Jakość i bezpieczeństwo w produkcji żywności

Jakość i bezpieczeństwo
w produkcji żywności
materiały szkoleniowe
Stefan Pawlak
IBMER Poznań
Plan prezentacji
Systemy jakości i bezpieczeństwa
w rolnictwie
Systemy certyfikacji w rolnictwie
i ocena lokalnych produktów rolniczych
Międzynarodowe systemy certyfikacji
jakości
Od ilości do jakości...
Systemy certyfikacji w rolnictwie:
- produkcja zintegrowana
- produkcja ekologiczna
- żywność niemodyfikowana
genetycznie
- inne
O jakości ogólnie...
Jakość oznacza m.in.
sprostanie oczekiwaniom klientów.
Na ile jednak te oczekiwania są
jednoznaczne dla klientów i jak są
wyrażane np. w trakcie zakupów?
...a bezpieczeństwo?
W przypadku produkcji żywności
(podobnie jak wielu innych dóbr
kierowanych do konsumentów),
jakość i bezpieczeństwo są ze sobą
ściśle powiązane!
Skąd to zainteresowanie
jakością?
Sieci handlowe ponoszą
odpowiedzialność za bezpieczeństwo
sprzedawanej żywności,
a w przeszłości wystąpiły takie
zjawiska jak choroba szalonych krów
czy afera dioksynowa, które zachwiały
zaufaniem klientów...
Zagadnienia jakości
i bezpieczeństwa są...
dzisiaj uważane za najważniejsze,
a to z powodu rosnącej świadomości
ludzi i występujących potrzeb.
Rynek...
jest coraz bardziej zorientowany na
jakość, a świadomość środowiskowa
wprowadziła dodatkowe wymagania
nie tylko względem produktu, ale
także jego wytwarzania
i wykorzystania
po zużyciu.
obecnie...
Poprzez gwarantowanie bezpieczeństwa
produktu przez producenta buduje się
zaufanie klientów do produktów
spożywczych.
Produkcja jakościowa
pokonuje granice i bariery!
a Rolnicy...
Najczęściej stanowią pierwsze ogniwo
w łańcuchu produkcji żywności
(„z farmy do stołu”)
Prawodawstwo związane
z bezpieczeństwem żywności
W warunkach krajowych…
...bezpośredni nadzór nad żywnością
sprawują: Państwowa Inspekcja
Sanitarna (żywność pochodzenia
roślinnego), podlegająca Ministerstwu
Zdrowia, oraz Państwowa Inspekcja
Weterynaryjna, podlegająca MRiRW
(żywność pochodzenia zwierzęcego).
dla branży spożywczej podstawowy
dokument stanowi ustawa z 11 maja 2001
roku o warunkach zdrowotnych żywności
i żywienia (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz.
634), później wielokrotnie nowelizowana
określa ona m. in.:
 Wymagania w zakresie jakości
zdrowotnej żywności oraz dozwolonych
substancji dodatkowych
 Warunki produkcji i obrotu artykułami
oraz zasady higieny w procesie produkcji
Zasady przeprowadzania urzędowej
kontroli żywności
Ustawy nie stosuje się np. do:
środków spożywczych produkowanych,
przechowywanych i spożywanych
wyłącznie we własnym gospodarstwie
domowym do zaspokajania potrzeb tego
gospodarstwa lub przywożonych w tym
celu z zagranicy
W zakładzie produkującym lub
wprowadzającym do obrotu żywność
ustawa nakazuje wdrożenie i stosowanie
zasad systemu HACCP.
Obowiązek ten nie dotyczy producentów
na etapie produkcji pierwotnej, którzy,
w celu zapewnienia właściwej jakości
zdrowotnej oraz zasad higieny są
obowiązani wdrożyć i stosować zasady
dobrej praktyki produkcyjnej (GMP)
oraz dobrej praktyki higienicznej (GHP).
gdzie:
„produkcja pierwotna oznacza
produkcję, chów lub uprawę produktów
pierwotnych, włącznie ze zbieraniem
plonów, łowiectwem, łowieniem ryb,
udojem mleka oraz wszystkimi etapami
produkcji zwierzęcej przed ubojem, a
także zbiorem roślin rosnących w
warunkach naturalnych”
„produkty pierwotne są to produkty
gleby,w tym rośliny rosnące w
warunkach naturalnych, uprawy roślin,
chowu zwierząt, łowiectwa,
rybołówstwa morskiego i rybactwa
śródlądowego”
„dobra praktyka produkcyjna (GMP) są
to działania, które muszą być podjęte,
i warunki, które muszą być spełniane,
aby produkcja żywności oraz materiałów
i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością odbywały się w sposób
zapewniający właściwą jakość zdrowotną
żywności, zgodnie z przeznaczeniem”
„dobra praktyka higieniczna (GHP) są
to działania, które muszą być podjęte
i warunki higieniczne, które muszą być
spełniane i kontrolowane na wszystkich
etapach produkcji lub obrotu, aby
zapewnić bezpieczeństwo żywności”
„System HACCP – postępowanie mające
na celu zapewnienie bezpieczeństwa
żywności poprzez identyfikację
i oszacowanie skali zagrożeń z punktu
widzenia jakości zdrowotnej żywności
oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń
podczas przebiegu wszystkich etapów
procesu produkcji i obrotu żywnością;
system ten ma również na celu
określenie metod ograniczania zagrożeń
oraz ustalenie działań naprawczych”
gdzie:
ryzyko jest to niebezpieczeństwo
zaistnienia negatywnych skutków dla
zdrowia człowieka oraz dotkliwość takich
skutków będących następstwem
zagrożenia pochodzącego od żywności
lub środków żywienia zwierząt
Do wdrożenia zasad systemu HACCP
zobligowany jest każdy zakład
przetwórstwa spożywczego, każdy sklep
spożywczy, restauracja czy kiosk
z produktami spożywczymi.
Obowiązek ten dotyczy także tych
producentów rolnych, którzy swoje
produkty poddają jakiejkolwiek obróbce.
ważne!
...pierwszym krokiem do wdrożenia
zasad systemu HACCP jest stosowanie
zasad GMP i GHP!
Filozofia systemu HACCP
„System HACCP obejmuje następujące
zasady i tryb postępowania:
1) zidentyfikowanie i ocenę zagrożeń
jakości zdrowotnej żywności oraz
ryzyka ich wystąpienia, a także
ustalenie środków kontroli i metod
przeciwdziałania tym zagrożeniom,
2) określenie krytycznych punktów
kontroli w celu wyeliminowania lub
ograniczenia zagrożeń,
gdzie:
„Punktem krytycznym jest każde
działanie lub czynnik operacyjny,
który może i musi być opanowany
w celu zapobieżenia jednemu lub
większej liczbie zidentyfikowanych
zagrożeń”
3) ustalenie dla każdego krytycznego
punktu kontroli limitów
rozgraniczających stany akceptowalne
od nieakceptowalnych w celu
zapobiegania, eliminowania lub
ograniczania zidentyfikowanych
zagrożeń,
4) ustalenie i wprowadzenie systemu
monitorowania krytycznych punktów
kontroli,
5) ustalenie działań naprawczych
(korygujących), jeżeli monitorowanie
wykazuje, że krytyczny punkt kontroli
nie spełnia wymagań, o których mowa
w pkt 3.”
W praktyce w systemie HACCP stosowane
są jeszcze dwie dodatkowe zasady!
(w ustawie opisane jako tryb postępowania)
6) ustalenie sposobu weryfikacji zasad
systemu, w celu potwierdzenia, że
funkcjonuje on prawidłowo.
7) prowadzenie dokumentacji dotyczącej
wszystkich procedur i zapisów zgodnie
z powyższymi zasadami.
Inne przykładowe akty prawne związane
z bezpieczeństwem żywności:
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku
o zwalczaniu chorób zakaźnych, badaniu
zwierząt rzeźnych i mięsa oraz
Inspekcji Weterynaryjnej
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 18 sierpnia 2004 r.
w sprawie wymagań weterynaryjnych dla
mleka oraz produktów mlecznych
Prawodawstwo UE
Dyrektywy – są adresowane do krajów
członkowskich i są dla nich wiążące
w zakresie celów, jakie powinny być
osiągnięte.
Są one stosowane w celu harmonizacji
prawa państw członkowskich.
Prawo unijne
Rozporządzenia – chociaż mają moc
prawną, kraje członkowskie mogą
wprowadzić własne akty prawne
obowiązujące na ich terytorium,
które nie mogą być jednak sprzeczne
z rozporządzeniami Wspólnoty.
Filozofia tzw. „Nowego podejścia”
• Każdy wyrób ma prawo do wolnego
obrotu na terenie UE o ile spełnia
wymagania zasadnicze
• Dyrektywy harmonizują jedynie
wymagania zasadnicze (dot. zdrowia,
bezpieczeństwa, środowiska)
Biała Księga w zakresie bezpieczeństwa
żywności...
Dokument ten zaprezentowany w styczniu
2000 roku zawierał kierunki strategii
działania Komisji w zakresie prawa
żywnościowego i bezpieczeństwa
żywności.
W roku 2002 opublikowano
Rozporządzenie 178/2002, ustanawiające
ogólne zasady i wymagania prawa
żywnościowego.
Jego główne efekty to:
- powołanie Europejskiego Urzędu ds.
Bezpieczeństwa Żywności
-określenie sposobów postępowania
w sprawach mających bezpośredni lub
pośredni wpływ na bezpieczeństwo
żywności
-określenie zasady ostrożności, gdzie po
stwierdzeniu istnienia ryzyka dla
zdrowia można przyjąć przejściowe
środki zarządzania ryzykiem
Propozycje nowych rozporządzeń w
sprawie higieny środków spożywczych
mówią między innymi o:
- przeniesieniu na poziom gospodarstwa
ogólnych wymagań w zakresie higieny,
- odpowiedzialności przedsiębiorcy
za bezpieczeństwo żywności (każdego
uczestnika łańcucha żywnościowego,
w tym rolnika),
- obowiązkowej rejestracji uczestników
łańcucha żywnościowego oraz obowiązku
prowadzenia rejestrów dostawców
żywności,
- certyfikacji przez tzw. „stronę trzecią”
systemów HACCP w przedsiębiorstwach,
skutkujących:
Ograniczeniem ryzyka
Wzmocnieniem procesu decyzyjnego
Przewagą w konkurencji
Lepszym dostępem do rynku
Akceptacją na rynku krajowym
i międzynarodowym
Obniżką kosztów ubezpieczenia
Efektywniejszym zarządzaniem
Większym zaufaniem do przestrzegania
wymogów prawnych
systemy certyfikacji
w produkcji rolniczej
Certyfikacja
Procedura w wyniku której trzecia
strona udziela pisemnego zapewnienia
że wyrób, proces lub usługa są zgodne
z określonymi wymaganiami
(wg norm serii ISO 9000)
Akredytacja
Procedura w wyniku której upoważniona
jednostka organizacyjna oficjalnie
uznaje że pewna jednostka
organizacyjna lub osoba są kompetentne
do wykonywania określonych zadań.
(wg norm serii ISO 9000)
Identyfikowalność
Identyfikowalność jest to zdolność do
śledzenia historii, zastosowania oraz
lokalizacji tego co jest przedmiotem
rozpatrywania
(wg norm serii ISO 9000)
EUREPGAP
EUREPGAP
Jest to oparty na kodeksie Dobrej
Praktyki Rolniczej (GAP) i pryncypiach
HACCP ogólnoświatowy program integracji
standardów produkcji świeżych owoców
i warzyw.
Wymogi EUREPGAP nie są sztywne
i uwzględniają różne systemy produkcji,
zależne od położenia geograficznego
gospodarstwa wytwórcy.
podstawy EUREPGAP
uprawa roślin metodami integrowanymi
stosowanie zintegrowanego systemu ich
ochrony
przestrzeganie zasad dobrej praktyki
rolniczej
coroczna kontrola certyfikowanego
gospodarstwa
Integrowana Produkcja (IP) jest to
system gospodarowania, w którym
w sposób harmonijny wykorzystuje się
postęp techniczny i biologiczny
w uprawie, nawożeniu i ochronie roślin.
Integrowana Produkcja uwzględnia także
cele ekologiczne:
- ochronę otaczającego środowiska,
- ochronę rolniczego krajobrazu,
- dba o bezpieczeństwo i zdrowie zarówno
producentów, jak i konsumentów.
Norma EUREPGAP
Handlowa norma EUREPGAP jest
przeznaczona dla producentów owoców,
warzyw, ziemniaków i grzybów.
Jest ona pomocna we współpracy
przemysłu z dostawcami surowców.
EUREPGAP gwarantuje przede
wszystkim bezpieczeństwo produktów!
Norma EUREPGAP
Jej wprowadzenie powoduje że
współpraca nie opiera się na
wymaganiach własnych np. przetwórni,
ale ogólnie znanych zasadach.
Norma dotyczy bezpieczeństwa i higieny
żywności, włączając także zagadnienia
ochrony środowiska i bezpieczeństwa
pracowników.
Norma EUREPGAP
Normę opracowało zrzeszenie
europejskich detalistów żywności
EUREP.
Stosowanie zintegrowanego zwalczania
szkodników (ang. IPM) i produkcji
zintegrowanej (ang. ICM) prowadzą do
długoterminowej poprawy produkcji
rolniczej.
Norma EUREPGAP
Zadaniem normy jest ustalenie łatwo
rozpowszechnianych zasad w celu
niezależnej weryfikacji oraz
komunikacja z kluczowymi partnerami.
Podstawowa idea – organizacje włączone
w łańcuch produkcji żywności
zaakceptują zasady i zapewnią, że
dobra praktyka jest wdrożona
i funkcjonuje.
Podstawowa idea cd. – rolnicy angażują
się w:
- utrzymanie zaufania konsumentów do
jakości i bezpieczeństwa żywności
- minimalizowanie złego wpływu na
środowisko
- zmniejszenie stosowania środków
ochrony roślin
- zapewnienie odpowiedzialności za
zdrowie i bezpieczeństwo pracowników
EUREPGAP – podstawowe wymagania
- Prowadzenie dokumentacji dotyczącej
zdrowotności materiału nasadzeniowego
- Dokumentowanie historii upraw
- Prowadzenie mapy gruntów
(także przeprowadzanie analizy gleby)
- Stosowanie nawozów mineralnych
wyłącznie na podstawie analizy potrzeb
żywieniowych roślin
EUREPGAP – podstawowe wymagania cd.
- Stosowanie integrowanych metod ochrony
roślin
- Stosowanie programu zarządzania
i utylizacji odpadów
- Przestrzeganie przepisów BHP
- Przestrzeganie zasad higieny
w pozbiorczym traktowaniu produktów
(przechowywanie, pakowanie, dystrybucja)
EUREPGAP – podstawowe wymagania cd.
- Przestrzeganie zasad ochrony
środowiska
- Przeprowadzanie raz w roku
wewnętrznego auditu, tj. kontroli
przyjętych zobowiązań
Czy warto stosować normę EUREPGAP?
- Sieci handlowe w wielu krajach
(np. Belgia, Niemcy, Holandia, Francja,
Austria, Włochy, Hiszpania, Wielka
Brytania) żądają od swoich dostawców
certyfikatów EUREPGAP, co wiąże się
również m.in. z wizytami inspektorów
w sadach, przechowalniach i sortowniach.
W ostatnich latach...
EUREPGAP rozszerzył swoje wymagania
dotyczące dobrej praktyki rolniczej na:
kwiaty i rośliny ozdobne
produkcję w środowisku wodnym
produkcję kawy
Integrowana
Produkcja Owoców
IPO – Integrowana Produkcja Owoców
IPO jest podstawowym wymogiem
stawianym przez supermarkety w Polsce
i jest uważany za łagodniejszą formę
systemu certyfikacji owoców EUREPGAP.
Do stosowania produkcji opartej na
metodach integrowanych zachęcają
dopłaty z budżetu UE na systemy
produkcji pozwalające na ograniczenie
zabiegów chemicznych.
IPO – Integrowana Produkcja Owoców
W państwach Europy Zachodniej IPO stała
się obowiązującym standardem.
Kontrole IPO i wydawanie certyfikatów
w warunkach krajowych prowadzi
Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
(patrz znowelizowana ustawa o ochronie
roślin z dnia 18 grudnia 2003 r.,
Dz. U. Nr 11 poz. 94 z 2004 r.)
IPO – Integrowana Produkcja Owoców
Producent chcący przystąpić do systemu
Integrowanej Produkcji powinien złożyć
wniosek do Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Roślin.
Każdy producent zobowiązany jest
ukończyć szkolenia specjalistyczne.
Znak Integrowanej Produkcji Jabłek
Istota IP
- system produkcji ułatwiający sprzedaż
owoców o wysokiej wartości biologicznej
i odżywczej, bezpiecznych dla zdrowia,
- uwzględnia ochronę środowiska
i krajobrazu rolniczego,
- dba o zdrowie i bezpieczeństwo
producentów i konsumentów,
- integrowana ochrona roślin prowadzona
w oparciu o monitorowanie patogenów,
Istota IP cd.
- cechy rolnictwa ekologicznego
(płodozmian, nawożenie organiczne,
międzyplony, dbałość o żyzność
i biologiczną aktywność gleby)
- cechy uprawy konwencjonalnej
(nawozy mineralne w umiarkowanych
i precyzyjnie ustalonych dawkach,
interwencyjne stosowanie pestycydów)
Metody ograniczenia stosowania
zabiegów chemicznych spełniające
wymagania IP:
- Stosowanie selektywnych preparatów
- Wprowadzanie pomocnych organizmów
- Stosowanie metod biotechnicznych
(np. dezorientacja samców szkodnika za
pomocą pułapek feromonowych)
- Stosowanie selektywnych preparatów
biologicznych, zawierających
chorobotwórcze dla szkodnika wirusy
certyfikat IP:
- organizacją certyfikującą jest
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin
i Nasiennictwa
- certyfikat wydawany jest na okres 1 roku
- zasady określone w systemie integrowanej
produkcji zgodne są z międzynarodowymi
zasadami IP i EUREPGAP
- Produkty oznaczane są logo IP
Rolnictwo ekologiczne
(biologiczne, organiczne)
Produkcja ekologiczna
W warunkach krajowych kwestie te reguluje
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004
o rolnictwie ekologicznym, odwołująca się
do rozporządzenia Rady nr 2092/91/EWG
z dnia 24 czerwca 1991 r.
[zasady produkcji ekologicznej szczegółowo
opisano w wycofanej ustawie z dnia 16 marca
2001 r. (Dz. U. Nr 38, poz. 452)].
Produkcja ekologiczna
Ekologiczne gospodarstwo rolne to takie,
w którym produkcja rolna prowadzona
jest metodami ekologicznymi, tj.
w sposób w którym zastosowano
w możliwie największym stopniu naturalne
metody produkcji, nie naruszające
równowagi przyrodniczej.
Warunki produkcji
ekologicznej
Jest ona prowadzona zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju oraz zapewnia
trwałą żyzność gleby, zdrowotność roślin
i zwierząt.
W szczególności polega na stosowaniu:
1) Płodozmianu
2) Nawozów organicznych, środków ochrony
roślin i żywienia zwierząt uzyskiwanych
inaczej niż w drodze przemysłowej
syntezy chemicznej
3) Materiału siewnego z roślin przez
minimum 1 okres wegetacyjny
uprawianych w warunkach pkt. 1 i 2
W szczególności polega na stosowaniu cd:
4) Doboru roślin i zwierząt
z uwzględnieniem ich naturalnej
odporności na choroby, w szczególności
wykorzystując rasy miejscowe
Warunki do spełnienia przez
gospodarstwo:
1. Na terenie gospodarstwa nie występują
przekroczenia dopuszczalnych stężeń
substancji szkodliwych
(dotyczy: powietrza, gleby i wody)
2. W całości gospodarstwa prowadzi się
produkcję metodami ekologicznymi
Warunki do spełnienia przez
gospodarstwo:
3. Przechowywane nawozy i środki ochrony
są dopuszczone do stosowania
w rolnictwie ekologicznym
4. Należy dążyć do zrównoważenia
produkcji roślinnej i zwierzęcej,
aby liczba zwierząt nie wpływała
niekorzystnie na środowisko
(dobór obsady)
Warunki do spełnienia przez
gospodarstwo:
5. W produkcji zwierzęcej zabronione
jest profilaktyczne stosowanie leków
weterynaryjnych
6. W żywieniu zwierząt roślinożernych
maksymalnie wykorzystać wypas na
pastwiskach
Przestawianie gospodarstwa
rolnego na produkcję metodami
ekologicznymi według ustalonego
programu trwa minimum 2 lata!
certyfikacja gospodarstwa:
Certyfikat zgodności wydawany jest przez
upoważnioną jednostkę certyfikującą.
Jednostka taka przeprowadza kontrole,
wydaje i cofa certyfikaty zgodności.
Posiada ona swój własny numer
identyfikacyjny.
Certyfikat zgodności wydawany jest na
okres 12 miesięcy.
Znakowanie produktów z
gospodarstw ekologicznych:
Produkty te są oznakowane specjalnymi
etykietami.
Oznakowanie umożliwia identyfikację
producenta, nr certyfikatu i nazwę
jednostki certyfikującej.
Dopłaty do produkcji
ekologicznej
Uprawy rolnicze
(w okresie przestawiania)
680 PLN/ha
Uprawy rolnicze
(z certyfikatem)
600 PLN/ha
Trwałe użytki zielone
(w okresie przestawiania)
330 PLN/ha
Trwałe użytki zielone
(z certyfikatem)
260 PLN/ha
Dopłaty do produkcji
ekologicznej
Uprawy warzywnicze
(w okresie przestawiania)
980 PLN/ha
Uprawy warzywnicze
(z certyfikatem)
940 PLN/ha
Uprawy sadownicze i jagodowe
(w okresie przestawiania)
1800 PLN/ha
Uprawy sadownicze i jagodowe
(z certyfikatem)
1540 PLN/ha
Przykłady europejskich
ekoetykiet:
Produkty
niemodyfikowane
genetycznie
Cel modyfikacji
- odporność na szkodliwe czynniki
(choroby roślin, chwasty, czynniki
klimatyczne itp.)
- wprowadzanie do organizmów genów
produkujących pewne pożądane
substancje (np. prowitamina A w
zmodyfikowanym genetycznie ryżu)
- wzrost plonów upraw i przyrostów
masy ciała zwierząt
Czego konsumenci się
obawiają w zmodyfikowanych
produktach?
Zagrożenia:
- „zanieczyszczenie” środowiska
genetycznego; zagrożenie dla
różnorodności odmian
- na skutek modyfikacji w organizmie
może powstać toksyna bądź czynnik
alergiczny
- wzrost wydajności plonowania może
pozbawić wielu producentów zajęcia
Dlatego wiele podmiotów...
z obszaru rolnictwa i przemysłu
spożywczego wdraża system zapewnienia
tożsamości (Identity Preservation – IP)
oraz system dobrowolnej certyfikacji,
potwierdzający brak obecności GMO
w wytwarzanych produktach (non-GMO).
GMO (ang.) - Genetically Modified Organisms
Preservation (ang.) – ochrona, konserwacja
Znak produktu posiadającego
certyfikat „non-GMO”
Systemy te opierają się na
następujących zasadach:
- materiał siewny musi pochodzić ze
znanego źródła,
- plantacje zakładać na polach, które
w poprzednim roku nie były zajmowane
przez rośliny GMO,
- stosować izolację przestrzenną
względem upraw GMO,
cd:
- po zbiorze powinna być przeprowadzona
ocena jakości i badanie produktu pod
kątem modyfikacji genetycznych
- wszystkie etapy produkcji i obrotu
powinny być udokumentowane
„non-GMO”
System dobrowolnej certyfikacji
„non-GMO” polega na stwierdzeniu przez
niezależną jednostkę, że przedsiębiorca
posiada wdrożony system jakości, który
zapewnia w praktyce nieobecność
składników zmodyfikowanych genetycznie
w wyrobach wprowadzanych na rynek.
„non-GMO”
Potwierdzeniem tego faktu jest
uzyskanie odpowiedniego certyfikatu
i prawo oznaczania produktów jako
wolnych od GMO
EUROPEJSKIE ZNAKI
JAKOŚCI PRODUKTÓW
W UE produkty gwarantujące
wyjątkową jakość mogą być oznaczone
jednym z trzech specjalnych symboli.
Chronią one producentów przed
nieuczciwą konkurencją i pozwalają im
promować swoje wyroby, jednocześnie
informując konsumenta o wyjątkowości,
specyfice i unikalności tych produktów.
Chroniona Nazwa Pochodzenia
(ang. Protected Designation
of Origin - PDO)
Nazwę produktu rolnego lub środka
spożywczego można zarejestrować
w przypadku, gdy cechy produktu
wynikają zasadniczo lub wyłącznie
z jego środowiska geograficznego.
Produkcja, przetwórstwo i wytwarzanie
muszą mieć miejsce na określonym
obszarze geograficznym.
Znak graficzny PDO
wersja anglojęzyczna
wersja polskojęzyczna
Chronione Oznaczenie Geograficzne
(ang. Protected Geographical
Indication - PGI)
Nazwę produktu rolnego lub środka
spożywczego można zarejestrować
w przypadku, gdy jakość, reputację
lub inną jego cechę można przypisać
pochodzeniu geograficznemu.
Produkcja, przetwórstwo i wytwarzanie
muszą mieć miejsce na określonym
obszarze geograficznym.
Znak graficzny PGI
wersja anglojęzyczna
wersja polskojęzyczna
Gwarantowana Tradycyjna Specjalność
(ang. Traditional Speciality
Guaranteed - TSG)
Nazwę produktu rolnego lub środka
spożywczego można zarejestrować
w przypadku, gdy jego nazwa jest sama
w sobie specyficzna lub też wyraża
specyficzny charakter produktu rolnego
lub środka spożywczego.
Tradycyjny charakter produktu może być
wyrażony za pomocą tradycyjnych
surowców, składu lub sposobu wytwarzania.
Znak graficzny TSG
wersja anglojęzyczna
wersja polskojęzyczna
Procedura rejestracji PDO i PGI
Procedura rejestracji Chronionej
Nazwy Pochodzenia oraz Chronionego
Oznaczenia Geograficznego jest taka
sama.
Procedura rejestracji PDO i PGI
Proces rejestracji jest dwuetapowy:
I etap rejestracji na szczeblu krajowym,
II etap na szczeblu unijnym, prowadzony
jest przez Komisję Europejską.
Procedura rejestracji
Etap I – szczebel krajowy
1) Organ odpowiedzialny: Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
2) Po zaakceptowaniu wniosku na tym etapie
rejestracji, streszczenie specyfikacji
publikowane jest na stronie internetowej
ministerstwa i jednocześnie w Dzienniku
Urzędowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi.
Procedura rejestracji
3) W specyfikacji (jest częścią wniosku)
zamieszcza się informacje na temat
produktu: nazwy, składu, procesu
produkcji i związku wyrobu z regionem lub
obszarem, gdzie jest wytwarzany.
Po publikacji wniosku każdy podmiot może
zgłosić ewentualne zastrzeżenia co do
nazwy, procedury lub innych
opublikowanych elementów specyfikacji.
Procedura rejestracji
4) Wszelkie zastrzeżenia do wniosku
przekazywane są Radzie do Spraw
Tradycyjnych i Regionalnych Nazw
Produktów Rolnych i Środków
Spożywczych.
5) Minister może zwrócić się do
wnioskodawcy o uzupełnienie
informacji zawartych w specyfikacji.
Procedura rejestracji
5) W szczególnych przypadkach,
(np.: brak dowodów na związek
produktu z regionem) minister ma
prawo odmówić przekazania wniosku do
Komisji Europejskiej.
6) Wniosek nie budzący zastrzeżeń
przekazywany jest do kolejnego etapu
procedury rejestracji, do Komisji
Europejskiej.
Procedura rejestracji - UE
Gdy dokumenty rejestracyjne zostaną
zaaprobowane przez Komisję następuje
ich publikacja w Dzienniku Urzędowym
Wspólnot Europejskich.
Jest to sygnał do rozpoczęcia
oficjalnej rejestracji nazwy na
obszarze całej Unii Europejskiej.
Procedura rejestracji - UE
Jeżeli nie zostały złożone zastrzeżenia,
nazwa produktu jest rejestrowana
i wpisuje się ją do Rejestru Chronionych
Nazw Pochodzenia oraz Chronionych
Oznaczeń Geograficznych.
Procedura rejestracji - UE
Wniosek może dotyczyć tylko jednego
produktu rolnego lub spożywczego.
Opłata za ocenę wniosku i przekazanie
go do Komisji Europejskiej wynosi
obecnie 300 zł.
Procedura rejestracji – TSG
Choć wniosek o rejestrację Nazwy
Specyficznego Charakteru i wydanie
świadectwa różni się od poprzednich,
procedura rejestracji przebiega
podobnie: I etap odbywa się w kraju,
a drugi etap to rozpatrywanie wniosku
przez Komisję Europejską
Procedura rejestracji – TSG
Opis musi m. in. zawierać jasną
i sugestywną argumentację
podkreślającą oryginalność, a przede
wszystkim specyficzność
i tradycyjność produktu ubiegającego
się o świadectwo.
Procedura rejestracji – TSG
Producenci sami ustanawiają zasady
produkcji i przetwarzania produktu,
narzucając tym samym sobie i innym
zainteresowanym podmiotom
dyscyplinę związaną z przestrzeganiem
wymogów zawartych w specyfikacji.
Procedura rejestracji – TSG
Jeżeli nie zostały złożone
zastrzeżenia, nazwa produktu jest
rejestrowana i wpisuje się ja do
Rejestru Świadectw Specyficznego
Charakteru.
Opłata wynosi 300 zł
Wprowadzenie systemu
zarządzania jakością w
przedsiębiorstwie - podstawy
System zarządzania jakością
wprowadzają np. organizacje
ukierunkowane na ciągłe doskonalenie
swoich wyrobów, ponieważ oczekiwania
i potrzeby klientów podlegają ciągłym
zmianom
8 zasad zarządzania jakością
(wg norm serii ISO 9000)
1 ZASADA: Orientacja na klienta
Organizacje są zależne od swoich
klientów i dlatego zaleca się, aby
rozumiały obecne i przyszłe potrzeby
klienta, aby spełniały wymagania
klienta oraz podejmowały starania,
aby wykraczać ponad jego
oczekiwania.
2 ZASADA: Przywództwo
Przywódcy ustalają jedność celu
i kierunku działania organizacji.
Zaleca się, aby tworzyli oni
i utrzymywali środowisko wewnętrzne,
w którym ludzie mogą w pełni
zaangażować się w osiąganie celów
organizacji.
3 ZASADA: Zaangażowanie ludzi
Ludzie na wszystkich szczeblach są
istotą organizacji i ich całkowite
zaangażowanie pozwala na
wykorzystanie ich zdolności dla dobra
organizacji.
4 ZASADA: Podejście procesowe
Pożądany wynik osiąga się z większą
efektywnością wówczas, gdy działania
i związane z nimi zasoby są
zarządzane jako proces.
(proces – zbiór działań wzajemnie
powiązanych lub wzajemnie oddziałujących)
5 ZASADA: Podejście systemowe do
zarządzania
Zidentyfikowanie, zrozumienie
i zarządzanie wzajemnie powiązanymi
procesami jako systemem przyczynia
się do zwiększenia skuteczności
i efektywności organizacji w osiąganiu
celów.
6 ZASADA: Ciągłe doskonalenie
Zaleca się, aby ciągłe doskonalenie
funkcjonowania całej organizacji
stanowiło stały cel organizacji.
7 ZASADA: Podejmowanie decyzji na
podstawie faktów
Skuteczne decyzje opierają się na
analizie danych i informacji.
8
ZASADA: Wzajemnie
powiązania z dostawcami
korzystne
Organizacja i jej dostawcy są od
siebie zależni, a wzajemnie korzystne
powiązania zwiększają zdolność obu
stron do tworzenia wartości.
proces ciągłej
poprawy, tzw.
cykl Deminga
(cykl PDCA):
PLAN
DO
(ustal cele)
(wykonaj)
ACT
CHECK
(działaj
aby wciąż
doskonalić)
(sprawdzaj)
Dziękuję
www.ibmer.poznan.pl
E-mail: [email protected]