez co
najmniej dwa z następujących objawów:
1) znaczne zaburzenia złożonych niewerbalnych zachowań, takich jak kontakt wzrokowy, ekspresja
twarzy, postawa ciała i gestykulacja, w celu regulowania interakcji społecznych,
2) brak związków rówieśniczych właściwych dla danego poziomu rozwoju,
3) brak spontanicznego współdzielenia radości, zainteresowań lub osiągnięć z innymi ludźmi (np.
brak pokazywania, przynoszenia, wskazywania obiektów zainteresowania),
4) brak społecznej lub emocjonalnej wzajemności (wymiany).
B. J a k o ś c i o w e z a b u r z e n i a w k o m u n i k a c j i , manifestujące się przez przynajmniej jeden
z następujących objawów:
1)
opóźnienie lub brak rozwoju językowego, połączone z brakiem prób kompensowania przez
alternatywne sposoby komunikacji, takie jak gestykulacja czy mimika,
2)
u jednostek z prawidłowym rozwojem mowy znaczne zaburzenia zdolności inicjowania lub
podtrzymywania konwersacji,
3) stereotypie i powtarzanie lub język idiosynkratyczny,
4)
brak zróżnicowanej spontanicznej zabawy z udawaniem lub zabawy opartej na społecznym
naśladowaniu, właściwej dla danego poziomu rozwoju.
C.
Ograniczone,
powtarzane
i
stereotypowe
wzorce
zachowania,
z a i n t e r e s o w a ń i d z i a ł a n i a , manifestujące się przez przynajmniej jeden z następujących
objawów:
1) zaabsorbowanie jednym lub kilkoma stereotypowymi i ograniczonymi wzorcami zainteresowań,
których intensywność lub przedmiot są nietypowe,
2) sztywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych zwyczajów i rytuałów,
3) stereotypowe i powtarzane manieryzmy ruchowe (np. trzepotanie palcami, rękoma, kręcenie się
lub złożone ruchy całego ciała),
4) uporczywe zajmowanie się częściami obiektów.
Źródło: E. Pisula, „Autyzm u …”, dz. cyt. , s. 18-19.
Autyzm diagnozowany jest najczęściej pomiędzy 2 a 3 rokiem życia pomimo, iż wielu
rodziców zauważa niepokojące symptomy już w okresie niemowlęcym. Opóźnienia
w diagnozowaniu są bardzo często wynikiem niedostatecznej wiedzy wśród lekarzy pediatrów.
Przyczyną natomiast stawiania błędnych diagnoz jest obecność charakterystycznych dla autyzmu
symptomów także wśród innych zaburzeń[9]. Konsekwencją tego jest niezwykle częste
przypisywanie autyzmu dzieciom niepełnosprawnym intelektualnie, niewidzącym, niesłyszącym
czy schizofrenicznym. Wiele trudności sprawia także odróżnienie autyzmu od zespołu Aspergera,
czy innych głębokich zaburzeń rozwoju manifestujących się już we wczesnym dzieciństwie. W
związku z tym, iż celem niniejszej pracy nie jest porównanie funkcjonowania osób autystycznych
z innymi osobami dotkniętymi głębokim zaburzeniem rozwojowym, a konieczne jest poznanie
cech charakterystycznych dla nich w aneksie 1 zostały zestawione ich cechy charakterystyczne
umożliwiające odróżnienie ich od autyzmu.
[1] H. Jaklewicz, „Autyzm wczesnodziecięcy. Diagnoza-przebieg-leczenie”, Gdańsk 1993, s. 11.
[2] M. M. Konstantareas, E. B. Blackstock, C. D. Webster, „Autyzm”, Warszawa 1992, s. 29.
[3] F. Warren, „Społeczeństwo, które zabija wasze dzieci”, [w:] „Dziecko autystyczne i jego rodzice”,
(red.
T. Gałkowski), Warszawa 1884, s. 27-29.
[4] K. J. Zabłocki, „Autyzm”, Płock 2002, s. 17.
[5] H. Jaklewicz, dz. cyt., s. 25.
[6] „Autyzm i zespół Aspergera”, (red. Uta Frith), Warszawa 2005, s. 8.
[7] E. Pisula, „Autyzm u dzieci. Diagnoza-klasyfikacja-etiologia”, Warszawa 2000, s. 15.
[8] Tamże, s. 15; także: L. Bobkowicz-Lewartowska, „Autyzm dziecięcy – zagadnienia diagnozy i terapii”, Kraków
2000, s. 13.
[9] A. Stankowski, „Z diagnozy różnicowej autyzmu”, [w:] „Dziecko autystyczne. Rozważania teoretyczne.
Doniesienia z badań”, (red. D. Marzec, A. Banasiak), Częstochowa 2005, s. 25.
Plik z chomika:
patkaq
Inne pliki z tego folderu:

Autyzm wyjasnienie tajemnicy Uta Frith ocr.pdf (137443 KB)
 Delacato Carl H. - Dziwne, niepojęte. Autystyczne dziecko.pdf (90761 KB)
 Autyzm u dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia - Ewa Pisula.pdf (12593 KB)
 Olechnowicz Hanna - Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje.pdf (9109 KB)
 Charakterystyka autyzmu.doc (81 KB)
Inne foldery tego chomika:

Stereotypy i Uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe
Zgłoś jeśli naruszono regulamin







Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dla Mediów
Dział Pomocy
Opinie
Program partnerski


Regulamin serwisu
Polityka prywatności


Ochrona praw autorskich
Platforma wydawców
Copyright © 2012 Chomikuj.pl