Systemy informacyjne C
advertisement
Systemy informacyjne C1 [16.02.2010] - Wprowadzenie Nieobecność 2 razy max Referaty, plusy za aktywność Głównie na zajęciach będzie wyszukiwanie danych Przygotowanie do zajęć. Przewidziane są 2 kolokwia, a w zasadzie tylko jedno. Po ~9 spotkaniu. Bez kartkówek i sprawdzianów Potem jest jeszcze mini-kolokwium z wyszukiwania. Na następne: definicja systemu informacyjnego, jaka jest sruktura systemu, elementy systemu (zbiór informacyjny, język, narzędzia, narzędzia opracowania, użytkownik systemu), funkcje systemu informacyjnego (wyszukiwawcza, organizowania wiedzy), wyjaśnienie pojęć kluczowych, udostępnianie wiedzy w różnych systemach (tradycyjne, dialogowe, inteligentne), Literatura: Batorowska H., Czubała B.: Wybrane zagadnienia nauki o informacji i technologii informacyjnej. Kraków 2000. Słownik encyklopedyczny informacji... Oprac. B. Bojar. Warszawa 2002 Artowicz E.: Reprezentacja wiedzy w systemie informacyjno-wyszukiwawczym. Warszawa 1997. Goc J.: Potrzeby informacyjne i możliwości ich zaspakajania w warunkach społeczeństwa informacyjnego. W: Społeczeństwo informacyjne w perspektywie nowego tysiąclecia. Pod red. D. Pietruch-Reizes, A. Świtarskiej. Warszawa 2000. s. 38-42. Obowiązuje znajomość PTINT, ZIN, Przegląd Biblioteczny. C2 [23.02.2010] – system informacyjny – definicje i funkcje Wraz z wykształceniem się społeczeństwa informacyjnego wykształciły się potrzeby informacyjne, zaspokajane przez systemy informacyjne. Podstawowa wartość to informacja – stale zwiększana i stale zaspakajana. Społeczeństwo informacyjne to wyższy poziom wykształcenia, Internet, inna komunikacja społeczna. Inne formy to społeczeństwo przemysłowe, agrarne itp. Potrzeby informacyjne: naturalne i konieczne naturalne niekonieczne nienaturalne niekonieczne Potrzeby funkcjonalne – poznawcze potrzeby niezbędne do realizacji jakiegoś celu. Potrzeba informacji obecna jest w gospodarce, polityce, nauce. Rosseau dzieli potrzeby na 5 grup: ... Możliwości zaspokajania potrzeby informacji: Mail Internet Faks Encyklopedie, książki Praca w sieci informacyjnej Zawód infobrokera to ktoś, kto zaspokaja potrzeby informacyjne. Ważna jest szybkość, łatwość rozpowszechniania, jakość informacji, dostęp do wiedzy (wiedza profesjonalistów i ekspertów). Systemy – zbiór obiektów, między którymi występują relacje i który odnosi się do jakiegoś szerszego kontekstu. Cechy systemu informacyjnego: Hierarchiczność, mogą występować podsystemy Zmiany w podsystemie rzutują na cały system, nie można badać podsystemu w oderwaniu System informacyjny (system informacyjno-wyszukiwawczy) to system organizacyjny. To system, który przetwarza informację wejściową na informację wyjściową Proces informacyjny – przebieg informacyjny. W jego zakres wchodzi gromadzenie, przechowywanie, wyszukiwanie, przekazywanie, wdrażanie informacji System organizacyjny – zbór elementów o określonej strukturze, tworzący harmoniczną całość, w którym każdy element przyczynia się do funkcjonowania całości. Informacja Dokument Zbiór dokumentacyjny Zbiór wyszukiwawczy Wyszukiwanie informacji Relewancja techniczna, pragmatyczna (pertynencja) Zadanie systemu: Zaspokajanie informacyjnych potrzeb użytkowników – poprzez wyszukiwanie informacji relewantnej Z procesem informacyjnym wiąże się: 1. Gromadzenie informacji – zespół czynności, stanowiących pierwszy etap procesu informacyjnego obejmujący: uzyskanie informacji o dokumencie, jego nabycie I wprowadzenie do zbioru informacyjnego. Może dokonywać się formalnymi lub nieformalnymi kanałami przepływu informacji 2. Opracowanie informacji – zespół czynności, mających na celu przygotowanie zbioru informacyjnego do udostępniania. Obejmuje to akcesję, prowadzenie katalogów I kartotek, katalogowanie, klasyfikowanie, indeksowanie, analizowanie, techniczne przysposobienie zbiorów, sporządzanie opracowań dokumentacyjnych. Charakterystyka wyszukiwawcza dokumentu – odwzorowanie treści i cech formalnych w jakimś JIW Instrukcja wyszukiwawcza – treść zapytania informacyjnego przełożona na JIW 3. Przechowywanie informacji – to etap, polegający na umiejscowieniu informacji w zbiorze informacyjnym w sposób umożliwiający wyszukanie informacji. Informacja przechowywana jest na nośnikach papierowych (książka, czasopismo, karta katalogowa), mikrofilmowych, maszynowych (dziś najczęściej jako bazy danych) 4. 5. 6. Wyszukiwanie informacji – wybieranie ze zbioru informacyjnego charakterystyk wyszukiwawczych tych dokumentów pierwotnych, które odpowiadają instrukcji wyszukiwawczej Kwerenda informacyjna – to pytanie w języku naturalnym skierowane do systemu informacyjnego w celu otrzymania potrzebnej informacji Przekazywanie informacji – etap, w którym następuje dostarczenie informacji określonemu odbiorcy przy zastosowaniu dowolnego kanału przepływu informacji (droga, umożliwiająca przepływ informacji – np. Osoba obsługująca zbiór informacjyny) Wdrażanie informacji – sprawdzenie, na ile otrzymana informacja nadaje się do realizacji własnych zadań użytkownika; zaspokajanie konkretnych potrzeb użytkownika (pertynencja) Struktura systemu informacyjnego – układ i wzajemne relacje między elementami systemu – nadawcy i odbiorcy. Żródła to dokumenty, osoby lub instytucje. Rodzaje dokumentów: pierwotne, pochodne, wtórne Nadawca infomracji to osoba lub instytucja dostarczająca informacji Odbiorca to zespół osób lub osoba, która tą informację odbiera Użytkownik informacji – każdy użytkownik jest odbiorcą, ale ponadto wykorzystuje w jakimś celu te informacje (w pracy naukowej, praktyce, zawodzie). Kanały informacyjne – droga, umożliwiająca przepływ informacji od nadawcy do odbiorcy. Poprzez ten kanał przebiega proces informacyjny. 3 grupy kanałów: Języka mówionego Słowa pisanego obrazu Inny podział kanałów: formalne (np. prace redakcyjno-wydawnicze, działalność biblioteczna, archiwalna, informacyjna) publicznie dostępne, kierowane do wszystkich użytkowników nieformalne (np. dialog specjalistów, wystąpienie uczonych, wymiana listów) ograniczona liczba odbiorców System informacyjny to nie tylko sformalizowany system baz danych – można go ująć formalnie. Metody i formy informacji określane są jako zespół czynności i środków potrzebnych do dostarczenia użytkownikowi potrzebnych mu informacji – przekazywanie informacji w czytelni, bibliotece, przekaz audiowizualny. Metody się cały czas rozwijają – w społeczeństwie informacyjnym są tak uproszczone, że możemy masowo odbierać i masowo nadawać informacje. Inne są wyeliminowane. Schemat przepływu informacji naukowej w społeczeństwie Funkcje i zadania systemów informacyjnych – łączą ze sobą dwa stany informacji – stan początkowy i końcowy. Procesy: proces rozpoznawania informacji – o jej występowaniu, postaci proces gromadzenia informacji – pozyskanie informacji w danej postaci proces opracowania informacji – ze wstępnej do przydatnej proces organizowania informacji – wprowadzenie jej do zbiorów z własnymi zasadami proces wyszukiwania informacji – wyprowadzanie jej ze zbioru wedle potrzeb użytkownika proces przetwarzania informacji – z formy przechowywanej w zbiorze na formę przydatną użytkownikowi proces dystrybucji – przekazywanie informacji do użytkownika Procesy i stany informacji Schemat czynności w procesie wyszukiwania informacji System wyszukiwania informacji C3 [02.03.2010] – typologia systemów informacyjnych Podział systemów – kryteria podziału systemów: Artowicz: s. 13-18; relewancja na s. 22-23 Interpretacja relewancji w informacji naukowej: rozdział 2.5 – od s. 65-ile_wlezie(86) Babik: Systemy biblioteczne, systemy... z ZIN-u Przetwarzanie informacji – systemy informacji dokumentacyjnej, denotującej dokumenty i źródła dokumentacyjne Przetwarzanie wiedzy – systemy faktograficzne, denotującej obiekty rzeczywistości pozajęzykowej (pozadokumentacyjną) System biblioteczny – udziela informacji w oparciu o swoje zbiory – jakie dokumenty się w nim znajdują System informacyjny – udziela odpowiedzi na wąskie zapytanie informacyjne w oparciu o system informacyjny – jakie dokumenty w ogóle są dostępne System biblioteczno-informacyny Utożsamia się to z systemami informacyjno-wyszukiwawczy. Procesy biblioteczne (gromadzenie, opracowanie). Mamy procesy biblioteczne (np. tworzenie katalogów i reprografia) i informacyjne (wydawanie informatorów i tworzenie baz danych). Oba systemy służą użytkownikom, ale systemy informacyjne mają bardziej przetworzoną bazę danych – odpowiednio przetworzonych rekordów, powiązanych rekordami. Usługi informacyjne jak SDI, RDI – to wyróżnia usługi informacyjne z systemów bibliotecznych. Budowa systemu informacyjnego: planowanie sprawozdawczość kontrola W bibliotece mogą się zawierać wszystkie systemy. Może być to miejsce zarządzania. W literaturze przyjął się system informacyjny. TYPOLOGIA SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH Według kryterium informacji wyjściowej: Systemy dokumentacyjne Systemy faktograficzne – wydarzenia, fakty, informacja naukowa Rodzaj informacji wyjściowej: Metainformacja – charakterystyka treściowa i formalna – zwykle katalogi biblioteczne, bibliografie, przewodnik biliograficzny Wszelka informacja o rzeczywistości nie dotyczącej dokumentów – serwisy informacyjne, bazy w stylu Ludzie Nauki, Nauka Polska (www.opi.org.pl) Kryteria typologii systemów informacyjnych (Art.16-18) Zakres tematyczny: o Jednodziedzinowe o Wielodziedzinowe Transcyplinarne Zasięg systemu o Międzynarodowe o Krajowe o Regionalne o lokalne Rodzaj nośnika informacji w systemie o Systemy manualne (np. karty dokumentacyjne, przezierne, czasopisma abstraktowe) o Systemy małej mechanizacji (instrumenty informacyjne służą też do wykonywania prostych transformacji – np. mikrofilmy, karty perforowane) o Systemy skomputeryzowane / systemy dużej mechanizacji Zasady organizacji zbiorów informacji w systemie o Organizacja prosta (informacje porządkowane według jednej cechy) o Organizacji inwersyjna (porządkowane przez więcej niż jedną cechę) A ponadto: Rodzaj transformacji na zbiorze informacji wejściowej o Streszczanie (serwisy abstraktowe) o Słowa kluczowe o Opis deskryptorowy o Wybór cytowanych dokumentów (bazy cytowań) Zakres realizacji funkcji wyszukiwawczych: o Systemy pełnotekstowe (teksty dokumentów pierwotnych) o ~Systemy bibliograficzne Sposób przetworzenia informacji na wyjściu o Selekcjonowanie informacji, spełniających warunek relewancji (systemy dokumentacyjne) o Transformacja treściowa (inteligentne systemy faktograficzne, ekspertowe) – generują nową informację Wpływ użytkownika informacji na przebieg procesów informacyjnych o Systemy w trybie interakcyjnym (dialogowym, online) o Systemy w trybie wsadowym (offline) Sposób aktualizacji zbiorów informacyjnych o Systemy o aktualizacji ciągłej o Systemy o aktualizacji skokowej Tryb jedno- i wieloprogramowy Modele w systemach komputerowych dzieli się na: Hierarchiczne (drzewo relacji organizujących) Sieciowe Relacyjne (związki mają postać relacji co najmniej dwuargumentowych) RELEWANCJA to logiczny związek – relewantny to pozostający w związku. W filozofii relewancja to jedna z zasad organizacji wiedzy. Odwzorowanie wiedzy zawartej w dokumentach a z drugiej strony relewancja pragmatyczna. C4 [09.03.2010] - Relewancja Artowicz 65-86 (interpretacja relewancji, ale nie przejmować się teorią relewancji, równaniami logicznymi – raczej relewancja jako cecha systemu, zasada relewancji w informacji naukowej) Przyswoić terminy z kartki (zeskanować to!) Relewancja – techniczna, pragmatyczna Nowosad T.: Platforma inforamcyjna u progu milenium (punkt 4). Relewancja to podobieństwo instrukcji wyszukiwawczej do zbioru wyszukiwawczego. Relevant – odpowiedni, właściwy, związany z tym, co się dzieje; pozostający w logicznym związku Relewancja techniczna (formalna) – poziom techniczny [definicje] Relewancja pragmatyczna (praktyczna = pertynencja) – poziom potrzeb użytkownika Relewancja semantyczna (znaczeniowa) – poziom JIW Relewancja – pierwsze użycie: Bradford – w informacji naukowej. Postać związana z bibliometrią, przyrostem literatury naukowej, naukometrią (to też podejście ilościowe). Bradford zajmował się wzrostem publikacji, selekcją informacji, procesami specjalizacji w nauce – wszystko pod kątem ilościowym. Stwierdził więc pewnego razu, co jest relewantne, co nie. Różne metody klasyfikacji – stałe badania podjęto w latach 40-50. Dziś patrzymy na relewancję dość technicznie, a termin pochodzi z selekcjonującej bibliometrii. Zajęto się selekcjonowaniem. Wyszukiwanie powinno podawać tylko relewantne wyniki. Prace Bradforda wiązały się z teoretyczną. Podzielił czasopisma na relewantne i nierelewantne. Ujęcia relewancji (Saracevic): Aspekt „wiedzy przedmiotowej” – relacja między wiedzą o przedmiocie a pytaniem o przedmiot Aspekt „literatury przedmiotowej” – relacja między literaturą a pytaniem o przedmiot Aspekt logiczny – relacja miedzy wnioskiem a przesłanką Aspekt systemowy – relacja między systemem informacyjnym a pytaniem/literaturą/użytkownikiem Aspekt odbiorcy informacji – ocena relacji między dokumentem a zapytaniem człowieka Aspekt pertynencji – relacja między wiedzą użytkownika a wiedzą przedmiotową/literaturą przedmiotową Aspekt pragramatyczny – relacja między problemem rozwiązanym przez użytkownika a dostarczoną informacją Relewancja jako relacja między elementami systemu informacyjnego. Porównuje się charakterystykę dokumentu z zapytaniem informacyjnym. Relewancja w informacji naukowej rozpatrywana jest na gruncie logiki. Informacja jest zawsze reprezentowana w formie językowej. Relewancja jest relacją dla reprezentacji komunikacyjnej. Ważna jest relacja wynikania – dedukowanie odpowiedzi dla pytań. Jedne zdania wynikają z drugich. Wywodzi się z filozofii, psychologii, logiki. Czynniki wpływające na orzeczenie relewancji: [Art77] Cechy badanego dokumentu Warunki formułowania orzeczenia: czas, organizacja zbioru dokumentów, wielkość zbioru Wyrażenia, określające wymagania informacyjne Cechy orzekającego: doświadczenie, wykształcenie, nastawienie – po to też bada się użytkowników – modelowanie użytkownika systemu – system sam sprawdza model użytkownika, starając się podać mu informację, którą potrzebuje Mówiło się, że relewancja związana jest z potrzebą psychologiczną użytkownika informacji. W systemach faktograficznych pertynencja to zależność znalezionych danych do potrzeb użytkownika. Reprezentacja wiedzy – każdy system reprezentuje jakąś wiedze – system musi być tak zbudowany, by zaspokajać potrzebę wiedzy... Relewancja sytuacyjna i inne typy relewancji zależne od oczekiwań użytkownika, sposobu jego pracy. Mamy relewancję logiczną, Zasady relewancji w systemie Przełożenie języka naturalnego na JIW – reprezentacja wiedzy w SIW~ C5 [16.03.2010] Systemy hipertekstowe – hipertekst jako sposób gromadzenia i udostępniania informacji (punkt 5, 6) System hipertekstowy jest faktograficzny – wiąże się z rozwojem technologii informacyjnych. Struktura systemu hipertekstowego: węzły i odsyłacze. W systemie WWW węzły to po prostu strony WWW. A odsyłacze to linki do tego samego węzła lub innego. Hipertekstowy = hipermedialny Ścieżka, Systemy: autorskie (jeden autor / zespół), spójne, skoordynowane otwarte (wielu autorów, jak Wikipedia). Problemy z wiarygodnością i weryfikacją Systemy: skupione – jedno umiejscowienie fizyczne rozproszone Rodzaje węzłów: strony główne (domowe) dynamiczne (zawartość ulega zmianie) narzędziowe oprogramowanie) bramki do innych usług – telnet, poczta, wejście do innych systemów strony zawierające wyniki wyszukiwania / wyszukiwarki OPAC-i i inne katalogi, bazy danych Wiele innych... Podział węzłów pod kątem miejsca: Główne, rodzice Poprzednicy, rodzice Następcy, potomkowie Strony równorzędne, rodzeństwo Odsyłacze – funkcje: Reprezentacyjna – ujmują i prezentują relacje między porcjami infromacji w tekście Nawigacyjna o Przeglądanie hipertekstu o Instruowanie użytkownika o Łączenie odnośników, komentarzy, dokumentów, następców i poprzedników, komentarzy, przypisy hipertekstowe o Wysyłanie informacji o Nawiązywanie połączeń o Przechodzenie do innych usług o Nawigacja w obrębie jednego węzła o Przejście do strony bliźniaczej; mirroring Typy odsyłaczy (są różne inne typologie, ale mało nas interesują): Znaczeniowe – bazują na treści Organizacyjne – służą lepszej organizacji wiedzy Systemy same tworzą modele użytkownika – po jego krokach, jakie podejmuje. Mapy tematyczne – semantyzujące systemy zbliżone do hipertekstowych Mówi się o zagubieniu w hiperprzestrzeni (często przez brak wyszukiwarki), inne problemy to szybkość łączy, potrzeba ciągłej aktualizacji, zaśmiecanie Internetu, dziś problemem jest prawo autorskie, własność intelektualna. Problem handlu elektronicznego, redundancja, zmienność informacji w czasie. 2 grupy to wyszukiwanie informacji i zarządzenie informacją. Rola bibliotekarzy w świecie systemów hipertekstowych ciągle jest znacząca. Przynajmniej tak twierdzimy na tych studiach. Semantyczny web, mapy tematyczne, klasyfikacje i wiele innych narzędzi. Architektura informacji w serwisach hipertekstowych (poz. 15 w bibliografii 5_3_Roszkowski_Architektura informacji09) Wiedza musi być dobrze zorganizowana, aby przetrwać na rynku. Za serwisami stoją spore pieniądze, dlatego powstają teorie. To projektowanie hipertekstowych systemów informacyjnych – w szczególności proces organizowania przestrzeni informacyjnej. Celem bezpośrednim będzie zaspokojenie potrzeb informacyjnych użytkowników. Pośrednio celem jest pozyskanie odbiorcy, czyli walka o konsumenta. W tym celu powstają systemy, mające najlepiej realizować potrzeby informacyjne konsumenta. Inny cel to oczywiście zaspokajanie potrzeb informacyjnych konsumenta Przestrzeń informacyjna – podzbiór cyberprzestrzeni – zbiór pojęć i relacji, zachodzących pomiędzy nimi, przechowywanych przez system informacyjny. Porównywana jest z przestrzenią kognitywną rozumianą jako zbiór pojęć i realizacji zachodzących pomiędzy nimi, przechowywany w umyśle człowieka Architektura informacji to proces organizowania nazewnictwa, projektowania nawigacji i systemów wyszukiwawczych pomocnych w odnajdywaniu informacji. To projektowanie strukturalne udostępnianych środowisk; to sztuka, nauka i działalność polegająca na organizowaniu inforamcji, by miała sens dla odbiorców i spełniała ich potrzeby Elementy architektury: Systemy organizowania – zewnętrzny kształt systemu. Np. założenie relacji semantycznych poprzez klasyfikacje (jak drzewko kategorii na Allegro). Analiza zbioru informacyjnego. System taki ma uwzględniać potrzeby i przyzwyczajenia użytkowników. Kategorie służą porządkowi, ale też odbijają sposoby myślenia odbiorców – różnych grup użytkowników. Inne klasyfikacje będą w serwisach uniwersalnych, inne w specjalistycznych Systemy etykietowania – nagłówki, charakteryzujące naszą informacje, też metadane. Liczy się konsekwencja. Każda aukcja na Allegro ma swój tytuł – „etykietę”. Trzeba stosować zasadę jednolitości danych – jednorodne metadane, by nie wprowadzać chaosu. Źródłem etykiet mogą być tezaurusy. Systemy nawigacji – nawigacja globalna (istotna na pierwszym etapie poszukiwania – kategorie główne), lokalna i kontekstowa. To ważny element architektury systemu. Mogą to być różnego rodzaju klasyfikacje hierarchiczne, mapy strony (nie może być zbyt rozbudowana) itp. Systemy wyszukiwawcze – systemy, służące do przejścia drogi od zapytania użytkownika do wyników wyszukiwania: zapytanie użytkownika interfejs użytkownika mechanizm wyszukiwawczy zawartość wyniki wyszukiwania. Systemy te stosowane są w mniejszych serwisów. Wyszukiwanie bywa proste i złożone – za pomocą pojedynczego okienka lub całych formularzy wyszukiwawczych. C6 [23.03.2010] Na następny raz Próchnicka (ważne) i Aspekty funkcjonowania... Będzie ocena serwisów... Miejsce użykownika w systemie jest bardzo istotne. Narzędzie programowe to moduł modelowania. Systemy z modułem modulowania rozpoznaje potrzeby użytkownika. Wszelkie procesy modelowania mogą być jakościowo różne. Cechy: Interaktywność – indywidualny wizerunek użytkownika Dynamiczność – współdziałanie użytkownika z systemem, zmieniają się w czasie Wielopoziomowość – przebiega poprzez rekonstrukcję wiedzy, przekonań Kompleksowość – tylko całościowy ogląd na wiedzę, przekonania i cele użytkownika Stereotyp użytkownika – grupa użytkowników, mających podobną jedną lub kilka cech Cele modelowania: Powszechność dostępu Wyodrębnienie cech indywidualnych System może się adaptować do preferencji użytkownika – np. interfejs dostosowany do użytkownika – np. interfejs MOLik dostosowany dla dzieci. Adaptacyjność występuje na różnych poziomach – system musi poznawać cele i plany. Inteligentne systemy porozumiewają się z użytkownikiem w języku naturalnym użytkownika. Systemy te powstają po to, by uzyskać najbardziej relewantne wyniki wyszukiwania. By likwidować bariery pomiędzy uzytkowniekiem a systemem. Architektura systemu modelowania: aplikacja + komponent służący modelowaniu użytkownika. Modelować można poprzez: Stereotypy – tworzenie grup użytkownikach o podobnych cechach. Badanie historii interakcji – badane określone systuacje wyszukiwawcze i zapamiętywane i przetwarzane są decyzje użytkownika Analiza heurystyczna pytań i innych wypowiedzeń użytkownika – oceniamy, czy wyszukane dokumenty są relewntne – system to zapamiętuje i przystosowuje do stereotypu użytkownika. Np. grupa dziennikarzy żąda od bibliotekarza wszystkiego. A uczeń szkoły średniej chce informacji ogólne. Dlatego prowadzi się dialog między systemem a użytkownikiem. Ale czasem uczeń zacznie coś drążyć, a czasem naukowiec będzie chciał skorzystać tylko z ogólnej wiedzy. To właśnie dynamika procesu, przez którą system błędnie zinterpretuje potrzeby Dochodzi często do różnych nieporozumień, bo system siłą rzeczy musi zgadywać, czego chce użytkownik – czasem mu się to uda, czasem nie. Modelowanie ma zastosowanie w systemach inteligentnych Społeczeństwo sieciowe Sieć to zbiór wzajemnie połączonych ze sobą węzłów. Połączenia tych węzłów mogą występować w skali makro (o charakterrze statycznym – sieć kolejowa) i w skali mikro (układ krążenia, sieć neuronów). Struktura sieciowa dotyka nas w każdej sferze naszego życia. Cechy społeczeństwa sieciowego: Innowacja – dzięki powiązaniom możemy tworzyć gospodarkę i świat wokół nas Globalizacja – powszechność informacji, dostępność do węzłów Decentralizacja – rozproszenie informacji, brak centralnego ośrodka sterującego, brak ograniczeń i kontroli Kapitał, środki produkcji i praca – w idei sieci nie ma podziałów między różnymi gałęziami gospodarki, praca odbywać może się w sposób zdecentralizowany – rozproszenie działań i procesów. By utrzymać się na rynku, niezbędna jest innowacja – społeczeństwo ciągle musi się rozwijać. Istotna jest technologia informacyjna – to, jak będziemy zdobywać informację. W społeczeństwie takim kapitał mamy zglobalizowany. Wolność kultury, wolne oprogramowanie. Mówi się o inteligencji zbiorowej – niektórzy nie mówią o indywidualności człowieka, że istnieje w całości sieci. Musi się zdać na inteligencję grupową... A może to tłum? http://ebib.oss.wroc.pl/matkonf/torun/index.php - Czytelnik czy klient w bibliotece? System LIBRA - priority search: Oprogramowanie Priority Search pomyślane jest jako kompletna metoda badań, która pozwala na prowadzenie ilościowych i jakościowych badań priorytetów. Badania prowadzone przy pomocy ankiet, badających charakterystykę ilościową danej publikacji oraz ocenę usług (stopień satysfakcji użytkowników). Dane te są przetwarzane komputerowo, dzięki czemu powstaje analiza danych (analiza ilościowa i jakościowa, umożliwiająca wyodrębniać priorytety ogółu respondentów). Nie jest to może narzędzie bardzo zaawansowane, ale zawsze. W artykule omówiono badanie związane z zaspokajaniem potrzeb informacyjnych użytkowników, pytano o bazy danych , zadowolenie z katalogów. Przykładowa analiza: Dane wyjściowe bipolarne (jakościowe dane) Trzeba mieć na względzie, jak badać potrzeby użytkowników. Dziś nie ma już ksiąg skarg i zażaleń (nie ma?). Korzystamy z takich właśnie narzędzi profesjonalnych. C7 [08.04.2010] – Sztuczna inteligencja Sztuczna inteligencja – publikacje w Internecie – Białko: Sztuczna inteligencja. Przygotować ogólne zagadnienia – czym jest, jakie ma zastosowania w codziennym życiu; Sztuczna inteligencja: systemy ekspertowe (wstępne rzeczy); Zarządzanie... (też ogólne rzeczy wstępne). Zagadnienie sztucznej inteligencji jest dzisiaj dość transdyscyplinarne. Dziedzina ta zajmuje się zagadnieniem, czym jest w ogóle inteligencja Inteligencja to zdolności umysłowe człowieka. Jest to zdolność przystosowania się do nowych warunków. Inteligencja to umiejętność rozwiązywania problemów, adaptacji, przetwarzania. Przejawy inteligencji: obserwacja, interpretacja, zbieranie informacji, klasyfikacja rzeczywistości, umiejętność doboru drogi do odpowiedniego celu Zachowania inteligencji: przewidywanie działań i reakcji (wskazuje przyczyny i skutki naszych działań), formułowanie celów i realizacja działań zamierzonych, rozumowanie – analiza faktów, Sztuczna inteligencja jest studiowaniem zdolności umysłowych człowieka przy użyciu modeli obliczeniowych. Za jej pomocą weryfikuje się założenia teoretyczne. Wiedzę należy wprowadzić, ale do tego trzeba dodać reguły Test Turing’a (1950) – porównanie odpowiedzi człowieka i odpowiedzi komputera – gdy nie da się ich odróżnić, to system jest sztuczną inteligencją. Systemy inteligentne – 4 kategorie: 1. systemy myślące jak ludzie – w systemach tych wprowadza się procesy myślowe, mające doprowadzić do tego, by badały jak człowiek. Trzeba zbadać ludzki umysł i zrobić jego kopię 2. systemy działające jak ludzie – nieważne jak są zbudowane, mają się podobnie zachowywać (choćby w teście Turinga) 3. systemy myślące racjonalnie – system taki opiera się na procesach wnioskowania 4. systemy działające racjonalnie – działają w oparciu o agentów, którzy mają za cel wykonać pewne zadanie, mają wykonywać pewne czynności Poddziedziny SI: systemy informacyjne języki informacyjno-wyszukiwawcze sztuczne sieci neuronowe wyszukiwarki internetowe – np. mapy tematyczne przetwarzanie języka naturalnego, lingwistyka (też generatywna) komunikacja/interfejs systemy ekspertowe – jak wykorzystać SI do zarządzania wiedzą systemy rozmyte Jest wiele rodzajów inteligencji – np. inteligencja motoryczna, muzyczna, interpersonalna, matematyczna itd. W SI tworzy się pewne systemy. Cechy systemów inteligentnych: automatyzacja przetwarzania wiedzy spójność systemu możliwość dążenia do określonego celu dostosowanie działań do okoliczności, reagowanie na różne zmiany znajomość własnych ograniczeń Rodzaje systemów inteligentnych: systemy dziedzinowe systemy ekspertowe systemy z bazą wiedzy systemy rozmyte roboty, robotyka sieci semantyczne Wiedza – wiążą się z nią pojęcia takie jak metawiedza, dane, informacja, szum informacyjny, relewancja. 2 aspekty: aspekt konceptualny – jak odwzorować wiedzę w komputerze, aby zachować jej ważne elementy aspekt realizacyjny – jak zapisać wiedzę, aby można ją było później wykorzystać Wykorzystanie SI: stwarzanie jutra, stwarzanie ras, inżynieria genetyczna, modyfikacja genetyczna, biorobotyka kryminalistyka gry komputerowe projektowanie diagnostyka bibliotekarstwo, bazy danych, systemy wiedzy wszelkie inne dziedziny, wymagające specjalistycznej wiedzy i umiejętności B.Sosińska-Kalata mówi o technikach: SI jest narzędziem, które może udzielić rady czy informacji w oparciu o dane wprowadzone do systemu, służy do rozwiązywania problemów praktycznych w określonych dziedzinach. Systemy ekspertowe mogą uwolnić wysoko wykwalifikowanych specjalistów od zadań trywialnych, rutynowych i często powtarzających się; zapewniają możliwość wykorzystania wiedzy ekspertów przy realizacji takich zadań, które są wyjątkowo uciążliwe a nawet niebezpieczne dla człowieka. Wykorzystanie w bibliotekarstwie: badania wokół katalogowania klasyfikowanie/tematowanie indeksowanie tworzenie analiz, streszczeń, abstraktów wyszukiwanie informacji obsługa bibliograficzna czytelników Ogólny podział zastosowania systemów ekspertowych na 3 dziedziny: 1. Prace administracyjne, zarządzanie biblioteką jako instytucją: o kontrola zbiorów, o realizacja wypożyczeń, o statystyka biblioteczna, o badanie użytkowników 2. Czasochłonne prace biblioteczne: o Katalogowanie o Indeksowanie o Tworzenie abstraktów 3. Udoskonalenie obsługi informacyjnej użytkowników: o Wykorzystanie systemu on-line o Wykorzystanie baz danych, JIW o Coraz doskonalsze metody przetwarzania informacji o o o Ułatwianie kontaktu z użytkownikiem – tu: systemy doradcza, uczące właściwego korzystania z biblioteki Budowanie systemów przyjaznych dla użytkownika Możliwość wykorzystania faktograficznych systemów ekspertowych z wiedzą o bardzo wąskiej dyscyplinie czy konkretnych problemów badawczych C8 [20.04.2010] – systemy ekspertowe jako poddziedzina sztucznej inteligencji Piotr Gabrysiak: W stronę inteligentnych systemów wyszukiwawczych w sieci Internet. W: multimedialne i sieciowe systemy informacyjne : materiały konferencyjne. Wrocław 2000, s. 59-137. System ekspertowy to zbiór elementów Ekspertyza – orzeczenie wydane przez rzeczoznawcę, eksperta po zbadaniu wszystkich dowodów rzeczowych i faktów. Częste przy postępowaniu sądowym. System ekspertowy to komputerowy program konsultacyjny, którego celem jest wspomaganie decyzji – ma on zastępować eksperta w danej dziedzinie. Ludzki ekspert ma cechy: Specjalistyczna wiedza z danej dziedziny Potrafi logicznie myśleć i wnioskować w języku danej dziedziny Przewiduje skutki swoich działań Potrafi się uczyć Wady eksperta ludzkiego: Może się pomylić Może kłamać Ma ograniczenia fizyczne do pracy w trudnych warunkach Zapomina, ma problemy z zapamiętaniem i przetworzeniem dużej ilości informacji Łatwo się męczy Może być opieszały, mieć złe dni, kierować się emocjami Może porzucić prace lub umrzeć Ludzka ekspertyza: WADY Sztuczna ekspertyza: ZALETY Wiedza ulotna, niestała Wiedza stale dostępna Trudna do przeniesienia Łatwość przenoszenia, kopiowania, rozpowszechniania Trudna do zdokumentowania Łatwość odtworzenia toku postępowania Nieprzewidywalność Stałość w czasie, przewidywalność, powtarzalność Duże koszty Dostępność cenowa (pomijając koszty wstępne) Ludzka ekspertyza: ZALETY Sztuczna ekspertyza: WADY Kreatywność Brak kreatywności Działanie w nowych sytuacjach, szybka Nie przystosuje się sama do nowych sytuacji adaptowalność Przetwarza wiedzę symboliczną, pracuje na wzorach, Człowiek korzysta z doświadczeń algorytmach Uwzględnia szerszy kontekst – człowiek ma Bardzo wąski zakres wiedzy całokształt wiedzy ogólnej Posiada tylko wiedzę techniczną Posiada wiedzę zdroworozsądkową, posługuje się intuicją System ekspertowy: budowa: Baza wiedzy Element wnioskującty interfejs Otoczenie systemu ekspertowego: fakty problemy, które trzeba sprawdzić ekspertyza i wyjaśnianie – wynik działania systemu Cechy systemu ekspertowego: poprawność, fachowość uniwersalność, specjalizacja dokonuje wnioskowania na podstawie ludzkiej wiedzy dalsze przetwarzanie i rozszerzanie wiedzy – możliwość uczenia się, możliwość adaptacji świadomość działania - podaje tok swojego rozumowania – dochodzenia do wniosków, świadomość własnych ograniczeń wiarygodność, bezawaryjność – zgodność z celami elastyczność, spójność szybkość działanie na dużej ilości danych 8 cech systemu ekspertowego: 1. System ekspertowy jest ograniczony do specyficznej i na ogół dosyć wąskiej dziedziny 2. System ekspertowy może wnioskować z niepewnych danych 3. System ekspertowy może wyjaśniać swój łańcuch wnioskowania w zrozumiały dla użytkownika sposób 4. Fakty (dane) i mechanizm wnioskujący są oddzielone od siebie 5. Systemy ekspertowe mogą być rozbudowane (budowa modułowa) 6. Zazwyczaj są systemami produkcji – ich wynikiem jest jakaś ekspertyza 7. Wyjściem systemu ekspertowego jest porada 8. System ekspertowy zarabia pieniądze – zazwyczaj jest komercyjny Zastosowanie systemów ekspertowych: Medycyna, diagnostyka Interpretacja (np. analizy biznesowe, badania geologiczne) Planowanie (np. leczenia) Przewidywanie (np. meteorologia) Procesy produkcyjne (przemysł, robotyka w warunkach pracy rutynowej) Nadzorowanie, kontrolowanie, monitorowanie Doradztwo, projektowanie Działania artystyczne (generowanie muzyki, poezji, sztuki) Systemy pomocy Ogólny podział zastosowań: Systemy kontrolne (jak Dozowanie leków) Systemy diagnostyczne Systemy testujące (pomagają znajdować problemy) Systemy naprawcze (testują i korygują działanie) Systemy projektujące (jak CAD) Systemy edukacyjne (inteligentne wspomaganie nauczania, algebry symbolicznej) Systemy interpretujące (analiza) Systemy planistyczne (zadania planowania, budowania systemów) Systemy prognostyczne (wyciąganie wniosków, określanie tendencji, przewidywanie działań) Zastosowanie inteligentnych systemów w sieci Internet: Personalizacja, modelowanie użytkownika – poprzez analizę ludzkich zachować. Wspomaganie zapytań, semantyka pytań Korekta błędów, system podpowiedzi Moduł wyszukiwawczy (możliwy do zastosowania w bibliotekarstwie, bazujący na opisach, bazach pełnotekstowych) Rozwój skupia się na danych faktograficznych Reprezentacja wiedzy / odwzorowanie wiedzy. Jest instytucja inżyniera wiedzy. C9 [27.04.2010] - Powtórzenie www.ebib.info/publikacje/... - o badaniach dziedzinowych baz danych, materiały badawcze itp. (np. BazTech) Do kolokwium: Najistotniejsza tabelka z definicjami – np. definicja SIW, typologia systemu (faktograficzne, itd.). Nie trzeba słowo w słowo, trzeba przekazać treść. Będą pytania otwarte Elementy SIW, procesu informacyjnego, przepływ informacji SIW, elementy (jak nadawca, odbiorca, kanał informacyjny itd.) Definicje JIW, czym jest, jak zdefiniować użytkownika tego systemu, czym jest potrzeba informacyjna, zapytanie informacyjne, instrukcja wyszukiwawcza Relewancja pragmatyczna (pertynencja) i techniczna. Historia relewancji Społeczeństwo informacyjne – oparte na informacji i wiedzy. Potrzeby informacyjne. Informacja jako produkt rynku (rynku usług). System dokumentacyjny, faktograficzny, pełnotekstowy, przykłady baz (np. bazy BN). Systemy ekspertowe Wiedza w współczesnym społeczeństwie (Nowosad) Jakie są etapy jeśli chodzi o rozwój dziedzinowy baz danych – 3 etapy rozwoju – tradycyjnie drukowane bibliografie 1. oddalanie się od tradycyjnych bibliografii i przechodzenie do bibliograficznych baz danych, odzwierciedlających jeszcze dawną strukturę (opis formalny i rzeczowy) 2. Współtworzenie baz przez wiele instytucji – np. w konsorcjach, by obniżyć koszty komputeryzacji. Tworzenie wspólnych baz bibliograficznych, oderwanych już od formy tradycyjnych. 3. Przechodzenie od opisu bibliograficznego do pełnego tekstu (np. BazTech) bazy pełnotekstowe Tematy ostatnie: systemy hipertekstowe; Architektura hipertekstu Czym jest sztuczna inteligencja, jak się ją bada, gdzie wykorzystuje, jak się wykorzystuje ją w bibliotekarstwie? Systemy ekspertowe – kim jest ekspert, jakie są jego cechy, gdzie się takie systemy wykorzystuje C10 [04.05.2010] – Bazy pełnotekstowe / BazTech Lidia Derfert-Wolf: W kierunku bazy pełnotekstowej - inicjatywy BazTech http://ebib.info/publikacje/matkonf/mat19/derfert.php BazTech powstała jako baza absraktowa w 1998. Zawiera opisy polskich czasopism, liczy 160 tysięcy rekordów, zawierających tytuł artykułu, opis fizyczny, informacje o autorze, streszczenie po polsku lub angielsku. Są dane redakcji, numery issn, informacje o prenumeratorach, okładka czasopisma. BazTech tworzone jest przez konsorcjum BazTech – Biblioteka Główna Uniwersytetu Wrocławskiego. Analizuje się od 2002 witryny wydawców czasopism w poszukiwaniu streszczeń i abstraktów. Spośród czasopism 31% tytułów udostępnianych jest pełnotekstowo. Umożliwia się do pełnych tekstów od razu, po upływie jakiegoś czasu lub według cech formalnych. Większość czasopism pochodzi z instytutów szkół wyższych. Teksty fachowe i branżowe udostępniane są w BazTech za opłatą. Krajowy serwis Arianta – niemal wszystkie czasopisma z BazTech. Rekordy są pokazywane poprzez Google. BazTech istnieje jako respozytorium w bazie Yadda. Ustala się zasady przejmowania teksów i założenia przekształcania baz. Zadania BazTech polega na przekazywanie pełnych tekstów osobom opracowującym. Podpisano umowy z kilkoma wydawcami, te przekazywane są do opracowania, przekształcane są na PDF, trafiają na serwery YADDA. Zmieniono serwery tak, aby można było Podobny referat o BazTech pod adresem: http://ebib.info/publikacje/matkonf/mat19/celoch.php Wyszukiwać w BazTech możemy po autorze, słowie w tytule, słowach kluczowych w języku polskim lub angielskim, według czasopisma, roku publikacji, typu dokumentu i języka dokumentu. Wyszukiwanie trwa długo (minuta?). Rekord zawiera autorów, tytuł, czasopismo, rok, język, typ dokumentu, streszczenie polskie, np.: Autorzy: Migaszewski, Z. M. ; Gałuszka, A. Tytul: Smokersy - tajemnice głębin oceanów Czasopismo: Przegląd Geologiczny Selected full texts rok: 1999, Vol. 47, nr 2, s. 175-180, Bibliogr. 34 poz., rys. Jezyk: polski Typ dokumentu: artykuł z czasopisma Streszczenie polskie: Smokersy (oceaniczne źródła hydrotermalne) występują przeważnie w strefach spredingu, czyli narodzin i rozchodzenia się płyt oceanicznych. Roztwory hydrotermalne wymienionych źródeł osiągają temperaturę powyżej 400oC. Ich skład chemiczny jest bardzo zróżnicowany - odmiany czarne (black smokers) zawierają znaczne ilości siarkowodoru i metali ciężkich, natomiast białe (white smokers) głównie metali alkalicznych, baru, strontu, krzemu, itp. Działalność smokersów prowadzi do powstania złóż siarczków i tlenków metali, szczególnie miedzi i cynku. Oceaniczne źródła hydrotermalne są również miejscami występowania unikalnych ekosystemów. Podstawę łańcucha pokarmowego stanowią bakterie chemosyntetyzujące (wytwarzające węglowodany z siarkowodoru i siarczków metali). Około 95% odkrytych gatunków nie było dotąd znanych nauce. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują robaki rurkowe z gromady Vestimentifera (np. Riftia pachyptila) osiągające 3 m długości oraz małże (Calyptogena magnifica, Bathymodiolus thermophilus) o średnicy do 30 cm. Poszczególne ekosystemy smokersów cechuje niska bioróżnorodność oraz obecność odmiennych gatunków. Są one źródłem nieznanych dotąd genów, enzymów i związków chemicznych. Organizmy zasiedlające omawiane ekosystemy reprezentują alternatywny model rozwoju życia o licznych implikacjach w zakresie ewolucji poszczególnych gatunków. Baza udostępnia też indeks tytułów czsaopism. Informacje o czasopiśmie, np.: Informacje o czasopismie: Tytul: Biuletyn Instytutu Systemów Informatycznych Wydawca: Instytut Systemów Informatycznych, Wydział Cybernetyki, Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego Adres wydawcy: 00-908 Warszawa, ul. Gen. Sylwestra Kaliskiego 2, tel. 22 683 95 04, fax. 22 683 78 58 Witryna wydawcy: http://www.isi.wat.edu.pl Redakcja: Instytut Systemów Informatycznych. Wojskowa Akademia Techniczna Adres redakcji: 00-908 Warszawa, ul. Gen. Sylwestra Kaliskiego 2, tel. 22 683 70 18, fax. 22 683 78 58 E-mail redakcji: [email protected] Pelne teksty wybranych rocznikow: http://www.wcy.wat.edu.pl/dr/?q=node/486 ISSN: 1508-4183 Czestotliwosc: 2 razy w roku Artykuly z lat: 2008 ,2009 , Jest też indeks słów kluczowych po polsku i angielsku. Lista slow kluczowych polskich POPRZEDNIA LITERA | NASTEPNA LITERA Wybierz litere: | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z | other | Lista slow kluczowych: - A-AMINOKWASY - A-AMYLAZA - A-RAMA - A-STAR - A-TOKOFEROL - A1 - A1MC - A2 C11 [20.05.2010] – wyniki kolokwiów C12 [08.10.2010] – zajęcia organizacyjne C13 [15.10.2010] Do wykonania praca semestralna – będzie to połowa oceny z egzaminu. Wykonać trzeba porównanie dwóch różnych bibliotek tego samego typu w zakresie systemu informacyjnego o zasobach. Praca będzie się skłądała z 2 części: Część opisowa – charakterystyka krótka biblioteki (z zaznaczeniem dla jakich użytkowników jest biblioteka, jaka jest wielkość, zasoby biblioteki itp. można zaznaczyć jaki system i jakie moduły wykorzystuje biblioteka, czy jest OPAC, ale nie opisywać systemu). o Czy biblioteka tworzy bazy danych i czy je udostępnia? Podać jakie bazy danych udostępnia i ważne: w jaki sposób: czy on-line, czy sieciowo w obrębie sieci uczelnianej, czy tylko w sieci bibliotecznej. o Czy biblioteka bierze udział w konsorcjach w zakresie tworzenia i udostępniania baz danych? Nie opisywać konkretnie biblioteki cyfrowej, ale podać tylko jaka? o Jaki jest kontakt z czytelnikiem? Czy telefon? Gg? Skype? Jaki jest wpływ czytelników na gromadzenie zbiorów (np. poleć książkę)? Czy istnieje sieć dubletów? Czy biblioteka szuka przez internet brakujących części serii? Jak wygląda szkolenie bilbioteczne – czy jest to na wydziale czy on-line? Kto jest szkolony? o Czy biblioteka udostępnia czasopisma w sieci? Czy tylko jest to lista A-Z? Czy można przeszukiwać, dostęp przez Internet? o W jaki sposób zorganizowana jest sama informacja o zasobach – czy są przykładowe rekordy, przykłady wyszukiwań, jak są informacje ułożone na stronie (nawigacja, etykiety grup tematycznych, czy zasoby elektroniczne są podane w e-źródłach czy gdzieś indziej? – graficzna struktura strony informacyjnej. Czy pogrupowane są materiały w grupy? Wyciągnąć nowości – to, czym się biblioteka wybija od innych) Część subiektywna o Porównać 2 biblioteki od strony użytkownika (2 uniwersyteckie, 2 szkolne, 2 pedagogiczne, 2 naukowe – 2 ciekawe biblioteki W styczniu każdy dostanie do 10 minut na szybką prezentację pracy. Prezentacja bibliotek, porównanie – wskazanie lepszych rozwiązań; to, co nas przyciągnęło. Informacje mogą pochodzić tylko i wyłącznie z Internetu. Obie części są do uzyskania ze stron bibliotek. Ewentualnie można zajrzeć do źródeł drukowanych, ale nie jest to konieczne. Wybrane biblioteki: naukowe (Biblioteka Śląska, Biblioteka Kórnicka). C14 [05.11.2010] – czasopisma w sieci Lista Gawareckiego, media info, baza arianta, 1. czasopismo o zasięgu międzynarodowym ELIS. Powiedzieć, jaki to typ bazy danych, serwisu, jak się wyszukuje, z jakich elementów składa się rekord, jeśli to baza danych to czy jest odnośnik do wersji cyfrowej, Katalog DOAI, jak się tam wyszukuje, czy są polskie czasopisma, baza BAZTECH (Baza Analityczna czasopism z dziedzin technicznych). Bazy danych BN (wszystkie bazy czasopism, katalogi centralne, BABIN – jaki to typ bazy, czy w bazach BN są bazy tytułów) Dostęp do czasopism BUŚ – do jakich serwisów mamy dostęp, jak wygląda dostęp do czasopism przez biblioteki, które porównujemy (2 moje) Czasopisma w sieci - wybór Lista Gawareckiego – to lista linków do stron czasopism. Wyszukiwania praktycznie nie ma, mamy dostęp tylko do prostego indeksu alfabetycznego. Rekordy to nazwa czasopisma, link oraz krótki opis czasopisma. Wiele ze stron czasopism nie jest już aktualnych. Arianta – zawiera obecnie 2649 rekordów, zbiera wszystkie czasopisma fachowe i naukowe polskie, tylko niektóre mają wersję elektronicznego czasopisma (tylko online: 55 sztuk). Wyszukiwanie po: tytule, ISSN, wydawcy; częstotliwości, dziedziny, źródle indeksującym. Można zawęzić wyszukiwanie do czasopism z abstraktami, pełnymi tekstami, posiadających impact factor (wskaźnik prestiżu), Index Copernicus (parametr oceny polskich czasopism naukowych), punktację MNiSZW [1400], Kategogorię ERIH (European Reference Index for the Humanities) [84]. Rekord zawiera adres strony www, ISSN, daty (początkowe i od kiedy podaje spisy treści, pełne teksty itp.), klasyfikacje (czasopismo fachowe, tylko online, częstotliwość, symbol UKD) Dialog Bluesheets to wzorzec strony informacyjnych o bazach danych ze szczegółowym opisem każdej bazy. ABC Kraków jako inny ciekawy przyład bazy danej (też pełnotekstowej – czasopisma, skrypty uczelniane) Czasopisma Biblioteki Kórnickiej Zbiory biblioteki prezentowane w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej (powstałej w 2002) – ponad połowa wszystkich zbiorów WBC (16% wszystkich publikacji w cyfrowych bibliotekach polskich) Własne czasopismo naukowe (czemu link nie działa?) C15 [19.11.2010] – książki on-line 1. EBIB – projekty cyfrowe inne niż Otwórz książkę, wikipodręczniki, czytamy słuchając, books google, wikibooks, wikidictrionary.org, helionica Jaka jest informacja o zasobach serwisu? Czy jest możliwe wyszukiwanie w książkach czy możliwe tylko przeglądanie strona po stronie. 2. Czy biblioteka bierze udział w jakimkolwiek projekcie książek cyfrowych? Otwórz książkę Wiki.wolnepodreczniki.pl Wolnelektury.pl – Ebib – inne projekty to np. ibuk.pl (dostęp do e-booków z UŚ-a), literatura.net.pl – katalog gratisowy ma trochę e-booków Na egzamin: np. napisać, jakie projekty są społecznościowe, jakie tworzone były przez ICM itp. Jak to rozwiązują nasze biblioteki... C16 [26.11.2010] – normy i patenty Bazy danych PKN, bazy europejskie z normami i patentami, elektroniczne punkty informacyjne, ile ich jest?, jak biblioteki udostępniają informację patentową, normalizacyjną Urząd Patentowy RP – www.uprp.pl Ma na swoich stronach własne bazy danych, podaje też adresy innych baz danych (zagranicznych – znaki towarowe, wzory przemysłowe, wynalazki i wzory użytkowe; ponadto linki z bazami na dyskach CD) oraz bazy Espacenet. Z własnych baz danych jest Serwer Publikacji (tłumaczenia dokumentów EP na język polski) oraz główną Bazę danych Urzędu Patentowego RP. Wyszukiwanie proste i według numerów BUP lub WWUP. Przy opcji „pokaż rysunki” wyszukiwarka pokazuje obrazki przy wynikach. PKN – udostępnia bazę norm możliwych do zakupu, jest wyszukiwarka na stronie głównej – wyszukuje po numerze normy lub tytule 12 elektronicznych punktów informacji normalizacyjnej – Np. Elektroniczny punkt informacji normalizacyjnej na Politechnice Radomskiej. Pełna lista 12 punktów jest na stronie www.pkn.pl/index.ph?pid=adresy_punktow_informacji Międzynarodowa klasyfikacja norm Biblioteka Politechniki Śląskiej i Wrocławskiej Biblioteka PŚ udostępnia niby bazę bibliograficzną polskich opisów patentowych POLPAT oraz ESPACE PRECES, odsyła do innych portali na swojej stronie – np. UP RP, niemieckich baz patentowych, amerykańskich, ogólnoświatowych, ONZ. Podobnie z informacją normalizacyjną (linki do PKN, ISO, IEC, ITU, ASTM, CEN). Wszystko w ramach Ośrodka Informacji Patentowej i Normalizacyjnej. W e-źródłach Biblioteka Główna Uniwersytetu Śląskiego Informacja na stronie znikoma. Tyle co o bazach (e-źródła: odnośniki do pkn, UP RP i Ośrodka Informacji Patentowej i Normalizacyjnej w Gliwicach), brak własnego ośrodka, komórki, czegokolwiek... Biblioteki, które opracowujemy W „Warto zobaczyć” jest jeden link do PKN... C17 [03.12.2010] – informacja europejska Bazy danych działalności europejskiej, serwisy informacyjne o UE, strony, do których odnoszą się serwisy informacyjne, Wiki w sieci Chodzi o serwisy budowane na bazie Wikipedii – jak http://wiedzmin.wikia.com/, pl.wikiquote.org, helionica.pl/index.php Każdy zna Wikipedię - największą internetową encyklopedię. Jednak Wiki to coś więcej, niż Wikipedia. MediaWiki to darmowy skrypt (zresztą niejedyny), który każdy może zainstalować na swojej stronie. Wymaga tylko PHP 5 i MySQL. Jako idea, wiki to strona WWW umożliwiająca każdemu utworzenie nowego lub zmianę istniejącego tekstu, a także powrót do każdej poprzedniej wersji. Z punktu widzenia technicznego, Wiki to bardzo ogólny i uniwersalny CMS, za pomocą którego można szybko i prosto, bez pisania żadnych skryptów, zrealizować różnego rodzaju organizację i prezentację informacji. Skryptem najczęściej używanym do realizacji Wiki, użytym także w Wikipedii, jest MediaWiki. Pośród innych dostępnych warto wymienić np. PmWiki. Wikidot (Wiki w dydaktyce) Np. energia-odnawialna.wikidot.com lub http://wapedia.mobi/pl/Dydaktyka_geografii Blogi – na temat biblioteki 2.0 i o bibliotekach Np. http://blog.biblioteka20.pl/ czy blog biblioteki we Włodawie mbpwlodawa.blox.pl/html JOOMLA! – system zarządzania treścią Joomla! jest czymś więcej niż tylko potężnym systemem obsługi witryn internetowych. Jest gotową do publikacji i wypełniania treścią witryną internetową oraz szkieletem projektowym (ang. framework). Poniżej znajduje się lista podstawowych cech i składników w wydaniu standardowym: Zarządzanie użytkownikami Biblioteka mediów Wielojęzyczność Reklamy Kontakty Sondy Wyszukiwarka Zakładki Artykuły Kolporter i Spinacz RSS Projektant menu Szablony Wbudowana pomoc Cechy systemu (wydajność, diagnostyka, obsługa FTP, pomoc wewnętrzna) Usługi sieciowe Nieograniczona rozbudowa Prezentowanie informacji: Np. http://media.info.pl/ – zawiera bazę danych Instytutu Mediów. Można tu znaleźć dane o tematyce poszczególnych mediów, o czytelnikach, widzach i słuchaczach. Są tu też wymagania techniczne stawiane reklamom i wiele innych informacji. W naszej bazie jest już ponad 500 magazynów, 80 dzienników, 120 stacji radiowych i 50 telewizyjnych. Inne serwisy prezentowania informacji to Flickr, YouTube, Slideshare (udostępnianie prezentacji) Informacja prawna: Np. Internetowy system informacji prawnej: isip.sejm.gov.pl. Baza Internetowy System Aktów Prawnych zawiera - aktualizowane na bieżąco - opisy bibliograficzne i teksty aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw oraz Monitorze Polskim. Można szukać aktów prawnych po rocznikach lub po hasłach (jest np. hasło „biblioteki”). Dokumenty w formacie PDF. Kadry, prawo pracy ... Unia Europejska ... C18 [14.01.2011] – Prezentacje. Cz. 1. Porównanie (dwóch biblioteka): SKUPIĆ SIĘ NA WNIOSKACH (co jedna, co druga, co lepsze) Profil biblioteki (typ, użytkownicy) System Katalogi (komputerowe, kartkowe) Bazy danych (czasopisma, serwisy licencjonowane, bazy danych tworzone przez samą bibliotekę, e-czasopisma, e-książki, udostępniane w bibliotece bazy danych) Udział w konsorcjach (też udział w projektach bibliotek cyfrowych – np. konsorcjum naukowe, konsorcjum Polskie Biblioteki Cyfrowe, Konsorcja czasopism elektronicznych) Kontakt czytelnika z bibliotekarzem (sposoby komunikacji – telefon, zapytaj bibliotekarza, fax, gg, formularz komunikacji, e-mail) Poleć pozycję, wpływ na zbiory Wykaz dubletów Szkolenie biblioteczne (jakie są (np. online), jakie zaliczenie) Organizacja przedstawienia informacji Układ informacji na stronie (wspomnieć o zakładce e-katalogi, e-zasoby) Organizacja informacji na stronie (ile menu, jakie) Rodzaje wyszukiwania (np. proste, zaawansowane, indeksy) i Ocena wyszukiwania Pliki pomocy (jak zorganizowana, czy jest) Linki do... (ciekawe strony, strony tematyczne) Wersje językowe Grafika (subiektywna ocena) Narzędzia informacyjne (np. pasek narzędziowy do przeglądarki) Przyjazność strony bibliotecznej (jak się z tego korzysta, czy samodzielna) Najlepiej samo porównanie – subiektywne odczucia i oceny Z której biblioteki wolelibyśmy korzystać (jeśli chodzi o korzystanie ze strony i z zasobów elektronicznych bibliotek) Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego S
