Inwestycje w akcje spółek surowcowych jako forma
advertisement
ANNALES U N I V E R S I TAT I S M A R I A E C U R I E - S K à O D O W S K A LU B LI N – P OL ONIA VOL. XLVI, 4 SECTIO H 2012 Szkoáa Gáówna Handlowa w Warszawie, Katedra Rynków Kapitaáowych JACEK TOMASZEWSKI Inwestycje w akcje spóáek surowcowych jako forma ekspozycji.. na ryzyko rynku towarowego – analiza spóáek notowanych na GPW SA Investing in commodity stocks as a form of exposure to commodity risk – an analysis of GPW SA listed companies Sáowa kluczowe: inwestycje alternatywne, towary, rynek akcji Key words: alternative investments, commodities, stock market WstĊp W ostatnich latach na Ğwiatowych rynkach finansowych obserwuje siĊ wzrost zainteresowania inwestorów finansowych wáączaniem inwestycji alternatywnych do portfeli inwestycyjnych záoĪonych z tradycyjnych aktywów finansowych (akcji i obligacji). Inwestycje alternatywne, które przez lata stanowiáy domenĊ inwestorów poszukujących wysokich stóp zwrotu przy akceptacji podwyĪszonego ryzyka inwestycyjnego, zaczĊáy coraz czĊĞciej pojawiaü siĊ portfelach inwestorów stosujących konserwatywne strategie inwestycyjne, takich jak fundusze emerytalne1. Z punktu widzenia tych tradycyjnych grup inwestorów gáówną przyczyną atrakcyjnoĞci inwestycji alterna1 Wedáug badania przeprowadzonego w 2009 r. przez National Association of State Retirement Administrators and National Council on Teacher Retirement amerykaĔskie fundusze emerytalne utrzymują od 5 do 10% swoich aktywów w formie inwestycji alternatywnych. 828 JACEK TOMASZEWSKI tywnych jest ich pozytywny wpáyw na poprawĊ dywersyfikacji portfela aktywów, a zwáaszcza wykazywany przez wiele klas aktywów alternatywnych niski poziom korelacji ze zmianami cen tradycyjnych aktywów finansowych oraz moĪliwoĞü ich stosowania jako zabezpieczenia antyinflacyjnego. Dodatkowym czynnikiem atrakcyjnoĞci inwestycji na rynkach towarowych staáa siĊ, zwáaszcza w ostatnich latach, trwaáoĞü popytu tych na rynkach, skutkująca dáugimi okresami wzrostu cen umoĪliwiającymi osiąganie stóp zwrotu wyĪszych niĪ na rynkach tradycyjnych aktywów finansowych. Jedną z klas aktywów alternatywnych wykazujących wspomniane powyĪej cechy są inwestycje na rynkach towarowych. Na przestrzeni ostatniej dekady nastąpiá niespotykany wczeĞniej napáyw kapitaáów portfelowych na te rynki. Z punktu widzenia inwestora finansowego uzyskanie ekspozycji na ryzyko zmian cen towarów wiąĪe siĊ jednak z istotnymi problemami natury logistycznej czy organizacyjnej. BezpoĞrednie inwestycje w towary są dla tej grupy inwestorów najtrudniejsze w realizacji ze wzglĊdu na rozproszenie gotówkowych rynków towarowych, czĊsto znaczny stopieĔ interwencji paĔstwa, a przede wszystkim niedogodnoĞci związane z koniecznoĞcią magazynowania i transportowania towarów. Inwestorzy finansowi poszukują wiĊc alternatywnych narzĊdzi uzyskania ekspozycji na ryzyko towarowe. Inwestycje towarowe inwestorów finansowych przybierają formĊ inwestycji w towarowe kontrakty futures, opcje towarowe czy produkty strukturyzowane oparte na cenach towarów czy szczególnie popularnych w ostatnich latach indeksach rynków towarowych2. Najprostszą formą ekspozycji na ryzyko towarowe z punktu widzenia inwestora portfelowego wydaje siĊ inwestycja w papiery wartoĞciowe, szczególnie w akcje spóáek dziaáających na rynkach towarowych. W przypadku podmiotów, których dziaáalnoĞü jest ĞciĞle skoncentrowana na rynkach towarowych, takich jak spóáki górnicze czy spóáki z sektora rolnego bezpoĞrednio zaangaĪowane w produkcjĊ towarów rolnych, wyniki finansowe takich przedsiĊbiorstw, a w konsekwencji ceny ich akcji powinny wykazywaü Ğcisáe powiązanie z cenami towarów. Celem artykuáu jest próba analizy moĪliwoĞci wykorzystania inwestycji w spóáki towarowe notowane na Gieádzie Papierów WartoĞciowych w Warszawie jako formy uzyskania ekspozycji na ryzyko rynku towarowego na tle analogicznych prowadzonych na rozwiniĊtych rynkach kapitaáowych. 1. Inwestycje w akcje spóáek towarowych na rynkach rozwiniĊtych Jak wspomniano we wstĊpie, jedną z najprostszych form uzyskania przez inwestora finansowego ekspozycji na ryzyko rynku towarowego jest nabycie akcji spóáek, 2 J. Tomaszewski, Inwestycje w indeksy rynków towarowych a poziom cen i ryzyka na rynkach towarowych, Annales UMCS, sectio H: Oeconomia, vol. 46/1, Lublin 2012, s. 396. INWESTYCJE W AKCJE SPÓàEK SUROWCOWYCH JAKO FORMA EKSPOZYCJI... 829 których wyniki finansowe są ĞciĞle powiązane z ksztaátowaniem siĊ cen towarów. Na rozwiniĊtych rynkach kapitaáowych dostĊpna jest bardzo szeroka paleta akcji spóáek zaangaĪowanych w róĪny sposób w dziaáalnoĞü na rynkach towarowych. Jak wykazują badania prowadzone na rynkach rozwiniĊtych, zbudowanie portfela akcji dającego zadowalającą ekspozycjĊ na ryzyko rynku towarowego wymaga precyzyjnego doboru spóáek, w których związek pomiĊdzy cenami towarów a ich wynikami finansowymi bĊdzie najsilniejszy. Na przykáad inwestorzy bardzo czĊsto poszukują ekspozycji na ryzyko cen ropy naftowej i gazu. MoĪna ją próbowaü zbudowaü przez nabycie akcji spóáek sektora naftowego, istotne jest jednak podjĊcie decyzji, czy wáaĞciwe bĊdzie nabycie akcji spóáek poszukiwawczych, wydobywczych, przetwórczych, zajmujących siĊ transportem czy dystrybucją produktów naftowych3. Przede wszystkim jednak naleĪy zdawaü sobie sprawĊ z faktu, Īe inwestycja w spóáki towarowe oprócz uzyskania ekspozycji na ryzyko cen towarów zawsze niesie ze sobą ekspozycjĊ na dwa dodatkowe rodzaje ryzyka: ryzyko specyficzne spóáki oraz ryzyko systemowe rynku akcji. Ryzyko specyficzne jest związane z jakoĞcią zarządzania spóáką, strukturą kapitaáową czy nawet jakoĞcią komunikacji z akcjonariuszami4. Szczególnie istotne są, jak wynika z badaĔ, praktyki przedsiĊbiorstw w zakresie zabezpieczania swoich ekspozycji na ryzyko cen surowców, które mogą istotnie wpáywaü na siáĊ związku miĊdzy cenami akcji takich spóáek a cenami surowców. Chung wykazaá wystĊpowanie takiej silnej zaleĪnoĞci w przypadku spóáek górniczych zajmujących siĊ wydobyciem záota5. Ryzyko systemowe sprawia natomiast, Īe w przypadku czĊĞci spóáek towarowych korelacja ich cen z rynkiem akcji reprezentowanym przez szerokie indeksy rynku akcji jest silniejsza niĪ powiązanie z ryzykiem cen towarów. Dodatkowe czynniki ryzyka wpáywające na ksztaátowanie cen spóáek towarowych sprawiają, Īe akcje praktycznie wszystkich spóáek towarowych charakteryzują siĊ dodatnimi wartoĞciami wspóáczynników beta (a wiĊc pozytywną kowariancją z rynkiem akcji)6. Dokáadniejsze badania dowodzą, Īe inwestycje w akcje spóáek dziaáających w ĞciĞle okreĞlonych sektorach rynku towarowego wykazują umiarkowane korelacje z odpowiednimi indeksami cen towarów. Z badania przeprowadzonego przez Center for International Securities and Derivatives Markets, University of Massachussets7 wynika, Īe korelacja pomiĊdzy poziomem indeksu GSCI Energy (indeks cen surowców energetycznych) a indeksami S&P 400 Energy i S&P Oil and Gas (indeksy cen akcji spóáek energetycznych i naftowych) 3 L. Engelke, J.C. Yuen, Types of Commodity Investments, [w:] F.J. Fabozzi, R. Fuss, D.G. Kaiser, The Handbook of Commodity Investing, John Wiley & Sons, Hoboken 2008, s. 561–562. 4 A. Zaremba, Fakty i mity inwestowania w surowce, http://www.parkiet.com/artykul/909041.html (6.01.2010). 5 S. Chung, Effects of Derivative Usage on Commodty-Based Corporations, Ph.D. Dissertation, University of Massachussets, 2000. 6 H. Geman, Commodities and Commodity Derivatives, John Wiley & Sons, Chichester 2005, s. 336–337. 7 The Benefits of Commodity Investment, CISDM Research Department, Amherst 2006, s. 7–9. JACEK TOMASZEWSKI 830 ksztaátowaáa siĊ na poziomie powyĪej 0,45. Podobnie w przypadku indeksów cen metali szlachetnych i metali bazowych a odpowiednimi subindeksami sektorowymi indeksu akcji S&P korelacja wynosiáa powyĪej 0,50. Na szczególną uwagĊ zasáuguje fakt, Īe wspóáczynnik korelacji pomiĊdzy indeksem cen produktów rolnych a subindeksem spóáek rolniczych indeksu S&P byá mniejszy niĪ 0,20. Tak sáaba zaleĪnoĞü w przypadku akcji spóáek rolniczych wynika z faktu, Īe wiĊkszoĞü tych spóáek gros swoich przychodów generuje ze sprzedaĪy wysoko przetworzonych produktów pochodzenia rolniczego, stąd ich powiązanie z cenami produktów rolnych jest znacznie niĪsze niĪ zaleĪnoĞü cen akcji spóáek górniczych od cen wydobywanych przez nie surowców. Engelke i Yuen w swoich badaniach8 zwrócili dodatkowo uwagĊ na fakt, Īe korelacje cen spóáek surowcowych ze zmianami cen surowców nie tylko nie byáy bardzo wysokie, ale takĪe charakteryzowaáy siĊ historycznie duĪą niestabilnoĞcią, co dodatkowo utrudnia wykorzystanie inwestycji w akcje spóáek surowcowych do zbudowania ekspozycji na ryzyko cen surowców. 2. Inwestycje w akcje spóáek towarowych notowanych na GPW SA Gieáda Papierów WartoĞciowych w Warszawie SA (GPW SA) to podstawowy rynek regulowany papierów wartoĞciowych w Polsce, funkcjonujący od roku 1991. Na koniec roku 2011 na GPW SA byáy notowane akcje 426 spóáek o áącznej kapitalizacji siĊgającej blisko 450 mld PLN (dane obejmują wyáącznie akcje spóáek krajowych, dla których GPW jest podstawowym rynkiem notowaĔ). WĞród notowanych spóáek znajduje siĊ znacząca liczba spóáek, których dziaáalnoĞü wiąĪe siĊ z rynkami towarowymi i których akcje mogáyby stanowiü alternatywĊ dla innych form inwestycji w rynki towarowe. Jak wynika z prezentowanych w punkcie I wyników badaĔ z rynków wysoko rozwiniĊtych, najlepsze wyniki byáy moĪliwe do uzyskania w przypadku inwestycji w akcje spóáek górniczych, paliwowych i energetycznych. Przedmiotem dalszej analizy bĊdą wiĊc akcje takich spóáek notowanych na GPW SA. NajwaĪniejsze spóáki sektorów paliwowych i energetycznych notowanych na GPW SA wchodzą w skáad dwóch subindeksów sektorowych indeksu WIG – WIG-Paliwa i WIG-Surowce. Oba subindeksy, podobnie jak indeks WIG, są obliczane jako indeksy dochodowe, co oznacza, Īe na ich poziom wpáywają zarówno zmiany cen akcji spóáek wchodzących w skáad indeksu, jak i dochody z dywidend i praw poboru z tych akcji. Skáad portfeli obu indeksów (spóáki, udziaá w portfelu indeksu, gáówna branĪa) przedstawiono w tabeli 1. 8 L. Engelke, J.C. Yuen, op. cit., s. 563. INWESTYCJE W AKCJE SPÓàEK SUROWCOWYCH JAKO FORMA EKSPOZYCJI... 831 Tabela 1. Skáad indeksów WIG-Paliwa i WIG-Surowce Nazwa spóáki Udziaá w portfelu indeksu (%) BranĪa WIG-Paliwa PKN Orlen 53,483 ropa naftowa PGNiG 31,906 gaz ziemny i ropa naftowa Lotos 8,374 ropa naftowa MOL 3,655 ropa naftowa KOV 1,731 ropa naftowa Petrolinvest 0,785 ropa naftowa CP Energia 0,066 gaz ziemny WIG-Surowce KGHM 68,347 miedĨ LW Bogdanka 15,729 wĊgiel kamienny JSW 13,194 wĊgiel kamienny New World Resources 1,528 wĊgiel kamienny CoalEnergy 0,983 wĊgiel kamienny Sadovaya 0,219 wĊgiel kamienny ħródáo: GPW SA. Jak wynika z danych zawartych w tabeli 1, w skáad indeksu WIG-Paliwa wchodzą akcje spóáek, których ceny powinny byü uzaleĪnione od zmian cen ropy naftowej i gazu ziemnego, natomiast w skáad WIG-Surowce spóáki, których akcje powinny zaleĪeü od zmian cen miedzi i wĊgla kamiennego. WartoĞü indeksu WIG-Paliwa jest obliczana od początku roku 2006, a WIG-Surowce od początku 2011 r. PowyĪsze informacje wskazują, Īe dla analizy przydatnoĞci spóáek GPW do uzyskania ekspozycji na ryzyko rynku towarowego najbardziej odpowiednie są spóáki z indeksu WIG-Paliwa. Dane dotyczące WIG-Surowce, ze wzglĊdu na krótka historiĊ jego obliczania (co wynika z krótkiego okresu notowania na GPW SA wiĊkszoĞci spóáek wchodzących w skáad indeksu) oraz specyficzną kombinacjĊ surowców, na których rynku dziaáają spóáki, są znacznie mniej atrakcyjnym przedmiotem analizy. W celu zbadania moĪliwoĞci wykorzystania inwestycji w spóáki surowcowe do uzyskania ekspozycji na ryzyko rynków towarowych w pierwszej kolejnoĞci wyznaczono wspóáczynniki korelacji wartoĞci indeksów WIG-Paliwa i WIG-Surowce z referencyjnym indeksem rynku towarowego. Jako indeks referencyjny wybrano cieszący siĊ najwiĊkszą popularnoĞcią wĞród uczestników rynków finansowych indeks JACEK TOMASZEWSKI 832 GSCI (Goldman Sachs Commodity Index). Jest on powszechnie wykorzystywany do budowy instrumentów finansowych (kontrakty terminowe, opcje itp.) umoĪliwiających uzyskanie ekspozycji na ryzyko rynku towarowego. WartoĞü indeksu oblicza siĊ na podstawie cen 24 towarów naleĪących do piĊciu grup towarowych (surowce energetyczne, metale bazowe, metale szlachetne, artykuáy rolne pochodzenia roĞlinnego, bydáo), jednak w ponad 70% jego wartoĞü jest uzaleĪniona od cen surowców energetycznych (ropy, gazu i produktów pochodnych), co sprawia, Īe wydaje siĊ on adekwatnym benchmarkiem, zwáaszcza dla indeksu WIG-Paliwa. Badany okres obejmowaá lata 2006–2011 (dla WIG-Paliwa) i rok 2011 (dla WIG-Surowce). PoniewaĪ okres ten przypada na czas globalnego kryzysu finansowego, wyznaczono wspóáczynniki korelacji dla poszczególnych lat w celu stwierdzenia, czy wydarzenia na rynkach finansowych miaáy wpáyw na poziom wskaĨników. W przypadku WIG-Paliwa, ze wzglĊdu na powiązanie zdecydowanej wiĊkszoĞci spóáek z indeksu z rynkiem ropy naftowej, okreĞlono równieĪ wspóáczynniki korelacji indeksu z cenami ropy naftowej. JednoczeĞnie wyznaczono wspóáczynniki korelacji wartoĞci indeksów sektorowych i indeksu WIG, reprezentującego szeroki rynek akcji GPW SA, w celu porównania siáy korelacji wartoĞci indeksów spóáek surowcowych z cenami surowców i cenami rynku akcji. Wyniki zostaáy zebrane w tabeli 2. Tabela 2. Analiza korelacji indeksów WIG-Paliwa i WIG-Surowce Indeks WIG-Paliwa Data Korelacja WIG-Paliwa – GSCI Spot Korelacja WIG-Paliwa – ropa naftowa Korelacja WIG-Paliwa – WIG 2006 0,203014 0,406074838 –0,39967 2007 0,686608 0,741828144 0,75333 2008 0,552279 0,529803243 0,969362 2009 0,926702 0,813074294 0,924342 2010 0,846643 0,625326953 0,950014 2011 0,795222 –0,104518809 0,959068 WIG-Surowce Data Korelacja WIG-Surowce – GSCI Spot Korelacja WIG-Surowce – WIG 2011 0,785052 0,888005 ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie danych GPW SA i serwisu Stooq.pl. INWESTYCJE W AKCJE SPÓàEK SUROWCOWYCH JAKO FORMA EKSPOZYCJI... 833 Analizując dane zawarte w tabeli 2, moĪna stwierdziü, Īe dla WIG-Paliwa korelacje wartoĞci tego indeksu z indeksem rynku towarowego GSCI w caáym badanym okresie, z wyjątkiem roku 2006, ksztaátowaáy siĊ na poziomie wyraĨnie powyĪej 0,50, zaĞ dla okresu 2009–2011, a wiĊc po kryzysie finansowym, powyĪej 0,75. Widaü zatem wyraĨną korelacjĊ cen akcji z indeksu WIG-Paliwa z cenami towarów, a przy tym znacząco wyĪszą niĪ uzyskiwana w cytowanych wczeĞniej badaniach prowadzonych na rynkach rozwiniĊtych. NaleĪy jednak zaznaczyü, Īe badania rynków rozwiniĊtych byáy prowadzone w okresie poprzedzającym kryzys finansowy. Równie znaczące (z wyjątkiem roku 2011) byáy korelacje wartoĞci indeksu WIG-Paliwa ze zmianami cen ropy naftowej. Druga kluczowa obserwacja to stwierdzenie, Īe jednoczeĞnie w caáym badanym okresie (z wyjątkiem roku 2006) indeks WIG-Paliwa wykazywaá wysoką dodatnią korelacjĊ ze zmianami wartoĞci indeksu WIG. Co wiĊcej, poziom tej korelacji w kaĪdym z badanych lat byá wyĪszy niĪ korelacji WIG-Paliwa–GSCI. Analogiczne wyniki zostaáy osiągniĊte dla WIG-Surowce. I w tym przypadku zaobserwowano wysoki poziom korelacji z indeksem cen towarów i jeszcze wyĪszy z WIG. Komentarza wymagają dwa istotne odstĊpstwa od ogólnych tendencji – ujemne korelacje pomiĊdzy indeksem WIG-Paliwa i WIG w roku 2006 oraz pomiĊdzy WIG-Paliwa i ceną ropy naftowej w roku 2011. Rok 2006 byá czasem kontynuacji trendu wzrostowego na rynku akcji GPW SA. JednoczeĞnie pod koniec pierwszego póárocza tego roku nastąpiáo zaáamanie cen ropy naftowej, które trwaáo przez wiĊkszoĞü drugiego póárocza. WartoĞü indeksu WIG-Paliwa podąĪyáa za spadkową tendencją cen ropy naftowej, choü obniĪenie cen akcji spóáek paliwowych okazaáo siĊ (zwáaszcza pod koniec roku 2006) mniej gwaátowne niĪ w przypadku cen ropy. Odwrotna sytuacja wystąpiáa w roku 2011. Przez wiĊkszoĞü roku na rynku akcji GPW SA trwaáa bessa, która zaowocowaáa spadkiem wartoĞci indeksu WIG o nieco ponad 21%. JednoczeĞnie w drugiej poáowie roku nastąpiá gwaátowny wzrost cen ropy naftowej na rynkach Ğwiatowych. Ceny akcji spóáek paliwowych pozostaáy jednak w Ğcisáym związku z cenami szerokiego rynku akcji (na co wskazuje bardzo wysoki wspóáczynnik korelacji z indeksem WIG) i wraz z nimi znalazáy siĊ w trendzie spadkowym. NaleĪy przy tym zauwaĪyü, Īe gwaátowny wzrost cen ropy naftowej byá w tym okresie wyjątkiem na rynkach towarowych. Ceny wiĊkszoĞci pozostaáych surowców (z wyjątkiem záota), w tym równieĪ innych surowców energetycznych (takĪe produktów ropopochodnych), utrzymywaáy siĊ na stabilnym poziomie lub podobnie jak ceny akcji spadaáy. W konsekwencji korelacja pomiĊdzy indeksem WIG-Paliwa i szerokim indeksem cen towarów pozostaáa stosunkowo wysoka. NaleĪy takĪe zauwaĪyü, Īe najwaĪniejsze spóáki z WIG-Paliwa, choü dziaáają w sektorze ropy naftowej, są „konsumentami” ropy naftowej, dlatego stosują aktywne techniki zabezpieczenia przed ryzykiem zmian (zwáaszcza wzrostu) cen ropy. W konsekwencji ich wyniki są w mniejszym stopniu uzaleĪnione od zmian cen ropy, a w wiĊkszym od zmian cen produktów ropopochodnych, które w roku 2011 nie odnotowaáy tak dynamicznego wzrostu. 834 JACEK TOMASZEWSKI Podsumowując wyniki analizy korelacji, naleĪy stwierdziü, Īe w badanym okresie akcje spóáek paliwowych notowanych na GPW SA okazaáy siĊ zaskakująco dobrą formą ekspozycji na ryzyko cen surowców. JednoczeĞnie jednak przez caáy badany okres (z wyjątkiem roku 2006) utrzymywaáa siĊ bardzo wysoka korelacja cen tych akcji z trendem cenowym na szerokim rynku akcji reprezentowanym przez WIG. Co wiĊcej, zwáaszcza w okresie 2008–2011 korelacja z indeksem WIG byáa nie tylko bardzo wysoka, ale równieĪ bardzo stabilna, podczas gdy korelacja z GSCI, choü znacząca, wykazywaáa znacznie wiĊkszą zmiennoĞü w poszczególnych latach. Inwestycje w indeks WIG-Paliwa nie mogáy wiĊc zostaü skutecznie wykorzystane do zwiĊkszenia dywersyfikacji portfela, a zatem nie speániaáy jednej z podstawowych funkcji decydujących o atrakcyjnoĞci inwestycji towarowych dla inwestorów portfelowych. Stosunkowo wysokie wartoĞci wspóáczynników korelacji WIG-Paliwa z indeksem cen rynku towarowego i cenami ropy naftowej mogą wiĊc stanowiü potwierdzenie formuáowanej w wielu nowych badaniach tezy o nasilaniu siĊ zjawisku tzw. finansjalizacji rynków towarowych ( financialization of commodities), przejawiającej siĊ znaczącym wzmocnieniem korelacji pomiĊdzy cenami towarów a cenami akcji oraz wzrostem korelacji pomiĊdzy cenami poszczególnych grup towarów, co sprawia, Īe rynek towarowych staje sie cenowo coraz bardziej homogeniczny9. Dodatkowym potwierdzeniem tej ostatniej tezy moĪe byü zaobserwowana wysoka korelacja WIG-Surowce z indeksem GSCI wystĊpująca pomimo faktu, Īe spóáki z WIG-Surowce są zaangaĪowane w produkcjĊ towarów odgrywających niewielką rolĊ w GSCI. Warto takĪe zauwaĪyü, Īe wysoka korelacja WIG-Paliwa z WIG wynika takĪe z faktu, iĪ spóáki z indeksu paliwowego to przede wszystkim firmy o duĪej kapitalizacji, odgrywające istotną rolĊ w WIG (kapitalizacja portfela indeksu WIG-Paliwa stanowi ok 10% kapitalizacji WIG). ZakoĔczenie Badania prowadzone na rynkach rozwiniĊtych wykazują, Īe strategie inwestycji w spóáki towarowe traktowane jako forma uzyskania ekspozycji na ryzyko cenowe rynku towarowego zapewniają tylko umiarkowany poziom korelacji z cenami towarów, przy istotnej niestabilnoĞci tej korelacji w czasie. Badanie przeprowadzone dla spóáek paliwowych notowanych na GPW SA skupionych w subindeksie WIG-Paliwa wykazaáo znacząco wyĪszy poziom korelacji cen akcji spóáek surowcowych z indeksem cen towarów (GSCI) oraz z ceną ropy naftowej, jednak przy równoczeĞnie bardzo wysokim poziomie korelacji z indeksem cen szerokiego rynku akcji (WIG). Badanie przeprowadzone dla lat 2006–2011 obejmuje bardziej aktualny przedziaá czasowy niĪ cytowane badania rynków rozwiniĊtych i moĪe stanowiü dowód na 9 M. Falkowski, Financialization of commodities, „Contemporary Economics” December 2011, vol. 5, issue 4, s. 4–5. INWESTYCJE W AKCJE SPÓàEK SUROWCOWYCH JAKO FORMA EKSPOZYCJI... 835 potwierdzenie formuáowanej w literaturze tezy o finansjalizacji rynków towarowych, oznaczającej wzrost wpáywu inwestorów finansowych na ksztaátowanie cen na rynkach towarowych, co skutkuje istotnym zwiĊkszeniem stopnia korelacji cen towarów, i aktywów finansowych oraz wewnĊtrznych korelacji cen róĪnych grup towarów. Tak wiĊc badanie rynku polskiego wykazaáo, Īe akcje spóáek paliwowych w badanym okresie stanowiáy wzglĊdnie dobre narzĊdzie ekspozycji na ryzyko cenowe rynków towarowych, jednoczeĞnie jednak dowiodáy istotnego spadku przydatnoĞci inwestycji towarowych jako narzĊdzia umoĪliwiającego wzrost dywersyfikacji ryzyka tradycyjnych portfeli inwestycyjnych. Bibliografia 1. Chung S., Effects of Derivative Usage on Commodty-Based Corporations, Ph.D. Dissertation, University of Massachussets 2000. 2. Engelke L., Yuen J.C., Types of Commodity Investments, [w:] F.J. Fabozzi, R. Fuss, D.G. Kaiser, The Handbook of Commodity Investing, John Wiley & Sons, Hoboken 2008. 3. Falkowski M., Financialization of commodities, „Contemporary Economics” December 2011, vol. 5, issue 4. 4. Geman H., Commodities and Commodity Derivatives, John Wiley & Sons, Chichester 2005. 5. Public Fund Survey for Fiscal year 2009, National Association of State Retirement Administrators, November 2010. 6. The Benefits of Commodity Investment, CISDM Research Department, Amherst 2006. 7. Tomaszewski J., Inwestycje w indeksy rynków towarowych a poziom cen i ryzyka na rynkach towarowych, Annales UMCS, sectio H: Oeconomia, vol. 46/1, Lublin 2012. 8. Zaremba A., Fakty i mity inwestowania w surowce, http://www.parkiet.com/artykul/909041.html (6.01.2010). Investing in commodity stocks as a form of exposure to commodity risk – an analysis of GPW SA listed companies The theory of alternative investments claims that addition of alternative assets such as commodities to traditional portfolios of financial assets can increase diversification, provide antiinflation hedge and increase portfolio rate of return. The addition of commodities into financial portfolio may however pose logistic problems due to specific nature of that class of assets. Thus investing in commodity related equities may be considered a simplified form of gaining exposure to commodity price risk, better tailored to the needs of many financial investors. The paper presents results of a research of usability of commodity related companies listed on the Warsaw Stock Exchange (primarily oil and gas related companies) as tools of gaining exposure to commodity price risk. The research shows relatively high correlation of commodity related stock prices with commodity price index and with crude oil price but accompanied by very high correlation of these stock prices with broad stock market index. This result seems to be consistent with the hypothesis of increasing financialization of commodity markets.
