USPRAWNIANIE FUNKCJI MOTORYCZNYCH DZIECKA

USPRAWNIANIE FUNKCJI MOTORYCZNYCH DZIECKA
Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego jak ważny jest ruch. Ruch towarzyszy
człowiekowi przez całe życie i ujawnia się w różnych formach jego aktywności. Rozwój
ruchowy polega na osiągnięciu kontroli nad ruchami ciała poprzez skoordynowanie
czynności ośrodków nerwowych, nerwów i mięśni. W ciągu czterech lat życia, dziecko
osiąga kontrolę w zakresie motoryki dużej ( ruchy obejmujące całe ciało – chodzenie,
bieganie, skakanie, wspinanie, rzucanie itp.). Później następuje rozwój motoryki małej, która
dotyczy bardziej precyzyjnych ruchów angażujących mniejsze grupy mięśni (malowanie,
rysowanie, wycinanie, lepienie, a na końcu pisanie).
To jak dziecko będzie sobie radziło w czynnościach wymagających wykonywania drobnych,
precyzyjnych ruchów, a w konsekwencji szybko i czytelnie pisało w szkole, zależy od
prawidłowo rozwiniętej motoryki dużej, a potem małej. Realizowanie proponowanych
poniżej ćwiczeń pozwoli osiągnąć ten cel.
Cele usprawniania funkcji motorycznych:
- usprawnianie i wzmacnianie cech motorycznych i zdolności ruchowych: siły, mocy,
wytrzymałości, zwinności, szybkości, dokładności, plastyczności i trwałości, ogólnej
koordynacji ruchów i kontroli nad własnymi ruchami,
- rozluźnianie i uelastycznienie zbyt silnych napięć mięśniowych, zlikwidowanie ruchów
sztywnych, kanciastych,
- uzyskanie ruchów celowych, skierowanych na określone przedmioty, punkty,
- tworzenie trwałych skojarzeń między doznaniami, a graficznymi śladami własnego ruchu w
trakcie wykonywania swobodnych, dużych graficznych ruchów całą ręką,
- stopniowe, świadome wyrabianie kontroli nad ruchami, zwłaszcza mięśni dłoni, i drobnych
mięśni palców,
- ćwiczenie płynnych, rytmicznych, ciągłych, postępujących ruchów pisarskich.
ĆWICZENIA OGÓLNEJ SPRAWNOSCI RUCHOWEJ
Rodzaje ruchu
- chodzenie i bieganie po podłożu równym i zróżnicowanym, po narysowanej linii ( może być
z przedmiotem na głowie), w przód, w tył, bokiem, wymijanie przeszkód, slalomy, poruszanie
się po kreślonym torze,
-skakanie i podskakiwanie na jednej nodze lub obunóż, do przodu do tyłu, przeskakiwanie
przez przeszkody, zeskoki z bezpiecznych wysokości,
- chodzenie na czworakach w kierunku na wprost, przesuwanie się do tyłu, ze zmianami
kierunku, z omijaniem przeszkód (np.; naśladowanie poruszania się i zachowania zwierząt)
1
przechodzenie przez obręcz, czołganie się, zabawy – zagadki pantomimiczne naśladujące
codzienne czynności,
- rzucanie, chwytanie, celowanie, podrzucanie, toczenie ( jedną ręką, obiema, w ruchu, z
odległości dowolnej i określonej),
- ćwiczenia równoważne – przeskoki, przeciąganie i chodzenie( do przodu, tyłu, bokiem, z
przyborem, z zamkniętymi oczami) po desce, po ławeczce.
Rodzaje zabaw i ćwiczeń z przyborami i bez
- zabawy i ćwiczenia orientacyjno-porządkowe,
- zabawy i ćwiczenia na czworakach, z pełzaniem, toczeniem się,
- zabawy i ćwiczenia bieżne: masowe, z elementem orientacji, z pościgiem, wyścigi,
- zabawy i ćwiczenia rzutne, chwytne,
- zabawy i z elementem wspinania się,
- zabawy i ćwiczenia z elementem skoku i podskoku,
- zabawy i ćwiczenia kształtujące postawę ciała,
- zabawy i ćwiczenia poza przedszkolem: w lesie, parku, w basenie, placu zabaw, ( jazda na
rowerze, hulajnodze, korzystanie z urządzeń ogrodowych),pokonywanie toru przeszkód,
- ćwiczenia według metody W.Sherborne,
- gry i zabawy z piłką – toczenie, rzucanie, łapanie, celowanie, kopanie, podrzucanie,
- zabawy taneczne, kołowe ze śpiewem, z chustą animacyjną,
- gry i zabawy ze skakanką i gumą.
CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWE
-samodzielne mycie rąk, twarzy, zębów, samodzielne wycieranie się,
- samodzielne ubieranie się, sznurowanie butów, zapinanie guzików,
- samodzielne spożywanie posiłków – posługiwanie się łyżką, widelcem i nożem,
- samodzielne nakrywanie do stołu, nakładanie jedzenia na talerz.
ĆWICZENIA ROZLUŹNIAJACE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE
- ćwiczenia rozmachowe mięśni rąk ( kreślenie w powietrzu dużych, płynnych swobodnych
ruchów w kształcie fal, kółek, ósemek),
- ćwiczenia z Gimnastyki Mózgu( wg P. i G. Dennisonów) rysowanie oburącz, leniwa
ósemka, aktywna ręka,
2
- kreślenie obszernych swobodnych ruchów kredą na tablicy, węglem na dużych arkuszach,
palcem lub patykiem na piasku lub tacach z materiałem sypkim,
- malowanie na dużej dowolnej powierzchni grubym pędzelkiem, dłonią, gąbką jedną ręką lub
jednocześnie dwoma ( wypełnianie kolorem całej lub określonej powierzchni papieru,
malowanie form kulistych, malowanie form falistych, malowanie linii pionowych,
poziomych, ukośnych zgodnie z kierunkiem od lewej do prawej i z góry na dół, malowanie
dużych konturowych rysunków, pogrubianie konturów, obwodzenie po śladzie linii
pojedynczych szlaczków).
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE MIĘŚNIE DŁONI I DROBNE MIĘŚNIE PALCÓW
Ćwiczenia manipulacyjne
- stukanie czubkami palców, naśladowanie gry na pianinie, zbieranie drobnych elementów
dwoma palcami jak pęsetą, ugniatanie papierowych kul, skręcanie z papieru wałków itp,
-majsterkowanie, montowanie konstrukcji z gotowych elementów klocków, krążków, zabawy
konstrukcyjne, układanie z klocków płaskich, korzystanie z przybijanek,
- nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek przez różne rzeczy, wyszywanie,
sznurowanie tekturowego buta, wiązanie kokardek, rozplątywanie supełków.
Ćwiczenia manualne
- zamalowywanie kredkami małych powierzchni np: konturów otrzymanych z obrysowania
szablonów, konturów stempli obrazkowych, obrazków w książeczkach do malowania, małych
pól według oznakowania np: „Co się kryje na obrazku”,
- rysowanie wg instrukcji z zachowaniem podanych kierunków, rysowanie na temat dowolny,
przerysowywanie: kredą , ołówkiem, patykiem, świecą, pisakami, kredkami świecowymi lub
ołówkowymi,
- stemplowanie, tworzenie różnych kompozycji ( postaci człowieka, pojazdów, zwierząt,
szlaczków),
- modelowanie w glinie i plastelinie, lepienie z masy solnej, ugniatanie i toczenie prostych
form tj: wałeczki, kulki, placuszki, ślimaczki, a następnie form bardziej skomplikowanych
wymagających różnicowania wielkości elementów i ich doklejania np: lepienie zwierząt,
zagniatanie ciasta,
- rozdzieranie i wycinanie papieru po narysowanych liniach prostych, ukośnych, łamanych i
falistych, potem załamującej się pod różnymi kątami, na końcu obrazków o różnych
kształtach ( zwierzęta, ludzie, rośliny), składanie kartek techniką orgiami,
- malowanie na małej powierzchni cienkim pędzelkiem, suchym palcem, pisakiem, pęczkiem
waty, jedną ręką lub jednocześnie dwoma ( wypełnianie kolorem całej lub określonej
powierzchni papieru, malowanie form kulistych, spiralnych, falistych, malowanie linii
pionowych, poziomych, ukośnych zgodnie z kierunkiem od lewej do prawej i z góry na dół,
3
malowanie małych konturowych rysunków, pogrubianie konturów, obwodzenie po śladzie
linii pojedynczych szlaczków).
ĆWICZENIA GRAFOMOTORYCZNE
- kreślenie linii prostych, skośnych, falistych łączących wyznaczone punktu – trafianie do
celu oraz linii kolistych ( początek kreślenia powinien znajdować się w miejscu
odpowiadającym dwójce na tarczy, kierunek przeciwny do ruchów wskazówek zegara.
Najpierw w liniaturze szerokiej ,a następnie w coraz węższej,
- kreślenie linii w ograniczonym polu np: gra w kartofelka, labirynty, plątaninki,
- kreskowanie tj. wypełnianie rozmaitych konturów małymi kreseczkami, lub kropkami,
kółkami, oraz liniami pionowymi, poziomymi, skośnymi,
- wypełnianie różnych konturów linią ciągłą tworząc spirale, kłębuszki,
-kopiowanie rysunków tj. wodzenie ołówkiem po wzorze przez kalkę techniczną, a potem
malowanie kredkami w obrębie konturu,
- pogrubianie konturu czyli rysowanie po narysowanych liniach pojedynczych bez odrywania
kredki od papieru, rozwiązywanie i tworzenie własnych labiryntów,
- obrysowywanie szablonów od wewnątrz i zewnątrz, wycinanie ich, kopiowanie,
zamalowywanie,
- łączenie kropek liniami, tworzenie obrazków, kończenie rysunków i wykonywanie zagadek
rysunkowych,
- rysowanie szlaczków i wzorów z elementów liter po śladzie kropkowym lub kreskowym a
następnie bez śladu, w zmniejszającej się liniaturze w następującej kolejności: linie proste,
skośne, faliste.
Opracowała:
Anna Kościelniak
Mirosława Sosnowska
4