Ks. Kluz - Cnoty i Dekalog - Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie

1
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie
Kierunek: teologia
Specjalność: kapłańska
Poziom: jednolite studia magisterskie
Nazwa przedmiotu:
TEOLOGIA MORALNA: CNOTY I DEKALOG
Forma zajęć: wykład
Rok studiów: V
Semestr: zimowy i letni
Wymiar: I semestr: 45 godzin, semestr II: 30 godzin
Punkty ETCS: I semestr – 3, II semestr – 2
Forma zaliczenia: wykład: egzamin
Prowadzący: ks. dr hab. Marek Kluz, prof. UPJPII
Koordynator sylabusa: ks. prof. dr. hab. Stanisław Sojka
Wymagania wstępne: Wiedza i umiejętności osiągnięte po zaliczeniu przedmiotów z
teologii moralnej wykładanych na III i IV roku studiów, zwłaszcza z principiów teologii
moralnej.
Cele: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z przydatnością cnót i Dekalogu we
współczesnym świecie i potrzebą kierowania się nimi w życiu i postępowaniu moralnym.
Treści kształcenia: Podczas wykładu w sposób systematyczny prezentowane są
najważniejsze zagadnienia dotyczące cnót i Dziesięciu Bożych Przykazań:
2
Część pierwsza:
T_1. Wiara
1. Starotestamentalna wizja wiary
2. Nowotestamentalna wizja wiary
3. Natura wiary. Istota wiary
4. Przymioty wiary
5. Przedmiot wiary
6. Wiara jako spotkanie i wspólnota osobowa z Bogiem w Jezusie Chrystusie
7. Kościół pośrednikiem wiary
8. Kościół żyje wiarą
9. Wiara w Kościół
10. Obowiązek przyjęcia i głoszenia wiary
11. Obowiązek rozwijania wiary i wytrwania w wierze
12. Grzechy przeciw wierze
T_2.Nadzieja
13. Nadzieja w Piśmie św. ST
14. Nadzieja w Piśmie św. NT (szczególnie nauczanie św. Pawła)
15. Istota i przedmiot nadziei
16. Motyw nadziei i konieczność nadziei
17. Pewność nadziei i niepewność ostatecznego zbawienia
18. Związek nadziei z wiarą i miłością
19. Nadzieja w życiu moralnym chrześcijanina
20. Grzechy przeciwko nadziei
T_3. Miłość
21. Milość Boga w ST i NT
22. Miłość człowieka w ST i NT
23. Bogactwo doświadczenia miłości w formułach językowych
24. Miłość duchowa i zmysłowa
25. Miłość bezinteresowna i ukierunkowana na siebie
26. Od akceptacji do miłości jako daru z siebie i przyjęcia daru do drugiej osoby
27. Miłość nieprzyjaciół
28. Owoce miłości w życiu chrześcijańskim
29. Porządek miłośc (wyjaśnienie ordo caritatis, podstawowe elementy porządku miłości)
30. Normy wyznaczające porządek miłości
31. Grzechy przeciw miłości Boga
32. Grzechy przeciw miłości bliźniego
33. Cnoty kardynalne
T_4. Cnoty kardynalne
34. Roztropność
35. Sprawiedliwość
3
36. Męstwo
37. Umiarkowanie
Część druga:
T_1. Ogólna prezentacja Dekalogu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Nazwy Dekalogu (ST i NT)
Tekst Dekalogu
Struktura Dekalogu
Geneza Dekalogu
Treść Dekalogu
Atrybuty Dekalogu
Dekalog a Chrystus
Cel i funkcje Dekalogu
Sankcje Dekalogu
T_2. Pierwsza tablica Dekalogu
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Do czego wzywa pierwsze przykazanie?
Grzechy przeciw pierwszemu przykazaniu
Kiedy można wzywać Imienia Boga?
Grzechy przeciw drugiemu przykazaniu
Niedziela czasem przeznaczonym dla Boga
Niedziela czasem przeznaczonym dla siebie i bliźnich
Niedziela dniem powstrzymania się od pracy
Obowiązki dzieci względem rodziców
Obowiązki rodziców względem dzieci
T_3. Druga tablica Dekalogu
19. Moralna ocena aborcji
20. Ocena moralna przerywania poczętego życia
21. Zapłodnienie in vitro a chrześcijańska wizja małżeństwa i rodziny
22. Eksperymentowanie na embrionach i płodach ludzkich.
23. Eutanazja (pojęcie, rodzaje, ocena, argumenty, uporczywa terapia)
24. Ocena moralna transplantacji (ex vivo, ex mortuo)
25. Zabójstwo
26. W obronie własnego życia i innych dóbr
27. Moralna ocena kary śmierci
28. Ideologia gender (pojęcia, historia, założenia: płciowość, rodzina, wychowanie)
29. Zadania rodziców, wychowawców, Kościoła wobec ideologii gender
30. Podstawowe aspekty teologii ciała
31. Cielesny, uczuciowy, duchowy i komplementarny wymiar płciowości
32. Własność i podstawowe prawa dysponowania rzeczami
33. Podstawowe sposoby zdobywania prawa własności
34. Grzechy przeciw prawu własności
35. Restytucja
36. Skryta rekompensata
4
37. Grzechy przeciw prawdzie: kłamstwo, obmowa, oszczerstwo, krzywoprzysięstwo,
zdrada tajemnicy
38. Przed czym przestrzega i czego się domaga dziewiąte przykazanie?
39. Do czego wzywa i czego zabrania dziesiąte przykazanie?
Efekty kształcenia:
E_1. Ma pogłębioną znajomość nauczania Kościoła katolickiego na temat cnót i Dekalogu
(TMA_W11)
E_2. Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej
dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień teologicznych i życia Kościoła
(TMA_UO9)
E_3. Identyfikuje i rozstrzyga dylematy etyczno-moralne związane z życiem indywidualnym i
społecznym poprzez odwoływanie się do cnót i Dekalogu (TMA_K06)
Metody i narzędzia dydaktyczne:
M_1. Wykład
M_2. Dyskusja
M_3. Wspólna lektura wybranych tekstów
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia:
W_1. Ocenianie ciągłe przygotowania do zajęć
W_2. Cztery kolokwia: ustne i pisemne – w połowie I semestru i przed zakończeniem I
semestru oraz w połowie II semestru i przed zakończeniem II semestru.
W_3. Dwie prace pisemne: I semestr i II semestr
W_4. Egzamin ustny podczas sesji egzaminacyjnej.
Literatura:
Część pierwsza:
KKK na temat cnót, ss. 422-430 i 480-482; Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est,
Watykan 2006; Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, Watykan 2009; Benedykt XVI,
Encyklika Spe salvi, Watykan 2007; Franciszek, Encyklika Lumen fidei, Watykan 2013; A.
Drożdż, Wiara, nadzieja, miłość. Teologia moralna szczegółowa, Tarnów 1993; W. Polak,
5
Życie w Chrystusie. Teologalny wymiar życia moralnego, Gniezno 1997; James F. Keenan,
Cnoty na co dzień, tłum. B. Żak, Kraków 2003; J. Piegsa, Człowiek – istota moralna.
Religijne podstawy moralności. Wiara – nadzieja – miłość, Opole 2002; M. Kluz, Wiara a
życie moralne, w: „Przebóstwiać to co ludzkie”. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Biskupa
Władysława Bobowskiego, red. S. Sojka, J. Stala, Tarnów 2007, s. 367-375; M. Kluz,
Katolickie podstawy formacji moralnej człowieka w świetle polskich posoborowych publikacji
teologicznych, Kraków 2012; M. Kluz, Potrzeba wychowania religijno-moralnego w dobie
współczesnego kryzysu nadziei, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 26(2007), nr 2, s. 75-82;
M. Kluz, Św. Paweł - Apostoł nadziei, w: Orędzie Pawłowe – aktualne jeszcze dzisiaj?, red.
M. Bednarz, P. Łabuda, Tarnów 2009, s. 115-120; M. Kluz, Rola cnót kardynalnych w
wychowaniu moralnym człowieka, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”
31(2011), s. 131-145; Życie w Chrystusie – życiem wiary nadziei i miłości, „Tarnowskie
Studia Teologiczne” 30(2011), nr 2, s. 39-53.
Część druga:
Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor”; Jan Paweł II, Encyklika „Evangelium vitae”;
Jan Paweł II, Encyklika „Sollicitudo rei sicialis”; Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Dies
Domini”; Franciszek, Encyklika „Laudato Si”; A. Choruraqui, Dziesięć przykazań dzisiaj,
Pax, Warszawa 2002; A. Drożdż, Człowiek Bogu. Teologia moralna szczegółowa, Biblos,
Tarnów 1999; A. Drożdż, Człowiek człowiekowi. Teologia moralna szczegółowa, Biblos,
Tarnów 2001; A. Drożdż, Człowiek światu. Teologia moralna szczegółowa, Biblos, Tarnów
2002; J. Fuchs, Teologia moralna, Pax, Warszawa 1974; A. Kępiński, Dekalog, Kraków
2004; W. Lewandowska (red.), Pan Bóg nie robi błędów. Rozmowy o Dekalogu, Częstochowa
2001; H. Muszyński, Dekalog, Gaudentinum, Gniezno 1995; J. Nagórny, Posłannictwo
chrześcijan w świecie, Lublin 1997; S. Rosik, Dekalog jako norma życia i wolności, Poznań
1997; J. Salij, Dekalog, Warszawa 1987.