Gospodarka i wzrost gospodarczy wd*ugim okresie
advertisement
Gospodarka i wzrost gospodarczy w długim okresie PKB świata w mld dolarów (ceny z 1990r) 40000 36703 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 1973 694 0 1820 1870 źródło: www.worldeconomics.com 1900 1940 1960 1980 1990 2000 PKB świata w mld dolarów (ceny z 1990r) i liczba ludności świata 40000 36703 35000 30000 3,040 mld 25000 1,271 mld 20000 15000 1,041 mld 2,295 mld 1,563 mld 5,256 mld 10000 5000 4,433 mld 1973 694 6,061 mld 0 1820 1870 źródło: www.worldeconomics.com 1900 1940 1960 1980 1990 2000 Światowy PKB per capita (USD, ceny bieżące) 1960 – 450 USD 2015 – 10 000 USD World Bank Światowy PKB per capita (USD, ceny stałe z 2010) 1960 – 3,7 tys. USD 2015 – 10 tys. USD World Bank 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 Wzrost PKB w Polsce (rok do roku w %) 8.0 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 PKB per capita w złotych (ceny bieżące) 60,000 48208 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 11,262 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 0 60 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 40 1996 PKB per capita (PPS, indeks UE28 = 100) 80 70 69 50 49 43 30 20 10 0 PKB per capita wybranych państw w roku 1960 oraz 2015 (USD, ceny stałe z 2010r) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Belize 1072 – 4392 – 309% Boliwia 1304 – 2392 – 83% Kamerun 869 – 1303 – 49% Kongo (Rep. Dem.) 989 – 384 – (-) 62% Kongo (Rep.) 1463 – 3163 – 116% WKS 1234 – 1496 – 21% Republika Dominikany 1276 – 6552 – 413% Ghana 1053 – 1696 – 61% Honduras 1108 – 2313 – 108% Indonezja 690 – 3834 – 455% Korea Płd. 1102 – 25022 -2170% Liberia 1273 – 367 – (-) 72% Madagaskar 716 – 409 – (-) 43% Malezja 1408 – 10878 – 672% Nikaragua 1534 – 1849 – 20% Niger 611 – 383 – (-) 37% Nigeria 1291 – 2534 – 96% Paragwaj 1025 – 3822 – 272% Filipiny 1059 – 2639 – 149% Senegal 1087 – 1024 – (-) 6% Sudan 889 – 1807 – 103% Tajlandia 570 – 5775 – 913% Zimbabwe 889 – 814 – (-) 9 % Świat Strefa euro 3689 – 10241 (177%) 10808 – 38589 (257%) Produkcja w punkcie równowagi – analiza krótkookresowa 10 45° AD AD Model czterosektorowy z uwzględnieniem wydatków państwa, podatków oraz eksportu netto AD Y Y Krzywa popytu makroekonomicznego 11 Krzywa popytu makroekonomicznego (MDS – Macroeconomic Demand Schedule) pokazuje kombinację różnego rodzaju poziomu cen oraz dochodu realnego w gospodarce przy stanie równowagi na rynku dóbr i usług (planowane wydatki są równe produkcji) oraz na rynku pieniądza (popyt na pieniądz równy jest podaży pieniądza przy odpowiedniej stopie procentowej) Innymi słowy krzywa MDS pokazuje, w jaki sposób niższe ceny zwiększą popyt globalny poprzez wzrost realnej podaży pieniądza oraz obniżkę stopy procentowej równoważącej rynek pieniądza Krzywa popytu makroekonomicznego 12 r r0 E0 E1 r1 P P0 Spadek P powoduje zwiększenie realnej podaży pieniądza (LM0 LM1) Wzrost realnej podaży pieniądza powoduje obniżkę stopy procentowej oraz wzrost dochodu w równowadze IS1 Nowy poziom równowagi E1 jest osiągnięty IS0 przy poziomie cen P1 Y Obniżka stóp procentowych powoduje LM1 wzrost wydatków na dobra i usługi więc krzywa IS0 przesuwa się do IS1 wyznaczając nowy punkt równowagi na rynku dóbr i usług oraz pieniądza przy danym poziomie cen P1 LM0 LM1 Y0 Y1 E2 Y2 E0 P1 E1 E2 MDS1 Y0 Y1 MDS0 Y2 Y Skutki zmian popytu makroekonomicznego i nominalnej podaży pieniądza 13 Poziom cen AS P1 E1 P0 E0 MV = PY MDS0 MDS1 YP Produkcja W ujęciu klasycznym zmiany popytu makroekonomicznego nie wywołują zmian podaży, a zatem i produkcji potencjalnej, lecz tylko zmiany poziomu cen = Gdzie: V – prędkość obiegu pieniądza w gospodarce M – ilość pieniądza w obiegu w ujęciu nominalnym, Y – dochód nominalny P – przeciętny poziom cen produktów i usług Ilościowa teoria pieniądza zakłada, że zmiany nominalnej podaży pieniądza w obiegu powodują identyczne zmiany poziomu cen oraz płac, lecz nie mają wpływu na dochód. Czynniki powodujące zmiany produkcji potencjalnej 14 Poziom cen AS1 P AS2 E MDS2 MDS Y1 Produkcja Y2 Zmiany podaży pracy(LF) – wzrost zasobu siły roboczej, chętnych do pracy zwiększa możliwości produkcyjne Zmiany zasobów kapitału rzeczowego (wzrost zasobu kapitału rzeczowego powoduje wzrost wydajności pracy, produkcji potencjalnej i zatrudnienia) Zmiany technologii, postęp technologiczny Funkcja produkcji 15 Zagregowana funkcja produkcji Y = F(K, L) + + Kapitał: fabryki, budynki i urządzenia produkcyjne, drogi, autostrady, koleje, linie telefoniczne i światłowody, szkoły i uczelnie, instytuty badawczorozwojowe Praca: ilość osób (roboczogodzin) na rynku pracy, poziom zatrudnienia, poziom bezrobocia, sytuacja demograficzna, migracje i emigracje, dostęp do żłobków i przedszkoli, polityka społeczna (zasiłki i wsparcie dla osób bezrobotnych: wysokość, czas, warunki nabycia), aktywne i efektywne urzędy pracy Funkcja produkcji – deprecjacja kapitału 16 Środki trwałe zużywają się w trakcie ich wykorzystywania, jak i starzeją się w wyniku upływu czasu Niezbędne jest stałe dokonywanie inwestycji w celu odtworzenia zużytego kapitału Inwestycje brutto i inwestycje netto Inwestycje I = S + (T – G) + (Z – X) Funkcja produkcji i rozszerzanie kapitału 17 Jeżeli zwiększającej się liczbie osób ma towarzyszyć niezmieniony poziom dochodu per capita, to kapitał musi przyrastać w tempie większym niż w przypadku uwzględnienia wyłącznie jego deprecjacji. Postęp technologiczny a wzrost gospodarczy 18 Funkcja zagregowanej produkcji Y = F(A, K, L) + + + A – postęp technologiczny (techniczny) Kiedy A się zwiększy, Y także się zwiększy, nawet jeżeli K i L pozostaną na niezmienionym poziomie Aby relacja kapitał/efektywna praca (praca uwzględniająca postęp wiedzy, technologii) została utrzymana, zasób kapitału musi się zwiększać jeszcze szybciej w celu zrównoważenia rosnącej efektywności pracowników Postęp technologiczny a wzrost gospodarczy 19 Sama akumulacja kapitału nie jest w stanie podtrzymać wzrostu gospodarczego z powodu malejącej krańcowej produktywności. Zwiększanie się liczby ludności, wyjaśnia wzrost PKB, lecz nie tłumaczy trwającego od stuleci (chociaż nie zawsze równomiernie) nieustannego wzrostu poziomu życia. Dopiero postęp technologiczny wyjaśnia wzrost dochodu per capita w długim okresie Kluby wzrostu i pułapki wzrostu 20 Kapitał ludzki: edukacja, szkolenia, zdrowie, Infrastruktura publiczna Infrastruktura społeczna: prawa własności, prawa człowieka, Polityka wspierania rozwoju 21 Polityka zatrudnienia Edukacja i badania naukowe Własność intelektualna i jej ochrona Polityka ochrony konkurencji Demokracja, poszanowanie zasad państwa prawa
