Prawo autorskie czy prawa własności przemysłowej ?

Prawo autorskie
czy
prawa własności przemysłowej ?
dr Anna Tischner UJ
Prawo własności intelektualnej
- tradycyjny podział dychotomiczny

prawo autorskie i
prawa pokrewne

•
•
•
•
prawa własności
przemysłowej
patent
prawo ochronne na
wzór użytkowy
prawo z rejestracji
wzoru przemysłowego
prawo ochronne na
znak towarowy
Płaszczyzny porównania
prawo autorskie v. prawa własności przemysłowej






Przedmiot ochrony
Podmiot ochrony
Treść i zakres ochrony
Ograniczenia treści (wyjątki)
Umowy
Dochodzenie roszczeń z tytułu naruszeń
Przedmiot ochrony

prawa własności
przemysłowej
prawo autorskie

utwór – przejaw
wynalazek
znak towarowy
wzór użytkowy
wzór przemysłowy
działalności twórczej o
indywidualnym charakterze
ustalony w jakiejkolwiek
postaci, niezależnie od
wartości, przeznaczenia i
sposobu wyrażenia
Powstanie ochrony

prawo autorskie

•
chwila ustalenia
utworu (brak
formalności)
•
•
prawa własności
przemysłowej
zgłoszenie i
rejestracja w UP RP
(w niektórych
przypadkach
poprzedzona
badaniem)
Wyjątek – prawo do
wspólnotowego wzoru
niezarejestrowanego
Zabezpieczenia przed przenikaniem
przedmiotu ochrony w obu dziedzinach

prawo autorskie

Nie są objęte ochroną
odkrycia, idee, procedury,
metody i zasady działania
oraz koncepcje
matematyczne.
•
•
prawa własności
przemysłowej
Za wynalazki nie uważa się
wytworów o charakterze
jedynie estetycznym (art. 28
p.w.p.)
Nie udziela się praw
ochronnych na oznaczenia,
jeżeli stanowią formę bądź
inną właściwość towaru lub
opakowania, która zwiększa
znacznie jego wartość (art.
131 ust. 2 pkt 6 p.w.p.)
Relacje między ochroną prawnoautorską i
ochroną prawami własności przemysłowej
prawo
autorskie
ochrona
znaków
towarowych
prawo
patentowe
ochrona
wzorów
przemysłowych
Skutki

wobec odformalizowania ochrony prawnoautorskiej
(powstaje z chwilą ustalenia utworu) i liberalnego
podejścia do kryteriów ochrony trzeba uwzględniać
możliwość, iż w konkretnym przypadku
przedmiot jest utworem

uwzględnienie tej ewentualności w strategii
korzystania z określonego wytworu intelektualnego
Podmiot ochrony

prawo autorskie

•
twórca (współtwórcy)
pracodawca (jeżeli utwór
powstał w wyniku
wykonywania obowiązków
ze stosunku pracy)
•
•
•
prawa własności
przemysłowej
twórca
pracodawca (jeżeli
wynalazek, wzór użytkowy
lub przemysłowy powstał w
wyniku wykonywania przez
twórcę obowiązków ze
stosunku pracy lub innej
umowy)
Treść i zakres ochrony – prawa
osobiste

prawo autorskie
•
•
•
•
•
prawo do autorstwa utworu
do oznaczenia utworu swoim
nazwiskiem, lub
pseudonimem, albo do
udostępniania go anonimowo
do nienaruszalności treści i
formy utworu oraz jego
rzetelnego wykorzystania
do decydowania o pierwszym
udostępnieniu utworu
publiczności
do nadzoru nad sposobem
korzystania z utworu

prawa własności
przemysłowej
•
prawo twórcy wynalazku, wzoru
użytkowego lub przemysłowego do
wymienienia go jako twórcy w
opisach, rejestrach i innych
dokumentach (publikacjach) art. 8
ust. 1 pkt 3 p.w.p., art. 32 p.w.p. w
Treść i zakres ochrony – prawa
majątkowe

prawo autorskie

•
prawo do korzystania z utworu
na wszystkich polach
eksploatacji
prawo do rozporządzania
utworem na wszystkich polach
eksploatacji
prawo do wynagrodzenia za
korzystanie z utworu
•
•
•
•
prawa własności
przemysłowej
prawo wyłącznego korzystania
w sposób zarobkowy lub
zawodowy na obszarze RP
(strona pozytywna)
uprawniony może zakazać
osobie trzeciej, niemającej
zgody, korzystania z
przedmiotu ochrony w sposób
zarobkowy lub zawodowy
polegający na wytwarzaniu,
używaniu, oferowaniu,
wprowadzaniu do obrotu,
importowaniu (strona
negatywna)
Ograniczenia treści praw wyłącznych –
różne katalogi

prawo autorskie

•
•
•
•
•
tzw. dozwolony użytek
osobisty
cytat
cele dydaktyczne
cele badawcze
•
•
•
prawa własności
przemysłowej
użytek osobisty lub
niezwiązany z działalnością
gospodarczą
cytowanie
nauczanie
cele doświadczalne i
badawcze, ocena i analiza
Okres ochrony

prawo autorskie

prawa własności
przemysłowej
•
co do zasady chronione od chwili
ustalenia utworu, przez cały okres
życia twórcy i jeszcze przez 70 lat
po jego śmierci
•
patent – 20 lat od daty zgłoszenia
prawo ochronne na wzór
użytkowy – 10 lat od daty
zgłoszenia
prawo z rejestracji wzoru
przemysłowego – 25 lat
(maksymalnie) od daty zgłoszenia
prawo ochronne na znak
towarowy – ochrona
bezterminowa, jeżeli jest na czas
przedłużana i opłacana
•
•
•
Znaczenie upływu okresu ochrony w prawie
własności przemysłowej dla istnienia ochrony
prawnoautorskiej


co do zasady bez znaczenia
Wyjątek! art. 116 p.w.p.
„Ochrona praw majątkowych do utworu, przewidziana w
przepisach prawa autorskiego, nie ma zastosowania do
wytworów wytworzonych według wzoru przemysłowego i
wprowadzonych do obrotu po wygaśnięciu prawa z
rejestracji udzielonego na taki wzór”.
– w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie
C-168/09 FLOS przepis niezgodny z art. 17 dyrektywy
98/71/WE
Problematyka umów
w przypadku współistnienia ochrony własności przemysłowej i
ochrony prawnoautorskiej




skonstruowanie i zawarcie umowy dotyczącej
przedmiotu, który jest chroniony w różnych reżimach
jest bardzo skomplikowane
ochrona odformalizowana (w prawie autorskim i
prawem do wspólnotowego wzoru
niezarejestrowanego może istotnie komplikować
bezpieczne zawieranie umowy – brak pewności co
do powstania ochrony i jej zakresu)
znaczenie zasad obrotu prawami autorskimi dla
umów dotyczących praw własności przemysłowej
niezbywalność autorskich praw osobistych
Problematyka umów

•
•
•
prawo autorskie
zakres przeniesienia (określone
sposoby korzystania - zasada
specyfikacji w umowie pól
eksploatacji utworu, zakaz
obejmowania umową nieznanych w
chwili jej zawierania pól
eksploatacji)
porozumienia umowne dotyczące
sposobu korzystania z praw
osobistych
forma umowy o przeniesienie
autorskich praw majątkowych i
umów licencyjnych wyłącznych –
pisemna pod rygorem nieważności

•

prawa własności przemysłowej
analogiczne ustalenie zakresu
przeniesienia (np. określenie
rodzaju produktów, sposobu
wykorzystania)
forma pisemna pod rygorem
nieważności umowy licencyjnej i
umowy o przeniesienie (wpis do
rejestru)
Roszczenia z tytułu naruszenia

•
•
•
•
•
•
prawo autorskie
o zaniechanie naruszeń
usunięcie skutków naruszenia
ogłoszenie w prasie oświadczenia
lub treści orzeczenia
wydanie uzyskanych korzyści
zapłata odpowiedniej sumy na
rzecz Funduszu Twórczości
naprawienie wyrządzonej szkody
- na zasadach ogólnych (strata,
utracony zysk)
- poprzez zapłatę sumy
pieniężnej w wysokości
dwukrotności tzw. opłaty
licencyjnej lub trzykrotności
(gdy naruszenie zawinione)

•
•
•
•
•
prawa własności przemysłowej
o zaniechanie (zaprzestanie działań
grożących naruszeniem)
o orzeczenie o bezprawnie
wytworzonych lub oznaczonych
wytworach oraz środkach i
materiałach (wycofanie z obrotu,
zniszczenie)
wydanie bezpodstawnie
uzyskanych korzyści
podanie wyroku do publicznej
wiadomości
naprawienie szkody (gdy
naruszenie zawinione):
- na zasadach ogólnych (strata +
utracony zysk)
- poprzez zapłatę „opłaty
licencyjnej”
Podsumowanie


prawo autorskie v. prawa własności
intelektualnej – alternatywa rozłączna czy
koniunkcja ?
skutki tego stanu dla strategii ochrony
własności intelektualnej i bezpieczeństwa
obrotu prawnego