Prezentacja finanse przedsiębiorstw - e

03.11.2016
Literatura
Literaturapodstawowa:
Finanseprzedsiębiorstw
„Zarządzaniefinansamiprzedsiębiorstw– podstawyteorii”,J.Czekaj,Z.
Dresler PWN,Warszawa2005.
„Zarządzaniefinansamiprzedsiębiorstw– przykładyrachunkówianaliz
finansowych”,pracazbiorowapodred.Z.Dreslera,WydawnictwoAkademii
EkonomicznejwKrakowie,Kraków2006.
Literaturauzupełniająca:
drMarcinMolo
Podstawowezagadnienia
– przedmiotzarządzaniafinansami,celzarządzaniafinansami,
sprawozdaniefinansowejakoźródłoinformacjiiodbicie
finansówprzedsiębiorstwa,elementyanalizyfinansowej.
– Zarządzaniekapitałemobrotowym,kosztistrukturakapitału,
ocenaefektywnościinwestycji.
– Planowaniefinansowe,rachunekdźwigni,prógrentownościi
analizaryzyka.
Podstawowezagadnienia
Zarządzaniefinansamito:
Planowanie(operacyjneistrategiczne)
• Tworzeniebudżetówiplanówfinansowych
• Planowaniesprzedażyiprzychodów
• Planowanieinwestycji
Podejmowaniedecyzji(wdrażanieplanów)
Kontrola
• Kontrolawykonaniaplanu
• Analizaodchyleń
• Analizaprzyczynowa
„Nowoczesnezarządzaniefinansami– planowanieikontrola”,HalinaBuk,
CHBeck,Warszawa2006.
„Ocenaprzedsiębiorstwawedługstandardówświatowych”M.Sierpińska,
T.Jachna,PWNWarszawa2004.
„Praktyczne zarządzaniefinansamifirmy”,R.Machała,PWNWarszawa
2004.
„Finanseprzedsiębiorstw”,Ross,Westerfield,Jordan,DomWydawniczyABC,
1999.
Zakreszagadnieńwramachprzedmiotu(wg.
Podręcznika)
1.Ogólneproblemyzarządzaniafinansamifirmy
2.Teoretycznepodstawydecyzjifinansowychfirmy
3.Kształtowanieifinansowanieprogramurozwojowegofirmy
4.Zarządzaniekapitałemobrotowym
5.Emisjapapierówwartościowych
6.Leasing
7.Analizafinansowaiplanowaniefinansowe
8.Łączenieprzedsiębiorstw
9.Międzynarodoweaspektyzarządzaniafinansamifirmy
10.Elementyinżynieriifinansowej
Przedmiotzarządzaniafinansamifirmy
Finanseprzedsiębiorstwa– Zjawiskaiprocesyfinansowezachodzące
wprzedsiębiorstwie,któremożnarozpatrywaćwaspektach:
Funkcjonalnym
• procesygromadzenia(pozyskiwania)kapitału
• procesywykorzystywaniakapitału
Przedmiotowym
• działalnośćbieżąca
• działalnośćrozwojowa
1
03.11.2016
Decyzjepodejmowanewramachzarządzania
finansamifirmy
Przedmiotzarządzaniafinansamifirmy
Przedmiotemzarządzaniafinansamiprzedsiębiorstwa
sąnastępująceobszarydziałalności:
• Pozyskiwaniefinansowania
• Działalnośćinwestycyjna
• Zarządzaniekapitałemobrotowymiinnebieżącedecyzje
finansowe
• Kształtowaniepolitykidywidend
• Planowanieibudżetowanie
• Kontrolingfinansowyisprawozdawczość
Wramachzarządzaniafinansamiprzedsiębiorstwawyróznić
możnadwiegrupydecyzji:
Decyzjeinwestycyjne– wwynikuktórychkształtowanajest
wielkośćistrukturaaktywówprzedsiębiorstwa(decyzje
dotyczącesposobuwykorzystaniakapitału)
Decyzjefinansowe– dotycząpozyskiwaniaźródełfinansowania
aktywów
Główneobszarydecyzyjne
• Rentowność– warunkujerealizacjęcelów
przedsiębiorstwawdługimokresie
• Płynnośćfinansowa– głównekryterium
decyzjiwhoryzonciekrótkoterminowym
Przedmiotzarządzaniafinansamifirmy
FunkcjaDyrektoraFinansowego:
•
•
•
•
•
Celzarządzaniafinansamifirmy
Donajważniejszychcelówrealizowanychprzez
przedsiębiorstwanależą:
•
•
•
•
•
•
•
Przetrwanie(kontynuacjadziałalności)
Uniknięcieproblemówfinansowychiupadłości
Pokonaniekonkurencji
Maksymalizacjasprzedażyiudziałuwrynku
Minimalizacjakosztów
Maksymalizacjazysków
Utrzymaniestabilnegowzrostudochodów
Przydzielaśrodki(budżety)dlaposzczególnychdziałów(obszarów
działalności),oraznaposzczególneprojekty.
Opiniujeiweryfikujedecyzjestrategiczneiważniejszedecyzjeoperacyjne
podwzględemfinansowym.
Kontrolujeiweryfikujewykonaniebudżetów.
Podejmujedecyzje,codoźródełfinansowaniadziałalności(dotyczące
zaciąganiakredytów,emisjiakcjiczyobligacji).
Odpowiadazautrzymanieprzezfirmębieżącejpłynnościfinansowej,oraz
rentowności.
Celzarządzaniafinansamifirmy
Potencjalnekonfliktypomiędzyposzczególnymicelami
(przykłady)
•
•
•
•
•
MaksymalizacjasprzedażyiMaksymalizacjazysków (środkiem
prowadzącymdomaksymalizacjisprzedażyjestczęstoobniżaniecen)
Maksymalizacjasprzedażyauniknięcietrudnościfinansowych
(rozluźnieniepolitykikredytowejjakośrodekzwiększaniasprzedaży)
Maksymalizacjazyskówiuniknięcieproblemóworazkontynuacja
działalności (Agresywnestrategiefinansowaniadziałalnościzwiększają
ryzykotrudnościfinansowychorazbankructwa)
MinimalizacjakosztówiPokonaniekonkurencjiorazmaksymalizacja
udziałuwrynku – minimalizacjakosztówniesprzyjawydatkomnabadania
irozwójorazagresywnymarketing.
Minimalizacjaryzykatrudnościfinansowychimaksymalizacjazysków
(niepodejmującryzykaprawdopodobnienieudasięosiągnąćdużych
zysków)
2
03.11.2016
Celzarządzaniafinansamifirmy:
Podstawowymwarunkiempodejmowaniaracjonalnychdecyzji
jestistnieniefunkcjicelu,któramożestanowićkryteriumtych
decyzji.
Podejścietradycyjne:
Maksymalizacjazyskujakofunkcjaceludziałaniaprzedsiębiorstwaw
gospodarcerynkowej.
Wadypodejściatradycyjnego:
• Decyzjedotycząkrótkiegookresu
• Kryteriummaksymalizacjizyskuwujęciubezwzględnymnieuwzględnia
nakładów(kapitału)koniecznychdoosiągnięciazysku
• Nieuwzględniaryzyka(prawdopodobieństwaosiągnięciazakładanegozysku)
• Niepewnośćpowoduje,żezyskstajesięzmiennąlosową
• Kryteriummaksymalizacjizyskunieuwzględniazmianwartościpieniądzaw
czasie
Celzarządzaniafinansamifirmy
Potencjalneproblemy:
Brakrealnej(rzeczywistej)kontroliwłaścicielinadfirmą
Potencjalnekonfliktyinteresówpomiędzy:
• Akcjonariuszamiazarządem
• Akcjonariuszamiapracownikami
Skutek:
Maksymalizowanesąkorzyściinnejgrupy,kosztemakcjonariuszy
Technikadyskontawwyceniewartości
przyszłychdochodów
• Rozwiązaniemproblemuwycenyprzyszłychdochodówi
nakładówjestzastosowanietechnikidyskontowania.
• Dyskontojestnarzędziemumożliwiającymsprowadzenie
przyszłychwartościpieniężnychdowartościteraźniejszych.
Koniecznejestwtymceluoszacowanieczasowegorozkładu
przepływówpieniężnych,orazokreśleniestopyprocentowej
(określanejjakostopadyskontowa),odzwierciedlającej
oczekiwanydochód(kosztalternatywny)inwestora.
Celzarządzaniafinansamifirmy
Przyzałożeniu,że:
• Przedsiębiorstwonależydoswoichwłaścicieli
• Właścicieleprzedsiębiorstwamająpełnaswobodępowoływaniai
odwoływaniaosóbzarządzającymprzedsiębiorstwem
• Właścicielesprawująfaktycznąkontrolęnadprzedsiębiorstwemijego
zarządem
Przedsiębiorstwo(jegozarząd)działawimieniuiwinteresiewłaścicieli
przedsiębiorstwa
Celemdziałaniaprzedsiębiorstwajestmaksymalizacjakorzyściwłaścicieli
Celzarządzaniafinansamifirmy
Przyzałożeniu,że:
Właścicielezakładająprzedsiębiorstwoiinwestująwniekapitałw
celuosiąganiakorzyścifinansowych(zarabianiapieniędzy)
Miarąkorzyściwłaścicielijeststrumieńdochodówpieniężnych,które
przedsiębiorstwoimprzyniesie
Problem:
Jakwłaściwieocenić(wycenić)przyszłedochody
?
Wartośćpieniądzawczasie
Zakładając,żedysponujemykwotą1000złimożemyją
zainwestowaćnarokna10%rocznie,porokubędziemy
dysponowaćkwotą:
FV=1000zł+1000złx10%=1100zł
Popięciulatachbędziemydysponowali(stosującprocent
składany)kwotą:
FV=1000złx(1+0,1)5 =1610,51zł
Przyszłąwartościąkwoty1000złzapięćlat,przyoczekiwanej
stopiezwrotuzinwestycji10%roczniejest1610,51zł
3
03.11.2016
Wartośćpieniądzawczasie
Wartośćpieniądzawczasie
Alternatywniemożnauznać,żeteraźniejsząwartością kwoty
1610,51złza5latjest1000zł.
Teraźniejsząwartość(PV)dowolnejprzyszłejkwoty(FV)w
dowolnymokresie(t),przystopieprocentowej(r)możnazatem
obliczyćzapomocąwzoru:
PV=FVx1/(1+r)t
Wyrażenie:1/(1+r)t określamyjakoczynnikdyskontujący
Przykładowo:
Dyskontowaniemożnazastosowaćtakżedowycenyteraźniejszej
wartościstrumieniprzepływówpieniężnych(CF):
PV=∑CFt x1/(1+r)t
Wprzypadkugdymamydoczynieniazprzepływamipieniężnymi
ostałejwysokości(określanymijakorenta)wnieokreślonym
(długim)okresiemożnazastosowaćwzórnateraźniejsząwartość
rentywieczystej
PV=R/r
PV=1000złx1/(1+0,1)5 =620,92zł
Celzarządzaniafinansamifirmy
Celzarządzaniafinansamifirmy
Miarąuwzględniającąwszystkiemożliwości
realizacjizyskujest:
Właścicielemogąosiągnąćdochódpieniężnyw
wyniku:
Wypłatyzysku
(dywidendy)
Sprzedaży
przedsiębiorstwaw
całościlubczęści
(akcjiudziałów)
Maksymalizacja
wartości
przedsiębiorstwa
Sprzedażymajątku
przedsiębiorstwa
(likwidacji)
Czynnikiwpływającenawartośćfirmy
Celzarządzaniafinansamifirmy
Ryzyko
(potencjalna
zmienność
strumienia
dochodów)
Wartość
przedsiębiorstwa
Wartość
księgowa
(wartośćkapitału
własnego)
Wartość
rynkowa
(giełdowa)
Wartość
dochodowa
(DCF)
Wartość
likwidacyjna
(wartość
aktywów)
Dochód
(wielkość
strumienia
dochodów)
Czas(struktura
czasowa
strumienia
dochodów)
Wartość
przedsiębiorstwa
(DCF)
Kosztkapitału
(uwzględniający
kosztkapitału
własnego)
4
03.11.2016
Procesyfinansowewprzedsiębiorstwie
Podstawowepojęcia:
• Przychody
• Koszty
• Wynikfinansowy(zysk/strata)
• Przepływypieniężne
• Aktywa
• Kapitały
• Nakłady
Procesyfinansowewprzedsiębiorstwie
Przychody
Uprawdopodobnione
powstanie
korzyści
ekonomicznych o określonej wartości w formie
zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia
zobowiązań, które prowadzą do wzrostu kapitału
własnego.
Procesyfinansowewprzedsiębiorstwie
Procesyfinansowewprzedsiębiorstwie
Koszty
Nakłady
Uprawdopodobnione
zmniejszenia
korzyści
ekonomicznych o określonej wartości, w formie
zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań,
które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w
inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców
Rzeczywiste lub potencjalne wydatki (niekoniecznie
mające postać środków pieniężnych ale wyrażone w
wartościach pieniężnych) związane z działalnością
przedsiębiorstwa, które mogą ale nie muszą być
kosztami.
Procesyfinansowewprzedsiębiorstwie
Rachunekkosztów
KLASYFIKACJAKOSZTÓW:
KOSZTY
WYDATKI
NA
KŁ
AD
Y
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rodzajdziałalności(operacyjnej,inwestycyjnej,finansowej)
Sferadziałalności(kosztyzakupu,produkcji,sprzedaży,zarządzania)
Strukturawewnętrzna(kosztyprosteizłożone)
Rodzajkosztów
Miejscapowstawaniakosztów
Sposóbodnoszenianaprodukty(bezpośrednieipośrednie)
Kosztyokresuikosztyaktywowane
Kosztystałeizmienne
Kosztykontrolowaneiniekontrolowane
KosztyuzyskaniaprzychodówiniestanowiąceKUP
Fazycyklużyciaproduktów-Kosztyfazyprojektowania,wytwarzania,
posprzedażowe
5
03.11.2016
Rachunekkosztów
Rachunekkosztówoznaczaustalanie,
ewidencjonowanie,grupowanieirozliczaniekosztóww
różnychprzekrojach
•
•
•
•
Rachunekkosztówrzeczywistych,postulowanych,docelowych
Rachunekkosztówpełnych(całkowitych)iczęściowych
Rachunekkosztówzmiennychistałych
Rachunekkosztówdziałalnościpodstawowej,pomocniczeji
zarządu
COTOJESTPLANOWANIEFINANSOWE?
• Analizamożliwychwariantówprzyszłychdziałańimożliwości
ichfinansowania.
• Przewidywanieprzyszłychkonsekwencjiobecnie
podejmowanychdecyzji,mającenaceluuniknięcie
niespodzianekizrozumieniezwiązkupomiędzyobecnymii
przyszłymidecyzjami.
• Podjęcieostatecznychdecyzji– przyjęcieplanufinansowego
• Kontrolaosiągniętychwyników– porównanieosiągniętych
faktyczniewynikówzplanemiokreślenieprzyczyn
ewentualnychodchyleń.
KOSZTYSTAŁEIZMIENNE
•Kosztystałe- niezależneodwielkościsprzedaży(w
przyjętymzakresie)np.kosztyadministracji,koszty
wydziałowe,amortyzacja,opłatyczynszowe,
•Kosztyzmienne - będącewpewnej,liniowejrelacjido
wielkościsprzedażyizmieniającesiędoniej
proporcjonalnienp.zużyciemateriałówbezpośrednich,
energiazużywanadoprodukcjirobociznabezpośrednia,
KOSZTYSTAŁEIZMIENNE
rachunek zysków i strat
RZiS wg kryterium reagowania
Koszty
Kosztystałe
przychody ze sprzedaży
koszty sprzedanych produktów lub
towarów (ew. koszty wg rodzajów)
pozostałe koszty operacyjne (sprzedaży i
administracji) zmienne
KOSZTYSTAŁEIZMIENNE
koszty produkcyjne zmienne
koszty zmienne
marża na sprzedaży
Koszty sprzedaży, koszty administracji,
pozostałe koszty operacyjne
Wynik na działalności operacyjnej
koszty produkcyjne stałe, pozostałe koszty
operacyjne stałe
wielkośćprodukcji(sprzedaży)
6
03.11.2016
Planowaniefinansowe
Operacyjnyprógrentownościtominimalnawielkośćsprzedaży,przyktórej
zachowanazostajerentownośćoperacyjnaprzedsiębiorstwa(zyskna
sprzedaży=0)
OPR =
SKO
1- %ZKO
GPR =
OPR =
SKO - A
1- %ZKO
PWG =
WK - A
1-T
SKO
c-k
+ SKO + KF - PF
1 - % ZKO
Planowaniefinansowe
Marginesbezpieczeństwa
Marginesbezpieczeństwainformujeoilemaksymalniebadanawielkośćmoże
sięzmniejszyćwporównaniuzestanemzakładanym,abyprógrentowności
byłosiągnięty.Ryzykooperacyjneprzedsiębiorstwajestodwrotnie
proporcjonalnedomarginesubezpieczeństwa.
Marginesbezpieczeństwamożnaobliczaćdla:
•Wielkościsprzedaży(MBS)– oile%sprzedażmożebyćniższaodplanowanej
•Cenysprzedaży(MBC)– oile%cenasprzedażymożebyćniższaod
planowanej
•Kosztujednostkowegolubkosztówzmiennych(MBK)– oile%kosztmoże
przekroczyćpoziomzakładany.
Planowaniefinansowe
Planowaniefinansowe
Dźwigniaoperacyjna
Dźwigniafinansowa
Stopieńdźwignioperacyjnejodzwierciedlawrażliwośćzyskuoperacyjnego
(zyskunasprzedaży)nazmianywielkościprzychodówzesprzedaży.
DOL =
S - ZKO
S - ZKO - SKO
Stopieńdźwignifinansowejodzwierciedlawrażliwośćzyskunettonazmiany
wielkościzyskuoperacyjnego,jestmiarąryzykafinansowego.
DFL =
S - ZKO - SKO
S - ZKO - SKO - KF + PF
DOL=%zmianazyskuoperacyjnego/%zmianawartościsprzedaży
Planowaniefinansowe
Dźwigniałączna
Stopieńdźwigniłącznejodzwierciedlawrażliwośćzyskunettonazmiany
wielkościprzychodówzesprzedaży,jestmiarąłącznegoryzykaoperacyjnegoi
finansowego.
DTL = DOL ´ DFL
Kapitały
• Finansowakoncepcjakapitału
• Rzeczowakoncepcjakapitału
• Koncepcjazachowaniakapitału
Zyskosiągasiętylkowówczasgdywartośćaktywów
nettonakoniecokresuprzewyższawartośćaktywów
nettonapoczątekokresu.
7
03.11.2016
Sprawozdaniefinansowejakoodbicieprocesówfinansowychw
firmie
Wynikfinansowy
• Ustalaniewynikufinansowegometodą
porównawczą
• Ustalaniewynikufinansowegometodą
kalkulacyjną
Sprawozdawczość finansowa w
zarządzaniu finansami
•
•
•
•
•
Bilans
Rachunekzyskówistrat
Rachunekprzepływówpieniężnych
Sprawozdaniezezmianwkapitalewłasnym
Informacjadodatkowa
Sprawozdaniefinansowejakoodbicieprocesów
finansowychwfirmie
Bilans
Prezentacja
przewidywanego wpływu
decyzji menedżerskich i
zdarzeń gospodarczych na
sytuację finansową
jednostki gospodarczej,
tzn.: płynność, rentowność,
wartość posiadanych
zasobów
Ewidencja zdarzeń
gospodarczych w
standaryzowanym systemie
zapisu
przeszłość
Sprawozdaniefinansoweobejmuje:
dziś
przyszłość
Sprawozdaniefinansowejakoodbicieprocesów
finansowychwfirmie
Aktywa
Aktywa
trwałe
Aktywa
obrotowe
Pasywa
Kapitał
obcy
Kapitał
własny
Sprawozdaniefinansowejakoodbicieprocesów
finansowychwfirmie
Czego dowiemy się z bilansu?
•
•
•
•
wielkość majątku przedsiębiorstwa;
struktura majątku przedsiębiorstwa;
struktura własnościowa źródeł finansowania;
struktura czasowa źródeł finansowania (kapitały
długoterminowe i krótkoterminowe);
• poprawność finansowania majątku (czy kapitały
długookresowe finansują majątek trwały);
• wielkość kapitału obrotowego netto.
8
03.11.2016
Rachunek zysków i strat
• Wielkość, struktura i dynamika przychodów ze
sprzedaży
• Wielkość, struktura i dynamika kosztów
• Wielkość i dynamika zysku na poszczególnych
poziomach:
•
Zysk na sprzedaży
•
Zysk na działalności operacyjnej
•
Zysk na działalności gospodarczej
•
Zysk brutto
•
Zysk netto
Rachunek przepływów pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych
Zysk tonietosamo,coGotówka
Koszty tonietosamocoWydatki
Koszt
towydatek
Koszt
toniewydatek
Wydatek
toniekoszt
Rachunek przepływów pieniężnych
A. Przepływ z działalności
operacyjnej
B. Przepływ z działalności
inwestycyjnej
C. Przepływ z działalności
finansowej
Aktywa (zapasy,
należności)
to Cash flow
Aktywa (zapasy,
należności)
to Cash flow
Pasywa
(zobowiązania
bieżące, rezerwy)
D. ZMIANA ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH (A+B+C)
E. Saldo początkowe środków pieniężnych
to Cash flow
Pasywa
(zobowiązania
bieżące, rezerwy)
SALDO KOŃCOWE ŚRODKÓW PIENĘŻNYCH (D+E)
to Cash flow
BILANS
Rachunek przepływów pieniężnych
Aktywa
trwałe
Kapitał
własny
Aktywa
obrotowe
Wynik
finansowy
Przepływy środków pieniężnych (Cash flow)
• Różnice pomiędzy przychodami a wpływami pieniężnymi;
• Różnice pomiędzy kosztami a wydatkami;
• Różnice pomiędzy zyskiem a przepływem pieniężnym netto;
• Technika sporządzania Cash flow;
Czego dowiemy się z Cash flow ?
• Zmiana stanu środków pieniężnych
• Wpływ na wielkość całościowych przepływów pieniężnych z działalności
operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej przedsiębiorstwa.
• Czy przepływy z działalności operacyjnej są dodatnie, a jeżeli nie to co
wpłynęło na ich ujemna wartość.
SPRAWOZDANIE Z
PRZEPŁYWÓW
PIENIĘŻNYCH
Wynik
finansowy
Przepływy
operacyjne
Przepływy
inwestycyjne
Przepływy
finansowe
Środki
pieniężne
Kapitał
obcy
Środki
pieniężne
AKTYWA = PASYWA
RACHUNEK
ZYSKÓW I STRAT
Przychody
Koszty
Podatki
Wynik
finansowy
9
03.11.2016
Wskaźnikipłynności
Wskaźnik płynności bieżącej:
𝑊𝑃𝐵 =
AktywaObrotowe
ZobowiązaniaKrótkotermnowe
Wskaźnik płynności podwyższonej:
Wskaźnikirentowności
Wskaźnik rentowności netto sprzedaży:
𝑊𝑅𝑁 =
ZyskNetto
Przychodyzasprzedaży
Wskaźnik rentowności aktywów (ROA)
𝑅𝑂𝐴 =
AktywaObrotowe − Zapasy
𝑊𝑃𝑃 =
ZobowiązaniaKrótkotermnowe
Wskaźnik płynności natychmiastowej:
𝑊𝑁𝑃 =
KrótkoterminoweAktywaFinansowe
ZobowiązaniaKrótkotermnowe
wskaźnikizadłużenia
Wskaźnik zadłużenia aktywów
Wskaźnik rentowności kapitałów własnych (ROE)
ZyskNetto
ŚrednieKapitałyWłasne
Wskaźnik rentowności inwestycji (ROI)
𝑅𝑂𝐸 =
𝑅𝑂𝐼 =
Wskaźnik Wykorzystania Aktywów
Przychodyzesprzedaży
ŚrednieAktywa
Wskaźnik Wykorzystania Aktywów Trwałych
𝑊𝑊𝐴𝑇 =
Wskaźnikiwykorzystaniaaktywów
Rotacja zapasów w dniach:
Rotacja należności w dniach:
Rotacja zobowiązań w dniach:
ZyskOperacyjny
ŚrednieAktywa
Wskaźnikiwykorzystaniaaktywów
𝑊𝑊𝐴 =
Wskaźnik pokrycia odsetek
ZyskNetto
ŚrednieAktywa
Przychodyzesprzedaży
ŚrednieAktywaTrwałe
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Kapitałobrotowy:
Środki(kapitał)służącefinansowaniuaktywów
obrotowychprzedsiębiorstwa.
Kapitałobrotowynetto:
Kapitałystałe(długoterminowe)pomniejszoneo
wartośćaktywówtrwałychnetto.
Zapotrzebowanienakapitałobrotowy:
Kapitałobrotowypomniejszonyowartość
bieżącychzobowiązań.
10
03.11.2016
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Celezarządzaniakapitałemobrotowym:
Przedmiotzarządzaniakapitałemobrotowym:
•utrzymaniepłynnościfinansowej(zdolnościdoterminowego
regulowaniabieżącychzobowiązań),
•optymalizacjawielkościistrukturyaktywówbieżącychzpunktu
widzeniakosztówichutrzymania,
•kształtowaniestrukturyźródełfinansowaniatychaktywów
celemminimalizacjiichkosztów.
• Zarządzaniezapasami,
• Kształtowaniepolitykikredytowejprzedsiębiorstwa
(zarządzanienależnościami),
• Zarządzaniegotówką,
• Finansowanieaktywówobrotowych(zaciąganieispłacanie
krótkoterminowychzobowiązań).
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Cykloperacyjny:
Cykl operacyjny
•Zakupmateriałówdoprodukcji,
•Procesprodukcji,
•Sprzedażproduktów,
•Wpływgotówkiztytułusprzedaży.
materiały
produkcja
wyroby
gotowe
sprzedaż
Środki pieniężne
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Nadługośćcyklukapitałuobrotowegonetto
wpływają:
zobowiązania
zapłata
•Cyklkonwersjizapasów,
•Okresinkasanależności,
•Okresspłatyzobowiązańbieżących,
wyroby
gotowe
produkcja
Środki pieniężne
należności
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Cykl kapitału obrotowego netto
materiały
zapłata
należności
11
03.11.2016
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Strategiezarządzaniakapitałemobrotowym:
Cz =
Z ´d
Ks
Cn =
N ´d
S
Cd =
D´d
Wz
Z=
Cz ´ K s
d
N=
Cn ´ S
d
D=
C d ´ Wz
d
• Strategiaagresywna
• Strategiakonserwatywna,
• Strategiaumiarkowana,
Zapasy
Należności
Środki pieniężne
Zobowiązania bieżące
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzaniezapasami
Obejmujeoptymalizacjędostaw(częstotliwośćdostaw)i
wielkościzapasów.
Celemzarządzaniazapasamijest:
•
•
•
utrzymaniewystarczającegopoziomusurowcówimateriałówwcelu
zapewnieniaciągłościprodukcji,
utrzymaniewystarczającegopoziomuwyrobówgotowychwcelu
zapewnieniaciągłościsprzedaży,
optymalizacjapoziomuzapasówwceluograniczeniakosztówkapitału,
kosztówmagazynowaniaikosztówdostaw
Strategia konserwatywna
wysoki poziom
długie terminy płatności – wysoki poziom
wysoki poziom
niski poziom – większość majątku obrotowego
finansowane kapitałami stałymi
Strategia agresywna
niski poziom
krótkie terminy płatności – niski poziom
niski poziom
wysoki poziom – większość maj. obrotowego
finansowane zobowiązaniami bieżącymi
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzaniezapasami
Modeloptymalizacyjny– minimalizacjakosztówzapasów,wtymkosztów
dostaw,orazkosztówutrzymaniazapasów(obejmującychtakżekosztkapitału)
Średnipoziomzapasów=wielkośćpojedynczejdostawy/2+rezerwa
Optymalnawielkośćpojedynczejdostawy(EPD):
EPD =
2 ´ Z ´ KS
B´ P
Kosztcałkowityzapasów(KC):
KC=(KSxZ/Q)+(BxPx Q/2)
KS– kosztzakupupojedynczejdostawy.B– kosztutrzymaniajednostkizapasujako%jejceny
Z– rocznezużycie(jednostek),P– cenajednostkowa,Q– wielkośćpojedynczejdostawy
Średnipoziomzapasówzależyodczęstotliwościdostaworazpoziomu
rezerwowego.
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzanienależnościami
Kształtowaniepolitykikredytowejfirmywobecodbiorców.
Politykakredytowafirmyobejmuje:
•
•
•
•
określenieokresukredytowaniaodbiorców,
ustaleniemetodocenywiarygodnościkredytowejodbiorców,
ustaleniepolitykiwindykacyjnej,
określeniewielkościopustówdlapłacącychgotówką.
Ekspansywna(łagodna)politykakredytowasprzyjawzrostowisprzedaży(a
tymsamymzysku),aleprowadzitakżedowydłużeniaokresuinkasanależności
(iwzrostusaldanależności)iwzrostuudziałunależnościstraconych(istrat
finansowychztegotytułu)
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Zarządzanienależnościami
Modeloptymalizacyjny– maksymalizacjazyskuzuwzględnieniemmarżyna
sprzedażyikosztówfinansowanianależności.Narzędziemjestanaliza
przyrostowa.
DN = [(d1 - d0 )(S0 / 360)] + d1 (DS / 360)
Zc =DZ- DK
DZ– przyrostzyskuztyt.sprzedaży,
DN– przyrostprzeciętnegostanunależności,
Ds– stopaprzyrostusprzedaży,
DS– kwotaprzyrostusprzedaży,S0 – dotychczasowasprzedaż,d1,d0 – nowy,dotychczasowyokres
kredytowaniaodbiorców,kk- kosztfinansowanianależności.
12
03.11.2016
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Źródłafinansowaniaaktywówobrotowych
zapotrzebowanienafunduszefinansująceteaktywa.Użytetumogąbyć
długoterminoweźródłafinansowania(kapitałwłasnyizobowiązania
długoterminowe)jakikrótkoterminowe(bankoweipozabankowe)
•
•
•
Strategiakonserwatywna – finansowanietrwałegostanuaktywów
obrotowychidużejczęścipotrzebzmiennych(sezonowych)zapomocą
kapitałówdługoterminowych.Sprzyjawystępowaniunadpłynnosci i
wysokimkosztomkapitału.
Strategiaagresywna – wszystkiepotrzebysezonoweiznacznaczęść
stałegozapotrzebowanianakapitałfinansującyaktywaobrotowe
pokrywanajestkapitałemkrótkoterminowym.Zwiększoneryzykoutraty
płynnościfinansowej.
Strategiaumiarkowana – dostosowaniedługościokresunajakisą
pozyskiwanekapitałydo„okresużycia”finansowanychaktywów.Pozwala
nautrzymaniepłynnościfinansowejprzyjednoczesnymograniczeniu
kosztów.
Kosztkapitału
Kapitałzainwestowany
NaKapitałzainwestowanyskładająsię:
• Kapitałwłasny
• Zobowiązaniadługoterminowe(finansowe)
• Krótkoterminowezobowiązaniafinansowe
Kapitałzainwestowanyobejmujeskładniki,zktórymi
związanyjestokreślonykosztkapitału.
Zarządzaniekapitałemobrotowym
Źródłafinansowaniaaktywówobrotowych
Kredytczyzobowiązaniahandlowe– modeloptymalizacyjny
Założenie: możliwejestuzyskaniekredytuhandlowego(odroczonego
terminupłatności),rezygnacjazkredytuumożliwiauzyskanie
określonegorabatu(zapłatnośćgotówkową)
k
T
´
100 - k t
k– stoparabatu,T– liczbadniwroku,t– różnicawdniachpomiędzyterminem
płatnościkredytowejagotówkowej.
KDK =
Kosztkapitału
Kosztkapitałutocenajakąprzedsiębiorstwoponosiza
korzystaniezkapitałufinansującegojegoaktywa.Kosztjest
związanyzkażdymrodzajemkapitału.
Wyróżniamy:
•Kapitał własny – koszt kapitału własnego to oczekiwana przez akcjonariuszy stopa
zwrotu z kapitału (koszt alternatywny). Do akcjonariuszy zwykłych należy cały zysk
pozostały po spłacie zobowiązań i odsetek, oraz dywidendy od akcji
uprzywilejowanych.
•Kapitałwłasnyuprzywilejowany (ustalonawysokośćdywidendy)– koszttodywidenda
ustalanawstałejwysokości(odjednejakcji).Dywidendaodakcjiuprzywilejowanych
wypłacanajestwsytuacjigdyprzedsiębiorstwowypracujezysk.
•Kapitałobcy– kosztemkapitałuobcegojestoprocentowaniedługuustalonew
umowiekredytowej(pożyczki)luboprocentowaniedłużnychpapierówwartościowych.
Odsetkimuszabyćwypłacanebezwzględunaosiąganywynikfinansowy
(zobowiązaniemacharakterobligatoryjny).
Kosztkapitału
Średniważonykosztkapitału
WACC=wd*kd(1-T)+wu*ku+ws*ks
13
03.11.2016
Kosztkapitału
Analizaefektywnościprojektówinwestycyjnych
Strukturakapitałuiryzyko
Udziałposzczególnychrodzajówkapitałuokreślanyjestjako
Strukturakapitałuprzedsiębiorstwa
Zestrukturakapitałuzwiązanejestryzykofinansowe,orazwielkość
dźwignifinansowej
•
•
•
•
•
Czymjestinwestowanie?
Przychody,kosztyaprzepływypieniężne
Ryzykoastopazwrotu
Czasawartośćpieniądza
Określaniewysokościstopydyskontowej
Większyudziałdługuto:
• Wyższadźwigniafinansowaiwyższapotencjalnastopazwrotuzkapitału
własnego
•Większekosztyobsługidługuiwyższeryzykowystąpieniastratitrudności
finansowych
Czymjestinwestowanie?
Inwestowanie w finansowym ujęciu to zamiana posiadanych dziś kapitałów
na strumień przyszłych przepływów finansowych (zwykle przepływów
pieniężnych), które wygeneruje inwestycja. Inwestycja może mieć charakter
finansowy lub rzeczowy.
Cotoznaczy,żeinwestycjajestfinansowoefektywna?
Aby inwestycja była efektywna finansowo suma osiągniętych
z inwestycji korzyści finansowych netto dla inwestora musi
być wyższa od poniesionych nakładów, powiększonych o
przewidywane zyski z potencjalnie dostępnych inwestycji
alternatywnych.
Inwestycja alternatywna to porównywalna pod względem
ryzyka możliwość zainwestowania środków alternatywna w
stosunku do ocenianej inwestycji.
14
03.11.2016
Czymjestprojektinwestycyjny?
Projekt inwestycyjny to zorganizowana sekwencja działań
wiążąca się z wydatkowaniem określonych środków pieniężnych,
których efektem będzie pozyskanie przez inwestora aktywów,
które z kolei pozwolą na osiągnięcie przez niego w przyszłości
określonych efektów.
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Przychodyikosztyaprzepływypieniężneprojektu
•Kategoriememoriałowe:
– Przychód,
– Koszt,
– Zysk.
•Kategoriekasowe(pieniężne):
– Wpływ
– Wydatek
– Przepływpieniężnynetto.
Ryzykoastopazwrotu
•
•
•
Określaniewysokościstopydyskontowej
Czymjestryzykoinwestycyjne
Stopawolnaodryzyka
Premiazaryzyko
Zasada:
Wyższeryzyko– wyższyoczekiwanyzyskatymsamym
wyższykosztkapitału.
Jako stopę dyskontową przyjmujemy oczekiwaną przez inwestorów
stopę zwrotu z zaangażowanego kapitału, stopa dyskontowa jest równa
kosztowi kapitału finansującego daną inwestycję. Jeżeli w finansowanie
inwestycji zaangażowany zostanie kredyt (kapitały obce) ustalając stopę
dyskontową inwestor musi wziąć pod uwagę efektywny koszt kapitału
obcego.
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Momentsporządzania:
•ocenaprospektywna – dokonywanaprzedpodjęciemdecyzjiorealizacji
projektu(rachunekexante)opartanaprognozachinwestora,
•ocenaretrospektywna – dokonywanapozrealizowaniuprojektu,naetapie
kontrolijegoefektówekonomicznych(analizaexpost).
Cel:
•bezwzględna – ocenamanacelustwierdzenie,czydanyprojektjest
ekonomicznieuzasadniony(efektywny),porównująckorzyściznakładami
(ocenatak/nie),jestnarzędziemocenypojedynczychprojektów;
•względna (porównawcza)– służyporównaniuefektywnościkilkuprojektów
(relatywnaocenaefektywności)jeststosowanyprzywyborzenajbardziej
efektywnychprojektów
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Etapyanalizyfinansowejefektywnościprojektu
1.Oszacowanie koniecznych nakładów inwestycyjnych
2.Oszacowanie okresu trwania projektu
3.Oszacowanie przepływów pieniężnych generowanych przez projekt
4.Oszacowanie ryzyka związanego z projektem
5.Określenie właściwej stopy dyskontowej
6.Oszacowanie efektywności finansowej projektu
15
03.11.2016
Zasadyocenyfinansowejefektywnościprojektu
•Zasadadodatkowości(addytywności),
•Zasadaporównywalności
•Zasadaignorowaniakosztówutopionych
•Zasadaokreślaniaokresużyciaprojektu
•Uwzględnianiewartościkońcowej(rezydualnej)
•Zasadaspójności
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Zasada
dodatkowości
(addytywności)
–
w
ocenie
efektywności projektu powinny być uwzględnione jedynie
strumienie
pieniężne
bezpośrednio
związane
z
analizowanym projektem. Kryterium oceny, czy dana
wielkość powinna być uwzględniona w analizie jest – czy
wystąpiłaby w przypadku zaniechania realizacji projektu.
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Zasadaporównywalności- dotyczymożliwościbezpośredniegoporównywania
waspekcieprzedmiotowymiczasowymnakładówiefektówzwiązanychz
realizacjąocenianychprzedsięwzięć.
•Aspektprzedmiotowytokoniecznośćprzestrzeganiazależnościprzyczynowoskutkowejmiędzynakładamiaefektami(woceniemogąbyćuwzględnione
tylkoteefekty,któresąrezultatemponiesionychnakładówitylkotenakłady,
któresąniezbędnedlauzyskaniazałożonychefektów).
•Aspektczasowywiążesięztym,żenakładyiefektywystępująwróżnych,
częstoodległychokresach,aponadtosąrozłożonewczasie,copowoduje
trudnościwichprostymporównywaniu.Zasadatadeterminujezastosowanie
mechanizmuuwzględnianiazmiennejwartościpieniądzawczasie(zwykle
dyskontowania)wocenieprojektów.
Zasadaignorowaniakosztówutopionych– prospektywnaanaliza
efektywnościprojektuinwestycyjnegodokonywanajestprzed
podjęciemdecyzjiojegorealizacji– jestzatemukierunkowanana
przyszłość,dlategojednązpodstawowychzasadobowiązującychprzy
ocenieefektywnościprojektówjestzasadaignorowaniakosztówjuż
poniesionych(utopionych).Mówiona,żewydatkiponiesioneprzed
momentempodejmowaniadecyzjiniepowinnywogólebyć
uwzględnianewanalizieopłacalnościprojektu,oilenieistnieje
możliwościichodzyskaniaprzezinwestorawsytuacjizaniechania
realizacjiprojektu.
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Ocenaefektywnościfinansowejprojektu
Zasadawyznaczaniaokresużyciaprojektu– abyprawidłowoocenić
efektywnośćprojektunależywłaściwiedobrać okresanalizy,w
którymprognozowanesą strumieniekorzyściikosztów.Długość
przyjętegookresumaistotnywpływnawartośćwskaźników
określającychefektywność finansową.Określająctenokresnależy
wziąćpoduwagę:
•czynnikitechniczne- przewidywanytechnicznyokresużytkowania
dotyczącynajważniejszychskładnikówprojektu.
•Czynnikirynkowelubspołeczne– wzalenożności odrodzajuprojektu
wyznaczają okreswjakimprzewidywanyjest(imożliwydo
prognozowania)popytnausługi(produkty)projektu.
Zasada spójności w analizie efektywności finansowej projektów
oznacza konieczność spójnego traktowania w prognozach takich
elementów jak stopa dyskontowa, inflacja, czy rodzaj waluty w jakiej
dokonywana jest analiza. W aspekcie oceny i stosownych metod,
oznacza konieczność spójnego zastosowania tych samych zasad
dotyczących inflacji, założeń makroekonomicznych, walut itp. do
wszystkich ocenianych projektów.
16
03.11.2016
Teraźniejszawartośćrenty
Analizafinansowaprojektu
Podstawowemetodyocenyprojektów:
•okreszwrotunakładów
•zdyskontowanyokreszwrotu,
•teraźniejszawartośćnetto(NPV)
•Wskaźnikzyskowności(PI)
•wewnętrznastopazwrotu(IRR)
•zmodyfikowanawewnętrznastopazwrotu(MIRR)
Metodyocenyprojektówinwestycyjnych
Okreszwrotunakładów
tookrespojakiminwestorowizwrócąsięponiesionenarealizacjęinwestycji
nakłady(okrespojakimwpływynettozprojektuzrównająsięzponiesionymi
wydatkami)
OZ=
Liczbapełnychlat
przedcałkowitym
zwrotemnakładów
Niespłaconynakładw
rokuwktórymnastąpi
pełnaspłata
n
(
1+ r) -1
TWR = R
n
r (1 + r )
Księgowastopazwrotu
Księgowastopazwrotu(ARR– AccountingRate ofReturn) zinwestycjijest
wskaźnikiemprezentującymśrednizyskksięgowywstosunkudoprzeciętnego
zainwestowanegokapitału.Jesttośredniorocznyzysknettozprojektu
podzielonyprzezśredniorocznąinwestycjęrozumianąjakoróżnicawartości
początkowejikońcowejksięgowejwartościnettoinwestycji(po
uwzględnieniuamortyzacji)podzielonejprzezdwa
`
+
Dodatniprzepływfinansowy
wrokuwktórymnastąpi
pełnaspłata
Metodyocenyprojektówinwestycyjnych
Teraźniejszawartośćnettoprojektu
NCFt
t
t =0 (1 + r )
n
NPV = å
Metodyocenyprojektówinwestycyjnych
IRR– Internal Rate ofReturn – jesttostopa
dyskontowaprzyktórejteraźniejszawartość
wpływównettozrównasięzwartościąnakładów:
å CFt /(1+IRR)t =0
Teraźniejsza wartość netto inwestycji (NPV - Net Praesent Value) –
obliczana poprzez zdyskontowanie wszystkich przepływów pieniężnych
netto związanych z projektem za pomocą kosztu kapitału i zsumowanie
tych przepływów. Projekt może być przyjęty jeśli NPV jest dodatnia.
17
03.11.2016
Metodyocenyprojektówinwestycyjnych
MIRR- modyfikacjametodyIRReliminującazałożenieoreinwestowaniu
zyskówwg.stopyrównejIRR.Polegana:
•sprowadzeniuwszystkichdodatnichprzepływówpieniężnychnettodowartości
przyszłych(nakoniecokresużyciainwestycji)przezskapitalizowanieichza
pomocąprzewidywanejstopyreinwestycji
•sprowadzeniuwszystkichprzepływówujemnychdomomentuzerowegoprzez
zdyskontowanieichzapomocąwłaściwejdlaprojektustopydyskontowej
•znalezieniustopydyskontowej,któraużytadozdyskontowaniasumy
skapitalizowanychprzepływówdodatnichspowodujerównośćichwartości
obecnejzezdyskontowanymiprzepływamiujemnymi.
Metodyocenyprojektówinwestycyjnych
Wskaźnikzyskowności(PI)– stosunek
zdyskontowanychkorzyścinettodo
zdyskontowanychnakładówinwestycyjnych
projektu.JeżeliPI>1,toprojektjestefektywny
(NPV>0).
PI = [å CIFt / (1+r)t] / [COFt / (1+r)t]
Ocenaefektywnościinwestycji
SzacowanieNPVprojektuobejmujenastępująceetapy:
•określenieprzewidywanychkorzyścizwiązanychzrealizacjąinwestycji.Korzyścite
mogąmiećcharakterdodatkowychprzychodówluboszczędności(zmniejszeniu
kosztów)
•określeniekoniecznychwydatkówwtymwydatkówinwestycyjnych,wydatkówna
powiększeniemajątkuobrotowego(stanuzapasów,należności)idodatkowych
kosztówzwiązanychzprojektem.
•określeniewartościlikwidacyjnejprzedmiotuinwestycjiiwartościksięgowejna
koniecokresuinwestycji.
•prognozaprzychodówikosztówksięgowychwceluokreśleniazyskubruttoipodatku
dochodowego,
•określenieprzewidywanychprzepływówpieniężnychwposzczególnychlatach
poprzezdodaniekosztówocharakterzeniepieniężnym(głównieamortyzacja)i
uwzględnienieniebędącychbezpośredniokosztemuzyskaniaprzychodówwydatków
inwestycyjnych.
•zdyskontowanie(określenieteraźniejszejwartości)przyszłychprzepływów
pieniężnychizsumowanieich.Jeżeliwynikjestdodatnitorealizacjainwestycjijest
ekonomicznieuzasadniona– przyczynisiędowzrostuwartościfirmy.
18