scenariusz lekcji dla gimnazjum

GIMNAZJUM
SCENARIUSZ LEKCJI
GÓRY I POGÓRZE KACZAWSKIE- KRAINA WYGASŁYCH WULKANÓW
BIOLOGIA I GEOGRAFIA
WSTĘP
Niezwykłe bogactwo przyrodnicze oraz wyjątkowość krajobrazu Regionu Gór Kaczawskich i Pogórza
Kaczawskiego wiąże się z intensywną działalnością wulkaniczną przed milionami lat. Ze względu na
rzeźbę terenu, liczne lasy, często o pierwotnym charakterze i ostoje dzikiej przyrody, Kraina
Wygasłych Wulkanów nazywana jest niekiedy „ Dzikimi Kaczawami”. Najbardziej wartościowe
fragmenty krainy objęte są ochroną przyrody i krajobrazu w formie parków krajobrazowych i
rezerwatów z dostępnymi ścieżkami dydaktycznymi.
Góry i Pogórze Kaczawskie należą do najbardziej zróżnicowanych pod względem geologicznym
regionów w Polsce. Występują tu różnorodne skały i minerały, cenne dla człowieka. Można tu
znaleźć między innymi różne odmiany kryształów kwarcu, agaty zaliczane do najpiękniejszych w
Europie, jaspisy, minerały miedzi, ołowiu, srebra i żelaza. W osadach rzecznych występuje złoto.
Bogactwa te były eksploatowane już w odległej przeszłości o czym świadczą liczne ślady
kamieniołomów i szybów kopalń.
Kraina Wygasłych Wulkanów to miejsce obfitujące w pradawne grodziska i zamki, liczne zabytkowe
kościoły i romantyczne pałace, urokliwe wioski ukryte w dolinach.
Poprzez najciekawsze rejony prowadzą liczne szlaki turystyczne o różnych stopniach trudności.
1. Czas trwania- trzy dni, łącznie 17 godzin lekcyjnych w tym:
Pierwszy dzień
- zwiedzenie Muzeum Etnograficzno Przyrodniczego Gór i Pogórza Kaczawskiego w
Sokołowcu - 1 godzina,
- zwiedzenie przydomowego ogródka oraz wycieczka na sąsiadujące z gospodarstwem pola,
łąki i las, położone na łagodnie opadającym stoku wulkanu, wchodzącego w skład „Wzgórz
Sokołowskich,” objętych programem „ Natura 2000” – 3 godziny,
- poszukiwanie, w znajdującym się na terenie gospodarstwa , specjalnie przygotowanym
stanowisku z piaskiem, skamieniałości, minerałów i kamieni półszlachetnych charakterystycznych dla
tego obszaru: różne odmiany kwarcu, lidyty, jaspisy, agaty, ametysty – 1 godzina,
- prezentacja tradycji górniczych Gór i Pogórza Kaczawskiego z płukaniem złota na specjalnie
przygotowanym stanowisku na terenie gospodarstwa - 1 godzina,
Drugi dzień
- wycieczka do położonego w pobliżu rezerwatu „ Organy Wielisławskie” z edukacyjną
ścieżką przyrodniczą - 3 godziny
- stworzenie przez uczniów z zebranych okazów kamieni oraz fragmentów roślin ( liście drzew,
owoce) kolekcji obrazującej przyrodę tego obszaru, w celu umieszczenia jej w szkolnym kąciku
przyrody – 1 godzina
- pokaz cięcia i szlifowania agatów i jaspisów – 1 godzina
- pokaz slajdów z wyprawy na Islandię z pogadanką
Trzeci dzień
- wycieczka do skansenu hutniczego w Leszczynie i Parku Krajobrazowego Chełmy – 4 godziny
- pokaz slajdów z wyprawy do Mongolii z pogadanką – 1 godzina
2. Cele ogólne
- rozbudzenie w uczniach ciekawości świata, chęci poznania,
- zrozumienie zjawisk zachodzących w przyrodzie,
- zrozumienie powiązań środowiska przyrodniczego z działalnością gospodarcza człowieka i jej
skutkami.
3.Cele wychowawcze
- ochrona przyrody ożywionej i nieożywionej
- ochrona gatunków zagrożonych,
- jak zachować się w lesie, wśród pól, nad wodą,
- kształtowanie postaw patriotycznych ( umiłowanie piękna regionu, ojczystego kraju)
4. Cele szczegółowe
- poznanie charakterystycznego krajobrazu ukształtowanego przez działalność wulkanów ,
- poznanie występujących bogactw naturalnych ,
- poznanie urozmaiconego świata roślin i zwierząt, w tym chronionych,
- poznanie roślin uprawnych oraz zwierząt hodowlanych,
- poznanie zagrożenia ze strony człowieka dla przyrody (zaśmiecanie lasów, uszkadzanie drzew,
wypalanie ściernisk, miedz, łąk, niszczenie mrowisk, zakłócanie ciszy przez buszujące po leśnych
duktach motocykle i quady, brak opieki nad niedożywionymi, wałęsającymi się psami ),
- poznanie zagrożeń ze strony przemysłu oraz wielkotowarowych gospodarstw rolnych,
- uświadomienie jak należy korzystać ze środowiska aby zachować jego piękno oraz zdolność
pełnienia różnorakich, ważnych dla przyrody i człowieka funkcji,
- kształtowanie więzi z przyrodą i poczucia odpowiedzialności za środowisko,
- kształtowanie wrażliwości na piękno i spostrzegawczości,
- wiedza o formach ochrony przyrody i krajobrazu,
- wiedza o skałach i minerałach oraz możliwościach ich wykorzystania,
- gromadzenie własnej kolekcji skał i minerałów,
- umiejętność planowania wycieczki na podstawie mapy oraz przewodnika,
- umiejętność posługiwania się mapą w terenie,
- umiejętność dokumentowania obserwacji ( opis, rysunek, fotografia).
5. Metody pracy
- pogadanka, pokaz filmu, pokaz slajdów,
- zwiedzanie muzeum,
- wycieczki w teren.
6. Formy pracy
W Muzeum: - pokaz i omówienie zgromadzonych eksponatów skał, minerałów, owadów i roślin
występujących w terenie,
- pokaz filmu i slajdów o powstawaniu wulkanów.
W terenie , nawiązując do wiadomości wyniesionych z Muzeum:
- ukazanie panoramy Gór i Pogórza Kaczawskiego z charakterystycznymi formami,
- rozpoznawanie napotykanych roślin i zwierząt,
- zbieranie liści drzew i krzewów, kwiatów, owoców,
- wskazanie efektów działalności człowieka, w tym negatywnych.
W sali dydaktycznej :
- opracowanie zebranych okazów i utworzenie kolekcji do szkolnego kącika przyrodniczego,
- wykonanie rysunku ilustrującego zaobserwowane elementy krajobrazu, rośliny lub zwierzęta.
7. Środki dydaktyczne
- zgromadzone w Muzeum Gór Kaczawskich kolekcje minerałów , skał , roślin, owadów,
- film o powstawaniu wulkanów,
- slajdy z wyprawy na Islandię- największy wulkaniczny obszar Europy i do Mongolii,
- zdjęcia i plansze.
- stanowiska z rozproszonymi w piasku minerałami i skamieniałościami,
- stanowisko do płukania złota.
8. Miejsce przeprowadzenia lekcji
Agroturystyczne Gospodarstwo „ Agat” z Muzeum Gór Kaczawskich w Sokołowcu 113, gmina
Świerzawa, powiat Złotoryja oraz sąsiadujące z gospodarstwem pola, łąki i lasy położone na stoku
jednego z wulkanów tworzących „Wzgórza Sokołowskie”. Gospodarstwo posiada około 17 hektarów
ziemi uprawnej, łąk i pastwisk, w tym: ogród warzywny, !,5 hektarową winnicę oraz uprawę malin.
Posiada również miejsca noclegowe, możliwość pełnego wyżywienia, bibliotekę, odpowiednie
pomieszczenia i sprzęt do prowadzenia zajęć dydaktycznych, dostęp do internetu oraz bogatą
bibliotekę.
W odległości 100m od gospodarstwa znajduje się szkoła gdzie istnieje możliwość korzystania z boisk
do siatkówki, koszykówki i piłki nożnej oraz sali gimnastycznej.
Sokołowiec znajduje się w środku Gór i Pogórza Kaczawskiego między Złotoryją a Jelenią Górą