Plan dydaktyczny z geografii dla klasy 1
advertisement
Rozkład materiału i plan dydaktyczny „Planeta Nowa 1” Nr lekcji Temat lekcji I. Podstawy geografii 1. Czym zajmuje się geografia? 2. Współrzędne geograficzne Treści nauczania • Geografia jako nauka • Źródła informacji geograficznej • Kształt i wymiary Ziemi • Cechy południków i równoleżników • Określanie długości i szerokości geograficznej • GPS Główne cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych Zapis w nowej podstawie programowej Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „geografia” • przedstawia podział nauk geograficznych • wymienia dyscypliny geografii • wymienia źródła informacji geograficznej • wyjaśnia, czym zajmuje się geografia fizyczna i społeczno-ekonomiczna • wymienia sfery Ziemi • podaje wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu • wyjaśnia różnice między elipsoidą a geoidą • omawia historię poznawania kształtu i rozmiarów Ziemi 2.1 Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „długość geograficzna”, „szerokość geograficzna”, „siatka geograficzna” • wymienia cechy południków i równoleżników • określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie • określa położenie matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na globusie oraz na mapie • odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych • podaje zasady działania oraz możliwości 1.6 1.7 2.1 Proponowane środki dydaktyczne i procedury osiągania celów • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • globus szkolny • albumy, czasopisma, postery, fotografie • metody aktywizujące (np. burza mózgów „Przydatność różnych źródeł informacji geograficznej” lub „Interdyscyplinarny charakter nauk geograficznych”) • zasoby internetu, np.: http://uriasz.am.szczecin.pl/naw_bezp/Powierzchnie.html • wyszukiwanie informacji geograficznych w różnych źródłach (np. w internecie, atlasach geograficznych, encyklopediach, rocznikach statystycznych, czasopismach) oraz ocena ich przydatności i wiarygodności • przygotowanie prezentacji „Poglądy na kształt Ziemi” • analizowanie tabel statystycznych oraz różnych typów wykresów i diagramów zamieszczonych w podręczniku i roczniku statystycznym • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • globus szkolny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Współrzędne geograficzne” zamieszczonej w podręczniku • określanie współrzędnych geograficznych na podstawie map ogólnogeograficznych oraz samouczka zamieszczonego w podręczniku • obliczanie odległości (rozciągłości) między dwoma punktami na mapie, korzystając z zależności 1° = 111,2 km • zajęcia terenowe z wykorzystaniem odbiornika GPS wykorzystania odbiornika GPS • oblicza odległość (rozciągłość) między dwoma punktami na mapie 3. Mapa i jej skala 3 • Elementy mapy • Skala mapy • Przekształcanie skali • Obliczanie odległości na mapie Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „skala”, „siatka kartograficzna” • wymienia rodzaje skal i ich przykłady • wymienia elementy mapy • wyjaśnia różnice między siatką kartograficzną a geograficzną • podaje różnice między planem a mapą • posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie i na mapie • oblicza skalę mapy, znając odległość rzeczywistą między obiektami przedstawionymi na mapie • posługuje się w terenie mapą topograficzną i planem miasta 1.1 1.4 1.5 1.7 1.8 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • zestaw map ściennych, mapy topograficzne • metody aktywizujące • ćwiczenia w przeliczaniu skali oraz obliczaniu odległości na mapie i w terenie na podstawie samouczka zamieszczonego w podręczniku • analizowanie treści map wykonanych w różnych skalach • identyfikowanie obiektów na planie, mapie i zdjęciach, np. satelitarnych 4. Rodzaje map. Generalizacja • Podział map • Generalizacja • Plan • dokonuje podziału map ze względu na ich skalę oraz treść •wyjaśnia znaczenie terminu „generalizacja mapy” • wyjaśnia, na czym polega generalizacja mapy oraz uzasadnia jej przydatność • wyjaśnia różnice między mapą i planem • posługuje się planem miasta 1.1 1.4 1.5 1.7 1.8 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • zestaw map ściennych, mapy topograficzne, plany miast • metody aktywizujące • analiza schematu „Generalizacja” zamieszczonej w podręczniku • analiza porównawcza fragmentów map zamieszczonych w podręczniku • analizowanie treści planu centrum Krakowa zamieszczonego w podręczniku 5. Przedstawianie zjawisk na mapach 6. Czytamy mapę 7. • Metody przedstawiania zjawisk na mapach • Wysokość względna • Praca z mapą • Orientowanie mapy • Mapy samochodowe i turystyczne Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „wysokość względna”, „wysokość bezwzględna”, „poziomica” • wymienia i charakteryzuje metody przedstawiania zjawisk na mapach • charakteryzuje sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach • odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych Uczeń poprawnie: • identyfikuje położenie i charakteryzuje odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych • analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych i turystycznych • dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych • posługuje się w terenie planem, mapą topograficzną, turystyczną i samochodową (m.in. orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie) • projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału „Podstawy geografii” II. Ziemia we wszechświecie 1.2 1.3 1.7 1.8 1.9 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • zestaw map ściennych, mapy topograficzne • metody aktywizujące • analiza schematu „Metody przedstawiania zjawisk na mapie” zamieszczonego w podręczniku • analiza schematu „Metody prezentacji rzeźby terenu na mapie” zamieszczonego w podręczniku • analizowanie różnych metod prezentacji rzeźby terenu na mapach ściennych i zamieszczonych w atlasie geograficznym • obliczanie wysokości względnej na podstawie mapy hipsometrycznej • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • metody aktywizujące (np. prezentacja „Wycieczka w Karkonosze” – projekt trasy wycieczki oraz atrakcji na trasie) • analiza porównawcza zdjęcia lotniczego i mapy topograficznej zamieszczonych w podręczniku • czytanie i analizowanie map o różnorakiej treści, np. mapy samochodowej, ogólnogeograficznej, turystycznej, tematycznej • analizowanie mapy turystycznej zamieszczonej w podręczniku • zajęcia terenowe „Orientowanie mapy topograficznej, planu miasta” 8. Ruch obiegowy Ziemi • Układ Słoneczny • Ruch obiegowy Ziemi • Astronomiczne pory roku • Oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku • Strefy oświetlenia Ziemi • Zaćmienie Słońca i Księżyca Uczeń poprawnie: • wymienia nazwy ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym • wyjaśnia różnicę między teorią geocentryczną a heliocentryczną • korzystając z danych liczbowych, porównuje planety Układu Słonecznego • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruch obiegowy Ziemi”, „równonoc wiosenna”, „równonoc jesienna”, „przesilenie zimowe”, „przesilenie letnie”, „dzień i noc polarna” • podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi • charakteryzuje najważniejsze następstwa ruchu obiegowego Ziemi • wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy polarnej • wyjaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i zaćmienia Księżyca na podstawie schematu • charakteryzuje strefy oświetlenia Ziemi 2.1 2.3 2.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 2) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, slajdy o tematyce astronomicznej, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. mapa mentalna „Bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obiegowego Ziemi”) • pokaz przy pomocy tellurium (ew. innych dostępnych modeli), plansz dydaktycznych lub foliogramów ruchów Ziemi i Księżyca oraz zaćmienia Słońca i Księżyca • analizowanie infografiki „Ruch obiegowy Ziemi” zamieszczonej w podręczniku • analizowanie schematu „Układ Słoneczny” zamieszczonego w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Ziemia we wszechświecie”, „Budowa Układu Słonecznego” lub „Poglądy na budowę wszechświata” • wycieczka do planetarium 9. Ruch obrotowy Ziemi • Ruch obrotowy Ziemi • Górowanie Słońca na różnych szerokościach geograficznych • Czas słoneczny • Czas uniwersalny • Czas strefowy • Czas urzędowy • Linia zmiany daty Uczeń poprawnie: • wymienia cechy ruchu obiegowego Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruch obrotowy Ziemi”, „południe słoneczne”, „doba”, „górowanie Słońca”, „południk miejscowy”, „gnomon”, „czas słoneczny”, „czas strefowy”, „czas urzędowy” • opisuje najważniejsze następstwa ruchu obrotowego Ziemi • przedstawia (korzystając również z własnych obserwacji) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku • omawia zastosowanie gnomonu • demonstruje ruch obrotowy Ziemi, posługując się tellurium lub globusem • wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia 2.2 2.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 2) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza o tematyce astronomicznej, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. mapa mentalna bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obiegowego Ziemi”, dyskusja „Przyczyny i skutki wprowadzenia czasu strefowego i urzędowego na Ziemi” • rozwiązywanie zadań matematyczno-geograficznych dotyczących czasu słonecznego i strefowego na podstawie samouczków zamieszczonych w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Ruch obrotowy Ziemi” • zajęcia terenowe „Wyznaczanie miejscowego południka geograficznego” • zajęcia terenowe „Obserwacja zmian wysokości Słońca nad widnokręgiem w ciągu dnia” zmiany daty • oblicza miejscowy czas słoneczny i strefowy danego miejsca na podstawie jego położenia matematyczno-geograficznego • omawia przebieg linii zmiany daty • ustala, jaki dzień tygodnia nastąpi po przekroczeniu międzynarodowej linii zmiany daty 10. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości „Ziemia we wszechświecie” III. Atmosfera i hydrosfera 11. Atmosfera. • Skład powietrza Temperatura atmosferycznego powietrza • Warstwy atmosfery • Temperatura powietrza • Czynniki warunkujące temperaturę powietrza na Ziemi 12. Ciśnienie atmosferyczne i wiatr • Ciśnienie atmosferyczne • Wiatry stałe • Wiatry okresowo zmienne • Wiatry lokalne • Cyklony tropikalne Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „atmosfera”, „troposfera”, „izoterma” • podaje skład chemiczny powietrza atmosferycznego • wymienia nazwy oraz charakteryzuje warstwy atmosfery, zaczynając od nazwy warstwy znajdującej się najbliżej powierzchni Ziemi • omawia czynniki geograficzne wpływające na zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi • analizuje przebieg temperatury powietrza w wybranych miejscach na podstawie map klimatycznych lub klimatogramów • oblicza średnią roczną amplitudę temperatury powietrza oraz średnią roczną temperaturę powietrza • sporządza klimatogram 3.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. mapa mentalna „Znaczenie atmosfery dla życia na Ziemi”) • analizowanie infografiki „Budowa atmosfery” zamieszczonej w podręczniku • obliczanie średniej rocznej temperatury powietrza i średniej rocznej amplitudy temperatury powietrza na podstawie samouczków zamieszczonych w podręczniku • sporządzenie klimatogramu na podstawie samouczka zamieszczonego w podręczniku Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „ciśnienie atmosferyczne”, „izobara”, „niż baryczny”, „wyż baryczny” • sporządza schemat wyżu i niżu barycznego • wyjaśnia przyczynę powstawania wiatru • wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych oraz lokalnych, występujących na kuli ziemskiej • charakteryzuje rodzaje wiatrów na 3.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografiki „Wiatr” zamieszczonej w podręczniku podstawie schematów • wskazuje na mapie świata obszary występowania określonych rodzajów wiatrów 13. Wilgotność powietrza i opady atmosferyczne • Wilgotność powietrza • Osady atmosferyczne • Opady atmosferyczne • Rodzaje chmur • Rodzaje opadów Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „wilgotność powietrza”, „wilgotność względna”, „kondensacja” • wymienia i charakteryzuje rodzaje chmur oraz opadów i osadów atmosferycznych • rozpoznaje przedstawione na fotografiach i ilustracjach chmury oraz opady i osady atmosferyczne • wyjaśnia procesy powstawania chmur oraz opadów atmosferycznych na kuli ziemskiej na podstawie schematu • omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia opadów atmosferycznych na Ziemi • wskazuje na mapie obszary charakteryzujące się nadmiarem lub niedoborem opadów atmosferycznych 3.2 14. Klimaty kuli ziemskiej • Klimat • Czynniki klimatotwórcze • Strefy klimatyczne na kuli ziemskiej • Klimat górski Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „klimat” • wymienia geograficzne czynniki klimatotwórcze • wykazuje zróżnicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi • charakteryzuje wpływ czynników klimatotwórczych na klimat • wskazuje zależności między strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi na podstawie map tematycznych • charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych 3.1 3.3 3.4 • metody aktywizujące • analizowanie globalnej cyrkulacji powietrza w troposferze na podstawie ilustracji zamieszczonej w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Cyklony tropikalne” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Rodzaje chmur” zamieszczonej w podręczniku • analizowanie zróżnicowania opadów na kuli ziemskiej na podstawie map tematycznych • przygotowanie prezentacji „Skutki nadmiaru i niedoboru opadów atmosferycznych” • zajęcia terenowe „Obserwacja chmur” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie map klimatycznych i klimatogramów • analiza porównawcza klimatogramów charakterystycznych dla różnych typów klimatu • wymienia strefy klimatyczne na kuli ziemskiej i wskazuje ich zasięg na mapie • charakteryzuje klimat górski 15. Zasoby wodne Ziemi • Zasoby wody na Ziemi • Podział wszechoceanu • Typy mórz • Zasolenie wody morskiej • Ruchy wody morskiej • Wody podziemne Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „wody podziemne”, „źródło”, „gejzery”’ „wody termalne”, „cieplice” • omawia na podstawie wykresu zasoby wody Ziemi • rozpoznaje typy mórz na schemacie i na mapie świata • wyjaśnia związki między warunkami klimatycznymi a zasoleniem wody morskiej • omawia przykłady ruchów wody morskiej • wskazuje wybrane prądy morskie na mapie świata oraz wymienia ich nazwy • wymienia rodzaje wód podziemnych • omawia uwarunkowania tworzenia się wód mineralnych • wskazuje obszary występowania gejzerów na mapie świata II. • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. analiza SWOT „Wykorzystanie wód podziemnych” • analizowanie danych oraz wykresów przedstawiających zasoby wody na Ziemi • analizowanie mapy ogólnogeograficznej i rozpoznawanie typów mórz • analizowanie mapy rozmieszczenia prądów morskich • analizowanie mapy klimatycznej i mapy zasolenia oceanów • przygotowanie prezentacji „Woda źródłem życia” lub „Cuda hydrosfery” 3.5 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Skały i miejsca ich powstania” zamieszczonej w podręczniku • rozmowa nauczająca „Metody badania wnętrza Ziemi” • analiza budowy wnętrza Ziemi na podstawie ilustracji zamieszczonej w podręczniku • rozpoznawanie wybranych minerałów i skał 16. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości „Atmosfera i hydrosfera” V. Wnętrze Ziemi 17. Budowa wnętrza Ziemi • Budowa wnętrza Ziemi • Metody badania wnętrza Ziemi • Skały i minerały • Podział skał • Skały magmowe • Skały osadowe • Skały przeobrażone Uczeń poprawnie: • opisuje metody badania wnętrza Ziemi • wymienia i charakteryzuje warstwy wnętrza Ziemi • omawia na podstawie schematu budowę wnętrza Ziemi • omawia zróżnicowanie temperatury wnętrza Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminów: „prądy konwekcyjne”, „skała”, „minerał” • podaje różnice między litosferą a skorupą ziemską • wymienia nazwy wybranych skał i minerałów • wskazuje różnice między minerałem a skałą • rozpoznaje skały i określa ich rodzaj • charakteryzuje wybrane skały i warunki ich powstawania • omawia przykłady gospodarczego wykorzystania skał • przygotowanie prezentacji „Znaczenie gospodarcze skał” 18. Płytowa budowa Litosfery • Płyty litosfery •Trzęsienia ziemi Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „płyta litosfery”, „hipocentrum”, „epicentrum” • wymienia procesy wewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni Ziemi • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata wybrane rowy oceaniczne i grzbiety śródoceaniczne • omawia płytową budowę Ziemi na podstawie schematu i mapy płyt litosfery • wskazuje na mapie świata obszary aktywne sejsmicznie • wykazuje związki między płytową budową litosfery a występowaniem trzęsień ziemi • omawia skutki trzęsień ziemi 3.5 19. Wulkanizm • Wulkany Uczeń poprawnie: • Skutki erupcji wulkanicznych • wyjaśnia znaczenie terminów: „wulkan”, „lawa”, „magma”, „Ognisty Pierścień Pacyfiku” • wskazuje obszary wzmożonej aktywności wulkanicznej na mapie świata • wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych • wymienia elementy budowy wulkanu na podstawie schematu • wymienia produkty erupcji wulkanicznej • wymienia nazwy wulkanów i wskazuje je na mapie świata • omawia skutki wulkanizmu 3.5 20. Powstawanie gór • Geneza gór • Góry fałdowe • Góry zrębowe 3.5 3.7 Uczeń poprawnie: • wymienia nazwy orogenez i rodzaje gór • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruchy • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • rozmowa nauczająca o podstawowych założeniach teorii płyt litosfery z wykorzystaniem schematów płyt litosfery • analiza rozmieszczenia stref sejsmicznych na Ziemi na podstawie map tematycznych • analiza występowania, przebiegu i skutków trzęsień ziemi na podstawie dostępnych źródeł • przygotowanie portfolio „Katastrofalne trzęsienia ziemi” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Wulkan” zamieszczonej w podręczniku • analiza rozmieszczenia stref wulkanicznych na Ziemi na podstawie map tematycznych • analiza występowania, przebiegu i skutków zjawisk wulkanicznych na podstawie dostępnych źródeł • przygotowanie portfolio „Katastrofalne wybuchy wulkanów” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem • Krajobraz górski • Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i dna wszechoceanu górotwórcze”, „góry fałdowe”, „góry zrębowe” • wymienia i charakteryzuje wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi • wskazuje na mapie świata przykłady gór fałdowych, wulkanicznych i zrębowych • omawia różnice między górami fałdowymi a zrębowymi • określa na podstawie danych statystycznych ukształtowanie powierzchni kontynentów multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • omówienie rozmieszczenia gór na Ziemi na podstawie mapy ogólnogeograficznej • analiza porównawcza schematów gór fałdowych, zrębowych i wulkanicznych zamieszczonych w podręczniku • określanie na podstawie danych statystycznych ukształtowania powierzchni kontynentów i dna wszechoceanu • analiza rozmieszczenia wielkich form ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanicznego na podstawie mapy • przygotowanie prezentacji „Góry świata” lub „Korona Ziemi” 21. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości „Wnętrze Ziemi” V. Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi 22. Wietrzenie • Procesy wewnętrzne Uczeń poprawnie: kształtujące powierzchnię • wymienia nazwy procesów zewnętrznych Ziemi kształtujących rzeźbę powierzchni Ziemi • Rodzaje wietrzenia • wyjaśnia znaczenie terminów: „wietrzenie”, • Ruchy masowe „erozja”, „ruchy masowe” • wymienia i charakteryzuje rodzaje wietrzenia oraz formy powstałe w ich wyniku • rozpoznaje na ilustracjach formy terenu powstałe na skutek wietrzenia • opisuje wybrane przykłady ruchów masowych • omawia uwarunkowania wietrzenia i ruchów masowych 23. Procesy krasowe • Procesy krasowe • Formy krasu powierzchniowego Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „krasowienie” • wymienia nazwy skał, które ulegają 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • omówienie genezy, przebiegu i efektów wybranych procesów egzogenicznych na podstawie dostępnych źródeł • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów wietrzenia i ruchów masowych w swoim regionie” • przygotowanie prezentacji „Wietrzenie i ruchy masowe” lub „Formy powstałe wskutek wietrzenia” 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem • Formy krasu podziemnego krasowieniu • omawia procesy krasowe i wyjaśnia, w jaki sposób powstają formy krasowe • rozpoznaje przykłady form krasowych występujących na powierzchni i w głębi Ziemi • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej regiony, w których występują zjawiska krasowe • charakteryzuje na podstawie schematu budowę jaskini oraz występujące w niej formy krasowe multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Rzeźba krasowa” zamieszczonej w podręczniku • omówienie genezy, przebiegu i efektów procesów krasowych na podstawie dostępnych źródeł • przygotowanie prezentacji „Formy krasowe” • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów krasowych oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie” 24. Rzeźbotwórcza działalność rzek • System rzeczny • Działalność rzeki • Górny odcinek rzeki • Środkowy odcinek rzeki • Dolny odcinek rzeki Uczeń poprawnie: • omawia system rzeczny na podstawie schematu • wyjaśnia znaczenie terminów: „erozja wgłębna”, „erozja boczna”, „akumulacja” • wskazuje na mapie świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe i lejkowate • wyjaśnia proces powstawania meandrów • podaje przykłady form erozji i akumulacji rzecznej • omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt oraz ujść lejkowatych • przedstawia rzeźbotwórczą działalność rzeki w górnym, środkowym i dolnym odcinku • rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności rzeki 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Z biegiem rzeki” zamieszczonej w podręczniku • omówienie genezy, przebiegu i efektów pracy rzeki • rozpoznawanie typów ujść rzek na podstawie mapy ogólnogeograficznej • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, akumulacji i transportu rzeki oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie” • przygotowanie prezentacji „Praca rzeki” 25. Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów • Powstawanie i ruch lodowca górskiego i lądolodów • Formy polodowcowe • Lodowce górskie • Działalność lądolodów • Zlodowacenia Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „granica wiecznego śniegu” • wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów • podaje różnice między lodowcem górskim a lądolodem • dostrzega związek między warunkami 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny klimatycznymi a występowaniem lodowców górskich i lądolodów na kuli ziemskiej • rozpoznaje i podpisuje na schemacie formy polodowcowe • wymienia przykłady form powstałych w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów • charakteryzuje rzeźbotwórczą działalność lodowców górskich i lądolodów 26. Rzeźbotwórcza działalność morza • Niszcząca działalność morza • Abrazja • Powstawanie klifu • Budująca działalność morza • Powstawanie mierzei • Typy wybrzeży Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „abrazja” • omawia przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza • omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei • wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich i wskazuje je na mapie świata • wyjaśnia genezę poszczególnych typów wybrzeży morskich 3.6 3.7 27. Rzeźbotwórcza działalność wiatru • Działalność wiatru • Wydmy • Pustynie • Pustynne formy terenu Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „korazja”, „niecka deflacyjna”, „wydma paraboliczna”, „barchan”, „grzyb skalny” • omawia niszczącą i budującą działalność wiatru oraz wymienia formy powstałe w ich wyniku • wskazuje różnice między barchanem a 3.6 3.7 • metody aktywizujące • analizowanie infografik „Lodowce górskie” i „Działalność lądolodów” zamieszczonych w podręczniku • omówienie genezy, przebiegu i efektów pracy lodowców i lądolodów • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie form polodowcowych w swoim regionie” • porównanie rzeźby polodowcowej w górach i na nizinach na podstawie ilustracji i fotografii zamieszczonych w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Działalność lodowców i lądolodów” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Typy wybrzeży” zamieszczonej w podręczniku • omówienie uwarunkowań powstania klifu i mierzei na podstawie ilustracji zamieszczonych w podręczniku • rozpoznawanie typów wybrzeży na mapie ogólnogeograficznej • przygotowanie prezentacji „Typy wybrzeży morskich” lub „Morskie cuda” • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, transportu i akumulacji oraz form powstałych w wyniku działalności morza” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 1) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny wydmą paraboliczną • wskazuje na mapie świata wybrane pustynie • wymienia rodzaje pustyń ze względu na budowę i położenie • omawia wpływ szaty roślinnej na rzeźbotwórczą działalność wiatru • analizowanie infografik w podręczniku • metody aktywizujące • praca z podręcznikiem, schematem, materiałem fotograficznym i mapą – omówienie genezy, przebiegu i efektów działalności wiatru • zajęcia terenowe – rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, akumulacji i transportu wskutek działalności wiatru oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie • porównanie krajobrazów pustyń na podstawie filmów, fotografii i ilustracji • prezentacja „Działalność wiatru” lub „Pustynie świata” 28. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości „Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi” VI. Pedosfera i biosfera 29. Gleby i • Budowa profilu glebowego roślinność na • Rozmieszczenie gleb Ziemi • Biosfera • Strefy roślinne na Ziemi 30. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości Uczeń poprawnie: • wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminów: „gleba”, „żyzność gleby” • wymienia czynniki glebotwórcze • wymienia najważniejsze rodzaje gleb strefowych i astrefowych na Ziemi • wskazuje i charakteryzuje poziomy glebowe na podstawie schematu profilu glebowego • wymienia i charakteryzuje główne strefy roślinne na kuli ziemskiej oraz wskazuje je na mapie świata 3.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Planeta Nowa 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Planeta Nowa 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografik „Poziomy glebowe” i „Strefy roślinne” zamieszczonych w podręczniku • analiza rozmieszczenia stref roślinno-glebowych na Ziemi na podstawie map tematycznych • analiza porównawcza mapy klimatycznej i stref roślinno-glebowych oraz wykazanie uwarunkowań rozmieszczenia stref klimatyczno-roślinno-glebowych • analiza profili glebowych • przygotowanie prezentacji „Strefy roślinno-glebowe na Ziemi” • zajęcia terenowe „Roślinność i gleba najbliższej okolicy”
