Filozofia.wykłady - FILOZOFIA - michalmroczek

Filozofia.wykłady.doc
(51 KB) Pobierz
3
PRZEDMIOT I SPOSOBY UPRAWIANIA FILOZOFII
1. Osobliwości filozofii.
2. Trzy obszary badań filozoficznych.
3. Zróżnicowanie zasad w otologii, gnoseologii i antropologii filozoficznej.
4. Główne formy twórczości filozoficznej.
5. Pożytki z filozofii.
FILOZOFIA to ciągle ponawiana próba odpowiedzi na podstawowe zagadnienia
światopoglądowe dotyczące sensu świata, własnego w nim miejsca i reguł w nim pozyskania
wiedzy prawdziwej. Stąd wyłania się troisty obszar badań filozoficznych odpowiadający w
zasadzie zestawowi głównych problemów światopoglądowych.
I.
Filozofia to próba odpowiedzi na zbiór najogólniejszych pytań dotyczących świata. Z tego
kręgu pytań wyrasta teoria bytu zwana ontologią.
Ontologia z grec. Byt
II. Drugi zbiór pytań filozoficznych dotyczy człowieka w wymiarze gatunkowym i
jednostkowym. Pojawia się tu także zbiór pytań dotyczących rozmaitych obszarów życia
ludzkiego – są to problemy hierarchii wartości i celów życiowych, zasad odróżniania
piękna i brzydoty, dobra i zła, zasad działania skutecznego oraz dróg osiągania szczęścia.
Odpowiedzi na tego typu problemy formułuje antropologia filozoficzna.
Antropos z grec. Człowiek
III. Trzeci zbiór pytań filozoficznych dotyczy poznawalności świata, reguł postępowania
badawczego i zasad kształtowania wiedzy prawdziwej. Ten obszar badań filozoficznych
nosi nazwę gnoseologii – teoria poznania.
Gnosis z grec. Wiedza, poznanie.
MIT a FILOZOFIA
Filozofia powstała jako racjonalna konkurencja wobec mitu. Różnice tych dwóch systemów
odpowiedzi (filozoficznego i mitycznego) na pytanie światopoglądowe wynikają ze ich istoty.
Mit wymaga wiary, toleruje brak jasności np. centaurus, wspiera się na tezach przyjętych bez
dowodu na gruncie zaufania do autorytetu. Filozofia zaś szuka rozwiązań w granicach rozumu,
dba o koherencje logiczną, stara się jasno dowieść prawdziwości swoich twierdzeń. Mit jest
egalitarny (=równy dla wszystkich), a filozofia jest elitarna. W mit wystarczy wierzyć –
filozofie trzeba zrozumieć. Mit jest łatwy, wymaga tylko zaufania. Filozofia jest kłopotliwa i
trudna, wymaga myślenia i przezwyciężania wątpliwości.
Ważny jest również język filozofii. Tradycja filozoficzna pozostawiła pewien zestaw kluczowych
pojęć (kategorii), które ułatwiają kontakt z literaturą filozoficzną i stanowią swoisty znak
rozpoznawczy stanowisk filozofii. Jednym z zadań wstępnych dla osób pragnących ze
zrozumieniem czytać teksty filozoficzne jest przyswajanie sobie owego zestawu pojęć (kategorii
podstawowych). Rozmaite systemy filozoficzne dostarczają pojęć ułatwiających kształtowanie
światopoglądów. Bez filozoficznego budulca pojęciowego – naszemu obszarowi świata może
grozić chaos i brak wewnętrznego ładu. Konstrukcja światopoglądu filozoficznego zakłada
przyjęcie pewnych kategorii i zasad, które otwierają drogę dalszej refleksji.
I.
II.
W teorii bytu (ontologii) będzie to uznanie lub odrzucenie możliwości przy suwerennej
egzystencji świadomości (ducha, myśli, idei)
Kto uznaje samodzielność bytową świadomości obok świata materii (substancji rzeczy)
ten akcentuje dualizm. Kto uzna istnienie świadomości (idei ducha) za ontologiczne,
podstawowe, a materię (substancje) za odblask czy przejaw ducha – ten wyznaje
monizm idealistyczny. Kto uzna materię za jedyny budulec świata, a świadomość za jej
przejaw ten wyznaje monizm materialistyczny.
Na obszarze zagadnień antropologicznych – człowiek- może być rozpatrywany przez
filozofów w trzech ujęciach jako:
a) typowa część świata materialnego
b) zwięczenie rozwoju życia i specyficznej jakościowo element świata zwierzęcego
c) byt duchowy, autonomiczny, odrębny w swojej istocie od świata materialnego i
zwierzęcego
Są zatem trzy odpowiedzi na pytania o naturę człowieka: mechanistyczno –
materialistyczna, biologistyczna i spirytualistyczna.
W tradycji antropologii filozoficznej bardzo ważny jest spór o ocenę dziejów ludzkich:
a) zwolennicy postępu, ewolucjoniści sądzą, że dzieje człowieka to historia
rozwoju. Człowiek za tem wiek za wiekiem podlega nieustannemu doskonaleniu
osiąga coraz wyższy szczebel rozwoju naukowego, technicznego, oświatowego, a
także moralnego, prawnego i ustrojowego.
b) antyprogresywiści dowodzą ciągle, że jest odwrotnie. Według nich w trakcie
dziejów człowiek się degeneruje. Kiedyś w prapoczątku istniała jedność człowieka
z naturą i pierwotna harmonia egzystencji, wzorowy ład społeczny. Oddalając się
od tych czasów człowiek popadał w coraz większe nieszczęścia, kłopoty, psuje się
natura człowieka. Historia ludzkości okazuje się wielkim dramatem polegającym
na oddalaniu się od „wieku złotego”. Od owego raju utraconego.
Mamy dwie skrajnie przeciwstawne wizje losów ludzkich bogato ilustrowany
historycznymi przykładami. Z jednej wynika, że dzielnie zmierzamy ku szczęściu
z drugiej, że staczamy się w coraz gorszą sytuację, w antropologii filozoficznej te
opinie skrajne są złagodzone w teoriach pośrednich. Mamy zatem
umiarkowanych optymistów i pesymistów, zwolenników selektywnego postępu
czy częściowej degeneracji.
III. Teoria poznania (gnoseologia) zawiera również pewien zestaw różniących się
podstawowych pojęć (kategorii) i zasad klasycznych. Kwestię poznawalności świata
odmiennie rozstrzygają trzy teorie:
a) Optymizm teoria poznawcza zakłada poznawanie świata, otwartą drogę,
zbliżenie się do prawdziwej wiedzy o rzeczywistości.
b) Agnostycyzm uznaje zasadniczą niepoznawalność świata, brak szans na
odkrycie „prawdziwej istoty”, czy wiernego obrazu rzeczywistości.
c) Sceptycyzm to stan permanentnego zwątpienia w każdą wiedze. To przynęcicie
tezy, że w każdym stwierdzeniu ogólnym jest tyle samo racji co w jego
zaprzeczeniu. Sceptycyzm zakłada stały dystans krytyczny wobec każdej tezy
ogólnej. W konsekwencji krytykuje twierdzenia zarówno o poznawalność jak i o
niepoznawalność świata.
Spór o najlepsze drogi poznania prowadzi ku jednej z następujących teorii:
 Empiryzm – uznaje doświadczenie za główne źródło wiarygodnej wiedzy o
świecie.
Sensualizm – węższa odmiana empiryzmu – ogranicza wiarygodne
doświadczenie do zbioru wrażeń zmysłowych.
 Racjonalizm – krytycznie odnosi się do wiedzy doświadczalnej (zmysłowej).
Jasność i szanse dotarcia do prawdy daje tylko rozum, odkrywający istotę rzeczy
za przesłoną „ciemnej” wiedzy zmysłowej (doświadczalnej).
 Intuicjonizm – odrzuca zarówno wartość wiedzy empirycznej tak i rozumowej.
Dotarcie do prawdy według nich daje tylko pełny tajemny rodzaj „wczucia się” w
istotę rzeczy zwanej intuicją. Czym jest owa intuicja wiedzą tylko Ci, którzy
głoszą jej istnienie.
 Iluminizm – to taka formuła teorii poznawczej, która odrzuca wszelkie
naturalne drogi do wiedzy prawdziwej, ale nie odrzuca możliwości dotarcia do tej
wiedzy. Według tej teorii prawda to owo olśnienie, które jest darem dla
wybranych. Odpowiednio pracując nad sobą (np.: uprawiając jogge czy
kompletację zakonną) możemy dostąpić daru prawdy.
 Natywizm – orzeka istnieniu odwiecznej drogi wrodzonej. Tylko ta wiedza
zawarta w np.: duszy czystej, świadomości czy uniwersalnym rozumie 0 jest
wiedzą prawdziwą. Reszta to złudzenie i gra pozorów.

Przedstawione koncepcje, a także system zasad i pojęć w sferze ontologii, antropologii
i
teorii poznania ulega rozmaitym interpretacją i komplikacją w wykładniach szczegółowych, ale
stanowi dobrą podstawę rozpoznania jakości i tradycji danego systemu filozoficznego.
Ad. 4
Teksty filozoficzne można podzielić na dwie grupy:
1) Teksty pisane z myślą o potrzebach akademickich i szkolnych ich treść to:
a) egzegeza – objaśnienie prac znaczących w historii filozofii.
b) w analizach centralnych pojęć światopoglądowych.
c) przystępna prezentacja systemów filozoficznych.
2) Jest też druga ważniejsza z perspektywy rozwoju filozofii grupa tekstów wyrażających
bezpośrednio potrzeby poznawcze. W tekstach tego typu filozofowie zmagają się z
konkretnymi problemami i próbują przedstawić nowe rozwiązania.
Wyróżnić można 5 rodzajów tekstów powstających jako owoc autentycznych potrzeb
poznawczych:
 Są teksty w których podejmowana jest próba zrozumienia faktów i zdarzeń
jawiących się jako chaotyczne. Próby te podejmowane są w odniesieniu
do równych obszarów rzeczywistości dotyczyć też mogą przemian
cywilizacyjnych lub procesu przyrodniczego.
 Prace filozoficzne mogą być próbą wskazania luk wiedzy i postawienia pytań bez
odpowiedzi. Filozofia wyrasta tu ze zdziwienia, bezradności wobec problemu,
których rozwiązanie wykracza poza granice wiedzy. Teksty tego typu pełnią
istotną funkcję heurystyczną.
 Trzeci rodzaj tekstów filozoficznych powstaje jako reakcja na silne poczucie lęku,
samotności, cierpienia. Zwłaszcza pod wpływem przeżyć związanych z
zagrożeniem ładu moralnego, obserwacji masowych zbrodni, wojen i rewolucji
zrodziły w XX stuleciu potrzebę interpretacji i zrozumienia ludzkiej egzystencji.
 Wyodrębnić można taki rodzaj prac filozoficznych, w których dominuje chęć
pomocy innym, uszczęśliwienie grup. Klas, narodów, ludzkości. Tym celom służą
filozofie społeczne, bogate, rozkwitające w XX wieku. Nie zawsze są to teksty
optymistyczne, często są to próby rejestracji zagrożeń pisane ku przestrodze.
 Ma u swoich podstawa potrzebę uporządkowania wiedzy. Taki sposób
uprawiania filozofii ma głębokie tradycje sięgające Arystotelesa, ale upowszechnił
się zwłaszcza w XX wieku. W takich tekstach chodzi o uporządkowanie zasad
metodologicznych i struktury nauki w ogóle lub też o prowadzenie ładu
metodologiczno – pojęciowego w obrębie jednej dziedziny (np.: filozofii, fizyki,
astronomii, biologii, historii).
Plik z chomika:
michalmroczek
Inne pliki z tego folderu:

 FIlozofia II.doc (37 KB)
Filozofia politycznaIII.doc (93 KB)
 Filozofia.wykłady.doc (51 KB)
Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
 makro
MAKROEKONOMIA II
 MARKETING
 podst.marketingu
 PRAWO