Odpowiedzi do pytań z Makro
advertisement
1. Istotne, specyficzne cechy przemysłu w gospodarce Przemysł definiowany jest jako działalność gospodarcza prowadzona w specjalnie do tego celu przystosowanych budynkach i budowlach, wyposażonych w odpowiednie maszyny i urządzenia, gdzie wykwalifikowana siła robocza za pomocą fabrycznych metod i organizacji produkcji, dostarcza (wydobywa) i przetwarza przedmioty pracy na wyroby gotowe zaspokajające produkcyjne i konsumpcyjne potrzeby człowieka. Cechy przemysłu: Silne oddziaływanie na gospodarkę przestrzenną i środowisko naturalne Wzrastający wpływ produkcji przemysłowej na przebieg, organizację i techniczne wyposażenie procesów pracy w pozaprzemysłowej działalności gospodarczej Wielostronne więzi zaopatrzeniowo-produkcyjne z innymi działami gospodarki Liczne związki z rozwojem nauki i techniki Wielostronne sprzężenie rozwoju przemysłu z rozwojem gospodarczym i społecznym kraju oraz rozwojem handlu zagranicznego Duża dynamika zmian wielkości i struktury użytkowych czynników produkcji, a także produkcji przemysłowej Dominacja wielkiej skali produkcji Znaczący wpływ na wielkość i strukturę konsumpcji ludności 2. Czynniki decydujące o rozwoju przemysłu Podstawowe składniki stanowiące o istocie rozwoju przemysłu: Wzrost przemysłowy, określany jako wzrost poziomu uprzemysłowienia Struktura przemysłu i jej zmiany Rozwój przemysłu podlega ocenie. Jej kryteriami są: Szeroko pojęta efektywność ekonomiczna Stopień dopasowania poziomu uprzemysłowienia i struktury przemysłu do poziomu gospodarki oraz innych jej działów 3. Wzrost przemysłowy, struktura przemysłu i jej zmiany Wzrost przemysłowy oznacza wyrażony za pomocą odpowiednich mierników stopień i zakres oddziaływania przemysłu na gospodarkę narodową i życie społeczne. Powinno się tu określać wielkość przemysłu i jego miejsce w gospodarce kraju, grupy państw lub większych układów gospodarczych. Ponadto należy ocenić zakres i stopień zależności rozwoju gospodarczego od poziomu uprzemysłowienia oraz konsumpcję wyrobów gotowych. Struktura przemysłu, jej analiza musi umożliwić wskazanie nie tylko wiodących elementów składowych, ale również nowoczesności, specjalizacji, dywersyfikacji itp. Pozwala to na wstępne rozpoznanie czynników rozwoju przemysłu i objaśnienie stopnia dopasowania struktury przemysłu do struktury innych działów gospodarki i potrzeb społecznych. Wymienione cechy mają też bezpośredni związek z efektywnością procesów rozwojowych. 1 4. Problematyka zmian strukturalnych Obserwacja w dłuższym czasie gospodarki światowej jest podstawą twierdzenia, że rozwój gospodarczy wiąże się z większymi lub mniejszymi zmianami strukturalnymi. Im głębsze są zmiany strukturalne, które temu rozwojowi towarzyszą, tym szybsze jest jego tempo. Nie oznacza to jednak odwrotnej zależności. Stagnacja bądź recesja nie wyklucza przeobrażeń strukturalnych. Zmienia się jedynie ich charakter. Zmiany te ukierunkowane są wówczas przede wszystkim na procesy adaptacyjne i dopasowanie danej gospodarki do trudniejszych warunków rozwojowych. Przeobrażenia struktury przynoszą podniesienie ekonomicznej efektywności, a więc są jedną z najważniejszych cech intensywnego rozwoju gospodarki. Restrukturyzacja – proces zmian strukturalnych w bazie materialnej społeczeństwa, które prowadzą do zwiększenia roli wszystkich elementów struktury reprezentujących nowoczesność i wyższą efektywność od rozwiązań dotychczasowych. Są to stopniowe przekształcenia w zakresie rozmiarów i proporcji produkcji, metod wytwarzania, układów własnościowych i systemów zarządzania. Mikrorestrukturyzacja dokonuje się bezpośrednio w jednostkach produkcyjnych i polega na zmianach w asortymencie bądź profilu produkcyjnym przedsiębiorstwa. Zmiany te wyrażają się z reguły zastępowaniem wyrobów przestarzałych nowoczesnymi, zaspokajającymi lepiej potrzeby społeczne, bardziej konkurencyjnymi w eksporcie, o lepszych parametrach ekonomicznych, gwarantujących poprawę ekonomicznych wyników przedsiębiorstwa. Głównym źródłem tych zmian jest innowacyjność. Makrorestrukturyzacja – to proces w którym państwo aktywnie oddziałuje w kierunku przyspieszania rozwoju jednych bądź hamowania innych gałęzi lub produkcji wyrobów. Ma to na celu podniesienie ekonomicznych wyników gospodarowania i zwiększenia konkurencyjności towarów na rynku światowym. Zjawisku temu towarzyszy przemieszczenie środków inwestycyjnych z gałęzi tradycyjnych do odgrywających obecnie kluczową rolę w postępie naukowo-technicznym. Scenariusze prowadzące do zmian strukturalnych: Restrukturyzacja krótkookresowa – ewolucja struktury w ramach istniejących zdolności produkcyjnych Restrukturyzacja długookresowa – kreowanie nowych zdolności produkcyjnych 5. Rozwój intensywny przemysłu Rozwój intensywny pobudza i wyzwala wysoce efektywnościowe procesy. Kategoria ta łączy w sobie bowiem dwa podstawowe elementy – zmiany strukturalne i efektywność procesów gospodarczych. Zmiany strukturalne zawsze maja charakter środka realizacji określonych procesów gospodarczych. Poza tym są jedną z najważniejszych cech rozwoju, a rozwoju intensywnego przede wszystkim. W istocie zapewniają bowiem rozwój społeczno-gospodarczy, z reguły szybsze jego tempo, a więc dynamizację wzrostu gospodarki. Ponadto ich konsekwencją jest podniesienie szeroko rozumianej ekonomicznej efektywności. Zmiany strukturalne wyznaczają zatem również poziom rozwoju danej gospodarki. 2 6. Wzrost i rozwój produkcji przemysłowej Wzrost produkcji przemysłowej oznacza powiększenie produkcji dóbr i usług w danym okresie Rozwój produkcji przemysłowej wyraża ponadto zmiany strukturalne i jakościowe w powiązaniu ze zmianami społecznymi. W przeciwieństwie do wzrostu produkcji przemysłowej, który odnosi się do jednego lub kilku parametrów, pojęcie rozwoju produkcji przemysłowej jest związane z wszechstronnością, globalnością, zwiększeniem się wszystkich parametrów określających rozwój. Należy więc stwierdzić że: Rozwój produkcji przemysłowej jest pojęciem szerszym niż wzrost produkcji przemysłowej Rozwój produkcji przemysłowej oznacza nie tylko zmiany ilościowe, lecz także zmiany jakościowe, które powinny (lub mogą) ujawnić się w formie ilościowej, ale nie w tym samym czasie Rozwój produkcji przemysłowej jest trudny do skwantyfikowania, natomiast wzrost można skwantyfikować Wzrost produkcji przemysłowej jest pojęciem ilościowo wymiernym, występującym wyraźnie krótkookresowo Pojęcie poziom produkcji przemysłowej powinno się odnosić do położenia stanu produkcji przemysłowej w danym momencie. Z pojęciem tym ściśle wiąże się pojęcie zmiany produkcji przemysłowej. Przez to pojęcie należy rozumieć przeobrażanie się produkcji przemysłowej w określonych odcinkach czasu. 7. Czynniki określające wzrost produkcji przemysłowej Przez czynniki określające wzrost produkcji przemysłowej rozumie się przyczyny i warunki, dzięki którym osiąga się efekt w postaci stanu produkcji przemysłowej w danym okresie. Najogólniej czynniki te mogą mieć charakter ilościowy (wymierny) i jakościowy (ujmowany opisowo). Wyodrębnienie poszczególnych składników i określenie ich wpływu na wzrost produkcji jest skomplikowane, ponieważ efekty produkcyjne są rezultatem jednoczesnego działania określonej kombinacji czynników. 1. Czynniki o charakterze tradycyjnym i nowoczesnym Do czynników o charakterze tradycyjnym należą: Bogactwa naturalne Zasoby pracy żywej Majątek trwały Do czynników o charakterze nowoczesnym należą: Postęp organizacji, techniki i nauki Przekształcenia struktury społeczno-gospodarczej łącznie z przekształceniem struktury przestrzennej Międzynarodowy podział pracy, zwłaszcza rozwój specjalizacji i kooperacji z handlem zagranicznym 3 2. Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne Do czynników wewnętrznych zaliczamy te, które wynikają z technicznych właściwości samego aparatu wytwórczego. Do czynników zewnętrznych zalicza się czynniki niezależne od aparatu wytwórczego: zasoby naturalne, zasoby siły roboczej, zasoby wiedzy technicznej i warunki wymiany międzynarodowej 3. Czynniki ekstensywne i intensywne Do czynników ekstensywnych (ilościowe zmiany w potencjale wytwórczym) zalicza się: Wzrost zatrudnienia Inwestycje, jeżeli nie są nośnikami postępu technicznego, czyli nowych, efektywniejszych technik wytwarzania Do czynników intensywnych (jakościowe zmiany w potencjale wytwórczym) zalicza się: Wzrost wydajności pracy oparty na postępie technicznym, zmianie jakości pracy i usprawnieniach organizacyjnych 4. Czynniki osobowe i rzeczowe Czynniki osobowe związane są bezpośrednio z nakładem pracy żywej. Są to: Zatrudnienie wraz ze zmianami strukturalnymi Wydajność pracy Do czynników rzeczowych zalicza się czynniki inwestycyjne i pozainwestycyjne, czyli te wiążące się z przyrostem majątku trwałego i jego lepszym wykorzystaniem. Inwestycje prowadzą do wzrostu uzbrojenia pracy żywej i jej substytucji. Wprowadzany tą drogą postęp techniczny jest czynnikiem wzrostu wydajności pracy, a pośrednio produkcji. Wzrost wydajności pracy zależy również od lepszej organizacji, wyższych kwalifikacji, a więc od postępu technicznego bezinwestycyjnego. Rozpatrując problem zmian we wzroście produkcji przemysłowej najczęściej wyodrębnia się następujące główne czynniki: Siła robocza Zasoby przyrody Środki trwałe Wielkość i struktura inwestycji Postęp techniczny Współpraca narodowa Handel zagraniczny Czynniki organizacyjne 4 8. Rola przemysłu w gospodarce 1. W przemyśle najsprawniej przebiega proces rozszerzonej reprodukcji, ponieważ działają tu następujące czynniki: Rozwinięty i szczegółowy podział pracy sprzyjający osiąganiu wysokiej wydajności Szybkie osiągnięcie wysokiego poziomu techniki i prawidłowej organizacji Wysoki stopień uniezależnienia od sił przyrody wpływa na wyniki działalności produkcyjnej Racjonalizacja pracy i wdrażanie postępu technicznego ma szerszy zasięg i odbywa się szybciej niż w innych dziedzinach Cykl produkcyjny nie zależy od sił przyrody Stosowane metody działania umożliwiają nie tylko utrzymanie stanu posiadania, ale także samofinansowanie rozwoju 2. Przemysł przyczynia się do realizacji rozszerzonej reprodukcji w innych dziedzinach gospodarki, stanowiąc podstawę techniczną tego rozwoju, ponieważ: Produkuje środki produkcji dla siebie oraz innych dziedzin gospodarki Realizuje postęp techniczny w konstrukcji urządzeń na potrzeby innych dziedzin i inicjuje w nich postępowe metody działania Determinuje poziom rozwoju technicznego w innych dziedzinach 3. Działalność przemysłu powoduje powstanie ścisłych więzi współpracy z innymi dziedzinami gospodarki 4. Działalność przemysłu stwarza podstawy szybkiego rozwoju ekonomicznego kraju, bowiem: Wytwarza nowe surowce syntetyczne, tym samym wzbogaca zasoby surowcowe Przyczynia się do zmiany struktury eksportowanych towarów z materiałochłonnych na pracochłonne, tym samym zwiększa efektywność działania Zwiększa wydajność produkcji w innych dziedzinach, np. w rolnictwie przez produkcję nawozów sztucznych Stosuje we własnej działalności nowe technologie produkcji i dąży do optymalnego wykorzystania przerabianych surowców 5. Działalność przemysłu wpływa również na zmianę struktury społeczeństwa przez: Właściwe (racjonalne) rozmieszczenie przemysłu Podnoszenie poziomu fachowego i kulturalnego społeczeństwa 9. Strategie rozwoju przemysłu i kryteria ich wyodrębniania Przez strategię rozwoju przemysłu rozumie się formułowanie wiązki celów, określanie środków i sposobów ich osiągania, analizę szans i zagrożeń rozwoju oraz wykrywanie słabych i mocnych stron potencjału przemysłowego i sytuacji rynkowej. Wiązkę celów ustala się, aby potrzeby gospodarki i społeczeństwa, które zaspokaja przemysł, były wynikiem świadomego wyboru, a stopień ich zaspokojenia był możliwie wysoki. Osiągnięcie sposobów osiągnięcia celów związane jest z instrumentami regulacyjnymi, wyborem środków rzeczowych, czyli czynników produkcji, źródeł ich pochodzenia i sposobów finansowania. Wiąże się to także z kombinacją pewnych rozwiązań administracyjnoprawnych i metod ekonomicznych oddziałujących na rozwój przemysłu. 5 Analiza szans i zagrożeń powinna określić stopień ryzyka wybranej strategii. Bardzo istotnym elementem strategii rozwoju przemysłu jest wykrywanie słabych oraz mocnych stron potencjału przemysłowego i sytuacji rynkowej. Tab. Rodzaje strategii rozwoju przemysłu i kryteria ich wyodrębniania Kryteria wyodrębniania Rodzaje strategii Stopień innowacyjności -naśladownictwo -strategia szczelin -strategia wysp -strategia szerokiego strumienia transferu zagranicznej wiedzy technicznej -strategia rekonstrukcji własnymi siłami -strategia proeksportowa -strategia rynku wewnętrznego -strategia wzrostu zerowego -strategia wzrostu skokowego -strategia wzrostu umiarkowanego Stopień zmniejszenia opóźnienia w rozwoju przemysłu Orientacja rynkowa Dynamika procesów rozwojowych 10. Czynniki determinujące zmiany struktury przemysłu Powszechnie uważa się, że zmiany struktury produkcji przemysłowej są uwarunkowane wieloma czynnikami, do których można zaliczyć: Szeroko pojmowane zapotrzebowanie społeczne Postęp techniczny Zasoby dóbr przyrody Zasoby siły roboczej Poziom i tempo rozwoju gospodarczego Czynniki typu instytucjonalnego Integrację międzynarodową Badając działanie czynników wpływających na przemiany strukturalne, należy uwzględnić kilka okoliczności: Obserwuje się silną współzależność między większością czynników Względne znaczenie poszczególnych czynników zmienia się w czasie i przestrzeni Nie wolno zakładać, że da się wiernie powtórzyć w innym kraju przemian strukturalnych produkcji przemysłowej Zapotrzebowanie rynku jest najistotniejszym czynnikiem przemian strukturalnych. Aby zaspokoić potrzeby społeczeństwa konieczne jest dostosowanie struktury przemysłu do wszystkich komponentów szeroko pojmowanych potrzeb społecznych. Postęp techniczny wyrasta na gruncie wzbogacania i doskonalenia wiedzy. Dzięki niemu zmniejszają się nakłady pracy społecznej wydatkowane na wytworzenie danego wolumenu produkcji. Postęp techniczny, a szczególnie postęp nowoczesności przyczynia się do istotnej modernizacji wytwarzanych dóbr przemysłowych i pojawienia się nowych wyrobów. Zasoby dóbr przyrody dzielimy na zasoby naturalnych dóbr przyrody oraz zasoby pochodzenia rolniczego. 6 Zasoby naturalnych dóbr przyrody (np. węgiel, ropa) są zróżnicowane na danym terytorium zarówno pod względem jakościowym jak i ilościowym. Nie jest możliwe ich rozszerzenie, natomiast świadoma działalność człowieka prowadzi do: Możliwie kompletnego zewidencjonowania tych zasobów dzięki nowym odkryciom geologicznym Wykorzystanie zasobów, które choć już znane, nie są eksploatowane na skutek niekorzystnego usytuowania lub niewielkiej wartości użytkowej Jeśli chodzi o zasoby pochodzenia rolniczego, to człowiek może się znacznie przyczynić do ich zwiększenia i jakościowych modyfikacji. Brak surowców powoduje rozwój odpowiednich kierunków badawczych. Zasoby siły roboczej rozpatrywane pod względem ilości, rozmieszczenia oraz poziomu kwalifikacji. Poziom i tempo rozwoju gospodarczego Należy tu uwzględnić tempo wzrostu gospodarczego oraz poziom ekonomiczny. Zwiększenie tempa rozwoju skraca okres, w którym następuje wzrost poziomu gospodarczego, natrafiając jednak na różnorakie przeszkody, co w rezultacie rzutuje na przemiany strukturalne, zwłaszcza w relacjach : rodzaje działalności kierowane przez popyt i podaż. Rodzaje działalności kierowane przez podaż to te w których z przyczyn głównie technicznoorganizacyjnych występują pułapy, tak, że nawet znaczny wzrost nakładów inwestycyjnych nie pozwala na zwiększenie produkcji w wyznaczonym przedziale czasu (ograniczoność zasobów, czas niezbędny do opanowania nowych procesów technologicznych, brak kadr, zwłaszcza kadr kierowniczych) Rodzaje działalności kierowane przez popyt to takie, w których nie ma niebezpieczeństwa powstania pułapów, przynajmniej przy założonym tempie wzrostu. Produkcja może rosnąć odpowiednio do zapotrzebowania. Czynniki typu instytucjonalnego wynikają z ustroju danego państwa, który implikuje określenie między innymi charakteru zarządzania gospodarką, celów i kierunków rozwoju gospodarczego, modelu konsumpcji społecznej, charakteru i kierunków udziału w międzynarodowym podziale pracy. Integracja międzynarodowa w nowoczesnych formach gospodarki narodowej dochodzi do kreowania wyższych form organizacyjnych w postaci integracji, a więc koprodukcji i szeroko pojętego międzynarodowego podziału pracy. 11. Ogólne tendencje i procesy rozwoju przemysłu światowego 1. Przemysł wysokiej techniki To przemysł powstający na styku nauki i przemysłu, bazujący na przetwarzaniu wyników badań naukowych w przemyśle.. Odgrywa największą rolę we współczesnym postępie technicznym. Charakteryzuje się wyjątkowo korzystną relacją ekonomiczną, a zwłaszcza relacją efektów do nakładów. Mimo dynamicznego wzrostu wydajności pracy tylko w tych przemysłach powstają nowe miejsca pracy, podczas gdy w tradycyjnych przemysłach w wyniku mechanizacji i automatyzacji miejsca pracy są likwidowane. Przemysły te charakteryzują się wysoką rentownością, a nakłady na prace badawcze i rozwojowe przewyższają nakłady na majątek trwały 7 2. Serwicyzacja przemysłu Oznacza przesuwanie coraz większej części działalności gospodarczej firm, zakładów przemysłowych, koncernów na świadczenie usług. W konsekwencji duża część usług w nowoczesnym społeczeństwie związana jest z przemysłem. 3. Wzrost roli niewielkich jednostek produkcyjnych i usługowych Rozwój tych jednostek sprzyja uaktywnieniu przedsiębiorczości, która odgrywa zasadniczą rolę we współczesnym postępie technicznym, zmniejszeniu nakładochłonności przemysłu, w tym zwłaszcza energochłonności 4. Kompleksowa automatyzacja procesów pracy w przemyśle Przewiduje się m.in. pełne zautomatyzowanie lub zrobotyzowanie jednostkowych prac montażowych, prac szkodliwych oraz niebezpiecznych dla zdrowia i życia człowieka, prac wykonywanych na nocnych zmianach. 5. Zmiękczanie struktury przemysłu To proces odchodzenia od struktury przemysłowej, w której dominowały przemysły ciężkie (wysoka wartość majątku produkcyjnego na jednego zatrudnionego) na rzecz przemysłów miękkich związanych z informacją i świadczeniem usług. Procesy te powodują zmiany w strukturze przemysłu, oparte na konieczności rozróżnienia dwóch sektorów: przemysłów materiałochłonnych i naukochłonnych. 6. Nowe lokomotywy rozwoju Analiza zmian strukturalnych zachodzących we współczesnym przemyśle światowym wykazuje wyraźny spadek udziału takich przemysłów jak: hutnictwo, górnictwo, ciężki przemysł maszynowy, przy równoległym wzroście znaczenia takich dziedzin jak: elementy mikroelektroniczne, komputery i urządzenia telekomunikacyjne. Wśród przemysłów które będą odgrywać czołową rolę w przemyśle przyszłości wymienia się powszechnie przemysł informatyczny i przemysł elektroniczny. 7. Internacjonalizacja procesów produkcyjnych Czyli stopniowe umiędzynarodawianie się procesu produkcji polegające na przekształcaniu się wielonarodowych koncernów w tak zwane korporacje globalne, czyli koncerny o zasięgu światowym, orientujące się na rynek światowy. 8 12. Wpływ BIZ na gospodarkę kraju przyjmującego Istnieją dwa nurty badające wpływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich na gospodarkę kraju przyjmującego: 1. BIZ prowadzi do wzrostu krańcowego produktu pracy i zmniejszenia krańcowej produktywności kapitału w kraju przyjmującym. Ponadto powoduje wzrost dochodów z podatków oraz tzw. Efekty zewnętrzne w postaci dostępu firm krajowych do zagranicznego Know-how czy konieczności poprawy ich efektywności w obliczu rosnącej konkurencyjności na rynku krajowym 2. Punktem wyjścia jest znalezienie motywów, jakimi kieruje się przedsiębiorstwo dokonujące inwestycji zagranicznych. Rozpoczęcie produkcji za granicą oznacza ze przewidywane korzyści przewyższają planowane koszty. Wyróżnia efekty pośrednie w postaci dyfuzji wiedzy i technologii oraz wpływu inwestycji na strukturę rynku. Skrajne opinie na temat wpływu BIZ na gospodarkę kraju goszczącego: Efektywna lokalizacja zasobów przyczynia się do szybkiego rozwoju gospodarki Forma penetracji uzależniająca gospodarkę kraju goszczącego od technologii, wiedzy i nakładów krajów wysoko rozwiniętych BIZ może przyczynić się do osiągnięcia celów ekonomicznych kraju goszczącego 13. Sposoby podnoszenia konkurencyjności gospodarki danego kraju 1 2 3 4 5 Podniesienie efektywności wykorzystywanych zasobów poprzez wprowadzenie skutecznych systemów kontroli jakości. Służyć temu może rozbudowana sieć powiązań z innymi firmami, redukcja okresu realizacji zamówień, wzrost produktywności pracy i kapitału Innowacje produktów, procesów produkcyjnych i struktur organizacyjnych możliwe dzięki poprawie jakości narodowych systemów innowacyjnych oraz dostępu do funduszy wysokiego ryzyka dla małych i średnich przedsiębiorstw Realokacja czynników wytwórczych do bardziej produktywnych gałęzi produkcji oraz do tych, w których istniejące dynamiczne korzyści komparatywne wykazują tendencję wzrostową Zdobywanie nowych zagranicznych rynków zbytu w wyniku poprawy dostępu do informacji dotyczących potrzeb i preferencji zagranicznych klientów oraz zastosowania lepszych technik dystrybucji i marketingu Przyspieszenie zmian strukturalnych poprzez uelastycznienie rynków pracy, poprawę jakości programów przekwalifikowania pracowników, zmniejszenie biurokracji, zastosowanie odpowiednich bodźców fiskalnych w celu przyśpieszenia restrukturyzacji przemysłu itp. 9 14. Efekty inwestycji zagranicznych w dziedzinie zatrudnienia Strefa wpływu Ilość Jakość Lokalizacja Efekt zagranicznych inwestycji bezpośrednich Bezpośredni Pośredni Pozytywny Negatywny Pozytywny Negatywny Kreacja Redukcja Zwiększenie zatrudnienia u zatrudnienia jako Racjonalizacja i kapitału netto i lokalnych efekt wyboru redukcja kreacja miejsc kooperantów oraz importu za główne zatrudnienia jako pracy w efekty źródło rezultat przejęć rozwijających się mnożnikowe w zaopatrzenia lub istniejących firm gałęziach gospodarce kraju wyparcia z rynku przyjmującego lokalnych firm Wprowadzanie Erozja poziomu niepożądanych płac w wyniku Efekt dyfuzji do praktyk w zakresie podjęcia przez firm lokalnych zatrudnienia firmy krajowe prób najlepszych Wyższe płace i (wymuszanie sprostania praktyk w wydajność dłuższego czasu konkurencji ze dziedzinie pracy, restrykcje strony organizacji i wobec członków zagranicznych zarządzania pracą związków inwestorów w tym zawodowych) zakresie Efekt wypierania lokalnych producentów, Przekonanie który powoduje Kreacja nowych i lokalnych wzrost prawdopodobnie Wzmocnienie dostawców do regionalnego lepszych miejsc efektu kongestii i przeniesienia bezrobocia, jeśli: pracy w regionach zwiększenie działalności na firmy zagraniczne o wysokim regionalnych obszary stanowią substytut poziomie dysproporcji dysponujące wolną lokalnej produkcji bezrobocia siłą roboczą lub kiedy główne źródło ich zaopatrzenia stanowi import 10 15. Rodzaje BIZ ze względu na motywy ich podejmowania Pierwotne inwestycje bezpośrednie podjęte przez korporację trans narodową w kraju lokaty Inwestycje zorientowane na zasoby: zasoby fizyczne zasoby ludzkie Inwestycje zorientowane na rynek: rynki krajowe rynki sąsiednie Kolejne inwestycje korporacji trans narodowej w kraju lokaty Inwestycje zorientowane na poprawę wydajności: Racjonalizacja produkcji przez wykorzystanie korzyści specjalizacji i zakresu: horyzontalne wertykalne Inwestycje zorientowane na zasoby strategiczne Rozwój strategii regionalnej i globalnej firmy poprzez dostęp do zagranicznych: technologii technik organizacyjnych, marketingowych i dystrybucji rynków sieci powiązań z innymi formami 16. Konkurencyjność jako kategoria ekonomiczna Konkurencyjność jest określana jako zdolność kraju lub przedsiębiorstwa do tworzenia większego bogactwa ni z konkurenci na rynku światowym i jest ona rezultatem przekształcenia zasobów kraju bądź to już istniejących bądź to wytworzonych, dzięki procesom (np. produkcji) w wyniki ekonomiczne, które są następnie weryfikowane w konkurencji na rynkach międzynarodowych. mikrokonkurencyjność mezokonkurencyjność makrokonkurencyjność Przewaga przedsiębiorstwa X dotycząca towarów i ich grup na rynku krajowym nad towarami z zagranicy Odnosi się do eksportu towarów i usług danej branży, gałęzi, działu Konkurencyjność międzynarodowa gospodarki w ujęciu strukturalnym (czynnikowym) 17. Mierniki oceny konkurencyjności gospodarki różnych krajów Udział wartości eksportu w PKB Saldo bilansu handlu zagranicznego Ceny relatywne Tempo wzrostu gospodarczego Wzrost dochodów realnych ludności Saldo rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego Poziom inflacji Stopa bezrobocia Pojedyncze miary nie oddają rzeczywistego poziomu konkurencyjności, dlatego istotna jest analiza wielowskaźnikowa o określonym systemie wag. 11
