Trzyletnie dziecko na progu przedszkola
advertisement
Trzyletnie dziecko na progu przedszkola - http://www.przedszkole50.bielsko.pl/File/literatura_dla_rodzicow.html Dzieci 3- letnie są w pierwszej fazie okresu przedszkolnego, zwanej wczesną, co może oznaczać w ich rozwoju bardzo duże zróżnicowanie w reakcjach na szereg bodźców. Dla jednych może to być jeszcze ostatnia faza wieku poniemowlęcego, a dla innych już wiek przedszkolny. Granice okresów rozwojowych są względne i nie zawsze odpowiadają rzeczywistym zmianom. Świadomość istnienia tych różnic jako zjawiska naturalnego ułatwia zrozumienie zachowań w procesie przystosowania. Proces adaptacji dziecka do nowego środowiska odbywa się we wszystkich sferach działania organizmu, a w szczególności: fizjologiczno - biologicznej, emocjonalnospołecznej i poznawczej. Głównym regulatorem czynności organizmu jest ośrodkowy układ nerwowy, który pełni funkcję odbiorczo- interpretacyjno- nadawczą, pośrednicząc między środowiskiem wewnętrznym i zewnętrznym człowieka. Układ nerwowy dziecka 3-letniego jest bardzo słaby i delikatny. Nie jest ono zdolne do odbierania większej ilości silnych bodźców, do dłuższego jednostajnego wysiłku, znoszenia ograniczeń w zaspokajaniu podstawowych potrzeb. Taki właśnie niekorzystny splot warunków oddziałuje na dziecko w pierwszych dniach jego pobytu w przedszkolu. Procesy poznawcze 3-letnigo dziecka są w fazie intensywnego rozwoju. Żadna z podstawowych funkcji psychicznych nie jest jeszcze w pełni rozwinięta i ukształtowana. Myślenie, mowa, spostrzeżenia związane są silnie z działaniem. Poziom rozwoju mowy stwarza liczne bariery w pełnym werbalnym porozumiewaniu się dziecka z otoczeniem, a język odgrywa istotną rolę w adaptacji. Inną poważną przeszkodą w przystosowaniu wydaje się być sposób percepcji i rozumienia pojęć czasu i przestrzeni przez 3-letnie dziecko. Nie zna ono i nie rozróżnia prawidłowo stosunków czasowych i przestrzennych. Utrudnia mu to rozpoznawanie i właściwą ocenę wielu sytuacji społecznych związanych z jego funkcjonowaniem w nowym otoczeniu. Małe dzieci poznają upływ czasu na bazie własnej działalności. W sferze fizjologiczno -biologicznej trzy latka dokonuje się szybki rozrost organizmu, doskonali się wiele jego funkcji i układów wewnętrznych, poprawia się sprawność fizyczna i motoryczna. Mimo to dziecko nadal nieodporne jest na zmęczenie, wysiłek fizyczny, hałas. Ma trudności w czynnościach samoobsługowych, pokonywaniu przeszkód terenowych , jest niezaradne życiowo. Dziecko z normalnych warunków rodzinnych zdolne jest w dużym stopniu do samodzielnego zaspokajania swych potrzeb fizjologicznych i czynności higienicznych przy niewielkim udziale osób dorosłych. Są to jednak umiejętności i nawyki jeszcze niezbyt dobrze utrwalone. Przy zmianie standardów życia dziecka np. w wypadku pójścia do przedszkola, mogą pojawić się trudności w ich wykonywaniu związane z instytucjonalnymi warunkami życia. Zakres umiejętności samoobsługowych dziecka zależy od predyspozycji osobowych samego dziecka, ale także od stylu wychowawczego rodziny. Jeżeli umie ono samodzielnie wykonywać czynności związane z fizjologicznymi potrzebami organizmu, to jego zależność od osób Trzyletnie dziecko na progu przedszkola - http://www.przedszkole50.bielsko.pl/File/literatura_dla_rodzicow.html dorosłych maleje, co z pewnością sprzyja przystosowaniu. Niezależność w zaspokajaniu potrzeb ma wpływ na obraz własnego „ja”, otwartość wobec nowych sytuacji i innych osób. Przekraczanie przez dziecko na początku roku szkolnego progu przedszkola po raz pierwszy jest wkraczaniem w nie znaną sobie przestrzeń, dalece inną od domowej. Ten fakt jest z pewnością jednym z powodów odczuwania przez wiele dzieci stanów zagubienia, braku oparcia, zachwiania poczucia bezpieczeństwa itp. Momentem krytycznym jest rozłąka z matką, najczęściej na 8, 9 godzin dziennie. Dodatkowo pogarsza sytuację fakt, że nie było ono wcześniej do tej zmiany przygotowane. Z obserwacji zachowań dzieci w pierwszych dniach w przedszkolu wynika, że większość z nich reaguje bardzo ostro na zmianę środowiska i przejawia zachowanie wskazujące na brak poczucia bezpieczeństwa, lęk i zagubienie. Zabawa jest dla dziecka podstawową formą działalności. U dziecka 3-letniego dominuje zabawa samotna, równoległa, a jeżeli wspólna, to bardzo krótka. Dziecko nie ma orientacji ani też doświadczenia w zakresie grupowego trybu życia, nie zna warunków zaspokajania swoich potrzeb w nowym środowisku, co wywołuje nieprzyjemne napięcia i uczucie niepewności związane z niewiedzą. Małe dziecko, przystosowując się musi w jakimś stopniu zaakceptować ograniczenia nowego dla niego środowiska tj. przestrzeganie reguł, spełnianie wymagań, podporządkowanie swojej osoby bliżej nieznanemu otoczeniu. Są to dla niego procesy zbyt skomplikowane, przekraczające jego możliwości percepcyjne. Powoli pod wpływem kontaktów w rodzinie, w grupie rówieśniczej dziecko nabywa doświadczeń i uczy się relacji między innymi ludźmi i rzeczami, rozwijają się jego potrzeby społeczne np. uczestniczenie we wspólnych zabawach, realizacja różnych zadań i ról społecznych. Proces przystosowania się małych dzieci do przedszkola może stać się dla wielu z nich sprawcą korzystnych zmian w rozwoju. Poznawanie przez dzieci nowego środowiska społecznego jest szansą na wzbogacenie i stymulację procesów rozwojowych, uspołecznienie, ale tylko wówczas, gdy to środowisko zaakceptują. Opracowała: Ewa Dyduch i Bogusława Nikiel -Holewka
