Ancylostomosis et Uncinariosis – Tęgoryjczyca

Ancylostomosis et Uncinariosis – Tęgoryjczyca
Wywołana przez:
1. Ancylostoma caninum
a. Samiec 9-12 mm długości, torebka kopulacyjna dobrze rozwinięta, 2 szczecinki
płciowe krótkie, do 0,9 mm długości
b. Samica – 15-21 mm długości, ogon zakończony kolcem, szpara sromowa położona w
1/3 tylniej części ciała
c. U wejścia do torebki gębowej znajdują się ząbki.
d. Jaja o wymiarach 74-84 x 48-54 µm.
e. Żywiciel ostateczny: pies.
2. Uncinaria stenocephala
a. Samiec 5-11 mm długości.
b. Samica 9-16 mm długości.
c. U wejścia do torebki gębowej nie mają ząbków, a zamiast nich są półksiężycowate
listewki tnące, na dnie jedna para ząbków
d. Jaja o wymiarach 63-76 x 32-38 µm.
e. Żywiciel ostateczny: kot, pies, lis, świnia
3. Ancylostoma tubaeforme
a. Samiec 7-12 mm długości.
b. Samica 9-13 mm długości.
c. Morfologicznie zbliżony do A. caninum, bardziej smukły, o krótkiej gardzieli.
d. Samce o dłuższych szczecinkach kopulacyjnych.
e. Jaja o wymiarach 55-76 x 34-45 µm.
f. Inwazja głównie przez skórę
g. Żywiciele rezerwowi - gryzonie
h. Żywiciel ostateczny: kot.
Pasożyty kosmopolityczne, pospolite w Polsce. Pasożyty umiejscawiają się w jelicie cienkim.
W przypadku Ancylostoma spp. zarażenie może występować przez skórę (szpary międzypalcowe,
mieszki włosowe na brzuchu), przewód pokarmowy, drogą laktogenną oraz śródmacicznie. Uncinaria
stenocephala nie zarazimy się drogą laktogenną oraz śródmaciczną.
Cykl rozwojowy:










Samica składa do 20 000 jaj, które są wydalane wraz z kałem
W środowisku zewnętrznym, w temp. 20-26 stopni oraz wilgotności 70-90% larwy L1
(rabdoidalne) wykluwają się po 24 godzinach
Larwy te dwukrotnie linieją i po 5-10 dniach stają się larwami inwazyjnymi L3 (filarioidalna)
Larwy mają na swoim ciele pochewkę z drugiej linki, dzięki której w środowisku zachowują
zdolność do inwazji przez kilka miesięcy
Po dostaniu się do przewodu pokarmowego wraz z pokarmem przechodzą rozwój w
gruczołach i świetle jelita cienkiego
Jaja w kale pojawiają się po 14-17 dniach
W przypadku zarażenie per cutis larwy dostają się do naczyń chłonnych i krwionośnych, a
następnie wraz z krwią przez serce dostają się do płuc, gdzie po przebiciu ścian pęcherzyka
trafiają do jelita, gdzie osiągają dojrzałość płciowa.
Możliwe jest również zarażenie śródmaciczne, które następuje w przypadku wnikania do
płodów larw tęgoryjców, a także droga laktogenną.
Okres prepatentny inwazji wynosi u psów przy inwazji Ancylostoma caninum poprzez
skórę15-18 dni, 12-15 dni przy inwazji laktogennej.
Przy inwazji Uncinaria stenocephala 13-15 dni. Ancylostoma tubaeforme 18-23 dni.

Okres patentny trwa lata.
Patogeneza –

Tęgoryjce przyczepiają się do błony śluzowej jelit powodując jej uszkodzenia, elementami
tnącymi nacinają ciągłość tkanki i pobierają krew (hematofagi). Częsta, co kilkanaście minut
zmiana miejsca przyczepu powoduje rozległe obrażenia
Objawy kliniczne:









Wydzielane toksyny hemolityczne rozpad erytrocytów i spadek hemoglobiny, pogłębiając
obraz niedokrwistości
Powodując niedokrwistość typu pokrwotocznego i spadek ilości żelaza (chociaż może być
wtórnie resorbowany ze światła jelita)
Obserwuje się utratę apetytu, wychudzenie, osłabienie, zmatowienie sierści, bladość błon
śluzowych
Może występować biegunka nawet z domieszką krwi
U kotów obserwuje się skłonność do wymiotów, a nawet objawy ze strony układu
nerwowego
Przy intensywnej inwazji per cutis może powstawać rumień skóry brzucha, a wtórna infekcja
stanów zapalnych skóry między palcami prowadzi do zmian zanokcicowych
Inwazje o małej intensywności przebiegają bezobjawowo
U psów oraz lisów w przypadku intensywnej inwazji Uncinaria stenocephala występują cztery
postacie choroby:
o Nadostra – u bardzo młodych szczeniąt w wyniku zakażenia śródmacicznego, objawia
się silną niedokrwistością i jest powodowana głównie przez niedojrzałe nicienie
o Ostra – objawia się niedokrwistością, powodowana przez młodociane i dojrzałe
nicienie
o Przewlekła – brak niedokrwistości lub jest ona słabo zaznaczona
o Wtórna – jest rozwinięciem postaci przewlekłej, objawy niedokrwistości objawiają się
u zwierząt trzymanych w złych warunkach, wyniszczonych
Przechorowanie powoduje powstanie odporności
Rozpoznanie:


Badania kału metodą flotacji, stwierdza się obecność jaj o cienkiej skorupce, zawierającej w
momencie wydalenia kilka blastomerów
o U kilku-kilkunastodniowych szczeniąt badanie może być negatywne mimo wyraźnych
objawów klinicznych
o Jaja są mało charakterystyczne dla poszczególnych gatunków tęgoryjców
Badania pośmiertne – znalezienie w jelicie cienkim niewielkich nicieni