Inwazje pasożytnicze występujące w Polsce

Inwazje pasożytnicze
występujące w Polsce
Etiologia inwazji
Pierwotniaki
- Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis, Trichomonas,
Naegleria
 Robaki obłe (nicienie)
- Enterobius, Ascaris, Trichuris, Anisakis,
Strongyloides, Trichinella, Toxocara
 Robaki płaskie (tasiemce)
- Taenia, Echinococcus, Hymenolepis

Wrota inwazji
Drogi oddechowe:
enterobius
pneumocystis
naegleria
Przewód pokarmowy:
droga fekalno-oralna
enterobius, giardia, toxoplasma
jaja w jarzynach, ziemi, wodzie
ascaris, trichuris
Skóra:
strongyloides
surowe ryby: Anisakis
jaja w kale psa: echinococcus,
toxocara
Narządy płciowe:
trichomonas, giardia
toxoplasma
cysty w mięsie: taenia,
trichinella,
Inwazje przewodu
pokarmowego
Pierwotniaki
Giardia intestinalis
 Nicienie
Enterobius, Ascaris, Trichuris,
Strongyloides, Trichinella, Anisakis,
Toxocara
 Tasiemce

Inwazje układu
nerwowego
Pierwotniaki
- Toxoplazmoza nabyta i wrodzona
- Pełzakowica mózgu (Naegleria)
 Nicienie
- Strongyloidoza (rzadko)
- Trichinelloza
- Toksokaroza
 Tasiemce
- wagrzyca Taenia solium
- bąblowica (torbiele larwalne) Echinococcus granulosus i
multilocularis

Inwazje innych narządów
(1)
Pierwotniaki
- Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona
- Pneumocystoza płuc
- Trichomonoza nn. płciowych
 Nicienie
- Ascarioza (drogi żółciowe, trzustkowe, oskrzela,
płuca)
- Strongyloidoza (wątroba, płuca, serce)

Inwazje innych narządów
(2)
Nicienie
- włośnica (mm. szkieletowe, m. serca, płuca, nerki)
- toksokaroza (wątroba, gałka oczna, płuca)
 Tasiemce
- wągrzyca (oko, mm. szkieletowe, m. serca, płuca,
j. otrzewnej)
- bąblowica (wątroba, płuca, m. serca, śledziona, nerki,
kości i in.)

Giardioza (lamblioza)
E: lamblia (Giardia intestinalis)
 I: cysta przenoszona z wodą lub żywnością
 K:
- bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe, wzdęcia,
nudności, wymioty, utrata masy ciała
- obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap. jagodówki oka,
zap. stawów
 z. wątrobowo-trzustkowy
 z. dyspeptyczny
 z. rzekomowrzodowy
 z. alergiczny

Giardioza

Diagnostyka:
- poszukiwanie cyst w kale
- badanie treści XII-czej na obecność trofozoitów
- wykrycie antygenów G. lamblia w kale
Leczenie:
- Metronidazol 250mg p.o. 3xdz przez 5-10 dni
dzieci 10-15 mg/kg. m.c/dobę
- Tynidazol 600mg/dobę w dwóch dawkach przez 3-5 dni
dzieci 10-15 mg/kg/dobę 2 x dz
- Ornidazol 500mg 2xdz
- Furazolidon 6mg/kg/dobę 4 x dz przez 7-10 dni
Rzęsistkowica


E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis)
I: trofozoit przenoszony z człowieka na człowieka
najczęściej drogą kontaktów płciowych
Rzęsistkowica
K:
- zakażenie pochwy, sromu, dróg moczowych
- zapalenie żołędzi, cewki moczowej
Rzęsistkowica

Powikłania
- zapalenie miednicy małej, niepłodność
- zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego

Leczenie (jednoczesne obu partnerów)
- Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni
- Tinidazol 2000mg jednorazowo
- Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni
Owsica (enterobiosis)

E: owsik ludzki (Enterobius vermicularis)

I: jajo inwazyjne: droga fekalno – oralna (ręce) lub
wziewna (kurz), larwa inwazyjna –retroinwazja
Owsica (enterobiosis)
K:
- dyspepsja, nadpobudliwość, świąd odbytu
Owsica

Powikłania:
- zakażenie dróg moczowo-płciowych
- zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu

Leczenie: 2-4 cykle
- pyrantel (Combantrin) 10mg/kg -co 2 tygodnie
- albendazol (Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż.
400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1 m-c
- mebendazol (Vermox) 100mg 1 x- co 1 m-c
Owsica
Glistnica (ascariosis)
E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides)
 I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa zanieczyszczone ziemią
 K:
- postać jelitowa (f. dorosłe)
- postać narządowa (f. larwalne) – hepatomegalia,
suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli, krwioplucie,
zesp.
Loefflera
- objawy ogólne: gorączka, alergia skórna, zaburzenia snu,
stany pobudzenia, eozynofilia

Glistnica

Powikłania:
- niedrożność jelit, dróg żółciowych
- zapalenie trzustki
- niedrożność dróg oddechowych
Leczenie:
- pyrantel 10mg/kg jednorazowo
- mebendazol (Vermox)100mg 2 x dz przez 3 dni
- albendazol (Zentel) 200-400mg 1x
- levamizol (Decaris) 2,5mg/kg
Włosogłówczyca (trichurioza)



E: włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura)
I: jajo inwazyjne przenoszone przez brudne ręce,
wodę, warzywa, owoce
K: bóle brzucha, przewlekła biegunka (czasami z
dom. krwi), alergia, nerwica
Włosogłówczyca

Powikłania:
- niedokrwistość
- zaburzenia elektrolitowe
- wyniszczenie

Leczenie:
- mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni
- albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni
Toksokaroza
(zespół larwy wędrującej trzewnej)
E: glista psia, kocia (Toxocara canis et cati)
 I: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotów
 K:
- postać bezobjawowa
- postać trzewna: ogólne osłabienie, stany podgorączkowe,
wysypki skórne, limfadenopatia, bóle głowy, kaszel,
krwioplucie, bóle brzucha, hepatomegalia
- postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub obwodowo
w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie widzenia
- neurotoksokaroza (meningitis, encephalitis, epilepsja)

Toksokaroza

Rozpoznanie:
- morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena aktywności
aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie dna oka, bad. serologiczne
(IgG)
Leczenie:
 p/pasożytnicze:
- rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna (Hetrazan, Notezyna)
6 mg/kg/dobę-21 dni
- alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7 dni
 p/zapalne: steroidy ogólnie i miejscowo
 rozważyć leczenie chirurgiczne, koagulację laserem lub krioterapię

Włośnica (trichinelloza)
E: włosień kręty (Trichinella spiralis)
 I: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzika
 K:
- zespół biegunkowy
- zespół włośnicowy (penetracja larw do mięśni): gorączka,
bóle mięśni kończyn, zapalenie spojówek, obrzęki powiek,
zaburzenia mówienia, połykania, oddychania

Włośnica
K:
- alergiczne zapalenie naczyń (vasculitis): wylewy
dospojówkowe, podpaznokciowe, pokrzywka
- faza zaburzeń metabolicznych - hipoalbuminemia,
hipoglikemia, hipokaliemia


Powikłania:
- zapalenie opon i mózgu
- zapalenie płuc
- uszkodzenie mięśnia sercowego
Włośnica

Diagnostyka:
- leukocytoza, eozynofilia
- badania serologiczne (ELISA)
-↑CPK, LDH
- biopsja mięśni

Leczenie:
- mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7 dni
- salicylany
- steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14 dni
Tasiemczyca
(T. nieuzbrojony)
E: tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata)
 I: wągier bydlęcy
 K:
- bóle brzucha
- nudności
- wzmożone lub upośledzone łaknienie
- biegunki lub zaparcia
- osłabienie, zaburzenia snu, niedokrwistość

Tasiemczyca
(T. nieuzbrojony)

Rozpoznanie:
- czynne wypełzanie członów macicznych przez odbyt
(ocena morfologiczna)
- jaja w kale
- antygeny tasiemca w kale

Leczenie:
- prazykwantel (Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo
- alt.: niklozamid (Yomesan) 2g (dzieci 50 mg/kg m.c)
Tasiemczyca
(T. uzbrojony)
E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)
 I: wągier świński
 K:
- postać jelitowa często bezobjawowa
- wągrzyca: tk. podskórnej, mm. szkieletowych, płuc,
oka, jamy otrzewnej, mózgu
 R:
- ocena morfologiczna członów macicznych

Leczenie:
- prazykwantel (Cesol)
- postać jelitowa 5-10 mg/kg 1x
- wągrzyca mięśni 25 mg/kg-4 dni
- wągrzyca mózgu 50 mg/kg/dobę-14 dni
- wągrzyca oka -chirurgiczne
Echinokokoza
(bąblowica jednojamowa)




E: Echinococus granulosus
I: jaja przenoszone z sierści lub kału psa
K: postać pęcherzowa (torbiel) zawierająca
protoskoleksy umiejscawia się w tkankach: wątroba
(60%), płuca (20%), mózg (2%), mięsień sercowy,
nerki, kości, śledziona
Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs, wtórne
zakażenie bakteryjne
Echinokokoza

Rozpoznanie:
- badania obrazowe –USG, TK, RM
- testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana
- śródoperacyjne badanie histopatologiczne

Leczenie:
- operacyjne
- farmakologiczne: albendazol (Zentel) 10-15 mg/kg/24h
–przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2 razy po 14 dniach
przerwy
Alweokokoza
(bąblowica wielojamowa)
E: Echinococcus multilocularis
 I: jajo obecne w owocach, grzybach leśnych
skażonych kałem lisa
 K: postać larwalna (torbiel wielokomorowa)
rozrasta się naciekając tkanki:
- wątroba, płuca, mózg

Alweokokoza
(bąblowica wielojamowa)

Rozpoznanie:
- badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub „plastra miodu”)
- badania serologiczne + Western - Blot
- bad. PCR w bioptatach wątroby
- badanie histopatologiczne

Leczenie:
- operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny
- farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15 mg/kg/24h -30
dni, powtarzana wielokrotnie (po każdym cyklu 14 dni przerwy)
nawet całe życie

Rokowanie: złe (33% zgonów)
Hymenolepioza
(tasiemiec karłowaty)




E: tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana)
I: jaja inwazyjne w pokarmach
zanieczyszczonych kałem myszy
K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu i masy
ciała, nerwica, zaburzenia snu, świąd skóry
okolicy odbytu
L: prazykwantel (Cesol) 25 mg/kg 1x, ew.
powtórzenie kuracji
Pomyśl o inwazji w
przypadku:









dziecka
osoby z upośledzoną odpornością
niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń snu
utraty masy ciała
przewlekłej biegunki
przewlekłych, nawracających stanów obturacji oskrzeli
nawracających wysypek skórnych
eozynofilii
gdy nie wiesz o czym masz myśleć
Profilaktyka inwazji










mycie rąk przed posiłkami
mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami
mycie warzyw i owoców
odrobaczanie zwierząt domowych
oznaczanie miejsc defekacji psów i kotów
zabezpieczanie piaskownic przed zwierzętami
ogradzanie placów zabaw siatką 1,5m
sprzątanie miejsc zabaw dzieci
prawidłowa obróbka termiczna mięsa i ryb
unikanie mięsa niebadanego
Dziękuję 