Edukacja zdrowotna „to nie tylko kształcenie człowieka w zakresie
advertisement
PROGRAM EDUKACJI ZDROWOTNEJ W PRZEDSZKOLU LEŚNE SKRZATY W PRZEŹMIEROWIE na lata 2014-2017 w ramach projektu „Szkoły Promujące Zdrowie” „ Edukacja zdrowotna jest to proces, w którym ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i społeczności,w której żyją”. T. Williams Opracowały mgr Lidia Filipczak mgr Paulina Mieloch mgr Wiesława Ruta Scheffler nauczycielki przedszkola WSTĘP W 2011 roku Rada Pedagogiczna naszego Przedszkola postanowiła aktywnie włączyć się w ogólnoświatowe działania mające na celu promocję zdrowia. Na lata 2011-2014 został opracowany Program Edukacji Zdrowotnej, który był realizowany przez wszystkich nauczycieli w każdej grupie wiekowej. W kolejnych latach zamierzamy kontynuować działania związane z edukacją zdrowotną i promocją zdrowia. ZAŁOŻENIA Z punktu widzenia wychowania przedszkolnego, najważniejszymi czynnikami promującymi zdrowy styl życia są, przede wszystkim, edukacja zdrowotna i promocja zdrowia. Edukacja zdrowotna „to nie tylko kształcenie człowieka w zakresie tego, co powinien czynić, aby nie zachorować, ale także co robić, aby zdrowie własne i innych wzmacniać”. Natomiast promocja zdrowia, według Karty Ottawskiej z 1986 roku, „jest to proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na jego zdrowie w sensie jego poprawy i utrzymania. W celu osiągnięcia całkowitego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego, zarówno jednostka, jak i grupa społeczna, muszą umieć określać i urzeczywistniać swoje aspiracje, zaspokajać potrzeby, radząc sobiez wyzwaniami swojego środowiska w jego istniejącym stanie lub dokonując w nim odpowiednich zmian”. W przedszkolu promującym zdrowie dominuje troska o zdrowie i dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne dzieci, nauczycieli i pozostałych pracowników placówki. Przedszkola promujące zdrowie charakteryzują trzy cechy: -edukacja prozdrowotna w ramach programu wychowania przedszkolnego, -uwzględnianie zdrowia w życiu przedszkola, -współdziałanie przedszkola z rodziną i społecznością lokalną w zakresie ochrony zdrowia i pomnażania jego potencjału. Celem prowadzenia działalności edukacyjnej w przedszkolu, jest ukazywanie dzieciom wartości zdrowia, jako potencjału, którym dysponują, kształtowanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie, wyposażenie ich w wiedzę i umiejętności, kształtowanie odpowiednich postaw i nawyków. Wraz z rozwojem dziecka należy się liczyć z koniecznością wyposażenia go w umiejętności przewidywania zagrożeń, unikania ich, a jeśli już się pojawiają w zdolność do radzenia sobie z trudną sytuacją. Treści opracowanego Programu Edukacji Zdrowotnej dotyczą sześciu podstawowych obszarów, czyli: higiena osobista i otoczenia, bezpieczeństwo i pierwsza pomoc, ruch w życiu człowieka, żywność i żywienie, zdrowie psychospołeczne i edukacja do życia w rodzinie, profilaktyka uzależnień. Realizacja takiego zakresu treści w dłuższej perspektywie czasowej, powinna doprowadzić u dzieci do przyswojenia bogatej wiedzy z dziedziny zdrowia, ukształtowania w nich postaw prozdrowotnych oraz prawidłowych nawyków higieniczno-kulturalnych. Zwracając przedszkolakom uwagę na to, co zdrowe i bezpieczne, nauczy się ich dbania o swoje dobre samopoczucie psychiczne, fizyczne i społeczne. Zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka ma bowiem wysoce istotny wpływ na powodzenie w nauce, a także determinuje jego dalszy rozwój. CELE PROGRAMU Cel główny – zapewnienie takich warunków, aby dzieci nabyły umiejętności prozdrowotnych zachowań i poszanowania zdrowia własnego i innych. Cele szczegółowe : rozbudzanie zainteresowania własnym zdrowiem i rozwojem wdrażanie do dbania o zdrowie własne i innych stymulowanie rozwoju różnych narządów i układów poznanie zasad racjonalnego żywienia i jego znaczenia dla zdrowia kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających życiu i zdrowiu wdrażanie do przestrzegania bezpieczeństwa kształtowanie nawyków higieniczno – kulturalnych rozwijanie sprawności ruchowej wdrażanie do czynnego wypoczynku wdrażanie do współdziałania i współżycia w grupie wdrażanie do wizyt kontrolnych u specjalistów I.HIGIENA OSOBISTA I OTOCZENIA Treści Wpajanie dzieciom dbania o czystość: nabywanie umiejętności mycia rąk nabywanie umiejętności prawidłowego mycia zębów samodzielne korzystanie z toalety samodzielne posługiwanie się chusteczkami do nosa, grzebieniem, szczoteczką do zębów zwracanie uwagi na nieużywanie przedmiotów (takich jak ręcznik, grzebień, chusteczka...) należących do innych dzieci samodzielne rozbieranie się i ubieranie zwracanie uwagi na schludność wyglądu (uczesane włosy, zapięte guziki) rozumienie potrzeby mycia rąk po wyjściu z toalety i przed posiłkami Zwracanie uwagi na umiejętne i kulturalne zachowanie się w czasie posiłku oraz podkreślanie roli właściwego odżywiania się: kształtowanie nawyku odpowiedniego posługiwania się sztućcami, serwetką gryzienie i dokładne przeżuwanie pokarmów niemówienie z „pełną buzią” rozwiązywanie zagadek przy pomocy zmysłów Osiągnięcia Dziecko.... - potrafi prawidłowo myć ręce - potrafi prawidłowo umyć zęby - potrafi samodzielnie korzystać z toalety - dba o higienę osobista - potrafi samodzielnie rozbierać i ubierać się - potrafi zadbać o swój wygląd - potrafi zapinać samodzielnie guziki - prawidłowo posługuje się sztućcami - umie kulturalnie zachować się w czasie posiłku - rozpoznaje produkty spożywcze przy pomocy różnych zmysłów zachęcanie do dbania o estetykę stołu podczas jedzenia dbanie o porządkowanie stołu po skończonym posiłku Opanowanie umiejętności związanych z samodzielną zmianą odzieży Wdrażanie do higienicznego trybu życia: przestrzeganie systematycznego wietrzenia pomieszczeń przyzwyczajanie do przebywania na świeżym powietrzu hartowanie organizmu - potrafi odstawić pusty talerz i kubek - potrafi samodzielnie zdjąć i założyć obuwie - potrafi samodzielnie założyć kurtkę, czapkę, szalik, rękawiczki - potrafi zwrócić się o pomoc przy trudnościach związanych z samodzielnym ubraniem się - potrafi dobrać ubiór do warunków atmosferycznych w porozumieniu z dorosłym - rozumie potrzebę korzystania ze stroju do ćwiczeń - potrafi utrzymać swoją odzież w porządku (składa, rozwiesza, chowa) - rozumie konieczność wietrzenia pomieszczeń - zna korzyści wynikające z ruchu na świeżym powietrzu i czynnego wypoczynku II.BEZPIECZEŃSTWO I PIERWSZA POMOC Treści Osiągnięcia Dziecko.... Bezpieczne poruszanie się na terenie przedszkola: ostrożne i bezpieczne poruszanie - zna rozkład pomieszczeń przedszkolnych się po sali i innych pomieszczeniach przedszkolnych - potrafi bezpiecznie poruszać się po budynku nieoddalanie się samodzielnie z - zna zasady bezpiecznego oddalania się z miejsca zabawy czy zajęć placu lub budynku - nie odchodzi samodzielnie od grupy przedszkolnego - przestrzega zakazu wychodzenia z przedszkola z osobą nieznaną - nie zagraża innym uczestnikom zabawy przestrzeganie ustalonych zakazów i nakazów Bezpieczne korzystanie z zabawek i sprzętu w czasie pobytu w przedszkolu: właściwe użytkowanie zabawek oraz różnych materiałów, przyborów i narzędzi przestrzeganie ustalonych zasad w czasie pobytu na placu zabaw Poznawanie i przestrzeganie podstawowych zasad poruszania się po drogach: zasady poruszania się w mieści i poza miastem zapoznanie z wybranymi znakami drogowymi przestrzeganie zasad ruchu drogowego Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu: przestrzeganie zakazów dotyczących o zrywania nieznanych im roślin i grzybów o wykorzystywania w zabawie lekarstw lub innych środków chemicznych - potrafi korzystać z zabawek zgodnie z ustalonymi regułami bezpieczeństwa - bezpiecznie posługuje się narzędziami i przyborami - rozumie potrzebę zgłaszania nauczycielce uszkodzeń różnych przedmiotów, które mogą zagrażać bezpieczeństwu - potrafi prawidłowo przechodzić przez jezdnię w mieści (sygnalizator) i poza miastem (zebra) - rozpoznaje znaki drogowe - wie, że nie wolno przebiegać przez jezdnię - wie, że nie wolno wybiegać z poza innych pojazdów - wie, że należy poruszać się pod opieką osoby dorosłej - rozumie zakaz zabawy w pobliżu tras komunikacyjnych - rozumie z czym wiąże się zrywanie nieznanych roślin lub grzybów - rozumie, że sam nie może zażywać lekarstw o zabawy z zapałkami o zabaw w miejscach niedozwolonych (w pobliżu jezdni, budowy, zbiorników wodnych) o zimowych zabaw na zamarzniętych jeziorach, stawach czy rzekach) o samowolnego korzystania z urządzeń elektrycznych i gazowych podłączonych do sieci własnego adresu ograniczanie zaufania do nieznanych, obcych ludzi - rozumie niebezpieczeństwo wynikające z zabawy zapałkami - zna niebezpieczeństwa wynikające z zabawy w niedozwolonych miejscach - przestrzega zakazu ślizgania się na naturalnych zbiornikach wodnych - rozumie, że niektóre urządzenia techniczne może obsługiwać w obecności osoby dorosłej - respektuje zakaz manipulowania przy kuchence gazowej i prądzie - zna swoje imię, nazwisko, adres zamieszkania, telefon - rozumie potrzebę zachowania ostrożności w kontaktach z osobami nieznajomymi Poznanie podstawowych zasad dotyczących niebezpiecznych wydarzeń, np., wypadek, pożar: poznanie numerów alarmowych spotkania z lekarzami, ratownikami medycznymi, policjantami oraz strażakami -zna numery alarmowe: 112, 997, 998, 999 -wie, że w razie wypadku, pożaru itp. należy powiadomić odpowiednie służby i/lub osobę dorosłą III.RUCH W ŻYCIU CZŁOWIEKA Treści Zachęcanie dzieci do wszelkich zabaw związanych z ruchem (indywidualnych, zbiorowych, samorzutnych lub zorganizowanych) Organizowanie z całą grupą zajęć z wykorzystaniem następujących rodzajów zabaw i ćwiczeń: kształtujących postawę orientacyjno – porządkowych Osiągnięcia Dziecko... - odczuwa potrzebę uczestniczenia w zabawach ruchowych - odczuwa radość z podejmowanego wysiłku ruchowego - potrafi odczytać sygnały wysyłane przez uczestników zabawy - poznaje zasady rywalizacji - starannie i prawidłowo wykonuje zalecane ćwiczenia bieżnych z elementem równowagi na czworakach z elementami rzutu, celowania, toczenia i noszenia z elementem wspinania się z elementem skoku i odskoku na śniegu i lodzie Wykorzystanie naturalnej potrzeby ruchu dziecka w ćwiczeniach i zabawach opartych na metodzie A.M. Kniessów, R. Labana, K. Orffa, W. Sherborne : inicjowanie ruchów prowadzących do poznawania własnego ciała, wyczucia ciężaru, czasu i przestrzeni inicjowanie ruchów kształtujących związek dziecka z otoczeniem inicjowanie ruchów prowadzących do współdziałania w grupie inicjowanie ruchów prowadzących do współdziałania z partnerem inicjowanie ruchów kreatywnych łączenie wykonywania ruchów z tzw. „opowieścią ruchową” wykonywanie ruchów odzwierciedlających podkład muzyczny IV.ŻYWNOŚĆ I ŻYWIENIE Treści Wyrabianie nawyku spożywania surówek i sałatek owocowo – warzywnych, - potrafi w ćwiczeniach wykorzystać różne przybory - poznaje możliwości swojego ciała - zgodnie współdziała w grupie - zgodnie współdziała z partnerem - wykonuje ruchy niekonwencjonalne - ilustruje ruchem treść opowiadań - potrafi powiązać ruch z muzyką - wyrabia swobodę i płynność ruchów Osiągnięcia Dziecko... - zna wartościach odżywcze i zdrowotne owoców i warzyw, - rozumienie konieczności spożywania produktów niezbędnych dla zdrowia, Zachęcanie do spożywania zdrowej żywności; warzyw, owoców, nabiału (ograniczenie spożycia słodyczy), picia kompotów, soków (ograniczenie napojów gazowanych); przezwyciężanie niechęci do niektórych potraw - zna zdrowe produkty spożywcze oraz produktami szkodzącymi zdrowiu; - zna terminy: zdrowa żywność, produkty ekologiczne, zdrowe odżywianie; - uczestniczy w wycieczkach do sadu oraz sklepu owocowo- warzywnego; - przygotowuje surówkii sałatki owocowo – warzywne, zdrowe kanapki; V.ZDROWIE PSYCHOSPOŁECZNE I EDUKACJA DO ŻYCIAW RODZINIE Treści Osiągnięcia Dziecko... Rozwijanie umiejętności osobistych - pomaga innym i społecznych - stosuje się do zasad regulujących Otwartość dla drugiego człowieka życie w społeczeństwie, - bierze udział i chęć niesienia pomocy innym w akcjach mających na celu pomoc innym, np. zbiórka plastikowych nakrętek;„Góra grosza”;„ I Ty możesz zostać Świętym Mikołajem”świąteczna zbiórka żywności. VI.PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Treści Osiągnięcia Dziecko... Ochrona dzieci przed szkodliwym - rozpoznaj dymy i ich źródła wpływem dymu tytoniowego. Udział w - wie, jakie są skutków palenia programie przedszkolnej edukacji papierosów antytytoniowej „Czyste powietrze - unika miejsc, w których jest dym wokół nas” tytoniowy Kształtowanie świadomej postawy ochrony własnego zdrowia w sytuacjach, gdy są skazane na bezpośredni kontakt z palącymi. METODY PRACY Treści edukacji zdrowotnej w przedszkolu powinny być wprowadzane w zabawie i poprzez zabawę. Ukazuje ona bowiem zjawiska w nowych barwach, porusza wyobraźnię, budzi uczucia, pokazuje co dobre, zachęca do działania. Stosowanymi metodami do realizacji naszego programu są: 1. Metoda przekazu wiedzy (informowanie, wyjaśnienia, instruktaż, doświadczenia) 2.Metoda pobudzania zachowań sprzyjających zdrowiu 3.Metoda utrwalania pożądanych zachowań i przyzwyczajeń zdrowotnych 4.Metoda organizowania środowiska edukacji zdrowotnej 5.Inspirowanie do podejmowania działań prozdrowotnych 6.Metody aktywizujące (np. drama, burza mózgów) 7.Konkursy, quizy 8.Techniki plastyczne 9.Prelekcje oraz pogadanki lekarzy specjalistów oraz przedstawicieli społeczności lokalnej 10.Przykład własny EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja programu, której celem jest sprawdzenie stopnia realizacji założonych celów, polega na systematycznym monitorowaniu zaplanowanych zadań. Odbędzie się to poprzez: obserwację dzieci w różnych sytuacjach – zadaniowych, zabawowych rozmowy i wywiady z nauczycielami i pracownikami przedszkola wymianę uwag, spostrzeżeń i własnych doświadczeń w kontaktach z innymi pracownikami analizę dokumentów przedszkolnych ankiety analizę wytworów pracy dzieci. Ewaluacja posłuży do opracowania pisemnego raportu z wdrożenia edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, który zostanie przedstawiony pracownikom przedszkola. LITERATURA: 1)Frątczak E., J. „Edukacja zdrowotna dzieci przedszkolnych. Poradnik metodyczny dla nauczyciela”. TURPRESS, Toruń 1996 2)Kwaśniewska M., Żaba-Żabińska W. „Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci”. MAC, Warszawa 2009 3)Szymborski J i in. „Czyste powietrze wokół nas. Program przedszkolnej edukacji antytytoniowej” 4)Żak-Jędrzejewska M. „Program Edukacji Zdrowotnej w Przedszkolu Leśne Skrzaty w Przeźmierowie na lata 2011-2014 w ramach projektu „Szkoły Promujące Zdrowie”
