Koncepcja dualnego rynku pracy

Zajęcia I
Młodzież na rynku
pracy
Regionalne i lokalne rynki pracy, rok akad. 2013/2014
1
Źródło: Dane MPiPS
2
Źródło: Dane MPiPS
3
4
Źródło: Dane MPiPS
5
6
Dane statystyczne dot.
młodzieży - podsumowanie




Aktywność zawodowa młodzieży jest niska,
przede wszystkim z powodu kontynuowania
edukacji
Stopa bezrobocia wśród młodzieży jest 2-3
krotnie wyższa od ogólnej stopy bezrobocia (
z czego to wynika?)
Młodzież szybciej znajduje pracę niż przeciętny
bezrobotny, choć czas poszukiwania pracy
przez zarejestrowanych bezrobotnych w Polsce
jest bardzo długi
Sytuacja młodzieży w województwie lubelskim
jest bardzo trudna na tle kraju
7
Problemy osób młodych na rynku
pracy



Młodzież posiada kapitał ogólny
(wykształcenie), ale nie posiada kapitału
specyficznego (kwalifikacji zdobytych w
miejscu pracy)
Młodzież doświadcza większej liczby przejść
na rynku pracy niż pozostałe grupy wiekowe: z
edukacji do zatrudnienia i z jednej pracy do
drugiej
Ze względu na niską wydajność, zatrudnienie
młodzieży jest bardziej wrażliwe na nadmiernie
wysoki klin podatkowy czy płacę minimalną 8
Problemy osób młodych na
rynku pracy (c.d)



Młodzież wchodząca na rynek pracy w
okresie dekoniunktury doświadcza trwałych
negatywnych skutków oddziałujących na ich
dalsza karierę zawodową
Młode kobiety są w trudniejszej sytuacji na rynku
pracy niż młodzi mężczyźni
Wykształcenie dualnego rynku pracy dotyka
przede wszystkim młodzież, zwł. posiadającą
słabe wykształcenie
9
Dualny rynek pracy
Koncepcja dualnego rynku pracy - oznacza
podział rynku pracy na 2 segmenty: dobrych i złych
miejsc pracy i ograniczone szanse dostępu do
dobrych miejsc pracy.
Oznacza ona obniżenie bezpieczeństwa socjalnego w
zamian za łatwiejszy dostęp do zatrudnienia
Dobre miejsca pracy:
Przykłady: ...
 Złe miejsca pracy:
Przykłady: ...

10
Istota koncepcji dualnego rynku
pracy
Dobre
M.P.
Słabe
M.P.
Zatrudnienie
Zatrudnienie
Szkoła
Szkoła
11
Jak poprawić swoją sytuację na
rynku pracy?
12
Problem: Jak poprawić
sytuację młodzieży na
rynku pracy?
13
Pomysły studentów:
14
Polityka rynku pracy w Polsce
Polityka rynku pracy w Polsce jest prowadzona na podstawie
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
W 2014 roku weszła w życie nowelizacja tej ustawy, reformująca politykę
rynku pracy.
15
Profilowanie bezrobotnych (art. 33)
Profil I – usługi rynku pracy: pośrednictwo pracy, poradnictwo
zawodowe, szkolenia
Profil II – usługi oraz instrumenty rynku pracy
Profil III – program aktywizacja i integracja
16
Polityka Rynku Pracy wobec młodych







Bezrobotni do 30 roku życia należą do kategorii osób znajdujących
się w szczególnej sytuacji na rynku pracy  przysługuje im
pierwszeństwo udziału w programach specjalnych (art. 49, art. 66a,
66b)
Gwarancja dla młodzieży: bezrobotni do 25 r.ż. w okresie do 4
miesięcy od rejestracji w PUP przedłożenie propozycji zatrudnienia,
stażu lub szkolenia (art. 50)
Działalność Ochotniczych Hufców Pracy
Staż (wydłużony dla osób do 30 r.ż.; art. 53)
(nowość!) Pracodawcy nie muszą opłacać składek na FP i FGŚP
przez 12 miesięcy za zatrudnionych bezrobotnych skierowanych
przez PUP, którzy nie ukończyli 30 roku życia (art. 104 c)
(nowość!) Bony – przyznawane na podstawie indywidualnego planu
działania na wniosek bezrobotnego: szkoleniowy, stażowy,
zatrudnieniowy i na zasiedlenie.
(nowość!) Refundowanie kosztów składek na ubezpieczenia
społeczne za bezrobotnych do 30 roku życia podejmujących pracę
po raz pierwszy przez okres do 12 miesięcy (art. 60 c)
17
Bon szkoleniowy (art. 66k) stanowi gwarancję skierowania bezrobotnego na
wskazane przez niego szkolenie oraz opłacenia kosztów, które zostaną
poniesione w związku z podjęciem szkolenia.
Przyznanie i realizacja bonu szkoleniowego następuje na podstawie
indywidualnego planu działania oraz uprawdopodobnienia przez bezrobotnego
podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej.
W ramach bonu szkoleniowego starosta finansuje bezrobotnemu, do wysokości
100% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu przyznania bonu
szkoleniowego, koszty:
1) jednego lub kilku szkoleń - w formie wpłaty na konto instytucji
szkoleniowej;
2) niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych – w formie wpłaty na
konto wykonawcy badania;
3) przejazdu na szkolenia – w formie ryczałtu wypłacanego bezrobotnemu
w wysokości maksymalnie do 200 zł
4) zakwaterowania, jeśli zajęcia odbywają się poza miejscem zamieszkania –
w formie ryczałtu wypłacanego bezrobotnemu w wysokości maksymalnie do
1500 zł.
Starosta finansuje koszty, o których mowa w ust. 4, do wysokości określonej
18
w bonie szkoleniowym, a bezrobotny pokrywa koszty przekraczające ten limit.
Bon stażowy (art. 66 l) stanowi gwarancję skierowania do odbycia
stażu u pracodawcy wskazanego przez bezrobotnego na okres 6
miesięcy, o ile pracodawca zobowiąże się do zatrudnienia
bezrobotnego po zakończeniu stażu przez okres 6 miesięcy.
Przyznanie bonu stażowego następuje na podstawie
indywidualnego planu działania.
Pracodawcy, który zatrudni bezrobotnego przez deklarowany okres
6 miesięcy, starosta wypłaca premię w wysokości 1500 zł.
W ramach bonu stażowego starosta finansuje:
1) koszty przejazdu do i z miejsca odbywania stażu – w formie
ryczałtu, do wysokości 600 zł, wypłacanego w miesięcznych
transzach w wysokości do 100 zł
2) koszty niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych – w
formie wpłaty na konto wykonawcy badania.
19
Bon zatrudnieniowy (art. 66 m) stanowi dla pracodawcy gwarancję
refundacji części kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia
społeczne w związku z zatrudnieniem bezrobotnego
Przyznanie bonu zatrudnieniowego następuje na podstawie
indywidualnego planu działania.
Pracodawca w ramach bonu zatrudnieniowego jest obowiązany do
zatrudnienia bezrobotnego przez okres 18 miesięcy.
Realizacja bonu zatrudnieniowego następuje na podstawie umowy
zawieranej przez starostę z pracodawcą.
Starosta refunduje pracodawcy część kosztów wynagrodzenia i składek
na ubezpieczenia społeczne, przez okres 12 miesięcy, w wysokości
zasiłku dla bezrobotnych
Pracodawca jest obowiązany do dalszego zatrudniania skierowanego
bezrobotnego przez okres 6 miesięcy po zakończeniu okresu refundacji.
W przypadku niewywiązania się pracodawcy z obowiązku zatrudniania
bezrobotnego przez okres 18 miesięcy pracodawca zwraca część lub
całość refundowanych kosztów, chyba że rozwiązanie umowy nastąpiło
w wyniku tzw. zwolnienia dyscyplinarnego.
Bon na zasiedlenie (art. 66 n) jest przyznawany w związku z
podjęciem przez niego poza miejscem dotychczasowego
zamieszkania zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności
gospodarczej, jeżeli:
1) będzie osiągał wynagrodzenie lub przychód w wysokości co
najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto miesięcznie
oraz będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym;
2) odległość od miejsca dotychczasowego zamieszkania do
miejscowości podjęcia zatrudnienia wynosi co najmniej 80 km lub
czas dojazdu środkami transportu zbiorowego przekracza łącznie 3
godziny dziennie;
3) będzie pozostawał w zatrudnieniu przez okres co najmniej 6
miesięcy.
Środki Funduszu Pracy przyznane w ramach bonu nie mogą
przekroczyć 200% przeciętnego wynagrodzenia za pracę.
Można je przeznaczyć się na pokrycie kosztów zamieszkania.
W przypadku niewywiązania się z obowiązków, kwota bonu na
zasiedlenie podlega częściowemu lub całkowitemu zwrotowi
Staż – art. 53.




Staż dla osób bezrobotnych oznacza nabywanie przez
bezrobotnego umiejętności praktycznych, niezbędnych do podjęcia
pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania
stosunku pracy z pracodawcą.
Staż trwa nie więcej niż 12 miesięcy dla bezrobotnych do 30 roku
życia oraz nie więcej niż 6 miesięcy.
Bezrobotnemu na okres odbywania stażu zostaje przyznane
stypendium w wysokości: 120% kwoty zasiłku dla bezrobotnych,
czyli 953,10 zł. Brutto (816,33 netto)
Urząd Pracy opłaca składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i
wypadkowe od wypłacanych stypendiów.
22
Aktywna Polityka Rynku Pracy
(APRP) wobec młodych – cd.

Inne, wybrane usługi (profil I oraz II) oraz instrumenty (II),
dostępne także dla innych kategorii bezrobotnych (art. 40-61
ustawy):










Poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy
Organizacja szkoleń
Finansowanie studiów podyplomowych lub egzaminów zawodowych
Finansowanie kosztów przejazdu i zakwaterowania
Dofinansowanie wyposażenia stanowiska pracy
Grant na telepracę (nowość!)
Pożyczki na utworzenie stanowiska pracy lub podjęcie działalności
gospodarczej (nowość!)
Prace społecznie użyteczne
Roboty publiczne
Pomoc prywatnej agencji zatrudnienia w doprowadzeniu do
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (nowość!)
System edukacji w
Polsce
24
Znaczenie systemu edukacji dla
gospodarki
System edukacji z perspektywy rynku pracy
wpływa na:
1. dopasowania struktury podaży do popytu na
pracę (= minimalizowanie niedopasowań
strukturalnych, w tym bezrobocia strukturalnego)
2. produktywność gospodarki, dzięki wyższemu
poziomowi kapitału ludzkiego
Cele te powinno realizować przede wszystkim
szkolnictwo wyższe i zawodowe.
25
Źródło: Manpower
26
Źródło: Manpower
27
Zmiany w systemie edukacji w Polsce
SZKOLNICTWO WYŻSZE - tendencje:
 Upowszechnienie kształcenia na poziomie
wyższym, przy jednoczesnym obniżeniu jakości
kształcenia
 5-krotny
wzrost liczby studentów od 1990 r, przy
wzroście liczby pracowników naukowych o 60-70%



Rozwój szkół niepaństwowych, studiów
wieczorowych, zaocznych i podyplomowych
Bardzo niski udział wydatków na szkolnictwo
wyższe: poniżej 1% PKB
Wprowadzenie dwóch etapów nauczania: studiów
licencjackich i magisterskich
28
Kształcenie wyższe a rynek pracy


Oferta kształcenia w szkolnictwie wyższym
wynika głównie z (1) kalkulacji ekonomicznej i
(2) kadrowych i instytucjonalnych
możliwości działania, a nie z prognoz
dotyczących rynku pracy
Rozwój kierunków tanich, niewymagających
bogatego zaplecza dydaktycznego:
ekonomicznych i administracyjnych - 25,7%,
pedagogicznych – 15,2%, społecznych – 14,8%,
humanistycznych – 8,1% (absolwenci roku akad. 2007/2008)
29
Abslolwenci uczelni wyższych w roku akademickim 2009/2010 (w tys.)
140
120
100
80
60
40
20
0
a
e
a
e
ka
ne
ne twa
ne
ne
ne
ne
ne
n
ne
ne
n
w
s
w
z
z
z
j
z
z
z
i
z
t
z
t
z
w
c
y
c
c
c
c
c
c
c
c
c
s
c
y
e
ra
gi
ac
ty
ow
ty
ni
ni
gi
dy
ór
izy
st
o
P
b
oł
ra
a
d
s
h
i
e
o
l
t
w
F
w
y
y
p
o
c
t
g
m
o
t
M
is
S
an
ir
do
śr
ta
or
ze
Bi
-t e
da
in
u
f
r
m
e
s
y
e
o
b
p
i
In
n
P
i
śn
dm
Hu
on
e
ii
yj
r
e
y
j
l
n
r
r
ia
h
c
,
z
e
u
ni
ze
uk
Oc
yc
kt
ne
t
y
c
e
d
z
i
ż
a
t
ic
ro
ln
m
hi
In
P
o
m
e
c
t
r
o
R
a
A
M
on
k
E
Źródło: Opracowanie własne na podstawie ndanych GUS
30
3500
Absolwenci uczelni wyższych w woj. lubelskim w 2013 roku
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
31
Źródło: GUS
Liczba kandydatów na najpopularniejsze kierunki studiów w Polsce
w roku akademickim 2011/2012
Źródło: Sedlak & Sedlak na podstawie danych MNiSW
32
SZKOLNICTWO ŚREDNIE tendencje:
Zamykanie szkół zawodowych i techników
 Tworzenie nowych liceów
ogólnokształcących (często słabych) i
profilowanych (bardzo słabych)
 Nowe proporcje absolwentów liceów do
szkół zawodowych i techników- 80:20 (w
UE – 40:60)

33

Marginalizacja szkolnictwa zawodowego
przyczynia się do niedoboru
wykwalifikowanych pracowników
fizycznych na rynku pracy, zwł.
pracowników budowlanych, elektryków,
murarzy, hydraulików, spawaczy, cieśli czy
stolarzy.
34
Przyczyny upadku szkolnictwa
zawodowego




Upadek zakładów prowadzących szkoły
przyzakładowe
Rosnące aspiracje młodzieży i malejące
zainteresowanie szkolnictwem zawodowym
Szkoły zawodowe są droższe w utrzymaniu niż
szkoły ogólnokształcące
Słaba kondycja finansowa samorządów – po
reformie w 1998 roku to powiaty przejęły
szkolnictwo ponadgimnazjalne
35
Potencjalne przyszłościowe
obszary gospodarki
Źródło: Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, PARP, Warszawa 2009.
36
Oczekiwane kompetencje
pracowników
Źródło: Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, PARP, Warszawa 2009.
37