HISTORIA GEOLOGII starożytność
advertisement
WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność PLANETA ZIEMIA XVI-XVII wiek BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI XVIII-XIX wiek (początki) MINERAŁY, SKAŁY kamienie milowe… POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kroki milowe… WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność Heraklit z Efezu (ok. 540 - 480 p.n.e.) - zmiana jako główna istota świata (panta rhei, wszystko płynie) - za zasadę, na której opiera się Wszechświat (arché) uznał ogień - z ognia powstają też meteory, planety i gwiazdy, Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność Herodot z Halikarnas (ok. 484 - 426 p.n.e.) - relacja z wojen perskich, opisująca geografię i historię Hellady, Persji i Egiptu oraz okolicznych krain, zatytułowana Dzieje (Ἱστορίαι Historiai, łac. Historiae) - w Delfach dowiedział się o sztucznie zapewne spowodowanej lawinie skalnej - informacja o istnieniu na Zakintos źródła płynnej smoły - opisał kopalnie złota na Tazos Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność Arystoteles ze Stagirusu (384–322 p.n.e.) - (causa materialis) – rzecz powstaje z materii - (causa formalis) – powstaje przez ukształtowanie materii przez formy - (causa efficiens) – powstanie rzeczy musi być określone przez czynnik działający uprzednio - (causa finalis) – powstanie rzeczy musi służyć pewnemu celowi Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność Eratostenes z Cyreny (276 - 194 p.n.e.) - Wyznaczył obwód i promień Ziemi - oszacował odległość od Ziemi do Księżyca i Słońca - twierdził, że płynąc na zachód od Gibraltaru można dotrzeć do Indii Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII starożytność PLANETA ZIEMIA XVI-XVII wiek BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI XVIII-XIX wiek (początki) MINERAŁY, SKAŁY kamienie milowe… POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA WYKŁAD 2016 BUDOWA WEWNĘTRZNA ZIEMI - skorupa ziemska, - warstwa nieciągłości, - litosfera, - płaszcz, - jądro zewnętrzne - jądro wewnętrzne WYKŁAD 2016 BUDOWA WEWNĘTRZNA ZIEMI atmosfera do ponad 100 km hydrosfera do ponad 11 km pedosfera do ponad 0,1 km skorupa do 100 km płaszcz do 2850 km jądro do 3520 km WYKŁAD 2016 GŁÓWNE GRANICE W STRUKTURZE ZIEMI wg Cloetingh (2005) WYKŁAD 2016 GŁÓWNE GRANICE REOLOGICZNE W STRUKTURZE ZIEMI Vp wg Hiro (1976) WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII kroki milowe Andrija Mohorovičić (1857 - 1936) - W 1909 r. odkrył granicę między skorupą ziemską i płaszczem Ziemi (Moho) - Badania przebiegu i propagacji fal sejsmicznych w Ziemi - Planetoida 8422 Mohorovičić nazwana na jego cześć WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII kroki milowe Andrija Mohorovičić (1857 - 1936) WYKŁAD 2016 GŁÓWNE GRANICE SKŁADNIKOWE W STRUKTURZE ZIEMI granica Moho granica Wiecherta-Gutenberga wg Hiro (1976) WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII kamienie milowe Emil Wiechert (Sovieck) (1861 - 1928) - współodkrywca elektronu - jednym z pionierów badań w zakresie fal sejsmicznych - pierwszy geofizyk, który przedstawił weryfikowalny model budowy wnętrza Ziemi - jego imię nosi krater na Księżycu WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII kamienie milowe Beno Gutenberg (Darmstadt) (1889 - 1960) - Udowodnił istnienie jądra Ziemi - gwałtowny spadek prędkości fal podłużnych i zanik fal poprzecznych zinterpretował jako ciekły stan jądra zewnętrznego Ziemi - W 1941 opublikował Seismicity of the Earth - W 1959 opublikował Physics of the Earth’s Interior - Przyjaciel i mentor Charlesa Richtera – twórcy skali trzęsień ziemi WYKŁAD 2016 PROFILE I IZOSTATYCZNA KOMPENSACJA DWU SĄSIADUJĄCYCH ZE SOBĄ BLOKÓW – KONTYNENTALNEGO I OCEANICZNEGO wg Angevine, Heller & Paola (1990) WYKŁAD 2016 PORÓWNANIE KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ WG PRATTA I AIRY’EGO wg Angevine, Heller & Paola (1990) WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII kamienie milowe George Biddell Airy (1801 - 1892) - W 1854 r. zmierzył grawitację za pomocą wahadła i obliczył gęstości Ziemi - W 1855 r. jako pierwszy badacz wysnuł hipotezę o mniejszej gęstości skał pod górami (orogenem) - Twórca pojęcia równowagi izostatycznej Encyklopedia Britannica. Poznań: 2006, s. 9. ISBN 978-83-60563-25-0 WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII kamienie milowe John Henry Pratt (1809 - 1871) - W 1860 r. podał teoretyczne podstawy teorii izostazji grawitacyjnej - Stwierdził, że Ziemia była pierwotnie płynna i dlatego ukształtowała się w formę elipsoidy obrotowej - Jako pierwszy określił biegunowe spłaszczenie Ziemi na ok. 26,9 mil - Odkrył odchylenie linii pionu w sąsiedztwie Himalajów jako efekt anomalii grawitacyjnej Encyklopedia Britannica. Poznań: 2006, s. 9. ISBN 978-83-60563-25-0 WYKŁAD 2016 MODELE ZLOKALIZOWANEJ I REGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ wg Angevine, Heller & Paola (1990) WYKŁAD 2016 MODEL REGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ GLACIIZOSTAZJA Dążenie do stanu równowagi skorupy ziemskiej ugiętej na skutek obciążenia masą lądolodu lub odkształcanej po jego ustąpieniu… lądolód ugięcie glaciizostatyczne WYKŁAD 2016 MODELREGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ GLACIIZOSTAZJA Dążenie do stanu równowagi skorupy ziemskiej ugiętej na skutek obciążenia masą lądolodu lub odkształcanej po jego ustąpieniu… lądolód ugięcie glaciizostatyczne
